EMERYTURY POMOSTOWE. Kto jest pracownikiem wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?

Transkrypt

1 EMERYTURY POMOSTOWE Z a k ł a d U b e z p e c z e ń S p o ł e c z n y c h Od 1 styczna 2009 r. osoby urodzone po 1948 r., które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, mogą ubegać sę o przyznane emerytury pomostowej. Ustalene prawa do tego śwadczena uzależnone jest od spełnena określonych warunków, m.n. ukończena odpowednego weku oraz udowodnena wymaganego stażu ubezpeczenowego, w tym pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Emerytura pomostowa w odróżnenu od wcześnejszych emerytur przyznawanych według dotychczasowych przepsów oblczana jest całkowce na nowych zasadach, a węc na podstawe odpowedno zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na konce w ZUS oraz zwaloryzowanego kaptału początkowego. Kto jest pracownkem wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze? Zgodne z ustawą z dna 19 grudna 2008 r. o emeryturach pomostowych 1, nazywanej dalej ustawą, pracownkam wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze są pracowncy, którzy w pełnym wymarze czasu pracy są zatrudnen przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonych w załącznku nr 1 lub nr 2 do tej ustawy. Załącznk te będzemy określal w dalszej częśc tej ulotk jako nowe wykazy prac. Za pracownków wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ustawa uważa równeż osoby zatrudnone przed 1 styczna 2009 r., stale w pełnym wymarze czasu pracy, przy pracach w szczegól- 1 Dz.U. nr 237, poz ze zm. EMERYTURY POMOSTOWE 1

2 nych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumenu dotychczasowych przepsów, tj. art. 32 lub 33 ustawy z dna 17 grudna 1998 r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych 2, nazywanej dalej ustawą emerytalną, a także rozporządzena Rady Mnstrów z dna 7 lutego 1983 r. w sprawe weku emerytalnego pracownków zatrudnonych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nazywanego dalej rozporządzenem 3. W dalszej częśc ulotk przepsy te będzemy określać jako stare wykazy prac. Za pracownków wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa sę także tancerzy zawodowych ubezpeczonych z tytułu dzałalnośc artystycznej, wykonujących po dnu wejśca w życe ustawy prace zwązane z bardzo cężkm wysłkem fzycznym. Pracownkam wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze są jedyne osoby zatrudnone przy takch pracach w ramach stosunku pracy. Ne są takm pracownkam np. osoby zatrudnone na podstawe umowy zlecena, umowy o dzeło, a także osoby prowadzące własną dzałalność gospodarczą. Natomast forma organzacyjno-prawna pracodawcy ne ma znaczena. Pracownkam wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mogą być węc np. osoby zatrudnone w przedsęborstwe państwowym czy w prywatnej frme. Jaką pracę uważa sę za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze? Pracam w szczególnych warunkach w rozumenu ustawy są prace zwązane z czynnkam ryzyka, które: z dużym prawdopodobeństwem mogą spowodować trwałe uszkodzene zdrowa (wraz z upływem weku pracownka), wykonywane są w szczególnych warunkach środowska pracy, determnowane są słam natury lub procesam technologcznym, pommo zastosowana środków proflaktyk techncznej, organzacyjnej lub medycznej stawają przed pracownkam wymagana przekraczające pozom ch możlwośc, ogranczony w wynku procesu starzena sę jeszcze przed osąg- 2 Tekst jednolty: Dz.U. z 2013 r. poz z późn. zm. 3 Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm. 2 EMERYTURY POMOSTOWE

3 nęcem weku emerytalnego, w stopnu utrudnającym ch pracę na dotychczasowym stanowsku. Zgodne z ustawą pracam w szczególnych warunkach są m.n. prace pod zemą, na wodze pod wodą, w powetrzu, w warunkach gorącego zmnego mkroklmatu, bardzo cężke prace fzyczne, prace w warunkach podwyższonego cśnena atmosferycznego, a także cężke prace fzyczne zwązane z bardzo dużym obcążenem statycznym. Szczegółowy wykaz prac w szczególnych warunkach zawera załącznk nr 1 do ustawy. Natomast prace o szczególnym charakterze w rozumenu ustawy to prace wymagające szczególnej odpowedzalnośc oraz szczególnej sprawnośc psychofzycznej, których możlwość należytego wykonywana w sposób nezagrażający bezpeczeństwu publcznemu, w tym zdrowu lub życu nnych osób, zmnejsza sę przed osągnęcem weku emerytalnego na skutek pogorszena tej sprawnośc. Pełny wykaz tych prac został zameszczony w załącznku nr 2 do ustawy. Możlwośc uzyskana emerytury pomostowej Ustawa przewduje klka możlwośc uzyskana emerytury pomostowej. Perwsza z nch dotyczy wszystkch pracownków wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenone w nowych wykazach prac. Chodz o emeryturę przewdzaną w art. 4 ustawy, którą w dalszej częśc opracowana będzemy nazywać emeryturą pomostową na ogólnych zasadach. Druga możlwość przyznana emerytury pomostowej przewdzana jest tylko dla pracownków wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenone w określonych punktach nowych wykazów prac. Chodz o emeryturę przysługującą na podstawe jednego z art ustawy, nazywaną dalej emeryturą pomostową na szczególnych zasadach. Odrębne możlwośc nabyca prawa do emerytury pomostowej przysługują żołnerzom zawodowym oraz funkcjonaruszom tzw. służb mundurowych zwolnonym ze służby, a także osobom wykonującym prace górncze, o których mowa w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej. EMERYTURY POMOSTOWE 3

