Poradnik do oceny ryzyka zawodowego

Transkrypt

1 Poradnik do oceny ryzyka zawodowego Informacje ogólne/ocena ryzyka zawodowego podstawy Część I II

2 Spis treści CZĘŚĆ I: INFORMACJE OGÓLNE Co to jest zagrożenie? Co to jest ryzyko zawodowe? Dlaczego należy oceniać ryzyko zawodowe? Jak oceniać ryzyko zawodowe? Jak korzystać z poradnika? CZĘŚĆ II: OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO PODSTAWY Krok 1: Jakie informacje są niezbędne do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego? Jak zbierać informacje? Krok : Jak identyfi kować zagrożenia? LISTA KONTROLNA Krok : Jak oszacować ryzyko zawodowe związane ze zidentyfi kowanymi zagrożeniami? Krok : Jak zaplanować działania eliminujące lub ograniczające ryzyko zawodowe? Krok : Jak udokumentować ocenę ryzyka zawodowego? KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Więcej informacji: 1

3 PORADNIK POMOŻE CI PRZEPROWADZIĆ OCENĘ RYZYKA ZAWODOWEGO ORAZ UDOKUMENTOWAĆ JEGO WYNIKI CZĘŚĆ I: Informacje ogólne Co to jest zagrożenie? Dlaczego należy oceniać Zagrożeniem w środowisku pracy jest każdy czynnik i/lub Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest sytuacja, które mogą spowodować wypadek lub chorobę. zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Każde zagrożenie może mieć negatywny wpływ na ludzi, Ocena ryzyka zawodowego pomaga ograniczyć negatywne a także powodować utratę mienia (np. zniszczenie maszyn), skutki oddziaływania zagrożeń na ludzi i środowisko zanieczyszczenie środowiska naturalnego itp. w związku z wykonywaną pracą. Przyczynia się również Poprzez ryzyko zawodowe rozumie się prawdopodobieństwo do podniesienia konkurencyjności przedsiębiorstwa i jego wystapienia niepożądanych zdarzeń, związanych prawidłowego funkcjonowania. z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności Zgodnie z przepisami prawa każdy pracodawca jest wystapienie u pracowników niekorzystnych skutków zobowiązany przeprowadzać ocenę ryzyka zawodowego zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych, występujących oraz informować o nim pracowników. Co to jest ryzyko zawodowe? Jak korzystać ryzyko zawodowe? w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy. z poradnika? KROK 1 Jakie informacje są niezbędne do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego? Jak zbierać informacje? KROK 1 KROK Jak identyfikować zagrożenia? KROK Ryzyko zawodowe określa więc prawdopodobieństwo, z jakim ktoś może zostać poszkodowany w związku z zagrożeniem występują- I cym w miejscu pracy, oraz ciężkość doznanego urazu lub choroby. KROK Jak ocenić ryzyko zawodowe związane ze zidentyfikowanymi zagrożeniami? KROK KROK Jak zaplanować działania ograniczające lub eliminujące ryzyko zawodowe? KROK KROK Jak udokumentować ocenę ryzyka zawodowego? KROK Jak oceniać ryzyko zawodowe? Ocenę ryzyka zawodowego można przeprowadzić w pięciu następujących krokach: KROK 1 Zbieranie informacji KROK Identyfikacja zagrożeń KROK Ocena ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami (oszacowanie prawdopodobieństwa i ciężkości następstw zagrożeń oraz decydowanie, czy ryzyko jest dopuszczalne) KROK Planowanie działań eliminujących lub ograniczających ryzyko zawodowe KROK Dokumentowanie oceny ryzyka zawodowego CZĘŚĆ IV

