Raport z badania Studenci prawa w Polsce. zrealizowanego dla Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poland

Transkrypt

1 Raport z badania Studenci prawa w Polsce zrealizowanego dla Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa ELSA Poland Maj

2 Informacja o badaniu Niniejszy raport prezentuje wyniki ogólnopolskiego badania ankietowego przeprowadzonego przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Poland. Ogólnopolskie badanie Studenci prawa w Polsce dotyczy postrzegania systemu edukacji prawniczej oraz sytuacji na rynku pracy przez studentów prawa. Badanie przeprowadzono w kwietniu 2013 roku przy zastosowaniu techniki ankiety do samodzielnego wypełniania. Respondentami byli studenci prawa, studiujący na uczelniach wyższych w czternastu miastach Polski. Opracowanie wyników zostało wykonane przez firmę BD Center. W badaniu uczestniczyło 1162 respondentów, którzy samodzielnie wypełnili ankietę. Narzędzie badawcze składało się z 44 pytań kwestionariuszowych zamkniętych oraz otwartych. 2

3 Charakterystyka badanej grupy Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 3

4 Charakterystyka badanej grupy W przeprowadzonym badaniu uczestniczyło 1162 studentów prawa, spośród których kobiety stanowiły 62%. Większość respondentów (95%) mieściła się w przedziale wiekowym pomiędzy 20 a 24 rokiem życia. 30,0 27,4 37,7 25,0 20,0 20,1 20,5 62,3 15,0 12,6 14,4 10,0 Kobieta Mężczyzna Pytanie: Płeć. N=1157. Dane w %. 5,0 0,0 0,1 0,2 0,1 0,2 0,2 33 lata 31 lat 30 lat 28 lat 27 lat 1,1 26 lat 2,7 25 lat 24 lata 23 lata 22 lata 21 lat 20 lat 0,4 19 lat Pytanie: Wiek. N=1144. Dane w %. 4

5 Charakterystyka badanej grupy Pochodzenie respondentów było zróżnicowane ze względu na wielkość miejscowości. Największą grupę stanowili studenci pochodzący z małych miast, liczących do 50 tys. mieszkańców (27%), ze wsi (24%) oraz z dużych miast pomiędzy 100 a 500 tysięcy mieszkańców (23%). Najmniejszy odsetek (13%) stanowili mieszkańcy dużych aglomeracji miejskich liczących ponad 500 tyś. mieszkańców. Powyżej 500 tyś. mieszkańców 12,8 Miasto tyś. mieszkańców 22,7 Miasto tyś. mieszkańców 13,3 Miasto do 50 tyś. mieszkańców 27,3 Wieś 24,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 Pytanie: Miasto pochodzenia. N=1152. Dane w %. 5

6 Charakterystyka badanej grupy Respondentami w przeważającej większości byli studenci studiów stacjonarnych (94%) oraz jednolitych magisterskich (92%). Najmniejszy odsetek stanowili uczący się w trybie wieczorowym (0,6%) i na studiach drugiego stopnia (1,4%). 4,7 0,6 6,8 1,4 94,4 91,8 Stacjonarne Niestacjonarne Wieczorowe Jednolite magisterskie I stopnia II stopnia Pytanie: Tryb studiów. N=1159. Dane w %. Pytanie: Stopień studiów. N=1083. Dane w %. 6

7 Charakterystyka badanej grupy Najliczniej reprezentowaną grupę (28%) stanowili studiujący na trzecim roku studiów jednolitych magisterskich oraz pierwszego stopnia. Studenci drugiego i czwartego roku studiów jednolitych magisterskich stanowili odpowiednio 20% oraz 18%. Studia jednolite magisterskie; rok V Studia jednolite magisterskie; rok IV 10,8 18,4 5 rok 11,5 Studia jednolite magisterskie; rok III Studia jednolite magisterskie; rok II 20,0 27,8 4 rok 19,0 Studia jednolite magisterskie; rok I Studia drugiego stopnia; rok II 0,3 15,5 3 rok 29,1 Studia drugiego stopnia; rok I Studia pierwszego stopnia; rok III 1,1 1,8 2 rok 22,1 Studia pierwszego stopnia; rok II Studia pierwszego stopnia; rok I 2,3 2,1 1 rok 18,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 Pytanie: Poziom studiów. N=1060. Dane w %. 0,0 10,0 20,0 30,0 Pytanie: Rok studiów. N=1138. Dane w %. 7

8 Charakterystyka badanej grupy Niespełna 12% respondentów studiuje na innym, równoległym kierunku. Zdecydowana większość z nich (83%) studiuje drugi kierunek na uczelni państwowej. 11,7 17,4 88,3 82,6 Tak Nie Państwowa Prywatna Pytanie: Czy studiujesz inny, równoległy kierunek studiów? N=1161. Dane w %. Pytanie: Jeśli tak, to w jakiej szkole?. N=132. Dane w %. 8