4 Emerytura pomostowa na ogólnych zasadach Z możlwośc przejśca na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach może skorzystać pracownk, który spełna łączne następujące warunk: urodzł sę po 31 grudna 1948 r., ukończył co najmnej 55 lat (kobeta) lub 60 lat (mężczyzna), udowodnł okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmnej 15 lat, posada okres składkowy neskładkowy wynoszący co najmnej 20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn, przed 1 styczna 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymenoną w starych lub w nowych wykazach prac, po 31 grudna 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenoną w nowych wykazach prac, rozwązał stosunek (stosunk) pracy. Jak ustalany jest okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze? Ustalając, czy osoba wnoskująca o emeryturę pomostową spełna wymóg posadana co najmnej 15-letnego zatrudnena w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ZUS sumuje okresy pracy: w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymenonej w starych wykazach prac wykonywanej przed 1 styczna 2009 r. stale w pełnym wymarze czasu pracy, w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w nowych wykazach prac, wykonywanej w pełnym wymarze czasu pracy, nezależne od tego, czy zatrudnene to mało mejsce przed 1 styczna 2009 r., czy po 31 grudna 2008 r. Pracam w szczególnych warunkach określanym jako prace ze starych wykazów są prace wymenone w wykaze A lub B rozporządzena. Do prac wymenonych w wykaze A rozporządzene zalcza także zatrudnene na kole oraz pracę górnczą w rozumenu ustawy emerytalnej. 4 EMERYTURY POMOSTOWE

5 Przykład 1 Ubezpeczony ubegający sę o emeryturę pomostową pracował w szczególnych warunkach w następujących okresach: od 1 styczna 1994 r. do 31 grudna 2003 r. przy pracy wymenonej w wykaze A rozporządzena, od 1 styczna 2004 r. do 31 marca 2009 r. przy pracach wymenonych w załącznku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. Ustalając wymagany do przyznana emerytury pomostowej 15-letn okres zatrudnena w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ZUS uwzględn obydwa wymenone okresy. Przykład 2 Ubezpeczony zamerza ubegać sę o przyznane emerytury pomostowej. W okrese od 1 styczna 1993 r. do 31 grudna 1996 r. był zatrudnony na kole. Od 1 styczna 1999 r. jest neprzerwane zatrudnony w szczególnych warunkach jako komnarz, tj. przy pracy wymenonej w dzale IX wykazu A rozporządzena. Ustalając 15-letn okres zatrudnena w szczególnych warunkach, ZUS uwzględn 4-letn okres zatrudnena na kole w latach , a także okres zatrudnena w szczególnych warunkach w zawodze komnarza przypadający od 1 styczna 1999 r. do 31 grudna 2008 r. Okresu wykonywana takej pracy po 31 grudna 2008 r. ne będze można uwzględnć, gdyż ne została ona wymenona w nowych wykazach prac. Które okresy ne podlegają uwzględnenu? Przy ustalanu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ne uwzględna sę okresów newykonywana pracy, za które pracownk otrzymał wynagrodzene lub śwadczene z ubezpeczena społecznego w raze choroby macerzyństwa. Wlczenu ne podlegają węc okresy: nezdolnośc do pracy, za które zostało wypłacone wynagrodzene, zasłek chorobowy lub śwadczene rehabltacyjne, za które pracownk otrzymał zasłek opekuńczy lub macerzyńsk. EMERYTURY POMOSTOWE 5

6 W przypadku nauczycel dodatkowo ne uwzględna sę m.n. okresów: urlopu dla poratowana zdrowa, urlopu szkolenowego, urlopu na dalsze kształcene sę, pozostawana w stane neczynnym. Przy ustalanu okresu zatrudnena w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ne uwzględna sę równeż okresów urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego oraz służby wojskowej. Przykład 3 Od 1 styczna 1998 r. do 31 styczna 2014 r. ubezpeczona pozostawała w stosunku pracy jako nauczycel w ośrodku szkolno-wychowawczym (praca wymenona w punkce 21 załącznka nr 2 do ustawy jako praca o szczególnym charakterze). W czase tego zatrudnena łączne przez 6 mesęcy przebywała na zwolnenach lekarskch (poberając wynagrodzene za czas nezdolnośc do pracy oraz zasłek chorobowy). Ponadto przez 3 mesące była na urlope bezpłatnym, a przez pół roku korzystała z urlopu dla poratowana zdrowa. Ustalając 15-letn okres zatrudnena o szczególnym charakterze, ZUS wyłączył okresy poberana śwadczeń chorobowych, urlopu bezpłatnego oraz korzystana z urlopu dla poratowana zdrowa. W dnu zgłoszena wnosku o emeryturę pomostową (1 lutego 2014 r.) zanteresowana mała węc 14 lat 10 mesęcy pracy o szczególnym charakterze. W zwązku z tym ne mogła nabyć prawa do tego śwadczena. Jake okresy podlegają wlczenu do stażu składkowego neskładkowego? Ustalając wymagany do przyznana emerytury pomostowej staż składkowy neskładkowy (20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn), ZUS uwzględna: okresy składkowe wymenone w art. 6 ustawy emerytalnej, okresy neskładkowe wymenone w art. 7 ustawy emerytalnej. Należy przypomneć, że okresy składkowe to główne okresy opłacana składek na ubezpeczena społeczne (np. okresy zatrudnena, prowadzena dzałalnośc gospodarczej), a także nektóre okresy, za które składka ne została opłacona, gdyż ne było takego obowązku. Natomast okresy neskładkowe to generalne okresy braku aktywnośc zawodowej, za które ne zostały odprowadzone skład- 6 EMERYTURY POMOSTOWE