4 : Ocena ryzyka zawodowego podstawy K R OK 1 KROK Jakie informacje są niezbędne do Jak zbierać Jak identyfi kować Do oceny ryzyka zawodowego wykorzystuje się informacje Źródłem informacji mogą być przede wszystkim: Aby zidentyfi kować zagrożenia na stanowisku pracy, posłuż się W dalszej części poradnika znajdziesz również listy kontrolne dotyczące w szczególności: dane techniczne o stosowanych na stanowisku maszynach LISTĄ KONTROLNĄ ZAGROŻEŃ z części II i: przygotowane dla wybranych sektorów i prac. Są to: jeśli jesteś pewien, że dane zagrożenie występuje praca biurowa przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego? lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na nim zadań, osób pracujących na stanowisku, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które mogą być szczególnie podatne informacje? i urządzeniach, dokumentacja techniczno-ruchowa i instrukcje stanowiskowe, wyniki pomiarów czynników szkodliwych i/lub na oddziaływanie zagrożeń, np. kobiet w ciąży, młodocianych niebezpiecznych, a także uciążliwych, występujących lub osób niepełnosprawnych. Należy również pamiętać o pra- na stanowisku pracy, cownikach niepełnoetatowych, podwykonawcach, osobach odwiedzających przedsiębiorstwo oraz pracownikach dokumentacja dotycząca wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zagrożenia? na stanowisku pracy, zaznacz TAK jeśli jesteś pewien, że dane zagrożenie nie występuje na stanowisku pracy, zaznacz NIE jeśli nie jesteś pewien, czy dane zagrożenie występuje na stanowisku pracy: przejdź do LIST KONTROLNYCH DO IDENTYFIKACJI ZAGROŻEŃ karty charakterystyk substancji chemicznych itp. przedstawiciele handlowi itp.), przepisy prawne i normy techniczne, KONTROLNYCH DO IDENTYFIKACJI ZAGROŻEŃ, poszukaj literatura naukowo-techniczna, informacji na temat interesujących Cię zagrożeń na stronach operacji technologicznych, mechanika pojazdowa przemysł spożywczy obróbka drewna rolnictwo małe kopalnie odkrywkowe wskazanych w kolumnie LISTY zatrudnionych poza siedzibą przedsiębiorstwa (kierowcy, stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych budownictwo jeżeli w kolumnie LISTY nie odnalazłeś odsyłaczy do LIST Jeżeli prowadzisz jedną z wymienionych form działalności, wykorzystaj te listy. Są zamieszczone w CZĘŚCI IV poradnika. Europejskiej Agencji (http.//hwi.osha.europa.eu) Bezpieczeń- Dodatkowe informacje na temat zagrożeń znajdziesz między Cennym źródłem informacji mogą być również: stwa i Zdrowia w Pracy oraz na stronach krajowych instytucji innymi na stronach: obserwacje środowiska pracy, zajmujących się problematyką bhp. Możesz również zwrócić Centralnego Instytutu Ochrony Pracy Państwowego zagrożeń, które już zostały zidentyfi kowane, i ich źródeł, obserwacje zadań wykonywanych na stanowisku pracy, się o pomoc do konsultanta ds. bezpieczeństwa i higieny możliwych skutków występujących zagrożeń, obserwacje zadań wykonywanych poza stanowiskiem pracy, pracy. stosowanych środków ochronnych, wywiady z pracownikami, wypadków, chorób zawodowych oraz wszystkich innych obserwacje czynników zewnętrznych, które mogą wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania przez pracujące na stanowisku osoby, niepożądanych zdarzeń związanych z warunkami pracy, wpłynąć na stanowisko pracy (np. prace wykonywane wymagań przepisów prawnych i norm, odnoszących się do przez pracowników na innych stanowiskach, czynniki analizowanego stanowiska. Instytutu Badawczego oraz Państwowej Inspekcji Pracy atmosferyczne). PAMIĘTAJ, ŻE PRACOWNICY POWINNI BYĆ W JAK NAJSZERSZYM STOPNIU WŁĄCZENI W DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z OCENĄ RYZYKA ZAWODOWEGO.