9 Charakterystyka badanej grupy Najczęściej wybieranym równoległym kierunkiem studiów jest administracja (11%). Na drugim miejscu plasują się Finanse i Rachunkowość oraz Ekonomia (po 8,5%). Kolejne wybierane przez studentów prawa kierunki to: Stosunki Międzynarodowe, Politologia, Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna oraz Bezpieczeństwo Wewnętrzne bądź Narodowe (po 5,5%). Na kolejnych pozycjach wymieniano Europeistykę, Pedagogikę i Resocjalizację (po 5%) oraz Zarządzanie (4%). Administracja Finanse I Rachunkowość Ekonomia Stosunki Międzynarodowe Politologia Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna Bezpieczeństwo Wewnętrzne, Narodowe Europeistyka Pedagogika, Resocjalizacja Zarządzanie Prawo Kanoniczne Filologia Romańska Historia Psychologia Kosmetologia, Wizaż i Stylizacja Historia Sztuki, Edukacja Artystyczna Socjologia Filozofia Filologia Angielska Studia Wschodnie Inne 5,4 5,4 5,4 4,7 4,7 3,9 3,1 3,1 2,3 2,3 2,3 2,3 1,6 1,6 1,6 1,6 7,0 8,5 8,5 10,9 14,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 Pytanie: Jaki to kierunek?. N=129.. Dane w %. 9

10 Nastawienie do migracji Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 10

11 Nastawienie do migracji Uczestnikom badania zadano pytanie, czy zamierzają przenieść się do innego miasta lub za granicę po skończeniu studiów. Niemal połowa badanych (46%) odpowiedziała na to pytanie twierdząco. Zapytani o miejsce, do którego chcieliby wyjechać, w ogromnej większości (74%) wymieniali miasta położone w Polsce. Polska 73,6 Wielka Brytania 5,2 53,9 46,1 USA Niemcy Francja 3,9 1,5 2,8 Hiszpania 1,3 Belgia 1,3 Włochy 0,7 Holandia 0,7 Tak Nie Pytanie: Czy zamierzasz przenieść się do innego miasta lub za granicę po skończeniu studiów? N=1121. Dane w %. Norwegia Irlandia Australia Inne 0,4 0,4 0,4 5, Pytanie: Jeśli tak, to gdzie? (kraj) N=459. Dane w %. 11

12 Nastawienie do migracji Poproszeni o wskazanie miejscowości, do której chcieliby się przenieść po ukończeniu studiów, respondenci wskazujący polskie miasta na pierwszym miejscu wymienili Warszawę (40%).Na drugim miejscu wskazywany był Kraków (15%), następnie Wrocław (11,5%) oraz Poznań (7,5%). W dalszej kolejności studenci wskazywali Trójmiasto (7%), Katowice (3%), Rzeszów (2%), Kielce (1,5%), Toruń i Lublin (po 1%). Pytanie: Jeśli tak, to gdzie? (Polska). N=407. Dane w %. Warszawa Kraków Wrocław Poznań Trójmiasto Katowice Rzeszów Kielce Toruń Lublin Opole Łódź Gorzów Wielkopolski Bydgoszcz Sopot Słupsk Rybnik Przemyśl Olsztyn Nowy Sącz Ełk Białystok Inne 2,7 1,7 1,5 1,2 1,2 0,7 0,7 0,7 0,7 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 3,9 7,4 6,9 11,5 15,2 39,8 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 12

13 Nastawienie do migracji Spośród zagranicznych miast, wymienianych przez uczestników badania, najczęściej wymieniany był Londyn (16%), Nowy York (11%), Paryż oraz Bruksela (po 9%). W następnej kolejności wymieniano Los Angeles, Boston i Barcelonę (po 4,5%). Oprócz uwzględnionych na wykresie miejscowości, studenci wskazali inne, które pojawiły się w ankietach jednokrotnie, należą do nich: Chicago, Berlin, Hamburg, Londyn Nowy York Luksemburg. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Paryż Bruksela Los Angeles Boston Barcelona Inne 4,5 4,5 4,5 9,1 9,1 11,4 15,9 40,9 Pytanie: Jeśli tak, to gdzie? (zagranica) N=44. Dane w %. 13

14 Nastawienie do migracji Ponad połowa badanych (56%) wyraziła gotowość przeniesienia się do innego miasta w celu podjęcia pracy, a co czwarty respondent był o tym raczej przekonany. Jedynie niewielki odsetek (2%) uczestników badania zdecydowanie zaprzeczyło chęci zmiany miejsca zamieszkania ze względu na pracę. 60,0 55,6 50,0 40,0 30,0 24,6 20,0 10,0 11,2 2,3 6,4 0,0 Tak Raczej tak Raczej nie Nie Nie wiem/ trudno powiedzieć Pytanie: Czy byłbyś/byłabyś w stanie przenieść się do innego miasta w celu podjęcia pracy? N=1132. Dane w %. 14

15 Aspiracje zawodowe studentów Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 15

16 Aspiracje zawodowe studentów Niemal połowa badanych chciałaby w przyszłości wykonywać zawód adwokata (47%) oraz radcy prawnego (45%). Co czwarty respondent chciał zostać sędzią oraz notariuszem, co piąty prokuratorem. Nieco mniej (18%) wskazało pracownika naukowego. Adwokat Radca prawny Notariusz Sędzia 25,4 24,4 47,4 45,2 Najmniejszym zainteresowaniem cieszył się zawód komornika (11%) i doradcy podatkowego (12%). Niespełna 6% ankietowanych nie zamierza pracować w zawodzie prawniczym. Prokurator Pracownik naukowy Doradca podatkowy Komornik 21,5 18,2 12,4 10,7 Inny 5,0 Nie zamierzam pracować w zawodzie 5,9 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Pytanie: Który z wymienionych zawodów prawniczych chciałbyś/chciałabyś wykonywać w przyszłości? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 16