7 k na ubezpeczena społeczne (m.n. okresy poberana wynagrodzena za czas nezdolnośc do pracy, zasłku chorobowego, śwadczena przedemerytalnego, okresy studów wyższych). Okresy neskładkowe podlegają uwzględnenu w wymarze neprzekraczającym 1/3 udowodnonych okresów składkowych. Przy ustalanu stażu składkowego neskładkowego wymaganego do przyznana emerytury pomostowej ZUS ne uwzględna tzw. okresów rolnych wymenonych w art. 10 ustawy emerytalnej, tj. okresów opłacana składek na ubezpeczene społeczne rolnków oraz okresów prowadzena gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwe przypadających przed dnem objęca ubezpeczenem społecznym rolnków z tego tytułu. Przykład 4 Ubezpeczony ubegający sę o przyznane emerytury pomostowej udowodnł 15 lat składkowych, 10 lat neskładkowych oraz 5 lat opłacana składek na ubezpeczene społeczne rolnków. Okresy neskładkowe mogą być przyjęte przy ustalanu wymaganego 25-letnego stażu ubezpeczenowego w wymarze 1/3 okresów składkowych, a węc w tym przypadku w wymarze 5 lat (1/3 z 15). Zanteresowany posada obecne jedyne 20 lat składkowych neskładkowych, dlatego że ZUS ne może uwzględnć 5-letnego okresu opłacana składek na ubezpeczene społeczne rolnków. Przy takm stażu ne może nabyć prawa do emerytury pomostowej. Wykonywane pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 styczna 1999 r. Warunkem przyznana emerytury pomostowej na ogólnych zasadach jest równeż wykonywane pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 styczna 1999 r. Ustalając, czy wymóg ten został spełnony, organ rentowy uwzględna: okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymenonej w starych wykazach prac, jak równeż okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w nowych wykazach prac. Dla spełnena omawanego warunku wystarczy, aby praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana przed 1 styczna 1999 r. przez 1 dzeń. EMERYTURY POMOSTOWE 7

8 Przykład 5 Ubezpeczony ubegający sę o emeryturę pomostową był zatrudnony w latach przy pracy w szczególnych warunkach wymenonej w wykaze A rozporządzena. Pracę w szczególnych warunkach wymenoną w nowych wykazach prac (w hutnctwe) podjął od 1 styczna 2001 r. Mmo to ZUS uzna, że ubezpeczony pracował w szczególnych warunkach przed 1 styczna 1999 r., poneważ przed tą datą był zatrudnony przy pracy wymenonej w starych wykazach prac. Przykład 6 Ubezpeczona zgłosła wnosek o przyznane emerytury pomostowej. Od 1 styczna 1993 r. jest neprzerwane zatrudnona na lotnsku jako kontroler ruchu lotnczego (praca wymenona w punkce 2 załącznka nr 2 do ustawy). Ustalając prawo do emerytury pomostowej, ZUS uznał, że warunek wykonywana prac o szczególnym charakterze przed 1 styczna 1999 r. został spełnony. Wykonywane pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudna 2008 r. Emerytura pomostowa na ogólnych zasadach przysługuje pracownkow, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudna 2008 r. Przy ustalanu, czy omawany wymóg został spełnony, ZUS uwzględna tylko okresy wymenone w nowych wykazach prac. Do spełnena warunku wykonywana pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudna 2008 r. wystarczy, aby praca ta była wykonywana po tej dace przez 1 dzeń. Rozwązane stosunku pracy Emerytura pomostowa na ogólnych zasadach przysługuje pod warunkem rozwązana stosunku pracy. Jeśl pracownk był zatrudnony u klku pracodawców, mus rozwązać wszystke stosunk pracy, aby nabyć prawo do omawanego śwadczena. 8 EMERYTURY POMOSTOWE

9 Natomast forma rozwązana stosunku pracy an to, czy w ramach rozwązanego stosunku pracy była wykonywana praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze czy też praca nnego rodzaju, ne ma znaczena dla uzyskana emerytury pomostowej. Prawo do nej przysługuje bowem bez względu na to, czy wnoskodawca był zatrudnony na stanowsku pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze bezpośredno przed zgłoszenem wnosku o to śwadczene. Należy podkreślć, że przyznane emerytury pomostowej ne jest równeż uzależnone od tego, czy osoba wnoskująca o to śwadczene była przed przejścem na emeryturę zatrudnona w ramach stosunku pracy. Prawo do emerytury pomostowej może węc ona nabyć równeż wtedy, gdy przed zgłoszenem wnosku prowadzła np. dzałalność gospodarczą, dzałalność rolnczą, a także wtedy, gdy ne była w tym czase aktywna zawodowo. Przykład 7 Ubezpeczony (urodzony w stycznu 1949 r.) od 16 lat jest neprzerwane zatrudnony (na pełnym etace) w szczególnych warunkach przy ręcznym załadunku gorących wyrobów ceramcznych (praca wymenona w punkce 17 załącznka nr 1 do ustawy). Udowodnł on ogółem 23 lata składkowe oraz 5 lat neskładkowych. Prawo do emerytury pomostowej będze mógł uzyskać po rozwązanu stosunku pracy. Przykład 8 Ubezpeczona była zatrudnona jako pelęgnarka w szptalu psychatrycznym (praca wymenona w punkce 23 załącznka nr 2 do ustawy) w okrese od 1 styczna 1988 r. do 31 styczna 2011 r. Po ustanu zatrudnena w szptalu podjęła pracę w sklepe. W lstopadze 2015 r. ukończy wek 55 lat zamerza ubegać sę o przyznane emerytury pomostowej. O le zanteresowana rozwąże stosunek pracy, emerytura ta zostane przyznana (mmo że ostatnm zatrudnenem ne jest praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze). EMERYTURY POMOSTOWE 9

