Długotrwała remisja choroby po zastosowaniu lenalidomidu w zespole del 5q( ) doświadczenie własne

Transkrypt

1 PRACA KAZUISTYCZNA Case Report Acta Haematologica Polonica 2011, 42, Nr 2, str ALEKSANDRA BUTRYM, EWA MĘDRAŚ, STANISŁAW POTOCZEK, TOMASZ WRÓBEL, JUSTYNA DZIETCZENIA, GRZEGORZ MAZUR Długotrwała remisja choroby po zastosowaniu lenalidomidu w zespole del 5q( ) doświadczenie własne Long-term remission after lenalidomide treatment in del 5q( ) syndrome single center experience Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Akademii Medycznej we Wrocławiu Kierownik: Prof. dr hab. Kazimierz Kuliczkowski STRESZCZENIE Zespół del 5q( ) stanowi jednostkę chorobową należącą do zespołów mielodysplastcznych z dobrze znaną manifestacją kliniczną choroby w postaci niedokrwistości, makrocytozy z towarzyszącą nadpłytkowością. Choroba dotyczy częściej kobiet i charakteryzuje się stosunkowo niskim odsetkiem (10%) transformacji w ostrą białaczkę mieloblastyczną. Część chorych z klasycznym zespołem del 5q( ) z czasem staje się transfuzjozależna z towarzyszącym temu procesowi przeładowaniem żelazem. W ciągu ostatnich lat większość chorych z zespołem del 5q( ) leczonych była jedynie najlepszą terapią wspomagającą. Od czasu wprowadzenia lenalidomidu do leczenia chorych transfuzjozależnych z niedokrwistością w przebiegu zespołów mielodysplastycznych o niskimi pośrednim-1 stopniem ryzyka oraz z obecnością del 5q( ) wykazano znaczącą poprawę efektów terapii w tej grupie chorych. Poniżej przedstawiamy opisy trzech przypadków chorych z zespołem del 5q( ) skutecznie leczonych lenalidomidem w Klinice Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku Akademii Medycznej we Wrocławiu. SŁOWA KLUCZOWE: Zespół del 5q( ) Lenalidomid. SUMMARY Del 5q( ) syndrome is myelodysplastic syndrome with well-known clinical manifestation of disease in the form of anemia, with accompanying macrocytosis. The disease is more common in women and is characterized by a relatively low percentage (10%) transformation in acute myeloid leukemia. Some patients with the classic del 5q( ) syndrome over time becomes transfsion-dependent. In recent years, the majority of patients with del 5q( ) syndrome was treated only with best supportive care therapy. Since the introduction of lenalidomide for the treatment of patients with anemia in the course of myelodysplastic syndromes with low-intermediate-1-risk and the presence of del5q( ), significant improvement in therapeutic effects of these patients has been shown. Below we present three cases of patients with del 5q( ) syndrome, which have been successfully treated with lenalidomide in the Department of Haematology, Blood Neoplasms and Bone Marrow Transplantation of Medical University of Wroclaw. KEY WORDS: del 5q( ) syndrome Lenalidomide WSTĘP Zespół del 5q( ) stanowi jednostkę chorobową należącą do zespołów mielodysplastcznych