17 Aspiracje zawodowe studentów Wśród dodatkowych zawodów prawniczych wskazanych przez ankietowanych znalazły się takie jak: urzędnik państwowy (33% z kategorii inne ), pracownik służby dyplomatycznej (17%), prawnik w firmie prywatnej, własna działalność oraz syndyk masy upadłościowej (po 15%), pracownik służb mundurowych (12,5%). Urzędnik państwowy 33,3 Pracownik służby dyplomatycznej 16,7 Pracownik w firmie prywatnej, własna działalność gospodarcza 14,6 Syndyk masy upadłościowej 14,6 Służby mundurowe 12, Pytanie: Który z wymienionych zawodów prawniczych chciałbyś/chciałabyś wykonywać w przyszłości? (inne) N=48. Dane w %. 17

18 Aspiracje zawodowe studentów Niemal połowa badanych uznała, że najbardziej dochodowym zawodem prawniczym jest notariusz (47%). Co czwarty ankietowany wskazał adwokata, co ósmy sędziego, a co dziewiąty komornika. Na końcu rankingu dochodowych zawodów plasuje się radca prawny (9%), doradca podatkowy (7%) oraz prokurator (2,4%). Notariusz 47,1 Adwokat 25,2 Sędzia Komornik Radca prawny Doraca podatkowy 13,0 11,1 8,7 7,3 Prokurator Inny 2,4 1,5 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Pytanie: Który z wymienionych zawodów prawniczych najbardziej dochodowy? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 18

19 Aspiracje zawodowe studentów Wśród dodatkowych zawodów prawniczych wskazanych przez ankietowanych jako przynoszące największe dochody znalazły się takie jak: pracownik syndykatu upadłościowego (37% z kategorii inne ), urzędnik Unii Europejskiej (19%), pracownik naukowy, prawnik w firmie prawniczej, własna działalność oraz urzędnik państwowy (po 12,5%). Syndyk masy upadłościowej 37,5 Urzędnik Unii Europejskiej 18,8 Pracownik naukowy Pracownik w firmie prywatnej, własna działalność gospodarcza Urzędnik państwowy 12,5 12,5 12,5 Inny 6, Pytanie: Który z wymienionych zawodów prawniczych najbardziej dochodowy? (inne) N=16. Dane w %. 19

20 Aspiracje zawodowe studentów Większość badanych studentów zamierza zdawać egzaminy na aplikację adwokacką (48%) oraz radcowską (46%). W następnej kolejności wymieniane są egzaminy notarialne i sądowe (po 30%). Co czwarty ankietowany myśli o aplikacji prokuratorskiej. Do egzaminu komorniczego zamierza przystąpić 8%, do dyplomatycznego niespełna 6% a na rzecznika patentowego jedynie 3% studentów. Co dwunasty respondent nie ma jeszcze sprecyzowanych planów rozwoju zawodowego, a 6% nie zamierza w ogóle aplikować. Pytanie: Które podane egzaminy na aplikację zamierzasz zdawać? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 20

21 Aspiracje zawodowe studentów Prawie połowa ankietowanych studentów prawa (45%) wiąże swoją przyszłość zawodową z sektorem prywatnym. Co czwarty badany chciałby pracować w sektorze publicznym. 30% jeszcze nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie. Spośród studentów, którzy wybrali sektor publiczny, ponad połowa (54%) wskazała wymiar sprawiedliwości. Co piąty badany wybrał administrację rządową, co siódmy organizacje pozarządowe, a co dziesiąty i administrację samorządową. 29,52 26,85 Wymiar sprawiedliwości 53,71 Administracja rządowa 20,00 45,18 Organizacja pozarządowa 15,43 Publiczny Prywatny Nie wiem/ trudno powiedzieć Pytanie: W jakim sektorze chciałbyś/chciałabyś pracować? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. Administracja samorządowa 10,86 0,00 20,00 40,00 60,00 Pytanie: Jeśli wybrałeś sektor publiczny, to wskaż miejsce, w którym chciałbyś/ chciałabyś pracować? N=175. Dane w %. 21

22 Aspiracje zawodowe studentów Studenci, którzy wybrali sektor prywatny, wskazywali przede wszystkim pracę we własnej kancelarii (27%). Co piąty ankietowany widzi swoją przyszłość w dużej kancelarii polskiej. Kolejnymi wskazywanymi miejscami pracy jest dział prawny firmy (17%), kancelaria międzynarodowa (14%) oraz mała kancelaria polska (13%). Najmniejszy odsetek badanych chciałby pracować w banku (6%) oraz w firmie konsultingowej (4%). Własna kancelaria 26,72 Duża kancelaria polska Dział prawny firmy Kancelaria międzynarodowa Mała kancelaria polska 19,47 17,18 13,74 13,36 Bank Firma konsultingowa 3,82 5,73 0,00 10,00 20,00 30,00 Pytanie: Jeśli wybrałeś sektor prywatny, to wskaż miejsce, w którym chciałbyś/chciałabyś pracować? N=262. Dane w %. 22

23 Aspiracje zawodowe studentów Najbardziej znaną wśród badanych studentów kancelarią prawną jest Deloitte Legal. Ponad połowa ankietowanych (55%) wykazała się jej znajomością i aż 16% wyraziło swoją chęć związania z nią swojej przyszłości zawodowej. Na kolejnych wysokich pozycjach plasują się: PwC Legal (37% zna / 10% chce pracować), Baker & McKenzie (32% / 11%), Domański Zakrzewski Palinka (31% / 12%), DLA Piper (28% / 9%) oraz KPMG D. Dobkowski (28% / 9%). Pytanie: Które z poniższych kancelarii prawnych znasz i w których chciałbyś/ chciałabyś pracować? N=1162. Dane w %. 23

