RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE CIESZYŃSKIM W I PÓŁROCZU 2014 ROKU

Transkrypt

1 Powiatowy Urząd Pracy Cieszynie Plac Wolności Cieszyn w RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE CIESZYŃSKIM W I PÓŁROCZU 2014 ROKU Cieszyn, 15 październia 2014 r.

2 2 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Spis treści WSTĘP ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Charaterystya bezrobocia w powiecie cieszyńsim Strutura bezrobocia wg zawodów Napływ bezrobotnych według zawodów ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH WNIOSKI... 19

3 3 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. WSTĘP Bezrobocie jao stały element gospodari wolnorynowej jest jednym z głównych problemów społecznych istotnych dla rozwoju powiatu cieszyńsiego. Obecnie szczególną uwagę należy poświęcić na dostosowanie systemu ształcenia do zmieniającego się zapotrzebowania pracodawców na walifiacje zasobów ludzich. Realizowanie tego zamierzenia wymaga zastosowania sprawnego systemu informacyjnego opartego na weryfiacji i analizie bieżących danych dotyczących poziomu i strutury bezrobocia oraz ofert pracy. W tym celu opracowano w Departamencie Rynu Pracy MGiP metodologię wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżowych. MZDiN jest procesem systematycznego obserwowania zjawis zachodzących na rynu pracy dotyczących ształtowania się popytu na prace i podaży zasobów pracy w przeroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosów i rótotrwałych prognoz. Dane te stanowią niezbędne informacje dla prawidłowego funcjonowania systemu szolenia bezrobotnych oraz ształcenia zawodowego. Celem opracowania jest systematyczne obserwowanie zjawis zachodzących na cieszyńsim rynu pracy dotyczących ształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przeroju terytorialno-zawodowym oraz formułowaniu na tej podstawie ocen, wniosów i rótotrwałych prognoz niezbędnych do prawidłowego funcjonowania systemów taich ja szolenia bezrobotnych, pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe itp. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na tóry występuje na rynu pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszuujących pracy w tym zawodzie. Przez zawód nadwyżowy należy rozumieć zawód, na tóry występuje na rynu pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszuujących pracy w tym zawodzie. Opracowanie raportu zawodów deficytowych i nadwyżowych pozwoli: 1. Oreślić ieruni i natężenie zmian zachodzących w struturze zawodowo-walifiacyjnej na loalnym rynu pracy (powiat cieszyńsi). 2. Stworzyć bazę informacyjną dla opracowania przyszłych strutur zawodowo-walifiacyjnych w uładzie loalnym (powiat cieszyńsi). 3. Oreślić odpowiednie ieruni szolenia bezrobotnych, zapewniając więszą efetywność organizowanych szoleń. 4. Usprawnić poradnictwo zawodowe poprzez wsazanie zawodów deficytowych i nadwyżowych. 5. Ułatwić realizację programów specjalnych dla atywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich ponownego zatrudnienia.

4 4 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Głównymi użytowniami monitoringu są: powiatowe i wojewódzie Urzędy Pracy, Ministerstwo Pracy i Polityi Społecznej, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, w tym Międzyresortowy Zespół do Prognozowania Popytu na Pracę, Władze oświatowe wszystich szczebli (MENiS, uratoria oświaty), Dyrecje szół ponadgimnazjalnych oraz placówe nauowo-badawczych, Instytucje szoleniowe, Inne zainteresowane organy rządowe, samorządowe oraz organizacje społeczno-polityczne. Źródłem informacji do opracowania niniejszego raportu są: Załączni 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności za I półrocze 2014 rou oraz Załączni 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy. Stan za I półrocze 2014 rou Monitoring dotyczy 43 dużych grup zawodowych (od 2 cyfrowy), 440 grup elementarnych (od 4 cyfrowy) oraz 2360 zawodów i specjalności oreślonych w Klasyfiacji zawodów i specjalności wprowadzonej do stosowania rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityi Społecznej z dnia 27 wietnia 2010 rou w sprawie lasyfiacji zawodów i specjalności na potrzeby rynu pracy oraz zaresu jej stosowania (Dz.U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r., poz. 537). Ponadto przy monitoringu należy uwzględnić taże poziom i struturę osób bezrobotnych oraz zgłaszanych ofert pracy według Polsiej Klasyfiacji Działalności, tóra obowiązuje na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 rou w sprawie Polsiej Klasyfiacji Zawodów (PKD). Metodologia opracowania. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżowych została opracowana na podstawie najliczniejszych zawodów w oparciu o następujące tablice: Bezrobotni wg zawodów w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou, Napływ bezrobotnych według zawodów w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou, Oferty pracy według zawodów w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou, Zawody deficytowe i nadwyżowe w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou, Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou.