z dobrze znaną manifestacją kliniczną choroby w postaci niedokrwistości, makrocytozy z towarzyszącą nadpłytkowością. Choroba dotyczy częściej kobiet i charakteryzuje się stosunkowo niskim odsetkiem (10%) transformacji w ostrą białaczkę mieloblastyczną [1]. Okazuje się, że nie wszystkie przypadki zespołów mielodysplastycznych związanych z del 5q( ) mogą być traktowane jednakowo, a na poziomie cytogenetycznym i histologicznym są odmiennymi jednostkami chorobowymi [2, 3]. W swojej pracy Holtan i wsp. [4] wykazali, że na 130 chorych z zespołami mielodysplastycznymi i obecnością del5q( ), jedynie 5% spełniało kryteria typowego zespołu del5q( ). Ostatnia klasyfikacja zespołów mielodysplastycz-

2 326 A. BUTRYM i wsp. nych (MDS) wg. Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wyróżnia odrębną jednostkę zespół 5q-, zdefiniowaną jako: delecję ramienia q chromosomu 5 jako izolowaną aberację kariotypu, obecność mieloblastów w szpiku <5% oraz mieloblastów we krwi obwodowej <1%, brak pałeczek Aurera [5]. Większość chorych z klasycznym zespołem del 5q( ) z czasem staje się transfuzjozależna z towarzyszącym temu procesowi przeładowaniem żelazem [6]. W pracy opublikowanej w 2010 roku autorstwa Patnaik i wsp. wykazano, że wiek, konieczność transfuzji w momencie rozpoznania oraz cechy dysgranulopoezy są niezależnymi czynnikami wpływającymi na skrócenie przeżycia u chorych z zespołem delecji ramienia długiego chromosomu 5 [7]. W ciągu ostatnich lat większość chorych z zespołem del 5q( ) leczonych była jedynie najlepszą terapią wspomagającą. W 2005 roku Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA Food and Drug Administration) zaaprobowała lenalidomid do leczenia chorych transfuzjozależnych z niedokrwistością w przebiegu zespołów mielodysplastycznych o niskim pośrednim-1 stopniu ryzyka oraz z obecnością del5q( ). Od tego czasu wykazano znaczącą poprawę efektów terapii w tej grupie chorych. Mechanizm działania lenalidomidu w zespole del 5q( ) nadal pozostaje niejasny [8, 9]. Lek wykazuje aktywność hamującą wzrost erytroblastów del 5q( ), ale nie wpływa na normalne komórki [10]. Poniżej przedstawiamy opisy trzech przypadków chorych z zespołem del 5q( ) skutecznie leczonych lenalidomidem w Klinice Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku Akademii Medycznej we Wrocławiu. CHORA 1 45-letnia chora z rozpoznanym w 2005 roku zespołem mielodysplastycznym w postaci RA (refractory anaemia), z pośrednim stopniem ryzyka IPSS 0.5 (IPSS International Prognostic Scoring System międzynarodowy czynnik prognostyczny zespołów mielodysplastycznych). W momencie rozpoznania parametry morfologiczne krwi przedstawiały się następująco: leukocyty (WBC) 2.6 G/l, hemoglobina (Hgb) 9.7 g%, erytrocyty (RBC) 2.6 T/l, MCV 118 fl, płytki krwi (PLT) 281 G/l. W mielogramie obserwowano szpik o gęstości poniżej normy, 25% układu czerwonokrwinkowego (3% megaloblastów, obecność mikroerytroblastów), mieloblasty stanowiły 3%. W badaniu trepanobioptatu obraz hipoplastycznego szpiku odpowiadający MDS (obecna cecha ALIP abnormal localisation of immature precursors nieprawidłowe rozmieszczenie niedojrzałych komórek prekursorowych). Chorej wdrożono leczenie deksametazonem w dawce 4 mg po/dobę w okresie od lutego 2005 do maja Wówczas parametry morfologiczne przedstawiały się następująco: WBC 5 G/l, Hgb 9,7 g%, PLT 518 G/l. Od czerwca 2005 do czerwca 2006 pacjentka leczona była erytropoetyną w dawce j/tydzień, z utrzymaniem stałego poziomu Hgb około 9,5 g%. Od lipca 2006 obserwowano postępujący spadek poziomu Hgb do 7,8 g%, z koniecznością przetaczania masy erytrocytarnej (ME), początkowo 1 jednostka/miesiąc. Od stycznia 2007 chora stała się transfuzjozależna (łącznie przetoczono 75 jednostek ME, dodatkowo stosowano leczenie chelatujące deferoksaminą). W czerwcu 2007 w mielogramie nadal obserwowano obecność 3% mieloblastów, a układ czerwonokrwinkowy stanowił 25% z cechami dyserytropoezy W badaniu cytogenetycznym wykazano izolowaną delecję ramienia długiego chromosomu 5 (kariotyp 46,XX,del(5)(q15q33)[26]/46,XX[4]). W styczniu 2009 wnioskowano do Narodowego Funduszu Zdrowia o zgodę na leczenie lenalidomidem, jednak uzyskano odpowiedź negatywną. Od stycznia 2010 do marca 2010 pacjentka otrzymała w ramach leczenia darowego Revlimid w dawce 10 mg/dobę po, w cyklach 28-dniowych (21 dni leczenia/7 dni przerwy, łącznie 3 cykle). Od stycznia 2010 pacjentka nie wymagała transfuzji ME. Po 2 miesiącach stosowania wystąpiła bezobjawowa zwyżka enzymów wątrobowych GOT 53 U/l, GPT 167 U/l (badania wirusologiczne ujemne). Obecnie (maj 2011) pacjentka nadal transfuzjoniezależna, w morfologii WBC 3.83 G/l, Hgb 12.5 g%, PLT 169 G/l, natomiast w badaniach biochemicznych utrzymują się podwyższone wartości enzymów wątrobowych: GOT 41 U/l, GPT 126 U/l.

3 Długotrwała remisja choroby po zastosowaniu lenalidomidu 327 CHORA 2 66-letnia kobieta z rozpoznanym w listopadzie 2004 zespołem del5q( ), o pośrednim I stopniu ryzyka IPSS 0.5. W momencie rozpoznania choroby w morfologii WBC 4.07 U/l, Hgb 8,2 g%, RBC 1.95 T/l, MCV 123 fl, PLT 380 G/l. W badaniach dodatkowych żelazo 36,3 umol/l, a poziom witaminy B pg/l. W mielogramie obserwowano szpik poniżej średniej gęstości, z układem erytrocytarnym stanowiącym 17.5% (w tym 2,5% megaloblastów) i towarzyszącymi cechami dyserytropoezy i dysgranulopoezy. Badaniem cytogenetycznym wykazano kariotyp: 46, XX, del (5) (q13q33) [5]/46, XX [1]. Od lipca 2005 chora była leczona enkortonem w dawce 30 mg po/dobę, a następnie w okresie od listopada 2005 otrzymała 10 podań erytropoetyny beta w dawce j/sc. Od grudnia 2005 chora transfuzjozależna, wymagająca przetoczeń do 10 jednostek ME/miesiąc (z towarzyszącym leczeniem deferoksaminą). W lipcu 2009 parametry morfologiczne krwi przedstawiały się