24 Aspiracje zawodowe studentów Najmniej znaną wśród ankietowanych studentów kancelarią prawną okazała się Chadbourne & Parke słyszało o niej niespełna 7% badanych, a chęć pracy w niej deklaruje 3%. CMS Cameron McKenna Wierzbowski Eversheds Salans Clifford Chance Kochański Zięba Rąpała i Partnerzy Bird & Bird GWW Woźny i Wspólnicy MDDP Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy Wierciński Kwieciński Baehr Gide Loyrette Nouel Linklaters Chadbourne & Parke 6,37 4,56 5,51 4,99 4,73 4,30 3,61 3,70 3,27 4,13 3,27 2,84 6,88 16,61 16,35 14,20 13,17 12,99 12,13 11,96 11,88 11,10 10,24 10,15 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 Chciał(a)bym pracować Znam Pytanie: Które z poniższych kancelarii prawnych znasz i w których chciałbyś/ chciałabyś pracować? (cd.) N=1162. Dane w %. 24

25 Aspiracje zawodowe studentów Ankietowani odpowiadali również na pytanie o znajomość i chęć pracy w dużych firmach. Spośród nich najlepiej znaną okazała się Ernst&Young (68%), chęć pracy zadeklarował w niej co piąty badany. Następne wysokie pozycje zajęły: Deloitte (61% / 17%), Open Finance (57% / 8%), PwC (41% / 10%) oraz KPMG (38% / 10,5%). Najmniej znanymi firmami okazały się: Accreo Taxand (13% / 3%0), MDDP (12,6% / 3%), Grand Thorton (10% / 2,6%) oraz Moore Stephens (5% / 2%). Pytanie: Które z poniższych firm znasz i w których chciałbyś/ chciałabyś pracować? N=1162. Dane w %. 25

26 Aspiracje zawodowe studentów Co czwarty ankietowany jest zdecydowany na założenie po ukończeniu studiów własnej działalności gospodarczej, a 28% badanych rozważa taką możliwość. Co trzeci ankietowany student raczej nie myśli o założeniu własnej firmy, a co dziesiąty zdecydowanie nie bierze takiej opcji pod uwagę. 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 25,9 27,6 35,3 15,0 11,2 10,0 5,0 0,0 Tak Raczej tak Raczej nie Nie Pytanie: Czy po zakończeniu studiów rozważasz rozpoczęcie własnej działalności gospodarcze? N=1151. Dane w %. 26

27 Aspiracje zawodowe studentów Studenci planujący założenie własnej firmy, wskazują przede wszystkim na aspekty takie jak niezależność (55%), możliwość osiągnięcia wysokiego dochodu (16%) i samorealizację (12,5%). Pojawiły się również zdania podkreślające pewność zatrudnienia i dochodu w przypadku założenia własnej działalności gospodarczej (7%), a także mówiące o tym, że jest to dla nich jakaś alternatywa (5%). Niezależność 54,7 Wysoki dochód Samorealizacja 12,5 15,9 Pewność zatrudnienia i dochodu Alternatywa Inne 6,7 5,1 5,1 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Pytanie: Jeżeli tak, to dlaczego? N=433. Dane w %. 27

28 Aspiracje zawodowe studentów Sceptycy idei założenia własnej firmy wskazywali na bariery takie jak: sprzeczność z planem rozwoju (17,5%), brak doświadczenia (14%), lęk, ryzyko (13%) lub po prostu brak zainteresowania (12,5%). Wskazywano także na wysokie koszty prowadzenia własnej działalności (11%), dużą konkurencję (9%), chęć pracy w dużej firmie (5%). Część ankietowanych wymieniła również biurokrację, konieczność dokształcania, brak pomysłu oraz czasu. Sprzeczne z planem rozwoju Brak doświadczenia Lęk, ryzyko Brak zainteresowania/ potrzeby Wysokie koszty Duża konkurencja Chęć pracy w innej firmie Brak pomysłu Biurokracja Konieczność dokształcania Brak czasu Inne 5,1 4,3 3,9 2,7 2,3 5,1 8,6 14,0 12,8 12,5 11,3 17,5 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 Pytanie: Jeżeli nie, to dlaczego? N=257. Dane w %. 28

29 Aspiracje zawodowe studentów Zapytani, czy w dalszej perspektywie wezmą pod uwagę założenie własnej działalności, aktualni sceptycy takiego pomysłu w większości skłonni są rozważyć taką możliwość (63% głosów na tak). Większość wiąże swoje plany założenia własnej firmy z rynkiem prawniczym. 37,0 Tak Nie 63,0 Pytanie: Jeżeli nie, to czy w dalszej perspektywie bierzesz to pod uwagę? N=467. Dane w %. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 42,3 41,8 12,9 3,0 Tak Raczej tak Raczej nie Nie Pytanie: Czy działalność ta będzie związana z rynkiem prawniczym? N=892. Dane w %. 29

30 Czynniki motywujące Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 30

31 Czynniki motywujące Do aplikowania na praktykę lub pracę do danej firmy ankietowanych studentów zachęca przede wszystkim możliwość wykonywania pracy związanej z kierunkiem i specjalizacją studiów (48%). W opinii ankietowanych najmniej znaczącym czynnikiem okazały się miejsce w rankingu najlepszy pracodawca oraz know-how firmy. Mozliwość wykonywania pracy związanej z kierunkiem studiów (specjalizacją) Wysokość wynagrodzenia Możliwość zdobycia dużego doświadczenia Możliwość pracy w firmie po odbyciu praktyk Pozytywna atmosfera panująca w firmie Elastyczność pracy 23,6 22,8 32,4 39,7 44,5 48,4 Międzynarodowe środowisko 19,3 Pozytywna opinia znajomych 18,3 Know-how firmy Miejsce w rankingu "najlepszy pracodawca" 7,5 6,1 Inne 1,1 Pytanie: Co zachęca Cię do aplikowania na praktykę/o pracę do danej firmy? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 31

