SCENARIUSZ WARSZTATU - MODNIE I ETYCZNIE

Transkrypt

1 SCENARIUSZ WARSZTATU - MODNIE I ETYCZNIE cele uczestnicy warsztatu potrafią: Rozpoznać podstawowe przyczyny i skutki globalnego zasięgu produkcji odzieży, Wyjaśnić zależności zachodzące pomiędzy poszczególnymi aktorami łańcucha dostaw, Opisać, w jakich warunkach szyte są nasze ubrania w Krajach Południa Wymienia kilka przykładów zachowania odpowiedzialnego kupowania Zastosować osobiście sposoby na bardziej świadomą konsumpcję ubrań grupa docelowa: uczniowie gimnazjum wielkość grupy: os. czas trwania: 1h30 plan warsztatu mapa świata etykiety z etapami produkcji pocięte jeansy etykiety z podziałem kosztów 20 zdjęć o warunkach pracy (zalaminowane) inne potrzebne ok. 10 flipchartów, markery flamastry, kredki, wycinanki dodatkowe informacje: strona projektu Modnie i etycznie strona Polskiej Zielonej Sieci strona projektu Fashioning an ethical industry w jęz. angielskim Śladami t-shirta Pietra Rivoli (pol. wyd. PWN 2007)

2 PLAN WARSZTATU CZAS CELE ĆWICZENIE MATERIAŁY 0:00 0:10 poznanie się prowadzących z uczestnikami zapoznanie uczestników z celami i planem warsztatu Wprowadzenie prowadzący przedstawia się i prezentują skrótowo cele i plan warsztatu uczestnicy przedstawiają się, mówiąc swoje imię i swój ulubiony element odzieży (ulubiona spódnica, koszulka) etykiety adresowe 0:10-0:20 zaciekawienie, rozbudzenie uczestników odniesienie tematu zajęć do uczestników zastanowienie nad krajami, w których produkuje się odzież 0:20-0:30 zaznajomienie uczestników z etapami produkcji odzieży pokazanie globalizacji procesu produkcji odzieży skłonienie do refleksji nad przyczynami i skutkami tej sytuacji uczestnicy przyklejają sobie naklejki własnym imieniem metki globalne jeansy karta ćwiczenie: metki flipchart marker mapa, strzałki karta ćwiczenie: globalne jeansy mapa świata etykiety z etapami produkcji masa mocująca 0:30-0:40 pokazanie podziału dochodów pomiędzy różne etapy produkcji odzieży zwrócenie uwagi na nierówny podział dochodów zwrócenie uwagi na niewielkie dochody pracowników fabryk szyjących odzież cięcie jeansów 0:40-0:50 podstawowe informacje o warunkach pracy w fabrykach warunki pracy odzieżowych zastanowienie się nad przyczynami i skutkami tej sytuacji 0:50-1:25 zachęcenie do aktywności co ja mogę zrobić? przedstawienie możliwości zaangażowania się 1:25-1:30 podsumowanie zdobytej wiedzy zakończenie runda w kole: każdy z uczestników mówi jedną rzecz, która go dziś zaskoczyła prowadzący rozdają uczestnikom broszury Modnie i etycznie i żegnają się z uczestnikami karta ćwiczenie: cięcie jeansów odpowiednio pocięte jeansy etykiety z podziałem kosztów zestaw zdjęć karta ćwiczenie: co ja mogę zrobić? flipchart, wycinanki, flamastry, kredki broszury Modnie i etycznie

3 1. Metki Cel ćwiczenia: zaciekawienie, rozbudzenie uczestników odniesienie tematu zajęć do uczestników zastanowienie nad krajami, w których produkuje się odzież czas: 10 min uczestnicy w parach sprawdzają sobie nawzajem na metkach, w jakim kraju została wyprodukowana ich odzież prowadzący spisuje nazwy krajów na flipcharcie uczestnicy zastanawiają się wspólnie, z jakich krajów pochodzą marki noszonej przez nich odzieży wspólnie z uczestnikami zaznacza te kraje na mapie flipchart marker mapa świata kolorowe strzałki z klejem.