następująco: WBC 3 G/l, Hgb 7.4 g%, PLT 209 G/l. Pacjentka otrzymała 3 cykle lenalidomidu, terapię zakończyła w listopadzie 2009, kiedy obserwowano stabilizację parametrów morfologicznych: WBC 3.7 G/l, Hgb 13,4 g%, RBC 3.58 T/l, PLT 74 G/l (ostatnia transfuzja w sierpniu 2009). Od lutego 2011 obserwuje się stopniowy spadek Hgb. W marcu 2011 w morfologii WBC 2.71 G/l, Hgb 10,5 g%, Plt 65 G/l. W ponownie wykonanym badaniu cytogenetycznym obserwuje się ewolucję klonalną kariotypu: 46, XX, del(5)(q13q33)[25], ish del(5)(wcp5+, TAS2R1+,EGR1-)[2], 47,XX,del(5)(q13q33),+8[1]/ish cen(8)(d8z1+++)[1]/ 46,XX[4], nuc ish 5p15(TAS2R1x2), 5q31(EGR1x1)[71/100], nuc ish cen(7+8)(d7z1)x2[100]. CHORA 3 70-letnia chora, lekarka, z polimialgią i podejrzeniem zespołu mielodysplastycznego trafiła do Przyklinicznej Poradni Hematologicznej we Wrocławiu w sierpniu W morfologii WBC 5.9 G/l, Hgb 9.3 G%, RBC 2.44 T/l, MCV 112 fl, PLT 430 G/l. W mielogramie obserwowano szpik średniej gęstości z obecnością 0.5% mieloblastów, układ czerwonokrwinkowy stanowiący 17.5% z obecnymi megaloblastami, cechy dysgranulopoezy), poziom witaminy B 12 i kwasu foliowego w normie. Chora nie wyrażała zgody na badanie trepanobiopsji. W badaniu cytogenetycznym obserwowano delecję ramienia długiego chromosomu 5 w 26 na 30 analizowanych metafaz (kariotyp: 46,XX,del(5)(q31q33)[26], ish 5p15(D5S660x2)5q31.1(EGR1x1)[1], 46,XX[4], nuc ish (D5S660x2)(EGR1x1)[81]/(D5S660,EGR1)x2)[19]. Na tej podstawie rozpoznano zespół del5q( ). Dodatkowo pacjentka podawała, że jej 68-letni brat również choruje na zespół del 5q( ) od 9 lat. Chora od sierpnia 2009 do czerwca 2010 leczona enkortonem w dawce 20 mg/dobę. Od sierpnia 2010 chora transfuzjozależna (WBC 6,92 G/l, Hgb 5,3g%, RBC 1,6 T/l, PLT 395 G/l). W listopadzie 2010 rozpoczęto leczenie lenalidomidem, z dobrą tolerancją. Ostatnia transfuzja miała miejsce w 15 grudnia 2010, od tego czasu chora transfuzjoniezależna. Po 4 cyklach leczenia lenalidomidem parametry morfologiczne krwi następujące: WBC 4,3 G/l, Hgb 12,4 g%, E 3,75 T/l, MCV 103 fl, PLT 207 G/l, w mielogramie obecność 3% mieloblastów. W kontrolnym badaniu cytogenetycznym z marca 2011 obraz kariotypu był następujący: 46,XX,del(5)(q31q33)[11].ish 5p15(D5S660x2)5q31(EGR1x1)[4], nuc ish (D5S660x2)(EGR1x1)[45/100], zatem nie obserwowano remisji cytogenetycznej choroby, natomiast odsetek komórek z delecją ramienia długiego chromosomu 5 zmniejszył się w porównaniu do badania wyjściowego. Chora kontynuuje leczenie lenalidomidem. DYSKUSJA W ostatnich latach dokonał się duży postęp w rozumieniu patofizjologii zespołu del5q( ), jaki i jego leczenia z zastosowaniem lenalidomidu [11]. Wpływ tego leku o działaniu immunomodulującym na całkowite przeżycie chorych, jak również na możliwość transformacji białaczkowej choroby jest obecnie szeroko badany i dyskutowany w odniesieniu do pacjentów z MDS del 5q( ) [12].

