RAPORT. Pierwsze w historii Badanie wiedzy i postaw Polaków wobec przyrody oraz idei jej ochrony Czyli Polska i Polacy z lotu ptaka marzec-maj 2010

Transkrypt

1 Pierwsze w historii Badanie wiedzy i postaw Polaków wobec przyrody oraz idei jej ochrony Czyli Polska i Polacy z lotu ptaka marzec-maj 2010 RAPORT Badanie przeprowadziła firma CBM Test na zlecenie stowarzyszenia Ptaki Polskie w ramach kampanii ptak! finansowanej przez Narodowy Fundusz CELE BADAWCZE 1

2 SPIS TREŚCI 2

3 WNIOSKI Deklarowany poziom świadomości ekologicznej Polaków jest dość wysoki. Duża część społeczeństwa deklaruje postawy proekologiczne oraz popiera ideę ochrony środowiska naturalnego. Nieco słabsze postawy wykazują osoby młode (do 25 roku życia) oraz ańcy dużych miast. Niska jest wiedza Polaków na temat otaczającej przyrody, działalności na rzecz ochrony zasobów naturalnych. Należy przyjmować wyniki badań z pewną dozą ostrożności, gdyż odpowiedzi udzielane przez Polaków to jedynie ich deklaracje. 1. Polacy (ponad ) mają świadomość, iż za stan przyrody odpowiedzialne jest całe społeczeństwo, a postępowanie każdego ma wpływ na jej jakość. Jednak większość odsuwa od siebie osobiście odpowiedzialność, przenosząc ją na władze państwowe i samorządowe. Wiele osób uważa, iż rząd powinien przeznaczyć więcej funduszy na finansowanie działań mających na celu ochronę środowiska. Tylko niewielki procent Polaków (1/5) deklaruje chęć finansowego wsparcia, poprzez przekazanie 1% podatku organizacjom zajmującym się taką działalnością. Polacy sami przyłączają się do dbania o środowisko głównie z pobudek ekonomicznych (np. opłaty za jednorazowe reklamówki, wysokie rachunki za prąd) lub gdy jest im to w znaczny sposób ułatwione (np. bliskość pojemników do segregacji śmieci, zbiórka zepsutego sprzętu RTV). 2. Jako społeczeństwo Polacy popierają ideę ochrony zasobów naturalnych, przyrody oraz krajobrazu, jednak postawa ta ulega zmianie, gdy planowane w najbliższej okolicy przedsięwzięcie, naruszające dobro przyrody, może poprawić jakość życia lub przynieść inne korzyści komuś osobiście. Z jednej strony brak społecznego poparcia dla osuszania bagien i wycinania starych drzew, z drugiej zaś istnieje przyzwolenie na realizację inwestycji w miejscu występowania rzadkiego gatunku lub wycinkę drzew tam, gdzie przeszkadzają lub stanowią potencjalne zagrożenie dla ruchu pojazdów. 3. Polacy dobrze postrzegają stan przyrody i środowiska w Polsce w stosunku do krajów europejskich i świata, a także zaznaczają, iż jakość środowiska uległa poprawie. Zaznacza się tutaj postrzeganie w skali lokalnej znacznie lepiej społeczeństwo ocenia stan środowiska w regionie niż w skali świata lub nawet Polski. Również widoczna jest taka postawa w przypadku zagrożeń środowiska istnieje poczucie, iż utrata bioróżnorodność w skali regionu jest poważniejszym zjawiskiem, niż na skalę światową. 4. Niestety społeczeństwo dość negatywnie postrzega działania organizacji ekologicznych ( ankietowanych), uważając je za hamulec dla rozwoju regionu, a nawet kraju. Problem globalnego ocieplenia przez 45% osób postrzegany jest jedynie jako propaganda i sposób na wzbogacenie się pewnych grup interesu. 5. Mimo negatywnego nastawienia wobec organizacji ekologicznych, starających się ochronić tereny przeznaczone pod inwestycje, społeczeństwo popiera inicjatywę tworzenia nowych miejsc chronionych (parków narodowych, a nawet obszarów Natura 2000), jednak nieliczne osoby potrafią wymienić już istniejące miejsca objęte ochroną. 6. Poniżej społeczeństwa słyszało o Europejskiej Sieci Natura 2000, przy czym większość z tych osób kojarzy ją w związku z głośną aferą Doliny Rospudy. Stąd też często respondenci wskazują, iż Natura 2000 chroni cenne przyrodniczo obszary oraz wymieniają wśród terenów objętych taką ochroną istniejących parków narodowych, miejsc atrakcyjnych turystycznie i krajobrazowo. Jedynie osoby ające w pobliżu terenów objętych siecią Natura 2000 potrafią wymienić chronione przez ten system elementy przyrody, a nawet podać nazwę obszaru Natura