32 Czynniki motywujące Osiągnięcie wysokich dochodów Chęć posiadania stabilnej pracy Rozwój własnych umiejętności Realizacja zainteresowań poprzez pracę zawodową Ścieżka kariery i kryteria awansu Atmosfera i tempo pracy Wynagrodzenie, świadczenia socjalne, wyposażenie dodatkowe Praca ze specjalistami Miejscowość 9,7 9,6 18,2 23,5 27,0 50,3 49,4 44,4 39,6 Ankietowani planując swoją przyszłą karierę zawodową, kierują się przede wszystkim możliwością osiągnięcia wysokich dochodów (50%), chęcią posiadania stabilnej pracy (49%), rozwojem własnych umiejętności (44%). Co dziesiąty badany wskazywał na pracę ze specjalistami i lokalizację, a jedynie 4% na markę przedsiębiorstwa. Marka / wielkość przedsiębiorstwa 4,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Pytanie: Czym przede wszystkim kierujesz się, planując swoją przyszłą karierę zawodową? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 32

33 Czynniki motywujące Co czwarty badany rozpoczynając pracę zawodową po studiach oczekuje wynagrodzenia w wysokości od do zł. Podobna grupa ankietowanych wskazała kwotę w przedziale od zł do 2 500zł. Niemalże co piąty chciałby zarabiać powyżej zł, natomiast co siódmy zgodziłby się na wynagrodzenie do zł. Powyżej PLN 18,0 Od do PLN 6,5 Od do PLN 11,4 Od do PLN Od do PLN 24,6 25,5 Do PLN 14,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 Pytanie: Jakiego wynagrodzenia (netto) oczekujesz rozpoczynając pracę po studiach? N=1128. Dane w %. 33

34 Doświadczenie zawodowe Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 34

35 Doświadczenie zawodowe Niemal połowa badanych (48%) posiada doświadczenie zawodowe w postaci praktyk, staży lub wolontariatu. 48,1 51,9 16,8 34,0 11,2 61,3 Firmy prywatne/ kancelarie Wymiar sprawiedliwości Administracja NGO Pytanie: Jeżeli tak, to gdzie odbywałeś praktyki? N=597. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. Tak Nie Pytanie: Czy odbyłeś/odbyłaś praktyki zawodowe? (zarówno obowiązkowe jak i dodatkowe, staże, wolontariat? N=1150. Dane w %. Większość ankietowanych realizowała praktyki zawodowe w firmach prywatnych oraz kancelariach (61%). Co trzeci odbył praktykę w wymiarze sprawiedliwości. 17% badanych nabyło doświadczenia w administracji, a 11% w organizacjach pozarządowych. 35

36 Doświadczenie zawodowe Ponad połowa ankietowanych studentów prawa (55%) odbyła praktyki w wymiarze do trzech miesięcy. Co piąty badany zrealizował miesięczne praktyki, nieco mniej (19%) dwumiesięczne. 23% praktykowało przez okres od 3 do 6 miesięcy, a 13,5% - pomiędzy pół roku a rokiem. Najdłuższe wymienione praktyki wyniosły 36 miesięcy. 1 miesiąc 2 miesiące 3 miesiące Do 3 miesięcy Od 3 do 6 miesięcy Od 7 do 12 miesięcy Od 13 do 18 miesięcy Od 19 do 24 miesięcy 2,8 3,9 21,2 18,9 14,6 23,0 13,5 54,6 Od 25 do 31 miesięcy 0,9 Od 31 do 36 miesięcy 1,2 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Pytanie: Jaka jest łączna długość praktyk, które odbyłeś? N=562. Dane w %. 36

37 Doświadczenie zawodowe Po zakończeniu praktyki studenci oczekują przede wszystkim możliwości zdobycia ciekawego doświadczenia (60%), poszerzenia swojej wiedzy (45%), atrakcyjnego wpisu do CV (35%). Ankietowani wskazywali również na rozbudowanie sieci kontaktów (27%), możliwości zatrudnienia po ukończeniu praktyk (25%), oraz zarobków (12%). Wśród innych korzyści wymieniano także możliwość uzyskania intratnych ofert pracy. Zdobycie ciekawego doświadczenia 59,9 Poszerzenie swojej wiedzy 45,4 Atrakcyjny wpis do CV 34,9 Rozbudowanie sieci kontaktów Zatrudnienie po okresie praktyk 27,0 24,8 Zarobki 12,0 Inne 0,1 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 Pytanie: Czego oczekujesz po zakończeniu praktyki? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 37

38 Doświadczenie zawodowe Na stanowisku o charakterze związanym ze studiami prawniczymi praktykowało 41,5% uczestników badania. Zdecydowana większość z nich (69%) pracowała w kancelarii adwokackiej lub radcowskiej. Co dziesiąty ankietowany zdobywał doświadczenie w sądzie, a zaledwie co piętnasty w kancelarii notarialnej. 41,5 58,5 Tak Nie Pytanie: Czy pracowałaś/pracowałeś na stanowisku o charakterze związanym ze studiami prawniczymi? N=597. Dane w %. Pytanie: Jeśli tak, to na jakim? N=194. Dane w %. 38