5 5 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. 1. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) W czerwcu 2014 rou w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie zarejestrowane były osoby. Stopa bezrobocia na oniec analizowanego miesiąca wyniosła 10 % i była nieznacznie poniżej stopy województwa śląsiego (10,2 %) i aż o 2 punty procentowe niższa niż stopa bezrobocia notowana w całym raju (12 %). W stosunu do czerwca 2013 rou stopa bezrobocia obniżyła się o 0,6 puntu procentowego i jest jednocześnie równa stopie bezrobocia z czerwca 2012 r. Malejąca stopa bezrobocia w powiecie cieszyńsim odzwierciedla sytuację na regionalnym i rajowym rynu pracy. Wyres nr 1. Stopa bezrobocia w powiecie cieszyńsim na przestrzeni 2012, 2013 i I połowy 2014 rou. 12,0% 11,5% 11,6% 11,7% 11,6% 11,6% 11,5% 11,3% 11,2% 11,2% 11,3% 11,0% 10,5% 10,9% 10,9% 10,5% 10,8% 10,6% 10,7% 10,7% 10,5% 10,6% 11,1% 11,0% 10,6% 10,8% 10,0% 10,3% 10,0% 10,1% 10,0% 10,0% 10,2% 9,5% Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie

6 6 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. 1.1 Charaterystya bezrobocia w powiecie cieszyńsim Wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy najwięcej osób posiada wyształcenie zasadnicze zawodowe 33,6 %. Na wysoim poziomie utrzymuje się wsaźni osób z wyształceniem gimnazjalnym i niższym 25,8 %. Trzecią najliczniejszą grupę tworzą osoby z wyształceniem średnim zawodowym i policealnym 21,3%. Osoby z wyształceniem wyższym stanowią 10,2 % a ze średnim ogólnoształcącym zaledwie 9,1 %. Wyres nr 2. Strutura wyształcenia bezrobotnych w powiecie cieszyńsim (stan na rou) gimnazjalne i niższe 25,8% wyższe 10,2% policelane i średnie zawodowe 21,3% zasadnicze zawodowe 33,6% średnie ogólnoształcące 9,1% Żródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie Spośród osób zarejestrowanych w urzędzie pracy na oniec czerwca 2014 r osoby to obiety (49,1 %). Osoby do 25 rou życia stanowią 14,2% (990) i ta liczba znacząco spadła w porównaniu do 2013 rou. Osoby powyżej 50 rou życia to 26,2 % (1 821) i utrzymuje się ona na w miarę równym poziomie od dwóch lat. Osoby zarejestrowane powyżej 12 miesięcy stanowiły na oniec czerwca 2014 r. aż 50,6 % z czego 51 % to obiety. Długotrwałe bezrobocie jest zjawisiem bardzo niepoojącym, ponieważ powrót osób z tym problemem do atywności zawodowej wymaga znacznych naładów Funduszu Pracy oraz rozwiązywania łopotów niezwiązanych z zawodem czy ompetencjami. Czas poszuiwania pracy w przypadu osób długotrwale bezrobotnych najczęściej taże jest dłuższy niż w przypadu osób, tóre niedawno straciły pracę.

7 7 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. 1.2 Strutura bezrobocia wg zawodów Charaterystya bezrobocia wymaga szczegółowego zbadania strutury bezrobotnych pod względem posiadanego zawodu. Dzięi temu możliwe będzie wyazanie zawodów, tóre powinny gwarantować zatrudnienie lub wsazywać na przesyt rynu poszczególnymi walifiacjami. Tabela nr 1. Najliczniejsze zawody osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie w I półroczu 2014 rou (stan na r.) Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Liczba osób Kobiety % osób w danym zawodzie do ogółu bezrobotnych Bez zawodu , Sprzedawca , Kucharz , Techni eonomista , Murarz , Krawiec Robotni gospodarczy , Robotni budowlany , Techni żywienia i gospodarstwa domowego , Ślusarz , Cuierni , Kelner , Fryzjer , Techni mechani , Kucharz malej gastronomii , Mechani pojazdów samochodowych , Stolarz , Mechani samochodów osobowych , Techni budownictwa , Górni esploatacji podziemnej ,9 Pozostałe ,9 Razem W powyższej tabeli przedstawiono 20 zawodów najliczniej reprezentowanych przez osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie na oniec czerwca 2014 rou. Bardzo dużą grupą stanowią osoby nieposiadające zawodu (589 osób, co stanowi 8,5 % całości). Do tego zbioru zaliczają się osoby, tóre uończyły eduację na szole gimnazjalnej lub przerwały nauę w szole zasadniczej lub średniej zawodowej, uończyły liceum ogólnoształcące bądź nie wyonywały żadnego zawodu. Najczęściej występującymi zawodami są te, do uprawiania tórych, nabywa się uprawnień po uończeniu zasadniczej lub średniej szoły zawodowej. Do tych pierwszych należą m.in. sprzedawca, ucharz, murarz, rawiec, ślusarz, cuierni, elner, fryzjer,