10 Emerytura pomostowa dla żołnerzy oraz funkcjonaruszy zwolnonych ze służby Żołnerze zawodow, funkcjonarusze Polcj, Urzędu Ochrony Państwa, Agencj Bezpeczeństwa Wewnętrznego, Agencj Wywadu, Służby Kontrwywadu Wojskowego, Służby Wywadu Wojskowego, Centralnego Bura Antykorupcyjnego, Straży Grancznej, Bura Ochrony Rządu, Służby Węzennej Państwowej Straży Pożarnej, którzy ne spełnają warunków do nabyca prawa lub utracl prawo do emerytury określonej w przepsach o zaopatrzenu emerytalnym tych osób, nabywają prawo do emerytury pomostowej na ogólnych zasadach. Oznacza to, że aby uzyskać to śwadczene, muszą spełnć następujące warunk: osągnąć wek emerytalny wynoszący 55 lat (kobeta) 60 lat (mężczyzna), posadać okres składkowy neskładkowy wynoszący co najmnej 20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmnej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, przed 1 styczna 1999 r. (przynajmnej przez 1 dzeń) pozostawać w służbe bądź wykonywać prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenone w starych lub w nowych wykazach prac, po 31 grudna 2008 r. (przynajmnej przez 1 dzeń) pozostawać w służbe bądź wykonywać prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenone w nowych wykazach prac, rozwązać stosunek pracy (o le w nm pozostają). Przy ustalanu prawa do emerytury pomostowej dla żołnerzy funkcjonaruszy okresy służby traktuje sę na równ z okresam pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Okresy te podlegają sumowanu przy ustalanu wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Przykład 9 Ubezpeczony (urodzony w marcu 1952 r.) na początku lat 90. pełnł przez 5 lat służbę w Polcj, ne nabywając z tego tytułu prawa do emerytury. Od 1 styczna 1998 r. jest neprzerwane zatrudnony w zakładze energetycznym jako elektromonter zajmujący sę usuwanem awar (praca wymenona w punkce 17 załącznka nr 2 do ustawy jako praca o szczególnym charakterze). Ustalając prawo do emerytury pomostowej, ZUS zsumuje ubezpeczonemu okresy służby w Polcj oraz zatrudnena w zakładze energetycznym, co pozwol udowodnć 15 lat pracy o szczególnym charakterze. 10 EMERYTURY POMOSTOWE

11 Emerytury pomostowe na szczególnych zasadach Pracowncy wykonujący nektóre prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenone w nowych wykazach prac mają możlwość uzyskana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach (zgodne z art ustawy). Emerytura pomostowa na podstawe tych przepsów przysługuje na ogół w nższym weku emerytalnym nż 55 lat dla kobet lub 60 lat dla mężczyzn, a nekedy równeż mmo posadana krótszego nż 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Z drugej strony przepsy wymagają w nektórych przypadkach uzyskana orzeczena o nezdolnośc do wykonywana pracy w danym zawodze. Tak wymóg obowązuje pracownków lotnctwa, hutnków, a także maszynstów pojazdów trakcyjnych. Należy równeż podkreślć, że ustalając okres zatrudnena w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymagany do przyznana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach, ZUS może uwzględnć tylko okresy pracy wymenonej w odpowednch punktach nowych wykazów prac, wskazanych w określonym przepse stanowącym podstawę przyznana takej emerytury. Ne mogą węc być uwzględnone okresy pracy wymenonej w nnych punktach załącznka nr 1 lub 2 do ustawy, a także okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w starych wykazach prac. Odrębne warunk uzyskana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach, w zależnośc od rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, przedstawa tabela, którą zameśclśmy na strone Wszystke osoby, które chcą uzyskać emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, oprócz spełnena dodatkowych warunków wymenonych w tabel muszą równeż: posadać okres składkowy neskładkowy wynoszący co najmnej 20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn, przed 1 styczna 1999 r. wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymenoną w starych lub w nowych wykazach prac, po 31 grudna 2008 r. wykonywać pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenoną w nowych wykazach prac, rozwązać stosunek (stosunk) pracy. Ustalając, czy warunk te zostały spełnone, organ rentowy stosuje take same zasady jak przy ustalanu prawa do emerytury pomostowej na ogólnych zasadach. EMERYTURY POMOSTOWE 11

12 Osoby, które ne spełnają jednego z warunków wymaganych do przyznana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach (np. mają zbyt krótk okres pracy wskazanej w odpowednch przepsach lub ne uzyskały orzeczena stwerdzającego nezdolność do wykonywana określonej pracy), mogą nabyć prawo do emerytury pomostowej na ogólnych zasadach, o le spełnają warunk wymagane do przyznana tej emerytury. Przykład 10 Ubezpeczony (urodzony w marcu 1960 r.) pracował przez 9 lat (w latach ) w przemyśle chemcznym, przy pracach wymenonych w wykaze A rozporządzena. Od 1 styczna 2006 r. podjął zatrudnene w frme zajmującej sę usuwanem azbestu (praca wymenona w punkce 32 załącznka nr 1 do ustawy jako praca w szczególnych warunkach) zatrudnene to kontynuuje do dna dzsejszego. Zanteresowany ne będze mógł przejść na emeryturę pomostową z tytułu ukończena weku 55 lat przewdzanego dla osób wykonujących taką pracę, poneważ ZUS ne zalczy pracy wymenonej w starych wykazach do wymaganych 10 lat zatrudnena w szczególnych warunkach. Okresy te zostaną natomast zsumowane przy ustalanu uprawneń do emerytury pomostowej na ogólnych zasadach, a węc przysługującej w weku emerytalnym wynoszącym dla mężczyzn 60 lat. Prace Dodatkowe warunk uzyskana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach w zależnośc od rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze Rodzaj pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w powetrzu wykonywane na statkach powetrznych przez personel pokładowy oraz prace plotów statków powetrznych (plot, nstruktor) Odrębne warunk uzyskana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach osągnęce weku wynoszącego co najmnej 50 lat dla kobet co najmnej 55 lat dla mężczyzn udowodnene zatrudnena w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na statkach powetrznych w wymarze co najmnej 15 lat uzyskane orzeczena o nezdolnośc do wykonywana zatrudnena w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na statkach powetrznych, w rozumenu art ustawy z 3 lpca 2002 r. Prawo lotncze 12 EMERYTURY POMOSTOWE