39 Doświadczenie zawodowe Prawie 35% ankietowanych pracowało na podstawie umowy zlecenia. Aż 28% wskazało odpowiedź bez żadnej umowy. W ramach odpowiedzi inne znalazły się umowy o praktyki i umowy o staż. Co piąty student był wolontariuszem. Tylko 8% pracowało na umowę o pracę, a niespełna 4% na umowę o dzieło. Umowa zlecenie 34,7 Wolontariat 25,4 Umowa o pracę 8,1 Umowa o dzieło 3,6 Inne 7,7 Bez żadnej umowy 27,8 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 Pytanie: Jeśli pracowałeś/pracowałaś na stanowisku o charakterze związanym ze studiami prawniczymi, to na postawie jakiej umowy? N=248. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 39

40 Doświadczenie zawodowe Badani dowiadują się o ofertach pracy przede wszystkim od znajomych (32%), z portali społecznościowych (30%), z mailingu / newsletterów (27%). Ważnym źródłem są również strony internetowe firm, z programu praktyk ELSA (po 24%), z plakatów informacyjnych na uczelniach oraz targów pracy (21%). Niski procent wskazało na biura karier oraz prezentacje firm na uczelni. Od znajomych Portale społecznościowe Mailing / newslettery Bezpośrednio ze stron internetowych firmy Z programu praktyk oferowanych przez ELSA Standy firm na uczelni i plakaty Targi praktyk/pracy Portale z ofertami pracy Fora uczelniane Biuro karier na uczelni Prasa codzienna Prezentacji firm na uczelni 6,2 8,4 11,4 14,0 13,7 23,7 23,6 21,3 20,8 27,2 29,6 31,7 Warsztatów prowadzonych przez firmy na uczelni 4,8 Prasa branżowa 4,7 Inne 0,9 Pytanie: Z jakich źródeł przede wszystkim dowiadujesz się o ofertach praktyk i pracy? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40

41 Doświadczenie zawodowe Wśród wymienionych portali internetowych, stanowiących dobre źródło informacji o ofertach pracy, co czwarty deklarujący korzystanie z tego źródła wskazał na Pracuj.pl. Nieco mniej, bo 24% wymieniło Gumtree.pl. Ankietowani wymieniali portale regionalne (11,5%), a także strony takie jak: Praktykiprawnicze.pl (6%), Tablica.pl i Infopraca.pl (po 5%), oraz Praca.pl (2%). Pracuj.pl Gumtree.pl 24,0 25,0 Portale regionalne 11,5 Praktykiprawnicze.pl Tablica.pl Infopraca.pl 5,2 5,2 6,3 Praca.pl 2,1 Inne 20,8 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Pytanie: Z jakich źródeł przede wszystkim dowiadujesz się o ofertach praktyk i pracy? (portale z ofertami pracy ) N=96. Dane w %. 41

42 Przygotowanie zawodowe Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 42

43 Przygotowanie zawodowe W kolejnej części ankiety studenci prawa zostali poproszeni o dokonanie oceny poszczególnych aspektów przygotowania akademickiego do wykonywania zawodu prawnika. Najlepiej oceniona została wiedza teoretyczna na temat poszczególnych dziedzin prawa. Połowa badanych stwierdziła, iż pod tym względem uczelnia dobrze ich przygotowuje do wykonywania zawodu. Niespełna 4% było przeciwnego zdania. Również znajomość aktualnych regulacji prawnych uzyskała wysoką ocenę 39% ankietowanych oceniła przygotowanie w tym zakresie bardzo pozytywnie, natomiast nieco ponad 4% - negatywnie. Pozostałe aspekty przygotowania zawodowego zostały znacznie słabiej ocenione przez badanych. Najwięcej negatywnych ocen otrzymała umiejętność redakcji pism prawniczych ponad 37% uznała, że studia w ogóle do tego nie przygotowują a jedynie 7,6% było odmiennego zdania. Bardzo słabo oceniono także przygotowanie w zakresie umiejętności erystycznych 29% uważa, że brak jest takiego przygotowania, pozytywnie wyraża się tutaj tylko 8,7% ankietowanych. 43

44 Przygotowanie zawodowe Wiedza teoretyczna na temat poszczególnych dziedzin prawa (N=1092) 49,5 37,7 8,9 3,8 Znajomość aktualnych regulacji prawnych (N=1081) 38,7 44,4 12,7 4,3 Znajomość terminów prawniczych w językach obcych (N=1073) 12,9 27,9 35,5 23,8 Soft skills (umiejętności społeczne) (N=1082) 12,8 23,2 30,2 33,8 Znajomość stosowania prawa w praktyce (N=1076) 12,0 27,4 39,0 21,6 Wiedza praktyczna w poszczególnych dziedzinach prawa (N=1083) 11,2 24,0 41,2 23,6 Wiedza specjalistyczna branżowa (N=1067) 10,3 22,3 37,7 29,7 Umiejętności erystyczne (N=1086) 8,7 24,3 37,7 29,2 Umiejętności redakcji pism prawniczych (N=1072) 7,6 20,7 34,2 37,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Dobrze przygotowuje Przygotowuje w bardzo słabym stopniu Przygotowuje, ale w sposób niewystarczający W ogóle nie przygotowuje Pytanie: Oceń poszczególne aspekty przygotowania akademickiego do wykonywania zawodu prawnika. Dane w %. 44