8 8 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. stolarz oraz mechani samochodów osobowych lub pojazdów samochodowych. W drugiej grupie najwięcej osób zdobyło zawód technia eonomisty, technia żywienia i gospodarstwa domowego, technia mechania oraz technia budownictwa. Najczęściej spotyanym zawodem wymagającym uzysania wyższego wyształcenia jest zawód pedagoga, reprezentowany przez 46 osób (39 obiet). Znalazł się on na 33 miejscu w raningu, a olejne dwa wymagające wyształcenia wyższego eonomista i filolog obcojęzyczny dopiero na miejscach 48 i 49. Pedagogia jest wciąż popularnym ieruniem ształcenia na terenie powiatu cieszyńsiego, na co wpływ ma przede wszystim łatwy dostęp do ierunów pedagogicznych będących w ofercie Filii Uniwersytetu Śląsiego w Cieszynie. Zainteresowanie tym ieruniem nie malej. Pedagogia jest przyładem, ja nieracjonalnie zaplanować arierę, wybierając ierune przede wszystim ze względu na miejsce zamieszania lub dostępność miejsc na ierunu ształcenia. Rozpoczynając studia pedagogiczne, należałoby spoojnie przeanalizować szanse na rynu pracy oraz wziąć pod uwagę ryzyo, że po uzysaniu dyplomu, zajdzie onieczność przewalifiowania się lub podjęcia zatrudnienia niezgodnego z wyształceniem. Kształcenie na ierunach tzw. humanistycznych wymaga od absolwentów otwartości i gotowości na zmiany w celu uzysania realnego zatrudnienia. Wśród osób zrejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie powyżej 12 miesięcy (3 523 osoby zarejestrowane na oniec czerwca 2014 r.), niewestionowanym liderem jest sprzedawca (213 osób - 6 %). Na olejnych czterech miejscach znajdują się: ucharze (83 osoby 2,4 %), technicy eonomiści (74 osoby 2,1 %), osoby bez zawodu (74 osoby 2,1 %) oraz murarze (68 1,9 %). Ja widać, są to osoby wyonujące bardzo popularne zawody w naszym regionie. Wpływ na stałe ich pozostawanie w urzędzie pracy może mieć z jednej strony spade motywacji i oddalenie od rynu pracy, a z drugiej niechęć pracodawców do zatrudniania osób długotrwale biernych zawodowo. Na oniec czerwca 2014 rou w ewidencji osób bezrobotnych pozostawało 131 absolwentów głównie (55 osób 42 %) były to osoby bez wyuczonego zawodu. Każdego rou do statysty rynu pracy trafiają osoby, tóre ończąc licea ogólnoształcące są zdecydowane na dalsze ształcenie w systemie stacjonarnym, jedna oczeując na wynii, rejestrują się w urzędzie pracy. Dodatowym problemem osób ończących eduację jest bra doświadczenia zawodowego, tóre jest bardzo często wymagane przy zatrudnieniu.

9 9 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. 1.3 Napływ bezrobotnych według zawodów W celu zaobserwowania tendencji obecnie panujących na loalnym rynu pracy, onieczne jest zwrócenie uwagi na istotną westię, jaą jest napływ bezrobotnych na przestrzeni pierwszego półrocza 2014 rou. Uzysamy w ten sposób pełniejszy obraz zjawisa bezrobocia i jego strutury w badanym oresie. Lp. Tabela nr 2. Napływ (ilość rejestracji) osób bezrobotnych wg zawodów w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou (stan na r.) Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Bezrobotne obiety % osób w danym zawodzie do ogółu bezrobotnych Bez zawodu , Sprzedawca , Kucharz , Techni eonomista , Techni żywienia i gospodarstwa domowego Kucharz małej gastronomii , Murarz , Fryzjer , Mechani pojazdów samochodowych , Kelner , Robotni budowlany , Robotni gospodarczy , Cuierni , Mechani samochodów osobowych , Techni budownictwa , Krawiec , Techni mechani , Pedagog , Ślusarz , Stolarz ,2 Pozostałe Razem Strutura napływu bezrobotnych wg zawodów nie zmieniała się zasadniczo w porównaniu do I półrocza 2013 r. Najpopularniejsza dwudziesta zawodów pozostała taa sama, nastąpiły tylo deliatne przetasowania w raningu, jedna 4 pierwsze miejsca pozostają niezmienne. Najwięszą grupę osób bezrobotnych, rejestrujących się w pierwszej połowie 2014 r., stanowią osoby bez zawodu (9,6 %). Osoby posiadające zawód sprzedawcy stanowią 7,4 %. Duży jest też napływ osób posiadających zawód ucharza (3,1 %) oraz technia eonomisty (2,4 %).