4 7. Duża część społeczeństwa polskiego (ponad ) deklaruje chęć poszerzania swojej wiedzy na temat otaczającej przyrody, np. oglądając programy edukacyjne, czytając artykuły. Jednocześnie respondenci zgłaszają potrzebę poświęcenia większej uwagi tej tematyce w mediach, brakuje również szeroko rozpowszechnionych akcji na rzecz ochrony przyrody. 8. Poparcie dla idei ochrony środowiska i przyrody niestety nie idzie w parze z wiedzą na ten temat. Niewielu Polaków zna lub słyszało o instytucjach zajmujących się tą tematyką. Brak również wiedzy na temat problemów, z jakimi zmagają się środowiska przyrodników utratą bioróżnorodności. 9. Działki i ogrody są powszechnie traktowane przez społeczeństwo jako miejsce wypoczynku, którego pielęgnacja nie powinna sprawiać zbyt wielkiej trudności. Stąd też popularnością cieszą się monokulturowe ogrody z przewagą traw i krzewów/kwiatów ozdobnych. Jak wynika z przeprowadzonego badania, osoby starsze oraz ańcy wsi częściej przykładają wagę do tego, aby ich własny ogród służył także zwierzętom. Również te grupy chętniej dokarmiają ptaki i wystawiają karmniki, wbrew powszechnej opinii niech przyroda zadba sama o siebie. 10. Polacy nie szukają także możliwości samodzielnego działania na rzecz przyrody, a jedynie przyłączają się do regionalnych lub ogólnopolskich akcji, takich jak sprzątanie świata. 11. Polacy chętnie popierają ideę ochrony środowiska i przyrody, szczególnie jeśli jej założenia realizowane są przez rząd i organizacje ekologiczne. Jednak osobiście nie wykazują gotowości do przyjęcia odpowiedzialności i dbania o swoje otoczenie. Społeczeństwo potrzebuje silnego bodźca, np. ekonomicznego, który wymusza zachowania proekologiczne. 4

5 5

6 KARTA BADANIA 6

7 DOBÓR PRÓBY W badaniu wzięło udział: 543 kobiet 53% 476 mężczyzn 47% MIASTO WIEŚ MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA LAT 84 8% 89 9% 42 4% 41 4% LAT 58 6% 58 6% 30 3% 31 3% LAT % % 60 6% 63 6% > 56 LAT 57 5% 81 8% 33 3% 48 5% % % % fot. Piotr Kierzkowski PODSTAWOWE ZAWODOWE ŚREDNIE WYŻSZE MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA 57 6% 87 8% 93 9% 76 7% % % % % * Odpowiedzi udzielane przez osoby z poszczególnym wykształceniem przeważono tak, aby 25% wyniku stanowiły wskazania osób z wykształceniem podstawowym, 25% osób z wykształceniem zawodowym, 35% osób z wykształceniem średnim oraz 15% osób z wykształceniem wyższym. UCZNIOWIE I STUDENCI PRACUJĄCY NIEPRACUJĄCY RENCIŚCI I EMERYCI MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA MĘŻCZYZNA KOBIETA 90 9% % % 39 4% % % % % WIEŚ MIEJSCOWOŚĆ DO 5 TYS. MIESZKAŃCÓW MIEJSCOWOŚĆ 5-50 TYS. MIESZKAŃCÓW MIEJSCOWOŚĆ TYS. MIESZKAŃCÓW MIEJSCOWOŚĆ POWYŻEJ 200 TYS. MIESZKAŃCÓW % 41 4% % %