13 Prace Rodzaj pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w morskch portach handlowych oraz przedsęborstwach pomocnczych dzałających na rzecz tych portów, zwanych portam morskm (tj. prace fzyczne cężke bezpośredno przy przeładunku w ładownach statku oraz prace operatorów żuraw weżowych, do których obsług są wymagane uprawnena kategor IŻ lub równorzędne oraz dźwgnc portowych lub stocznowych) Prace bezpośredno przy zalewanu form odlewnczych, transportowanu naczyń odlewnczych z płynnym, rozgrzanym mate- rałem (żelwo, stalwo, metale neżelazne ch stopy) Prace bezpośredno przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwane elementów układu wlewowego, ścnane, szlfowane powerzchn odlewów oraz malowane ch na gorąco Prace bezpośredno przy obsłudze welkch peców oraz peców stalownczych lub odlewnczych Prace murarske bezpośredno w pecach hutnczych, odlewnczych, baterach koksownczych oraz w pecach do produkcj materałów ceramcznych Prace bezpośredno przy ręcznym zestawanu surowców lub ręcznym formowanu wyrobów szklanych w hutnctwe szkła Prace bezpośredno przy kucu ręcznym w kuźnach Prace bezpośredno przy obsłudze agregatów urządzeń do produkcj metal neżelaznych Prace bezpośredno przy obsłudze cągów walcownczych: przygotowane, dozorowane pracy walców lub samotoków, ngeren cja przy wypadanu zaklnowanu materałów Prace przy obsłudze dźwgnc bezpośredno przy wytapanu surówk, stopów żelaza lub metal neżelaznych Odrębne warunk uzyskana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach osągnęce weku wynoszącego co najmnej 55 lat udowodnene okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w portach morskch w wymarze co najmnej 15 lat osągnęce weku wynoszącego co najmnej 55 lat udowodnene okresu zatrudnena w szczególnych warunkach w hutnctwe wynoszącego co najmnej 15 lat uzyskane orzeczena lekarza medycyny pracy o nezdolnośc do wykonywana prac w szczególnych warunkach w hutnctwe EMERYTURY POMOSTOWE 13

14 Rodzaj pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze Prace nurka lub kesonarza, prace w komorach hperbarycznych Prace rybaków morskch Prace bezpośredno przy przetwórstwe materałów zawerających azbest lub prace rozbórkowe zwązane z ch usuwanem Prace maszynstów pojazdów trakcyjnych (maszynsta pojazdów trakcyjnych, maszynsta nstruktor, maszynsta zakładowy, maszynsta weloczynnoścowych cężkch maszyn do kolejowych robót budowlanych kolejowej sec trakcyjnej, kerowca lokomotywy spalnowej o mocy do 300 KM, pomocnk maszynsty pojazdów trakcyjnych) kerownków pocągów Prace w charakterze członka zawodowych ekp ratownctwa górskego Odrębne warunk uzyskana emerytury pomostowej na szczególnych zasadach osągnęce weku wynoszącego co najmnej 50 lat dla kobet co najmnej 55 lat dla mężczyzn udowodnene okresu zatrudnena w szczególnych warunkach (przy pracach wymenonych obok) wynoszącego co najmnej 10 lat osągnęce weku wynoszącego co najmnej 50 lat dla kobet co najmnej 55 lat dla mężczyzn udowodnene okresu zatrudnena jako maszynsta pojazdów trakcyjnych wynoszącego co najmnej 15 lat uzyskane orzeczena lekarza medycyny pracy o nezdolnośc do wykonywana prac jako maszynsta pojazdów trakcyjnych osągnęce weku wynoszącego co najmnej 50 lat dla kobet co najmnej 55 lat dla mężczyzn udowodnene okresu pracy jako członek zawodowych ekp ratownctwa górskego wynoszącego co najmnej 10 lat Emerytura pomostowa z tytułu pracy górnczej Odrębne została uregulowana możlwość uzyskana emerytury pomostowej przez pracownka wykonującego prace górncze, o których mowa w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej. Są to m.n. prace: pod zemą w kopalnach węgla, rud kruszców, pod zemą przy głębenu szybów w przedsęborstwach budowy kopalń węgla, rud kruszców, na odkrywce w kopalnach sark węgla brunatnego, pod zemą na stanowskach dozoru ruchu oraz kerownctwa ruchu kopalń, przedsęborstw nnych podmotów. 14 EMERYTURY POMOSTOWE

15 Emeryturę pomostową z tytułu wykonywana tych prac może uzyskać pracownk, który łączne spełnł następujące warunk: wykonywał w pełnym wymarze czasu pracy wymenone w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej prace górncze przez okres co najmnej 15 lat, osągnął wek emerytalny 55 lat (kobeta) 60 lat (mężczyzna), posada okres składkowy neskładkowy w wymarze co najmnej 20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn, przed 1 styczna 1999 r. wykonywał (przynajmnej przez 1 dzeń) prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymenone w starych lub w nowych wykazach prac, po 31 grudna 2008 r. wykonywał prace górncze wymenone w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej lub jakąkolwek nną pracę wymenoną w nowych wykazach prac, rozwązał stosunek (stosunk) pracy. Ustalając co najmnej 15-letn staż pracy górnczej wymenonej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej, organ rentowy zalcza zarówno okresy wykonywana tej pracy przed 1 styczna 2009 r., jak po 31 grudna 2008 r. Emerytura pomostowa dla osób, które zakończyły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 2009 r. Emeryturę pomostową może uzyskać równeż osoba, która po 31 grudna 2008 r. ne wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w nowych wykazach prac an pracy górnczej wymenonej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej w pełnym wymarze czasu pracy, jeśl: na dzeń 1 styczna 2009 r. mała okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymenonej w nowych wykazach prac, wymagany do przyznana emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo emerytury pomostowej z tytułu wykonywana pracy górnczej, przed 1 styczna 1999 r. wykonywała prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymenone w starych lub w nowych wykazach prac, posada okres składkowy neskładkowy w wymarze co najmnej 20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn, osągnęła wek uprawnający do emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo do emerytury pomostowej z tytułu wykonywana pracy górnczej, rozwązała stosunek (stosunk) pracy. Należy podkreślć, że trzy ostatne warunk mogą być spełnone równeż po 31 grudna 2008 r. EMERYTURY POMOSTOWE 15