5 KROK Lista kontrolna zagrożeń Nr 1 1. Nierówne lub śliskie powierzchnie (mogące powodować poślizgnięcia, potknięcia, upadki itp.) Przemieszczające się środki transportu Ruchome części maszyn Ostre krawędzie, chropowate powierzchnie itp. Gorące lub zimne powierzchnie, materiały itp. Praca na wysokości i na ruchomych podestach (mogących powodować upadek) Narzędzia ręczne Wysokie ciśnienie Prąd elektryczny Pożar Wybuch Substancje chemiczne (w tym pyły) w powietrzu Hałas Drgania miejscowe Drgania ogólne Nieprawidłowe oświetlenie Promieniowanie UV, podczerwone, laserowe, mikrofale Pola elektromagnetyczne Zimny lub gorący mikroklimat Ręczne przenoszenie ciężarów Praca w niewygodnej lub wymuszonej pozycji Zagrożenia biologiczne (wirusy, pasożyty, grzyby, bakterie) Stres, przemoc w pracy i mobbing Inne: proszę określić jakie i zaznaczyć TAK : Zagrożenie Jak oszacować ryzyko zawodowe związane ze zidentyfikowanymi zagrożeniami? TAK NIE Nie wiem: przejdź do list kontrolnych do identyfikacji zagrożeń: A. Oceń dla każdego zidentyfikowanego zagrożenia: Czy ryzyko jest małe, średnie, czy też duże, biorąc pod uwagę prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnych następstw zagrożeń oraz to, jak ciężkie mogą być te następstwa. Posłuż się poniższą tabelą. Ciężkość następstw Część III 1 Część III Część III Prawdopodobieństwo Mała Średnia Duża Mało prawdopodobne małe (1) małe (1) średnie () Prawdopodobne małe (1) średnie () duże () średnie () duże () duże () Wysoce prawdopodobne Mało prawdopodobne następstwa zagrożeń to takie, które nie powinny wystąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika. Prawdopodobne następstwa zagrożeń to takie, które Część III Część III Część III 6 Część III 7 Część III 8 Część III 9 Część III 9 Część III 10 dolegliwości i absencji w pracy (np. bóle głowy, niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu itp.). Ciężkość następstw jest średnia, jeżeli powstające w wyniku zagrożeń urazy i choroby powodują niewielkie, mogą wystąpić nie częściej niż kilkakrotnie podczas okresu ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości aktywności zawodowej pracownika. i są związane z krótkimi okresami absencji (np. zranienia, Wysoce prawdopodobne następstwa zagrożeń to takie, które mogą wystąpić wielokrotnie podczas okresu aktywności zawodowej pracownika. Ciężkość następstw jest mała, jeżeli powstające w wyniku zagrożeń urazy i choroby nie powodują długotrwałych alergie skórne, nieskomplikowane złamania itp.). Ciężkość następstw jest duża, jeżeli powstające w wyniku zagrożeń urazy i choroby powodują ciężkie i stałe dolegliwości i/lub śmierć (np. amputacje, zawodowe uszkodzenie słuchu itp.). B. Oceń, czy ryzyko związane z zagrożeniami jest dopuszczalne. Ogólnie rzecz biorąc: wysokie ryzyko jest niedopuszczalne, małe i średnie ryzyko jest dopuszczalne. Jeśli nie zostały spełnione przepisy obowiązującego prawa, wówczas ryzyko zawodowe jest zawsze niedopuszczalne. Pamiętaj: Ocena ryzyka zawodowego zawsze powinna być przeprowadzana przy aktywnym udziale pracowników. W ocenie ryzyka zawodowego należy uwzględnić uwagi pracowników odnośnie do zagrożeń występujących na ich stanowiskach pracy, a także płeć, wiek oraz stan zdrowia pracowników, dla których jest przeprowadzana ta ocena.