8 PREZTACJA WYNIKÓW: 1. POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY 1. Dla dużej części społeczeństwa ochrona środowiska naturalnego ma duże znaczenie. 2. Polaków ma świadomość, iż za stan przyrody odpowiedzialne jest całe społeczeństwo badanych zwraca uwagę, gdy ktoś pozostawia śmieci w miejscu do tego nie przeznaczonym. 4. 3/4 społeczeństwa deklaruje, iż segreguje śmieci. 5. Większość Polaków deklaruje ograniczenie zużycia energii ze względu na ochronę klimatu % badanych na zakupy uczęszcza z trwałą siatką materiałową, koszykiem. 7. 4/5 respondentów jest zdania, iż dla dobra przyrody można ograniczyć swobodę poruszania się ludzi na obszarach chronionych. 8. Prawie ankietowanych twierdzi, iż należy wycinać przydrożne drzewa ze względu na bezpieczeństwo transportu samochodowego. 9. Ponad Polaków jest zdania, iż osoby działające na szkodę przyrody i środowiska naturalnego powinny być karane przez prawo. 10. Połowa społeczeństwa deklaruje gotowość podjęcia działań na rzecz ochrony przyrody. 11. Niecałe ankietowanych uważa, że zmiany klimatu to propaganda pewnych grup interesu. 12. Większość społeczeństwa opowiada się za zachowaniem naturalnego krajobrazu, np. śródpolnych miedz, bagien i mokradeł % Polaków twierdzi, iż człowiek może dowolnie przekształcać środowisko naturalne. 14. Dla badanych obecność rzadkiego gatunku lub starych drzew jest wystarczającym powodem, by zmienić projekt inwestycji. 15. Aż respondentów twierdzi, że działania organizacji ekologicznych hamują rozwój kraju. 8

9 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Moje postępowanie ma wpływ na stan otaczającej przyrody. 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 6% 6% 8% 6% 5% 6% 8% 5% 4% 31% 35% 33% 28% 37% 29% 61% 57% 57% 63% 65% 55% 61% 65% 64% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 6% 6% 6% 1% 6% 7% 6% 7% 7% 5% 4% 31% 34% 35% 27% 31% 33% 44% 29% 29% 61% 59% 58% 64% 6 58% 49% 64% 63% 66% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 9

10 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Zwracam uwagę, gdy ktoś wyrzuca śmieci w naturze (np. w lesie, parku). 1% 1% 1% 1% 1% 7% 4% 6% 11% 5% 5% 11% 9% 5% 14% 7% 7% 11% 6% 9% 14% 14% 2 24% 24% 24% 24% 19% 26% 24% 25% 58% 55% 64% 6 48% 6 63% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 1% 1% 1% 7% 7% 5% 5% 4% 6% 4% 8% 11% 1 13% 26% 24% 21% 25% 26% 17% 23% 1% 1% 5% 8% 9% 8% 13% 24% 18% 26% 58% 55% 59% 58% 56% % 54% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 10

11 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Segreguję śmieci. 16% 9% 2 14% 13% 6% 9% 17% 8% 24% 13% 16% 15% 8% 8% 9% 21% 1 23% 29% 18% 16% % 18% 17% 54% 43% 51% 59% 4 56% 58% 59% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 16% 9% 21% 23% 13% 17% 1 9% 19% 17% 8% 1 15% 11% 7% 9% 11% 27% 34% 15% 6% 19% 19% 19% 8% 11% 18% 2 54% 47% 55% 54% 54% 46% 55% 48% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 11

12 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Staram się ograniczyć zużycie energii elektrycznej w swoim aniu ze względu na ochronę klimatu. 3% 7% 28% 9% 28% 4% 7% 34% 1% 1% 5% 5% 28% 23% 9% 11% 27% 3% 3% 6% 4% 26% 3 5% 23% 6 53% 55% 66% 71% 53% 59% 67% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 3% 5% 7% 9% 1% 4% 4% 5% 4% 4% 7% 6% 7% 6% 5% 4% 5% 5% 28% 21% 3 29% 29% 26% 35% 24% 31% 31% 6 65% 63% 63% 51% 68% 59% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 12