16 Przykład 11 Ubezpeczona ukończyła 55 lat w marcu 2014 r. Udowodnła 18 lat składkowych oraz 3 lata neskładkowe. Od 1 styczna 1991 r. do 31 grudna 2007 r. była zatrudnona jako motornczy tramwaju (tj. przy pracy o szczególnym charakterze wymenonej w punkce 8 załącznka nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych), a po ustanu tego zatrudnena ngdze ne pracowała. Ubezpeczona ne wykonywała po 31 grudna 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jednak dlatego, że na dzeń 1 styczna 2009 r. udowodnła wymagany okres takego zatrudnena oraz spełnła pozostałe warunk koneczne do uzyskana emerytury pomostowej, ZUS przyznał jej to śwadczene. Przykład 12 Ubezpeczony w grudnu 2014 r. ukończy 55 lat. Od 1 styczna 1998 r. do 31 grudna 2007 r. był zatrudnony jako rybak morsk na statku rybackm u polskego armatora (praca wymenona w punkce 22 załącznka nr 1 do ustawy). Pracę w szczególnych warunkach zakończył węc przed 2009 r. Jednak w zwązku z tym, że na 1 styczna 2009 r. mał wymagane 10 lat takej pracy, to, jeśl spełn pozostałe warunk wymagane do uzyskana tego śwadczena, ZUS przyzna mu emeryturę pomostową po ukończenu weku przewdzanego w art. 8 ustawy o emeryturach pomostowych wynoszącego dla mężczyzn 55 lat. Od kedy powstaje prawo do emerytury pomostowej? Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dnem spełnena ostatnego z warunków wymaganych do nabyca tego prawa (np. z dnem osągnęca weku emerytalnego), o le wnosek o przyznane emerytury został zgłoszony najpóźnej w mesącu, w którym warunek ten został spełnony. Osoba, która pozostaje w stosunku (stosunkach) pracy spełna pozostałe warunk wymagane do przyznana emerytury pomostowej, nabywa prawo do tej emerytury od następnego dna po rozwązanu ostatnego stosunku pracy. Jeśl osoba ubegająca sę o emeryturę pomostową pobera zasłek chorobowy lub śwadczene rehabltacyjne, prawo do tej emerytury 16 EMERYTURY POMOSTOWE

17 może nabyć dopero od dna zaprzestana poberana zasłku lub śwadczena. W przypadku zgłoszena wnosku o emeryturę pomostową w mesącach następujących po mesącu spełnena ostatnego z warunków wymaganych do nabyca uprawneń lub zaprzestana poberana zasłku chorobowego bądź śwadczena rehabltacyjnego, prawo do emerytury powstaje od perwszego dna mesąca, w którym został zgłoszony wnosek. Przykład 13 Ubezpeczona rozwązała ostatn stosunek pracy z dnem 31 styczna 2014 r. Udowodnła 21 lat pracy o szczególnym charakterze. Pod konec lutego 2014 r. zgłosła wnosek o przyznane emerytury pomostowej. Wek emerytalny wymagany do uzyskana tego śwadczena (55 lat) osągnęła jednak dopero 10 marca 2014 r. W zwązku z tym emerytura pomostowa została przyznana od daty spełnena ostatnego z warunków, tj. od 10 marca 2014 r. Przykład 14 Ubezpeczony z dnem 15 marca 2014 r. rozwązał stosunek pracy, spełnając tym samym ostatn z warunków wymaganych do przyznana emerytury pomostowej. Wnosek o przyznane tej emerytury zgłosł jednak dopero na początku kwetna 2014 r. W zwązku z tym emerytura pomostowa została przyznana od perwszego dna mesąca, w którym został zgłoszony wnosek, tj. od 1 kwetna 2014 r. Do kedy przysługuje emerytura pomostowa? Emerytura pomostowa przysługuje do dna poprzedzającego dzeń osągnęca powszechnego weku emerytalnego. Jeśl jednak przed osągnęcem tego weku osoba uprawnona nabywa prawo do emerytury na podstawe odrębnych przepsów, prawo do emerytury pomostowej ustaje z dnem poprzedzającym dzeń nabyca prawa do tej emerytury. EMERYTURY POMOSTOWE 17