4 328 A. BUTRYM i wsp. W pracy opublikowanej w 2005 roku wykazano, że lenalidomid posiada aktywność hematologiczną u chorych z MDS niskiego ryzyka, którzy nie wykazali odpowiedzi na leczenie erytropoetyną. Przy czym pacjenci z del 5q( ) charakteryzowali się wyższym odsetkiem odpowiedzi (83%) w porównaniu do chorych z prawidłowym kariotypem (57%) oraz z innymi aberracjami chromosomalnymi (12%) [13]. W swojej późniejszej pracy List i wsp. wykazali wysoką skuteczność lenalidomidu u chorych z niskim i pośrednim-1 stopniem ryzyka MDS oraz z zespołem del5q( ). U 76% badanych pacjentów wykazano zmniejszenie potrzeby transfuzji, a 67% chorych osiągnęło niezależność od transfuzji [14]. Odpowiedź cytogenetyczną na leczenie obserwowano 73% chorych. Około 90% chorych osiągnęło niezależność od transfuzji w ciągu trzech miesięcy leczenia (zakres 1 49 tygodni, mediana 4,6 tygodnia). Analiza wieloczynnikowa w tym badaniu wykazała, że odpowiedź na lenalidomid była negatywnie uwarunkowana istnieniem małopłytkowości oraz zwiększonym zapotrzebowaniem na transfuzje. W randomizowanym badaniu III fazy MDS-004, którego wstępne wyniki publikowano na dwóch kolejnych Zjazdach Amerykańskiego Towarzystwa Hematologicznego (ASH) [15, 16], porównywano skuteczność dwóch dawek lenalidomidu (5 i 10 mg) u pacjentów transfuzjozależnych z niskim i pośrednim-1 stopniem ryzyka. Wykazano niezależność od transfuzji przez 26 tygodni i dłużej u 56% chorych leczonych lenalidomidem w dawce 10 mg, u 41% chorych leczonych lenalidomidem w dawce 5 mg i u 6% chorych leczonych placebo (p<0.001 w ramionach 10mg i 5 mg versus placebo). 24% chorych w ramieniu leczonym 10 mg uzyskało całkowitą odpowiedź cytogenetyczną, natomiast w ramieniu leczonym 5 mg lenalidomidu 11% (ramię placebo 0%). Działania niepożądane w postaci neutropenii 3 4 stopnia wystąpiły u 74% i 75% chorych odpowiednio do dawki lenalidomidu (15% w ramieniu placebo), natomiast małopłytkowość w 33% i 41% chorych leczonych odpowiednio 10 mg i 5 mg lenalidomidu (w ramieniu placebo u 2% chorych). Analiza chorych, którzy osiągnęli leczeniem lenalidomidem czas wolny od transfuzji >26 tygodni, wykazała dłuższy czas wolny od transformacji w ostrą białaczkę szpikową u tych chorych, niż u chorych, którzy nie odpowiedzieli na leczenie (p = 0.021). Z czynników przed leczeniem, wpływających na przeżycie wolne od progresji do AML oraz całkowite przeżycie były: wyższy poziom ferrytyny, starszy wiek, duża liczba transfuzji. Odsetek mieloblastów w szpiku, cytopenie, zaburzenia cytogenetyczne oraz IPSS nie korelowały z ryzykiem progresji choroby. W kolejnym badaniu opisano leczenie lenalidomidem przez 48 tygodni w grupie 95 pacjentów z niskim i pośrednim-1 stopniem ryzyka MDS z del 5q( ). 63% chorych uzyskało leczeniem transfuzjoniezależność. Mediana czasu do uzyskania uniezależnienia od transfuzji wynosiła 16 tygodni, natomiast średnie całkowite przeżycie po 16 miesiącach wynosiło 86%. W ciągu pierwszych 8 tygodni leczenia neutropenia w stopniu 3 4 wystąpiła u 62%, natomiast małopłytkowość w stopniu 3 4 u 25% chorych, co prowadziło do redukcji dawki u 55% chorych. Badanie pod kierownictwem Gohringa i wsp. [17] wykazało, że chorzy z del5q( ), którzy nie osiągnęli remisji cytogenetycznej ani odpowiedzi w zakresie linii erytroidalnej po leczeniu lenalidomidem, mają większe ryzyko transformacji w ostrą białaczkę. Po trzech i pięciu latach obserwacji od wejścia