13 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Chodzę na zakupy z płócienną siatką lub inną trwałą torbą / koszykiem. 1% 1% 1% 1% 1% 1 1 9% 11% 18% 1 11% 9% 19% 8% 8% 9% 5% 5% 4% 11% 1 15% 14% 17% 1 21% 26% 24% 25% 26% 58% 45% 53% 6 68% 43% 5 69% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 1% 1% 1% 1% 1 15% 1 11% 9% 16% 8% 7% 9% 11% 8% 8% 21% 21% 19% 2 21% 2 7% 11% 11% 11% 8% 8% 18% 21% 58% 57% 59% 57% 59% 53% 6 61% 61% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 13

14 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Na obszarach chronionych należy ograniczyć swobodę poruszania się ludzi, tak aby lepiej chronić teren i zapewnić spokój zwierzętom. 3% 3% 3% 3% 3% 1% 3% 5% 7% 7% 5% 4% 6% 6% 6% 4% 1 13% 8% 13% 16% 13% 38% 38% 34% 39% 38% 39% 37% 38% 38% 4 43% 43% 4 43% 41% 47% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 3% 3% 3% 4% 5% 6% 4% 6% 7% 6% 3% 5% 16% 9% 1 8% 11% 1 15% 11% 15% 1 38% 4 36% 37% 36% 46% 34% 34% % 39% 43% 4 38% 47% 44% 37% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 14

15 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Należy wycinać przydrożne drzewa, gdyż zwiększają zagrożenie wypadkami drogowymi. 4% 3% 5% 3% 5% 3% 3% 28% 28% 21% 27% 28% 24% 3 1% 3 6% 31% 27% 34% 31% 25% 35% 34% 19% 26% 19% 16% % 17% 18% 2 18% 17% 16% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 2 21% 16% 13% pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 4% 3% 5% 3% 5% 4% 3% 3% 6% 28% 25% 3 33% 25% 27% 27% 31% 31% 36% 29% 25% 3 36% 31% 19% 15% 18% 21% 18% 16% 16% 28% 2 13% 15% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys. 17% 23% 23% 5-50 tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 15

16 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Uważam, że ludzie, którzy działają na szkodę przyrody i środowiska naturalnego powinni być karani przez prawo. 1% 1% 1% 3% 3% 3% 1% 3% 3% 1% 4% 6% 4% 4% 6% 4% 4% 3% 37% 29% 27% 31% 3 29% 28% 6 57% 63% 65% 59% 63% 65% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 1% 1% 1% 4% 5% 4% 6% 5% 4% 3% 1% 4% 5% 5% 7% 29% 29% 34% 33% 37% 26% 25% 31% 6 61% 63% 61% 57% 58% 67% 6 64% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 16

17 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Gdyby była taka możliwość, chciałbym działać społecznie na rzecz ochrony dzikich zwierząt. 4% 21% 1 6% 6% 5% 3% 3% 6% 6% 19% 19% 2 18% 29% 24% 18% 18% 17% 21% 21% 23% 33% 47% 34% 34% 23% 3 37% 37% 25% 2 19% 23% 23% % lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 4% 4% 5% 5% 4% 5% 4% 4% 5% 21% 25% 23% 19% 18% % 23% 23% 14% 18% 25% 2 17% 24% 2 23% 33% 33% 35% 35% 34% 47% 31% % 19% 21% 23% 23% 1 podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys. 25% 5-50 tys. 19% tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 17

18 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Zmiany klimatu, o których się ostatnio mówi, to przede wszystkim propaganda ekologów wspieranych przez biznesmanów, którzy chcą wzbogacić się na strachu ludzi. 11% 9% 8% 15% 14% 14% 25% 27% 29% 1 13% 11% 16% 15% 13% 26% 25% 28% 7% 15% 27% 15% 13% 17% 15% 24% 26% 29% 28% 33% 31% 26% 31% 3 26% 18% 15% 21% 17% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 21% 1 pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 11% 15% 27% 17% 11% 28% 9% 1 18% 24% 26% 5% 19% 27% 13% 11% 11% 7% 18% 16% 25% 21% 28% 7% 8% % 29% 21% 37% 31% 28% 46% 25% 29% 34% 18% 23% 17% 17% 18% 16% 15% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 18