18 Jak oblczana jest emerytura pomostowa? Emerytura pomostowa oblczana jest przez podzelene podstawy oblczena emerytury ustalonej zgodne z art. 25 ustawy emerytalnej przez średne dalsze trwane życa dla osób w weku 60 lat, ustalone według tablcy średnego dalszego trwana życa obowązującej w dnu zgłoszena wnosku o przyznane tej emerytury. Na podstawę oblczena emerytury pomostowej składa sę: kwota składek na ubezpeczene emerytalne, z uwzględnenem ch waloryzacj, zewdencjonowanych na ndywdualnym konce ubezpeczonego w ZUS do końca mesąca poprzedzającego mesąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz kwota zwaloryzowanego kaptału początkowego. Jeżel ubezpeczony jest członkem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalanu podstawy oblczena emerytury składk na ubezpeczene emerytalne, zewdencjonowane na jego konce w ZUS, zwększa sę przez pomnożene wskaźnkem korygującym 19,52/12,22. podstawa oblczena emerytury Emerytura pomostowa = średne dalsze trwane życa dla osoby w weku 60 lat Tablcę średnego dalszego trwana życa coroczne ogłasza w forme komunkatu Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Montorze Polskm. Tablca ta stanow podstawę do oblczena emerytur ustalanych na wnosk zgłoszone od 1 kwetna do 31 marca następnego roku kalendarzowego. Zgodne z tablcą średnego dalszego trwana życa obowązującą od 1 kwetna 2014 r. 4 średne dalsze trwane życa dla osób w weku 60 lat wynos 256,4 mesąca. 4 Komunkat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dna 26 marca 2014 r. w sprawe tablcy średnego dalszego trwana życa kobet mężczyzn (Montor Polsk z 2014 r. poz. 245). 18 EMERYTURY POMOSTOWE

19 Przykład 15 W dnu 15 kwetna 2014 r. ubezpeczona zgłosła wnosek o przyznane emerytury pomostowej. Ostatn warunek wymagany do przyznana tego śwadczena (rozwązane stosunku pracy) spełnła z dnem 28 lutego 2014 r. Mmo to do oblczena emerytury pomostowej zastosowano średne dalsze trwane życa dla osoby w weku 60 lat wymenone w tablcy obowązującej od 1 kwetna 2014 r., tj. 256,4 mesąca. Przykład 16 W dnu 20 marca 2014 r. ubezpeczony (urodzony 8 kwetna 1954 r.) zgłosł wnosek o przyznane emerytury pomostowej. Ostatn z warunków wymaganych do przyznana tego śwadczena (wek 60 lat) spełnł 8 kwetna 2014 r. Mmo że warunek ten został spełnony już w czase obowązywana nowej tablcy średnego dalszego trwana życa (od 1 kwetna 2014 r.), do oblczena emerytury zastosowano średne dalsze trwane życa dla osoby w weku 60 lat wymenone w tablcy obowązującej w dnu zgłoszena wnosku o emeryturę, tj. 255,2 mesąca. Przepsy przewdują, ż oblczona w powyższy sposób kwota emerytury pomostowej ne może być nższa nż gwarantowana w ustawe emerytalnej kwota najnższej emerytury (od 1 marca 2014 r. 844,45 zł). Czy wysokość emerytury pomostowej może być ustalona ponowne? Wysokość emerytury pomostowej może być ustalona ponowne, jeśl po dnu, od którego przyznano to śwadczene, osoba uprawnona podlegała ubezpeczenom emerytalnemu rentowym, np. z tytułu pozostawana w stosunku pracy. W celu ponownego ustalena wysokośc emerytury, śwadczene powększa sę o określoną kwotę oblczoną według ponższego wzoru: KS KZw = ŚDTŻ EMERYTURY POMOSTOWE 19

20 We wzorze na strone 19 poszczególne symbole oznaczają: KZw kwotę zwększena emerytury pomostowej, KS kwotę składek zewdencjonowanych na konce ubezpeczonego po dnu, od którego ustalono prawo do emerytury pomostowej do dna poprzedzającego mesąc zgłoszena wnosku o jej przelczene, z uwzględnenem ch waloryzacj, ŚDTŻ wyrażone w mesącach średne dalsze trwane życa ustalone dla faktycznego weku danego ubezpeczonego w dnu złożena wnosku o przelczene wysokośc emerytury pomostowej. Ustalając kwotę składek na ubezpeczene emerytalne na konce ubezpeczonego będącego członkem OFE, ne zwększa sę tych składek wskaźnkem korygującym. Ponowne ustalene wysokośc emerytury pomostowej następuje zawsze na wnosek emeryta, zgłoszony ne wcześnej nż po upływe roku kalendarzowego lub po ustanu ubezpeczeń emerytalnego rentowych. Jake dokumenty są koneczne do przyznana emerytury pomostowej? Emerytura pomostowa może być przyznana osobe, która złożyła psemny wnosek o to śwadczene bezpośredno w organe rentowym lub za pośrednctwem płatnka składek. Wnosek o emeryturę pomostową można równeż złożyć ustne do protokołu w organe rentowym lub zgłosć go, korzystając z: usług pocztowych lub kurerskch, a w przypadku osób zameszkałych za grancą za pośrednctwem urzędu konsularnego, nternetowej Platformy Usług Elektroncznych na przekazując go w forme elektroncznej. Wnosek o emeryturę pomostową najlepej zgłosć na formularzu przygotowanym przez ZUS, dostępnym w salach obsług klentów oraz na strone nternetowej W raze zgłoszena wnosku w nnej forme należy pamętać, aby zawerał on wskazane rodzaju wnoskowanego śwadczena oraz następujące dane osoby ubegającej sę o emeryturę: mona nazwsko, datę urodzena, adres mejsca zameszkana, adres do korespondencj (jeżel jest nny nż mejsce zameszkana), numer PESEL, a w raze braku numeru PESEL serę numer dowodu osobstego albo paszportu, wskazane sposobu wypłaty śwadczena, a także podps wnoskodawcy lub jego pełnomocnka. 20 EMERYTURY POMOSTOWE