45 Przygotowanie zawodowe Większość badanych specjalizuje się lub pragnie się specjalizować w dziedzinie prawa cywilnego (42%). Nieco mniej, bo 34% wskazuje na swoje zainteresowanie prawem karnym, a 26% - prawem rodzinnym i opiekuńczym. Ankietowani chcą specjalizować się także w prawie spółek (18%), prawie handlowym i podatkowym (po 17%), finansowym oraz własności intelektualnej (po 15%). Na kolejnych miejscach plasują się: prawo obrotu nieruchomościami (12,5%), medyczne (12%), ochrony konkurencji i konsumentów oraz bankowe, rynków kapitałowych (po 11%). Pytanie: W jakich dziedzinach prawa specjalizujesz się lub pragniesz się specjalizować? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. Prawo cywilne Prawo karne Prawo rodzinne i opiekuńcze Prawo spółek Prawo handlowe Prawo podatkowe Prawo finansowe Prawo własności intelektualnej Prawo obrotu nieruchomościami Prawo medyczne Prawo ochrony konkurencji i konsumentów 18,4 17,0 16,8 14,6 14,6 12,5 12,0 11,4 26,3 34,4 41,7 Prawo bakowe i rynków kapitałowych 11,4 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 45

46 Przygotowanie zawodowe Również po 11% uzyskały w rankingu prawo pracy i ubezpieczeń społecznych oraz prawo administracyjne. Na kolejnych pozycjach znalazły miejsce: prawo europejskie (9%), międzynarodowe publiczne i konstytucyjne (po 8%), prawo nowych technologii i farmaceutyczne (po 6%), historia i teoria prawa oraz prawo energetyczne (5%). Najmniejszym zainteresowaniem cieszą się: prawo ochrony środowiska i lotnicze (niecałe 5%) oraz telekomunikacyjne - niespełna 3% zainteresowanych specjalizowaniem się w tych kierunkach. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych Prawo administracyjne Prawo europejskie Prawo międzynarodowe publiczne Prawo konstytucyjne Prawo nowych technologii Prawo farmaceutyczne Historia lub teoria prawa Prawo energetyczne 8,7 8,4 8,2 6,3 5,9 5,6 5,5 11,4 11,1 Pytanie: W jakich dziedzinach prawa specjalizujesz się lub pragniesz się specjalizować? (cd.) N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. Prawo ochrony środowiska 4,9 Prawo lotnicze 4,6 Prawo telekomunikacyjne 2,6 0,0 5,0 10,0 15,0 46

47 Przygotowanie zawodowe Prawo podatkowe Prawo własności intelektualnej Prawo nowych technologii Prawo energetyczne Prawo handlowe Prawo europejskie Prawo finansowe Prawo medyczne Prawo bankowe i rynków kapitałowych Prawo cywilne Prawo spółek Prawo farmaceutyczne Prawo ochrony środowiska 9,2 8,6 10,1 11,4 13,9 15,8 15,3 15,0 17,0 16,2 20,8 23,1 22,2 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 Ankietowani, poproszeni o wskazanie dziedzin prawa, które będą najbardziej rozwijającymi się i dochodowymi przez najbliższe pięć lat, na pierwszym miejscu wskazali prawo podatkowe (23%), prawo własności intelektualnej (22%) oraz prawo nowych technologii (21%). Na kolejnych pozycjach znalazły się: prawo energetyczne (17%), handlowe i europejskie (po 16%), finansowe i medyczne (po 15%), bankowe i rynków kapitałowych (14%), cywilne (11%), prawo spółek (10%), farmaceutyczne i ochrony środowiska (po 9%). Pytanie: Podaj 3 dziedziny prawa, które będą twoim zdaniem najbardziej rozwijającymi się i dochodowymi przez następne 5 lat? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 47

48 Przygotowanie zawodowe Prawo karne Prawo telekomunikacyjne Prawo lotnicze Prawo obrotu nieruchomościami Prawo międzynarodowe publiczne i prywatne Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych Prawo ochrony konkurencji i konsumentów Prawo rodzinne i opiekuńcze Prawo administracyjne Prawo gospodarcze Prawo autorskie 1,0 2,2 2,5 4,1 4,1 4,0 5,1 4,9 5,9 6,2 7,1 Prawo karne uzyskało 7% głosów, telekomunikacyjne i lotnicze po 6%, prawo obrotu nieruchomościami oraz międzynarodowe publiczne i prywatne po 5%, prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, ochrony konkurencji i konsumentów, rodzinne i opiekuńcze (po 4%), administracyjne i gospodarcze (2%), oraz autorskie i budowlane (1%). Prawo budowlane 0,9 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 Pytanie: Podaj 3 dziedziny prawa, które będą twoim zdaniem najbardziej rozwijającymi się i dochodowymi przez następne 5 lat? (cd.) N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 48

49 Przygotowanie zawodowe Wśród innych, wymienianych jako rozwijające się i dochodowe dziedziny prawa w ciągu najbliższych pięciu lat, znalazły się: prawo upadłościowe i naprawcze, internetowe, informatyczne, prawo zamówień publicznych, prawo patentowe, arbitraż i mediacja. Prawo upadłościowe i naprawcze Prawo internetowe Prawo informatyczne Prawo zamówień publicznych 0,5 0,6 0,7 0,7 Prawo patentowe 0,5 Pytanie: Podaj 3 dziedziny prawa, które będą twoim zdaniem najbardziej rozwijającymi się i dochodowymi przez następne 5 lat? (cd.) N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. Arbitraż/ Mediacja 0,5 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 49

50 Aktywność pozaakademicka Badanie jakości i skuteczności przekazu marketingowego przedstawicieli firmy farmaceutycznej dla MMS 50