10 10 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. W przeciągu pierwszego półrocza 2014 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie zarejestrowało się 520 absolwentów (o 16 więcej niż w 2013 r.). Wśród nich najwięcej nie posiadało zawodu (138 osób). Na drugim miejscu znaleźli się fryzjerzy (23 osoby), a dalej sprzedawcy (20 osób), ucharze małej gastronomii (17 osób), pedagodzy (14 osób) i elnerzy (12 osób). Znaczna część tych osób planuje dalszą nauę w systemie dziennych i pozostaje w rejestrze osób bezrobotnych tylo do dnia jej rozpoczęcia. Decyzja o rejestracji młodzieży wynia z brau pewności, czy dostaną się na studia dzienne, dlatego należy ją tratować jao rejestrację pozorną. Osoby, tóre doonywały rejestracji w pierwszej połowie 2014 rou, w głównej mierze reprezentują zawody, będące w ofercie szół ponadgimnazjalnych działających na terenie powiatu cieszyńsiego, co jest oczywiste gdyż w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie rejestrują się mieszańcy powiatu cieszyńsiego. Wszystie osoby rejestrujące się w urzędach pracy, mogą orzystać z dostępnych form wsparcia, tj. z bezpłatnych usług rynu pracy poradnictwa zawodowego, pośrednictwa pracy oraz szoleń, subsydiowanego zatrudnienia, a taże uzysać środi na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Zasadniczo, gdy absolwent czy inna osoba, tóra nie pozostaje w zatrudnieniu i jest gotowa do podjęcia pracy, może zarejestrować się w urzędzie pracy podreślić jedna należy, że rejestracja nie jest nigdy obowiązowa. Często jedna to dostęp do ubezpieczenia determinuje decyzje o rejestracji, co ma często wpływ na losy tych osób na rynu pracy.

11 11 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. 2. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Analiza popytu na pracę stanowi olejny element prezentowanego raningu zawodów deficytowych i nadwyżowych. Dostarcza cennych informacji o rynu pracy, zarówno jego uczestniom, ja i instytucjom, tórych działania są z nim powiązane bądź mają na niego wpływ, tj. samorządowi i instytucjom oświatowym. Analiza dotyczy ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców do Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie (nie uwzględnia wszystich ruchów adrowych i zapotrzebowania na wolne stanowisa pracy na terenie powiatu cieszyńsiego, gdyż nie wszyscy pracodawcy orzystają z usługi pośrednictwa pracy będącej w ofercie urzędów pracy). Wyres nr 3. Liczba ofert pracy w powiecie cieszyńsim na przestrzeni 2012, 2013 i w I połowie 2014 rou Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie Zgodnie z definicją zawartą w Ustawie z dnia 20 wietnia 2004 rou o promocji zatrudnienia i instytucjach rynu pracy przez ofertę pracy rozumiemy wolne od wymagań naruszających zasadę równego tratowania w zatrudnieniu, w rozumieniu przepisów prawa pracy, zgłoszenie przez pracodawcę do powiatowego urzędu pracy co najmniej jednego wolnego miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobowej w oreślonym zawodzie lub specjalności w celu uzysania pomocy w znalezieniu odpowiedniego pracownia. Ogólna liczba ofert pracy obejmuje również wniosi sładane przez organizatorów stażu, bowiem rejestr wniosów o staż wymaga przyjęcia i umieszczenia ich w bazie ofert pracy.

12 12 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Lp. Tabela nr 3. Oferty pracy wg zawodów w powiecie cieszyńsim w 2014 rou (stan na r.) Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy zgłoszone w I półroczu 2014 rou Sprzedawca Techni prac biurowych Robotni gospodarczy Kelner Robotni budowlany Kucharz Monter sieci wodnych i analizacyjnych Pomoc uchenna Monter wyrobów testylnych, z tetury i porewnych materiałów Fryzjer Sprzątacza biurowa Kierowca samochodu ciężarowego Seretara Pracowni ochrony fizycznej bez licencji Magazynier Szwacza Pielęgniara, specjalista opiei paliatywnej Księgowy Krawiec Kucharz małej gastronomii 16 Pozostałe oferty 814 Razem 1689 W pierwszym półroczu 2014 rou do Powiatowego Urzędu Pracy w Cieszynie wpłynęło zapotrzebowanie na wolnych miejsc pracy (o 203 oferty więcej niż w pierwszym półroczu 2013 rou). Należy zaznaczyć, iż przez wolne miejsca pracy rozumiemy zarówno oferty pracy stałej i oresowej zgłaszane przez pracodawców (891 ofert o 54 oferty więcej niż w rou ubiegłym), prace społecznie użyteczne (76 ofert o 4 oferty mniej niż w 2013 rou), a taże oferty stażu (722 oferty o 157 ofert więcej niż w rou ubiegłym). W rou 2014 r., podobnie ja w latach ubiegłych (2013 i 2012), więcej ofert pracy zarejestrowano w I wartale (992 oferty w stosunu do 697 ofert w II wartale). Sytuacja taa wydaje się sprzeczna z ogólną tendencją rynową, gdzie wzrost zatrudnienia łączy się z miesiącami wiosenno-letnimi, iedy rusza branża budowlana i turystycznousługowa. Dlatego zasadne wydaje się odliczenie od ogólnej liczby ofert pracy oferty organizacji stażu. Wówczas otrzymamy odwrotną proporcję: w I wartale wpłynęły 393 oferty, a w II wartale 574 oferty.