6 Karta oceny ryzyka zawodowego Data: K R OK KROK Jak zaplanować działania eliminujące lub Jak udokumentować ocenę Jeżeli ryzyko zawodowe zostało oszacowane jako duże Możesz udokumentować ocenę ryzyka zawodowego dla ryzyka zawodowego? i stwierdzono, że jest ono niedopuszczalne, należy natych- każdego stanowiska pracy, wykorzystując pokazaną poniżej miast podjąć działania w celu jego ograniczenia. KARTĘ OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. Jeżeli ryzyko zostało oszacowane jako średnie i stwierdzono, że jest ono dopuszczalne, zaleca się zaplanowanie działań w celu jego dalszego zmniejszenia. Jeżeli ryzyko zawodowe zostało oszacowane jako małe i Zapisz podstawowe informacje: nazwę i adres przedsiębiorstwa, nazwę stanowiska pracy, na którym przeprowadzasz ocenę ryzyka, nazwiska osób pracujących na tym stanowisku, stwierdzono, że jest ono dopuszczalne, konieczne jest zapew- datę przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego oraz nienie, że będzie ono pozostawało na tym samym poziomie. nazwisko osoby przeprowadzającej ocenę. W kolumnie KARTY OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO wypisz Planując działania, których celem jest wyeliminowanie te zagrożenia, które w LIŚCIE KONTROLNEJ ZAGROŻEŃ lub ograniczenie ryzyka zawodowego, pamiętaj, że należy zaznaczyłeś TAK. je podejmować w następującej kolejności: Dla każdego zidentyfi kowanego zagrożenia: eliminacja zagrożeń/ryzyka zawodowego, w kolumnie : zarejestruj działania prewencyjne, które już wprowadzenie odpowiednich środków organizacyjnych, zastosowanie środków ochrony zbiorowej, stosowanie właściwych środków ochrony indywidualnej. podjąłeś w celu ograniczenia związanego z nim ryzyka, w kolumnie : zapisz wynik oceny ryzyka zawodowego dla zidentyfi kowanego zagrożenia (np. ryzyko duże/ niedopuszczalne), Przykłady działań, których celem jest wyeliminowanie lub w kolumnie : zarejestruj działania, które planujesz ograniczenie ryzyka zawodowego, zostały przedstawione wraz podjąć w celu ograniczenia lub wyeliminowania ryzyka z listami kontrolnymi do identyfi kacji zagrożeń w CZĘŚCI III zawodowego. i CZĘŚCI IV poradnika. KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO ograniczające ryzyko zawodowe? Numer karty: Nazwa i adres przedsiębiorstwa: Sporządził: (nazwisko) Stanowisko pracy: (nazwa stanowiska) Nazwiska pracowników: (pracujących na stanowisku pracy) Nr 1 ZAGROŻENIE ŚRODKI OGRANICZAJĄCE RYZYKO ZAWODOWE OSZACOWANIE RYZYKA ZAWODWOWEGO ZALECENIA DOTYCZĄCE WPROWADZENIA DODATKOWYCH ŚRODKÓW OCHRONY Podpis[y] osób przeprowadzających ocenę ryzyka zawodowego Podpis[y] osób pracujących na stanowisku pracy 8 9

7 TE PL-C Gdzie uzyskać dalsze informacje Skontaktuj się z: Centralnym Instytutem Ochrony Pracy Państwowym Instytutem Badawczym Warszawa, ul. Czerniakowska 16 Tel.: Fax: oinip@ciop.pl Internet: European Agency for Safety and Health at Work. Reproduction is autho rised provided the source is acknowledged. Printed in Nürnberg Germany, 006. Państwową Inspekcją Pracy Warszawa, ul. Krucza 8/ Tel.: 0 7 Fax: lub kancelaria@gip.pl Internet: Centrum Euro Info w Gdańsku przy Stowarzyszeniu Wolna Przedsiębiorczość ul. Matejki Gdańsk Internet: lub z centrami informacji europejskiej Inicjatywa: Gran Vía Bilbao - Spain Tel.: Fax: information@osha.europa.eu