4 2. Globalne jeansy Cele ćwiczenia: zaznajomienie uczestników z etapami produkcji odzieży pokazanie globalizacji procesu produkcji odzieży skłonienie do refleksji nad przyczynami i skutkami tej sytuacji Informacje dla prowadzącego: Etapy produkcji odzieży - przykład szwajcarskich jeansów: Bawełna jest zbierana w Burkina Faso, Kazachstanie albo Indiach i wysyłana do Chin. W Chinach przędzie się nici, przy użyciu szwajcarskich maszyn. Na Filipinach, bawełna jest farbowana kolorami indygo pochodzącymi z Niemiec albo Szwajcarii. W Polsce tkany jest materiał, przy użyciu szwajcarskich maszyn. Metka jeansów pochodzi z Francji, a guziki z Włoch. Projekt graficzny jeansów jest przygotowywany w Szwajcarii i wysyłany przez Internet do fabryki odzieżowej na Filipinach. Wszystkie elementy (guziki, metki, materiał) są transportowane samolotem na Filipiny i zszywane razem. Jeansy są sprzedawane w Szwajcarii. Po tym, jak są noszone, oddaje się je do Czerwonego Krzyża/Armii Zbawienia, albo innej organizacji zbierającej odzież używaną. Jeansy wysyłane są do Afryki, często do Ghany, gdzie nosi się je jeszcze raz. czas: 10 min prowadzący daje kartki z etapami produkcji uczestnikom Uczestnicy zaznaczają drogę jeansów na mapie przy pomocy etykiet z etapami produkcji i strzałek na mapie, prowadzący opowiada krótko o etapach produkcji odzieży i gdzie jeszcze się one odbywają krótka dyskusja: jakie są skutki tak globalnego procesu produkcji? mapa świata etykiety z etapami produkcji strzałki źródło: Richard Gerster, Ethique et mondialisation, éditions LEP, Lausanne, Skutki globalnego procesu produkcji jeansów: brak przejrzystości produkcji jeansów - trudno śledzić wszystkich podwykonawców utrudnienie kontroli warunków pracy w fabrykach różne normy prawne w różnych krajach transport powoduje ogromne zanieczyszczenia kraje rozwijające się zyskują głównie dzięki taniej sile roboczej, ale wartość dodana ich produktów nie jest wysoka w krajach rozwiniętych odbywają się te etapy produkcji, które przynoszą najwięcej dochodów to utrwala nierówności ekonomiczne na świecie

5 3. Cięcie jeansów Cele ćwiczenia: pokazanie podziału dochodów pomiędzy różne etapy produkcji odzieży zwrócenie uwagi na nierówny podział dochodów zwrócenie uwagi na niewielkie dochody pracowników fabryk szyjących odzież Informacje dla prowadzącego: Podział dochodów z produkcji jeansów: Sprzedaż: 50% Reklama: 25% Materiał i fabryka: 13% Transport i podatki: 11% Szwaczki/szwacze (robotnicy szyjący jeansy) 1% wnioski płacimy głównie za markę, najwięcej zarabia właściciel marki i agencje reklamowe ludzie pracujący przy produkcji zarabiają skandalicznie mało czas: 10 min Prowadzący rozkłada przed uczestnikami odpowiednio pocięte jeansy oraz etykiety z podziałem kosztów (nazwą do góry, procentowym udziałem do dołu) Uczestnicy przyporządkowują każdą z etykiet do odpowiednio dużego kawałka jeansów Prowadzący prosi uczestników o odwrócenie etykiet, gdzie napisane są prawidłowe odpowiedzi w procentach Prowadzący zwraca uwagę uczestników na to, jak małą część ceny jeansów otrzymują pracownicy i pracownice fabryk odpowiednio pocięte jeansy etykiety z podziałem kosztów