13 13 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Od 2011 rou oferty stażowe są rejestrowane jao oferty pracy - wpływa to znacznie na preferowane przez setor publiczny i prywatny stanowisa pracy. Czwarty ro obserwowane jest zwięszenie liczby ofert na stanowiso technia prac biurowych i seretari zaznaczyć natomiast należy, że w głównej mierze są to stanowisa stażowe. Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie w związu z zawartymi umowami stażowymi monitoruje również efetywność zatrudnienia po uończonym stażu. Odnotowuje się taże przypadi rezygnacji ze staży. Podobnie bywa z ofertami pracy mimo, iż osoby bezrobotne za odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy tracą status na ores od 120 dni do 270 dni. Na wysoim poziomie utrzymują się oferty zatrudnienia niewymagające wysoich walifiacji taie ja: robotni gospodarczy, sprzątacza, pracowni ochrony fizycznej bez licencji czy pomoc uchenna. Spośród ofert wymagających walifiacji najczęściej pojawia się zapotrzebowanie na pracowniów branży budowlanej, handlowej, gastronomicznej oraz setora usług (rawiec, fryzjer, szwacz), na ierowców samochodu ciężarowego czy sięgowych. Wśród 20 najczęściej powtarzających się stanowis nie pojawia się żadne ze wsazaniem na wyształcenie wyższe. Dopiero na 35 miejscu w raningu mieści się oferta dla animatora ultury. Dość nietypowo wygląda sprawa sprzedawców. Z jednej strony jest to najczęściej poszuiwany zawód na rynu pracy, a z drugiej wśród osób zarejestrowanych jest najwięcej sprzedawców. Tę rozbieżność można łatwo wytłumaczyć powszechnością zatrudnienia w tej branży. Wiele osób decyduje się przejściowo na podjęcie pracy w tym zawodzie, po czym ończy szoły, przewalifiuje się i na stałe rezygnuje z podjęcia pracy w zawodzie sprzedawcy. Inną przyczyną tej paradosalnej sytuacji, jest bardzo długa przerwa pomiędzy ostatnim zatrudnieniem a momentem, w tórym pojawia się oferta. Osoby te nie maja już wystarczających walifiacji i umiejętności (np. obsługa omputera, asy fisalnej, nieatualna siążeczą) do wyonywania tego zawodu.

14 14 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. 3. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Poniższą analizę przeprowadzono w oparciu o wsaźni intensywności nadwyżi (deficytu) zawodów, tóry został wyliczony na podstawie wzoru. Wsaźni intensywności nadwyżi (deficytu) zawodów ( W n, I ) gdzie: O Wn, I B I I O I, B I są oreślone wzorami (1) i (2) O 6 1 i I O 12 i (1) gdzie: B I 6 1 i B 12 i (2) O i - liczba zgłoszonych ofert pracy w i-tym miesiącu w zawodzie B i - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w i-tym miesiącu w zawodzie Przyjęto, że zawody o wsaźniu: W n, I < 0,9 to zawody nadwyżowe, 0,9 W n, I 1,1 to zawody zrównoważone (wyazujące równowagę na rynu pracy), W n, I > 1,1 to zawody deficytowe Analizując sporządzony raport można zauważyć, iż spora grupa zawodów 93, osiągnęła wsaźni oreślony jao masymalny. Po szczegółowych badaniach wynia, iż taą wartość wsaźnia przyjmują te zawody, w tórych w minionym rou zgłoszono oferty pracy, natomiast nie odnotowano w ewidencji bezrobotnych osób zarejestrowanych posiadających wymieniony zawód. Należy więc przyjąć, że są to zawody deficytowe. Zgodnie z zaleceniami Departamentu Rynu Pracy raport diagnostyczny ma nie uwzględniać masymalnych deficytów i nadwyże oraz zawodów tzw. pozostałych.