51 Aktywność pozaakademicka Najbardziej godnymi polecenia wydawnictwami prawniczymi okazały się Lexis Nexis oraz C.H. Beck. Zarekomendowało je odpowiednio 77 i 74% ankietowanych. Ponad połowa badanych studentów poleciła wydawnictwo Wolters Kluwer. Pozostałe wydawnictwa cieszą się znacznie mniejsza popularnością. 80,0 70,0 76,9 74,0 60,0 50,0 51,5 40,0 30,0 20,0 10,0 13,7 6,2 2,8 0,0 Lexis Nexis C.H. Beck Wolters Kluwer PWN Ars boni et aequi Liber Pytanie: Które z wymienionych wydawnictw prawniczych uznajesz za godne polecenia? N=1162. Możliwość wielu odpowiedzi. Dane w %. 51

52 Aktywność pozaakademicka 31,3 Brak czasu 41,0 68,7 Tak Nie Brak środków finansowych Korzystanie z innych dostępnych źródeł informacji 10,2 15,7 Pytanie: Czy korzystasz z czasopism prawniczych? N=1024. Dane w %. Brak potrzeby Nieznajomość pism branżowych 5,2 10,2 Tylko 31% ankietowanych studentów prawa korzysta z czasopism prawniczych. Brak zainteresowania Inne 4,1 13,7 0,0 20,0 40,0 60,0 Pytanie: Czy korzystasz z czasopism prawniczych? Dlaczego nie? N=344. Dane w %. Ci, którzy nie czytają czasopism prawniczych, najczęściej wskazują na brak czasu (41%) oraz środków finansowych (16%). Przyczyną nie korzystania z czasopism jest również korzystanie z innych dostępnych źródeł informacji oraz brak potrzeby (po 10%). Co dwudziesty student nie zna żadnych pism branżowych. 52

53 Aktywność pozaakademicka Zdecydowanie najbardziej rozpoznawanym pismem branżowym, z którego korzystają studenci, jest Edukacja Prawnicza (23%). Kolejne miejsca w rankingu zajmują Dziennik Gazeta Prawna oraz Państwo i Prawo (po 14%). Ponad 8% studentów korzystających z prasy branżowej sięga po Prokuraturę i Prawo, a 6% wskazało na czasopismo Palestra. W czołówce wymienianych pism znalazła się Rzeczpospolita Prawo (5%), Monitor Prawniczy (4%), Przegląd Prawa Handlowego, Radca Prawny i Monitor Prawa Pracy (po 2%). Edukacja Prawnicza Dziennik Gazeta Prawna Państwo i Prawo Prokuratura i Prawo Palestra Rzeczpospolita Prawo Monitor Prawniczy Przegląd Prawa Handlowego Radca Prawny Monitor Prawa Pracy Rejent Wydawnictwo Lexis Nexis Na Wokandzie Orzecznictwo Sądów Polskich 2,3 1,9 1,9 1,6 1,3 1,3 1,3 4,9 4,5 6,2 8,4 14,0 13,6 23,4 Pytanie: Czy korzystasz z czasopism prawniczych? Z jakich? N=308. Dane w %. Praca i Zabezpieczenie Społeczne Studia Prawnicze 1,3 1,3 Lexus 1,3 Monitor Podatkowy 1,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 53

54 Aktywność pozaakademicka Najmniejszym zainteresowaniem cieszą się: Lex, Prawo Prosto, Przegląd Podatkowy, Pytanie: Czy korzystasz z czasopism prawniczych? Z jakich? (cd.) N=308. Dane w %. Synergy Prawo i Medycyna Jurysta Orzecznictwo Sądu Najwyższego Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Przegląd Prawno-Ekonomiczny Przegląd Sądowy Przegląd Prawniczy Przegląd Podatkowy Prawo Prosto Lex 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 1,0 1,0 1,0 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 54

55 Aktywność pozaakademicka Niemal 40% ankietowanych deklaruje działalność w organizacjach studenckich, a 38% w kołach naukowych. Co dziesiąty badany student działa w ramach klinik prawa. Wśród badanych znalazły się również osoby działające w fundacjach (7%) oraz młodzieżowych organizacjach politycznych (4%). W kategorii inne znalazły się również stowarzyszenia oraz grupy religijne. Organizacje studenckie Koła naukowe 39,0 37,7 Kliniki prawa 9,5 Fundacje 6,9 Młodzieżowe organizacje polityczne Innych 3,6 3,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 Pytanie: Czy bierzesz udział w działalności. N=1159. Dane w %. 55

56 Aktywność pozaakademicka Zdecydowana większość ankietowanych studentów prawa (41%) deklaruje swoją znajomość języka angielskiego na poziomie B2. Co piąty badany ocenia swój poziom na C1 oraz na B1, prawie co dziesiąty uważa, że jest na najwyższym poziomie C2. Jedynie 3% wskazało najniższy poziom A1. 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 40,7 20,0 21,4 9,3 5,7 2,9 A1 A2 B1 B2 C1 C2 Pytanie: Jaki jest Twój poziom znajomości języka angielskiego? N=1116. Dane w %. 56

57 Aktywność pozaakademicka Ankietowanym podczas edukacji prawniczej najbardziej brakuje zajęć rozwijających praktyczne umiejętności (39%) oraz praktyk (34%). Studenci wskazują również na brak umiejętności redagowania pism procesowych, umiejętności językowych (erystyki, retoryki, języków obcych). Pytanie: Czego, Twoim zdaniem, najbardziej brakuje podczas edukacji prawniczej? N=1115. Dane w %. 57

58 Dziękujemy