6 4. Warunki pracy Cele ćwiczenia: dostarczenie podstawowych informacje o warunkach pracy w fabrykach odzieżowych zastanowienie się nad przyczynami i skutkami tej sytuacji Informacje dla prowadzącego: warunki pracy szwaczy/szwaczek warunki pracy opis skutki brak prawnych podstaw zatrudnienia i regulaminu pracy zmienna ilość pracy długie godziny pracy nieprzestrzeganie wymogu płacy minimalnej niebezpieczne warunki pracy brak umowy o pracę W fabrykach brakuje często regulaminu pracy, a wszelkie próby zorganizowania się (np. w związki zawodowe) są blokowane przez właścicieli, więc zatrudnieni są bezsilni w negocjacjach z pracodawcą. Fabryki, a więc i robotnicy muszą się dostosować do krótkich terminów zamówień i być gotowi w każdej chwili na nowe zamówienia. Są też momenty, kiedy pracy nie ma wcale. W wielu fabrykach obowiązują bardzo długie godziny pracy, obowiązkowe nadgodziny i nie udziela się urlopów. Przykład: Pewna kobieta w Bangladeszu pracuje 8 godzin dziennie plus 3 godziny obowiązkowych nadgodzin. Ma wolne w jedną niedzielę miesiąca i 3 dni urlopu w roku. Pracownicy zarabiają bardzo mało, często poniżej płacy minimalnej (nawet jeśli jest wymagana prawem danego kraju). Przykład: Szwacze w Bułgarii muszą pracować 50 min, żeby móc kupić 1 kg chleba, 1h40, żeby kupić 1 kg ryżu. Często nie przestrzega się zasad bezpieczeństwa w fabryce, a robotnicy muszą pracować z niebezpiecznymi maszynami i produktami chemicznymi. Często robotnicy nie podpisują oficjalnej umowy o pracę z fabryką. Negocjując indywidualnie pracownicy, są bezsilni wobec pracodawców. Który groźbą grzywny czy wyrzucenia z pracy mogą wymóc niesprawiedliwe warunki. Pracownikom trudno jest cokolwiek planować w życiu. Nigdy nie mają pewności, czy praca, a zatem pieniądze, będzie, czy nie. W okresach, gdy jest wiele zamówień, muszą pracować długie nadgodziny. Długie godziny pracy odbijają się na życiu osobistym i życiu pracowników. Nie ma czasu na rozrywkę czy naukę. Pracownicy nie są w stanie się utrzymać z tak niskich pensji, nie mówiąc o zapewnieniu edukacji dzieciom. Kobiety często biorą więc dodatkowe godziny lub biorą pracę do domu. Zły stan budynków i maszyn zagraża zdrowiu i życiu pracowników. Pracownicy zajmując się farbowaniem nici są narażeniu na ciągły kontakt ze szkodliwymi chemikaliami. Pracownikom trudno dochodzić swoich praw w razie nie wypłacania przez fabrykę pensji. Mogą też zostać zwolnieni z dnia na dzień. Nie mają też ubezpieczenia ani Prowadzący rozkłada przed uczestnikami zdjęcia związane z pracą w przemyśle odzieżowym Opowiada historię dziewczynki z fabryki odzieży (np. na podstawie filmu China in blue ) Uczestnicy głośno podają, jakie są warunki pracowników i pracownic w fabrykach odzieżowych

7 czas: 10 min Prowadzący zapisuje odpowiedzi na flipcharcie i podpowiada w razie potrzeby, Prowadzący pyta czy to są dobre warunki pracy i czy uczestnicy chcieliby je zmienić. zdjęcia z zestawu flipchart

8 5. Co mogę zrobić ja? Cele ćwiczenia: zaktywizowanie uczestników zachęcenie uczestników do bycia etycznymi konsumentami odzieży Informacje dla prowadzącego: co każdy może zrobić? zastanowić się nad własnym postępowaniem jako konsument czytać, pytać, dowiadywać się więcej! zwracać uwagę na kraj pochodzenia odzieży wybierać producentów ubrań, o których wiadomo, że wspierają etykę w produkcji odzieży (np. zrzeszonych w ETI, FWF) wybierać produkty z bawełny ekologicznej i Fairfrade wywierać nacisk na producentów odzieży, żeby dbali o etykę pisać, dzwonić, pytać, naciskać! dzielić się swoją wiedzą z innymi! czas: 35 min Prowadzący pyta uczestników na co zwracają uwagę przy zakupach ubrań. Zapisuje na flipcharcie, np.: opakowanie, cena, jakość, design, moda-trend, co noszą inni etc. Wspólnie z uczestnikami zastanawia się, jak każde z kryteriów wyboru może być też pożyteczne dla pracownika (np. Liny z Pakistanu) żeby było czyste środowisko, można zmniejszyć ilość opakowań (nie brać dodatkowej reklamówki), napisać razem z kolegami list do producenta ulubionych dżinsów z pytaniem, czy wie w jakich warunkach zostały uszyte? Etc. Prowadzący zapowiada, że uczestnicy zaraz narysują komiks o swoich etycznych zakupach dzinsów ( wybór firmy, sklep, pakowanie, list do producenta, akcja w szkole etc.) Uczestnicy dobierają się w pary/ czwórki. Najpierw rozmawiają o tym, co mogą osobiście zrobić. Następnie wspólnie rysują, wyklejają komiks na flipchartach. Każda grupa prezentuje swój komiks z pomysłami. Prowadzący w razie potrzeby poddaje jeszcze inne pomysły. ok. 5 kart flipchartowych flamastry kredki pastele wycinki z gazet, wycinanki