15 15 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Tabela nr 4. Zestawienie zawodów deficytowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou wg wsaźnia intensywności deficytu zawodów Średnia Średnia miesięczna Wsaźni miesięczna Kod liczba intensywności Lp. Nazwa zawodu liczba zawodu zarejestrowanych nadwyżi (deficytu) ofert bezrobotnych zawodów pracy Telemareter 2,5 0, Sortowacz surowców wtórnych 2,5 0, Specjalista do spraw sprzedaży 1,67 0, Monter sieci wodnych i analizacyjnych 6,5 0,67 9, Seretara 3,83 0,5 7, Rozbieracz-wyrawacz 0,83 0, Doradca lienta 2,33 0,5 4, Techni prac biurowych 20,5 4,5 4, Asystenta nauczyciela przedszola 1,5 0,33 4, Operator maszyn do producji wyrobów z drutu, lin i siate 0,67 0, Operator maszyn i urządzeń przemysłowych 0,67 0, Rejestratora medyczna 1,17 0,33 3, Terapeuta zajęciowy 0,5 0, Spawacz metodą MAG 0,5 0, Operator oparo-ładowari 0,83 0,33 2, Kierowca autobusu 0,83 0,33 2, Opieuna dziecięca 2 0,83 2, Techni farmaceutyczny 1,17 0,5 2, Opieun w domu pomocy społecznej 1,17 0,5 2, Pracowni ochrony fizycznej bez licencji 3,67 1,67 2, Kierowni działu producji 0,33 0, Wychowawca w placówach oświatowych, wychowawczych i 1 0,5 2 opieuńczych Asystent prawny 0,33 0, Biblioteoznawca 0,33 0, Opieun osoby starszej 1 0, Szef uchni 0,33 0, Asystent ds. sięgowości 1,33 0, Maniiurzysta 0,33 0, Zbrojarz 0,33 0, Bruarz 0,67 0, Monter instalacji wentylacyjnych i limatyzacyjnych 0,33 0, Zegarmistrz 0,33 0, Pilarz 0,33 0,17 2

16 16 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 0,33 0,17 2 Pierwsze miejsce w tabeli zawodów deficytowych zajmują telemareter i sortowacz surowców wtórnych. W pierwszym półroczu 2014 r. poszuiwano 15 osób na stanowiso telemaretera, przy czym zapotrzebowanie wpłynęło zaledwie od dwóch pracodawców: 10 pracowniów szuała firma BM FORMAT S.C. a 5 spóła z o.o. 4call.pl. Sortowacza surowców wtórnych poszuiwało 5 pracodawców, oferujących łącznie 13 stanowis. Na trzecim miejscu znalazł specjalista ds. sprzedaży 10 firm złożyło zapotrzebowanie na 10 stanowis. W pierwszej dziesiątce zawodów deficytowych pojawiają się taże monter sieci wodnych i analizacyjnych, seretara, rozbieracz-wyrawacz, doradca lienta, techni prac biurowych, asystenta nauczyciela przedszola i operator maszyn do producji wyrobów z drutu, lin i siate. Oferty na stanowisa technia prac biurowych, seretari oraz doradcy lienta były realizowane głównie w ramach ofert stażowych. W wielu przypadach na deficytowy charater zawodu wpływa fat, że nie ma możliwości jego zdobycia poprzez uończenie szoły do wsazanej grupy należą: telemareter, sortowacz, operatorzy onretnych maszyn, pracownicy biurowi, itp. Zdobycie tego zawodu wiąże się z doświadczeniem zawodowym na onretnym stanowisu. Należy też dodać, że do ich wyonywania niepotrzebne są często żadne onretne uprawnienia. W grupie zawodów, tórych uprawianie wiąże się z oreślonymi walifiacjami, bra andydatów na zgłaszane wolne miejsca pracy jest niwelowany przez organizowanie ursów. Ta jest np. ze stanowisami maniiurzysti czy pilarza. W zestawieniu zawodów deficytowych pojawiło się stanowiso zegarmistrza - firma METRIX poszuiwała dwóch pracowniów. Jego miejsce w raningu uzasadnione jest spadiem zapotrzebowania na świadczenie usług zegarmistrzowsich, tóry pociąga za sobą bra zainteresowania zdobyciem tego zawodu przez młodych ludzi.

17 17 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Tabela nr 5. Zestawienie zawodów nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 rou wg wsaźnia intensywności nadwyżi zawodów Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych Wsaźni intensywności nadwyżi (deficytu) zawodów Techni eonomista 0,17 18,33 0, Pedagog 0,17 9 0, Techni budownictwa 0,33 9,83 0, Ślusarz 0,33 9 0, Stolarz 0,33 8,5 0, Specjalista do spraw organizacji usług gastronomicznych, hotelarsich 0,17 3,83 0,04 i turystycznych Eletromonter 0,17 3,83 0, Techni rolni 0,17 3,83 0, Cuierni 0,5 10 0, Malarz-tapeciarz 0,33 6,5 0, Hydrauli 0,17 3,17 0, Rolni 0,17 3 0, Eletromechani 0,17 2,67 0, Specjalista ds. rachunowości 0,17 2,67 0, Mechani samochodów osobowych 0, , Kierowca samochodu osobowego 0,17 2,5 0, Blacharz samochodowy 0,33 4,83 0, Laierni samochodowy 0,33 4,83 0, Stolarz budowlany 0,17 2,33 0, Nauczyciel wychowania fizycznego 0,17 2,33 0, Mechani pojazdów samochodowych 1 12,33 0, Mechani maszyn i urządzeń przemysłowych 0,33 4 0, Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 0,17 1,83 0, Techni obsługi turystycznej 0,33 3,67 0, Techni administracji 0,33 3,17 0, Techni usług osmetycznych 0,17 1,5 0, Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 0,5 3,5 0, Specjalista ds. finansów 0,17 1,17 0, Kosmetolog 0,17 1,17 0, Murarz 2 13,33 0,15