do badania odsetek kumulacyjny występowania AML wynosił 10% i 21% odpowiednio u chorych z odpowiedzią cytogenetyczną, natomiast u chorych, którzy nie uzyskali odpowiedzi 46% i 60% odpowiednio. Progresja do AML wystąpiła u 37% chorych z MDS i izolowaną del 5q( ) oraz prawidłową liczbą blastów w szpiku, natomiast klonalną ewolucję cytogenetyczną obserwowano u 87% chorych. W ostatnio opublikowanej pracy Tehranchi i wsp. [18] wykazano istnienie rzadkiej i wyróżniającej się fenotypowo macierzystej komórki nowotworowej del5q( ), która była oporna na leczenie lenalidomidem w momencie całkowitej klinicznej i cytogenetycznej remisji. Najprawdopodobniej istnienie takiej komórki macierzystej może warunkować nawroty choroby po okresach remisji, mimo trwającego leczenia lenalidomidem. Ciekawy przypadek transformacji w ostrą białaczkę opisali Breccia i wsp. [19]. U chorego z zespołem del 5q( ), który uzyskał całkowitą remisję cytogenetyczną leczeniem lenalidomidem, po 16 miesiącach leczenia doszło do transformacji w AML. Przedstawione przypadki sugerują, że wszyscy chorzy odpowiadający na leczenie lenalidomidem powinni być ściśle monitorowani, co 3 6

5 Długotrwała remisja choroby po zastosowaniu lenalidomidu 329 miesięcy, nie tylko badaniem FISH, ale i konwencjonalną analizą cytogenetyczną. We wszystkich trzech opisanych przez nas przypadkach okres leczenia lenalidomidem był krótki (u dwóch chorych 3 miesiące, u trzeciej chorej 4 miesiące i jest kontynuowane). Mimo tak krótkiego okresu wszystkie pacjentki uzyskały niezależność od transfuzji, a tolerancja leczenia lenalidomidem była dobra, bez istotnych działań niepożądanych. Niestety u drugiej chorej obserwuje się obecnie klonalną ewolucję cytogentyczną. Na prezentowanym w czasie ostatniego zjazdu ASH plakacie Radkowskiego i wsp. przedstawiono retrospektywną analizę pięciu pacjentów niskiego ryzyka z del (5q) MDS, po reekspozycji na lenalidomid [20]. Wszyscy uzyskali niezależność od transfuzji po leczeniu lenalidomidem, a następnie nawrót do transfuzjozależności. Chorzy ponownie otrzymywali leczenie w dawkach od 5 mg, co drugi dzień do 10 mg w dniach 1 21/ 28 dni. 3 z 5 (60%) uzyskało transfuzjoniezależność po reekspozycji, przy czym mediana wzrostu wartości Hgb w czasie leczenia wynosiła 4.4 g%, a mediana trwania niezależności od transfuzji 27,3 miesiące i nadal trwa. Możliwe, że u opisywanej przez nas pacjentki ponowne zastosowanie lenalidomidu mogłoby przywrócić uzyskaną wcześniej transfuzjoniezależność. Niestety, w obecnych warunkach Narodowy Fundusz Zdrowia nie wyraża zgody na finansowanie leczenia leanlidomidem w grupie chorych z MDS i del 5q( ). Mimo wykazanej istotnej skuteczności lenalidomidu w leczeniu tej jednostki chorobowej, dostęp do tej opcji terapeutycznej pozostaje ograniczony. Z drugiej strony nadal niezbędne są badania, które wykażą zależność pomiędzy leczeniem lenalidomidem a potencjalną transformacją w ostrą białaczkę szpikową chorych z zespołami mielodysplastycznymi. PIŚMIENNICTWO 1. Komrokji RS, Lancet JE, List AF. Lenalidomide in myelodysplastic syndromes: an erythropoiesis-stimulating agent or more? Curr Hematol Malig Rep 2010; 5: Douet-Guilbert N, Basinko A, Eveillard JR i wsp. Three rearrangements of chromosome 5 in a patient with myelodysplastic syndrome: an atypical deletion 5q, a complex intrachromosomal rearrangement of chromosome 5, and a paracentric inversion of chromosome 5. Cancer