21 Jeżel emerytura ma być przekazywana na rachunek w banku lub w spółdzelczej kase oszczędnoścowo-kredytowej, należy podać nazwę adres banku (kasy) oraz numer rachunku bankowego (numer rachunku w spółdzelczej kase oszczędnoścowo-kredytowej). Do wnosku o emeryturę należy dołączyć zaśwadczena o wykonywanu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w starych wykazach prac, jak równeż zaśwadczena potwerdzające wykonywane pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w nowych wykazach prac. Osoba, która prowadzła własną dzałalność twórczą lub artystyczną, pownna przedstawć decyzję Komsj do Spraw Zaopatrzena Emerytalnego Twórców potwerdzającą okres rodzaj tej dzałalnośc, o le ne dostarczyła wcześnej tej decyzj dla celów ubezpeczeń społecznych. Jeśl wnoskodawca ne ma ustalonego kaptału początkowego, do wnosku o emeryturę pomostową pownen dodatkowo dołączyć dokumenty wymagane do ustalena tego kaptału (m.n. śwadectwa pracy potwerdzające okresy składkowe neskładkowe przypadające przed 1 styczna 1999 r. oraz zaśwadczena o wysokośc wynagrodzena osąganego w latach wskazanych do ustalena podstawy wymaru tego kaptału przypadających do 31 grudna 1998 r.). Wnoskodawca pownen równeż dołączyć dokument potwerdzający rozwązane stosunku pracy, w którym ostatno pozostawał. Jeśl warunkem przyznana emerytury pomostowej jest uzyskane orzeczena o nezdolnośc do wykonywana pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (patrz tabela na strone 12 14), należy równeż przedłożyć orzeczene potwerdzające tę okolczność. Wnoskodawca może wycofać wnosek o emeryturę pomostową, ale ne późnej nż do dna uprawomocnena sę decyzj w sprawe tej emerytury (tj. w termne jednego mesąca od dna doręczena decyzj). Wycofane wnosku jest skuteczne tylko wówczas, gdy wnoskodawca zażądał tego w tej samej forme, w jakej zgłosł wnosek. Kto wydaje decyzję czy można sę od nej odwołać? Decyzję w sprawe emerytury pomostowej wydaje jednostka organzacyjna ZUS właścwa ze względu na mejsce zameszkana osoby zanteresowanej. Od tej decyzj można sę odwołać do sądu okręgowego sądu pracy ubezpeczeń społecznych, w cągu mesąca od dna jej doręczena. Odwołane wnos sę na EMERYTURY POMOSTOWE 21

22 pśme do właścwej jednostk ZUS albo ustne do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę. Postępowane odwoławcze jest wolne od opłat. W jak sposób wypłacana jest emerytura pomostowa? Emeryturę pomostową wypłaca jednostka organzacyjna ZUS właścwa ze względu na mejsce zameszkana osoby zanteresowanej. Wypłata przysługuje od dna powstana prawa do tego śwadczena, ne wcześnej jednak nż od mesąca, w którym zgłoszony został wnosek. Emeryturę wypłaca sę za poszczególne mesące kalendarzowe w dnu ustalonym w decyzj organu rentowego jako termn płatnośc śwadczena. Emerytura wypłacana jest za pośrednctwem osób prawnych prowadzących dzałalność w zakrese doręczana śwadczeń (np. poczty) albo na wnosek tej osoby na jej rachunek w banku lub w spółdzelczej kase oszczędnoścowo- -kredytowej. Emerytow zameszkującemu za grancą śwadczene wypłaca sę na jego wnosek osobe przez nego upoważnonej do odboru, zameszkałej w kraju, lub na rachunek bankowy emeryta w kraju, chyba że umowy mędzynarodowe stanową naczej. Czy można dorabać do emerytury pomostowej? Prawo do emerytury pomostowej ulega zaweszenu bez względu na wysokość uzyskwanego przychodu oraz wymar czasu pracy w raze podjęca przez osobę uprawnoną pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymenonej w nowych wykazach prac albo pracy górnczej wymenonej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej. W przypadku osągana przez śwadczenoborcę przychodu z tytułu wykonywana pracy, która ne została wymenona w nowych wykazach prac lub w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej, prawo do emerytury pomostowej ulega zaweszenu lub zmnejszenu na zasadach przewdzanych dla emerytur rent przysługujących z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych. 22 EMERYTURY POMOSTOWE

23 Oznacza to, że emerytura pomostowa może być wypłacana w pełnej wysokośc, jeśl przychód z wyżej wymenonej dzałalnośc ne przekracza 70% przecętnego mesęcznego wynagrodzena za kwartał kalendarzowy ostatno ogłoszonego przez Prezesa GUS. W przypadku osągana wyższego przychodu, ale neprzekraczającego 130% tego wynagrodzena, śwadczene podlega zmnejszenu o kwotę przekroczena, ale ne węcej nż o maksymalną kwotę zmnejszena ustaloną dla emerytury. Jeśl natomast emeryt osąga przychód w wysokośc przekraczającej 130% przecętnego mesęcznego wynagrodzena, emerytura pomostowa podlega zaweszenu. Czy można poberać emeryturę pomostową wraz z nnym śwadczenam emerytalno-rentowym? Osoba, która jest uprawnona do emerytury pomostowej oraz do renty, uposażena w stane spoczynku, zasłku przedemerytalnego, śwadczena przedemerytalnego lub nnego śwadczena o charakterze emerytalnym lub rentowym ustalonego na podstawe odrębnych przepsów, może poberać tylko jedno śwadczene wyższe lub wybrane przez sebe. Zasada ta dotyczy równeż: osób uprawnonych do emerytury pomostowej oraz do renty z tytułu nezdolnośc do pracy spowodowanej wypadkem lub chorobą zawodową, a także osób mających ustalone prawo do emerytury pomostowej oraz do renty nwaldy wojennego lub renty nwaldy wojskowego, którego nezdolność do pracy pozostaje w zwązku ze służbą wojskową. Warszawa, maj 2014 r. EMERYTURY POMOSTOWE 23

24 Zakład Ubezpeczeń Społecznych Departament Śwadczeń Emerytalno-Rentowych Warszawa, ul. Szamocka 3, 5 Skład druk: Polgrafa ZUS w Warszawe. Nakł egz. Zam. nr 969/14