18 18 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. Zawody nadwyżowe to zawody reprezentowane przez dużą ilość osób bezrobotnych, na tóre nie wpływają oferty pracy. Pierwszym w raningu jest zawód technia eonomisty. Zgłaszane przez firmy zapotrzebowanie na tego typu stanowisa jest zdecydowania mniejsze niż ilość osób pozostających bez zatrudnienia i posiadających ten zawód. Podreślić jedna należy, że osoby posiadające walifiacje w tym zawodzie podejmują zatrudnienie głównie w branży związanej z eonomią, finansami i rachunowością, a taże prace biurowe. Podobnie jest z innymi zawodami nadwyżowymi - technicy budownictwa, pedagodzy, technicy administracji, technicy usług osmetycznych, technicy obsługi turystycznej to grupy, tóre znajdują zatrudnienie na stanowisach zbliżonych do posiadanych walifiacji. Zawody nadwyżowe reprezentują najczęściej ieruni ształcenia szół zasadniczych zawodowych i średnich zawodowych na loalnym rynu pracy. Wśród osób posiadających wyższe wyształcenie na wysoim poziomie (drugie miejsce w raningu) utrzymuje się zawód pedagoga na oniec czerwca 2014 rou w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy figurowało 46 osób legitymujący się tym zawodem, podczas gdy w opisywanym oresie poszuiwano zaledwie 1 pedagoga. Loalny ryne pracy nie jest w stanie przyjąć wszystich absolwentów danego profilu i onieczne jest poszuiwanie pracy na stanowisu mniej lub bardziej odległym od uzysanego wyształcenia. Często mając trudności w znalezieniu zatrudnienia w swoim wyuczonym zawodzie, osoby bezrobotne decydują się na podnoszenie walifiacji poprzez dalsze ształcenie, czy przewalifiowanie umożliwiające zdobycie bardziej poszuiwanych umiejętności. Bywa również, iż posiadane walifiacje dezatualizują się, a w przypadu nietórych uprawnień, wydawane są na oreślony czas.

19 19 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. WNIOSKI Porównując pierwsze wartały 2013 i 2014 rou, to ro bieżący rozpoczął się od wyższej stopy bezrobocia (o 0,3 %). Od wietnia do czerwca poziom bezrobocia rejestrowanego gwałtownie się obniżał, jeszcze w marcu było to 11,5 % a w czerwcu stopa bezrobocia osiągnęła zaledwie 10 % (spade aż o 1,5 % w trzy miesiące i była niższa o 0,6 % niż w analogiczny, oresie 2013 rou). Już tradycyjnie zmniejszenie poziomu bezrobocia następuje w miesiącach wiosenno-letnich. Zaobserwowana tendencja spadowa związana jest ze specyfią loalnego rynu pracy, tóry charateryzuje się dużą sezonowością, głównie w setorze turystyczno-gastronomicznym oraz budowlanym. W przeciwieństwie do rou 2013 r., w tórym notowano znacznie niższą stopę bezrobocia rejestrowanego w powiecie niż w województwie, ro 2014 wyrównał poziomy stóp (różnica nie przeraczała 0,3 %, podczas gdy w 2013 r. regularnie utrzymywała się średnio na poziomie 0,6 %). Najmniej ofert pracy wpływa dla osób z wyształceniem wyższym, tóre stanowią drugą najmniejszą grupę osób zarejestrowanych. Najczęściej wyazują się więszą atywnością w poszuiwaniu zatrudnienia, często orzystając przy tym ze staży, szoleń oraz wniosują o jednorazowe środi na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Zauważyć taże należy pewną tendencję związaną ze zgłaszanymi przez pracodawców ofertami pracy głównie na pracowniów niewywalifiowanych, sezonowych lub z wyształceniem zasadniczym zawodowym, natomiast andydatów na stanowisa specjalistów, adrę zarządzającą oraz pracowniów wywalifiowanych o oreślonych umiejętnościach pozysują innymi sposobami (agencje pośrednictwa pracy, firmy consultingowe, prasa loalna, strony internetowe). Niestety wciąż problemem urzędu pracy jest trudność zgrania gotowości do pracy andydatów z odpowiednimi ompetencjami z pracodawcami, tórzy nie mają czasu na długotrwałą rerutację. Oczeiwania pracodawców i oczeiwania osób szuających pracy często są rozbieżne, dlatego potrzebna jest wymiana informacji tych dwóch stron na rynu pracy i urząd pracy może być taim łączniiem, pośredniiem. W oparciu o dane statystyczne zauważyć można, utrzymywanie się na podobnym poziomie liczby osób długotrwale bezrobotnych (na oniec czerwca 2014 rou było to osób 50,6 %, podczas gdy w analogicznym oresie 2013 rou było to osób 43,9 %), przy czym procentowo wsaźni ten podniósł się aż o 6,7 %. Stan tai jest spowodowanym stosunowo nisim stanem ofert pracy (chociaż w stosunu do analogicznego oresu 2013 rou liczba ofert wzrosła o 203), ale przede wszystim słonnością pracodawców do zatrudniania osób z relatywnie rótim czasem bierności zawodowej. Spośród 12 gmin powiatu cieszyńsiego najwięcej osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy (22,2 %) na oniec czerwca 2014 rou było mieszańcami Cieszyna,