Genet Cytogenet 2010; 203: Patnaik MM, Lasho TL, Finke CM i wsp. Isolated del(5q) in myeloid malignancies: Clinicopathologic and molecular features in 143 consecutive patients. Am J Hematol 2011; 86: Holtan SG, Santana-Davila R, Dewald GW i wsp. Myelodysplastic syndromes associated with interstitial deletion of chromosome 5q: clinicopathologic correlations and new insights from the pre-lenalidomide era. Am J Hematol 2008; 83: Boultwood J, Pellagatti A, McKenzie ANJ, Wainscoat JS. Advances in the 5q- syndrome. Blood 2010; 116: Kurtin SE, Demakos EP. An update on the treatment of myelodysplastic syndromes. Clin J Oncol Nur 2010; 14: E29-E Patnaik MM, Lasho TL, Finke CM i wsp. WHO-defined myelodysplastic syndrome with isolated del(5q) in 88 consequtive patients: survival data, leukemic transformation rates and prevalence of JAK2, MPL and IDH mutations. Leukemia 2010; 24: Padron E, Komrokji R, List AF. Biology and treatment of the 5q - syndrome. Expert Rev Hematol 2011; 4: Komrokji RS, Sekeres MA, List AF. Management of Lower-Risk Myelodysplastic Syndromes: The Art and Evidence. Curr Hematol Malig Rep. 2011; Mar, e-published ahead of print. 10. Pellagatti A, Jädersten M, Forsblom AM i wsp. Lenalidomide inhibits the malignant clone and up-regulates the SPARC gene mapping to the commonly deleted region in 5q- syndrome patients. Proc Natl Acad Sci USA 2007; 104: Warzocha K. Praktyczne zalecenia leczenia zespołów mielodysplastycznych ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania lenalidomidu w przypadku obecności del(5q). Hematologia 2010; 1: Tefferi A, Vardiman JW. Myelodysplastic syndromes. N Engl J Med 2009; 361: List A, Kurtin S, Roe DJ i wsp. Efficacy of lenalidomide in myelodysplastic syndromes.n Engl J Med 2005; 352: List A, Dewald G, Bennett J, Giagounidis i wsp. Lenalidomide in the myelodysplastic syndrome with chromosome 5q deletion. N Engl J Med 2006; 355:

6 330 A. BUTRYM i wsp. 15. Fenaux P, Giagounidis A, Selleslag i wsp. RBC transfusion indipendence and safety profile of lenalidomide 5 or 10 mg in pts with low- or intermediat-1-risk MDS with delq:results from a randomised phase III trial (MDS-004). Blood 2009; 114: abstract Fenaux P, Giagounidis A, Beyne-Rauzy O i wsp. Prognostic Factors of Long-Term Outcomes in Low- or Int-1-Risk MDS With del(5q) Treated With Lenalidomide (LEN): Results From a Randomized Phase 3 Trial (MDS-004). Blood 2010; 116: abstract Göhring G, Giagounidis A, Büsche G i wsp. Patients with del(5q) MDS who fail to achieve sustained erythroid or cytogenetic remission after treatment with lenalidomide have an increased risk for clonal evolution and AML progression. Ann Hematol 2010; 89: Tehranchi R, Woll PS, Anderson K i wsp. Persistent malignant stem cells in del(5q) Myelodysplasia in Remission. N Engl J Med 2010; 363: Breccia M, Cennella L, Latagliata R i wsp. Sudden acute leukemia transformation in MDS patient with del(5q) in complete cytogenetic remission after lenalidomide. Leuk Res 2011;doi: /j.leukres Radkowski RM i wsp. Lenalidomide Reexposure After Short Interruption in Del(5q) MDS Patients at Relapse of Transfusion Dependence. Blood 2010; 116: abstract 1204 Praca wpłynęła do Redakcji r. i została zakwalifikowana do druku r. Adres Autora: Dr n. med. Aleksandra Butrym Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Akademii Medycznej we Wrocławiu ul. Pasteura Wrocław tel , fax aleksandra.butrym@gmail.com