20 20 Raning zawodów deficytowych i nadwyżowych w powiecie cieszyńsim w I półroczu 2014 r. w dalszej olejności pojawiała się Gmina Soczów osób (15 %), a na trzecim miejscu Gmina Istebna 661 osoby (9,5 %). Najmniej osób zarejestrowanych zamieszuje gminę Dębowiec 195 osób (2,8 %). Przy czym najwyższy stan bezrobocia rejestrowanego w stosunu do liczby ludności mamy w gminie Soczów 7,9 %, dalej w gminie Istebna 5,6 %, w gminie Wisła 4,6 %, a Cieszyn znalazł się na czwartym miejscu z 4,3 %. Najniższe bezrobocie notowane jest w gminie Strumień 1,7 %. Powiatowy Urząd Pracy za pomocą form taich ja: szolenia, prace interwencyjne, roboty publiczne czy staże prowadzi atywizację osób bezrobotnych, reduującą poziom bezrobocia rejestrowanego. Usługi ja i instrumenty rynu pracy w głównej mierze sierowane są do osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynu pracy, tóre stanowią znaczący odsete ogółu osób bezrobotnych. Na oniec czerwca 2014 rou spośród osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie było osobami w szczególnej sytuacji na rynu pracy w rozumieniu art. 49 Ustawy z 20 wietnia 2004 rou o promocji zatrudnienia i instytucjach rynu pracy 82,2% (w tym obiet). Na oniec miesiąca sprawozdawczego zarejestrowanych jao osoby bezrobotne było 990 osób do 25 rou życia (14,2%), osób powyżej 50 rou życia (26,2 %), osoby bezrobotne długotrwale (50,6 %), osób nie posiadało walifiacji zawodowych (21 %), osób nie posiadało doświadczenia zawodowego (14,5 %), osób nie posiadało wyształcenia średniego (59,5 %), 619 osób samotnie wychowało dzieco do 18 rou życia (8,9 %), 168 osób po odbyciu ary pozbawienia wolności nie podjęło zatrudnienia (2,4 %) oraz 517 osób posiadały orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (7,4 %). Dotyczy to zapisów ustawy do 27 maja 2014 rou. Wprowadzone zmiany powodują, iż orzystanie z usług i instrumentów uzależnione jest od ustalonego dla osoby bezrobotnej profilu pomocy. W analizowanym oresie wpłynęły 722 oferty stażowe, ze szoleń sorzystało 261 osób, jednorazowe środi na rozpoczęcie działalności gospodarczej otrzymało 57 osób. Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie wspiera loalnych pracodawców poprzez pomoc w tworzeniu nowych miejsc pracy, oraz możliwość orzystania z usług poradnictwa zawodowego w zaresie doboru andydatów do pracy oraz indywidualnym rozwoju zawodowym. W ramach doposażenia stanowisa pracy w pierwszej połowie 2014 rou utworzono 30 stanowis pracy dla sierowanych osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Cieszynie. Istotnym działaniem ze strony Urzędu Pracy jest mareting usług rynu pracy poprzez organizację seminariów i onferencji sierowanych do partnerów na loalnym rynu pracy. Począwszy od 2008 rou w ramach projetu Nowa jaość nowe możliwości, a następnie od 2013 rou w ramach projetu Nowa jaość nowe możliwości IV, prowadzone jest zewnętrzne pośrednictwo pracy dzięi tóremu odwiedzani pracodawcy zostają zapoznani z działaniami prowadzonymi przez Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie. Wizyty pośredniów zewnętrznych są bardzo istotnym elementem