19 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Należy likwidować śródpolne miedze, zadrzewienia, a także stawy i strumyki bo są bezużyteczne i zabierają miejsca pod uprawy. 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3% 4% 3% 3% 3% 6% 5% 7% 7% 5% 5% 5% 6% 8% 2 19% 28% 24% 21% 19% 25% 21% 2 68% 71% 66% 66% 68% 7 67% 69% 64% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 1% 3% 1% 1% 5% 3% 1% 3% 1% 1% 1% 3% 3% 1% 6% 1% 1% 6% 5% 9% 5% 4% 4% 7% 5% 5% 13% 2 18% 2 27% 21% 19% 23% 25% 27% 18% 68% 71% 6 69% 68% 66% 63% 7 73% 63% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 19

20 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Należy osuszać bagna i mokradła, bo one nie służą człowiekowi. 1% 3% 1% 1% 5% 6% 6% 6% 4% 7% 3% 9% 8% 6% 4% 8% 11% 1 23% 27% 25% 19% 27% 24% 26% % 61% 64% 58% 66% 63% 71% 56% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 1% 1% 3% 5% 4% 3% 5% 5% 7% 8% 6% 5% 6% 4% 3% 7% 4% 6% 8% 7% 21% 24% 24% 21% 25% 27% 25% 18% 29% 6 61% 61% % 66% 66% 59% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 20

21 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Muchy, pająki, komary, myszy i inne drobne zwierzęta są niepotrzebne, a nawet często stają się szkodnikami i należy je tępić. 1% 1% 1% 1% 1% 1% 9% 9% 5% 6% 8% 6% 16% 13% 11% 13% 13% 11% 11% 13% 18% 17% 28% 3 27% 31% 36% 34% 3 27% 28% 46% 53% 44% 39% 53% 47% 44% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3% 9% 8% 13% 9% 9% 8% 7% 8% 13% 8% 13% 15% 17% 1 14% 13% 13% 3 31% 31% 27% 31% 31% 3 34% 31% 29% 46% 46% 46% 56% 44% 43% 5 47% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 21

22 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Można wycinać stare drzewa, bo są bezużyteczne. 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 11% 11% 6% 1 9% 9% 14% 1 19% 1 13% 21% 19% 19% 19% 25% 16% 26% 27% 26% 27% 3 25% 27% 28% 26% 25% 4 49% 39% 43% 34% 51% 44% 36% 36% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 1% 1% 1% 1% 1% 1% 11% 13% 14% 8% 1 1 9% 11% 1 19% 21% 16% 18% 18% 13% 2 29% 2 27% 24% 24% 26% 25% 26% 29% 24% % 49% 4 33% 4 46% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 22

23 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Uważam, że człowiek może dowolnie przekształcać środowisko naturalne oraz korzystać z zasobów przyrody zgodnie ze swoimi potrzebami. 3% 3% 5% 5% 3% 3% 13% % 5% 7% 14% 1% 5% 4% 13% 5% 5% 3% 7% 13% 16% 3 24% 37% 36% 34% 25% 37% 31% 33% 47% 57% 45% 46% 56% 47% 48% 39% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 3% 4% 3% 3% 5% 3% 4% 9% 7% 13% 15% 11% 16% 36% % 27% 3% 4% 4% 1 5% 4% 4% 1 13% 14% 11% 17% 34% 31% 3 38% 47% 44% 47% 47% 53% 46% 33% 48% 51% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 23

24 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Istnienie rzadkiego gatunku lub obecność starych drzew jest wystarczającym powodem, aby zmienić projekt inwestycji. 6% 1 16% 3% 8% 21% 8% 8% 11% 1 3% 4% 15% 11% 9% 9% 11% % 24% 17% 21% 39% 38% 43% 38% 41% 38% 39% 39% 41% 21% 2 25% 21% 17% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 23% 2 24% 17% pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 6% 6% 8% 6% 4% 6% 5% 8% 6% 4% 3% 6% 1 9% 11% 17% 11% 11% 17% 17% 18% 2 19% 34% 2 17% 26% 28% 16% 21% 39% 36% 39% 43% 37% 4 36% 48% 21% 17% 24% 23% 16% 23% 16% 24% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 24

25 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Organizacje ekologiczne poprzez swoje działania i protesty hamują rozwój kraju/regionu. 8% 11% 4% 4% 1 11% 13% 4% 5% 11% 1 14% 1 11% 3 31% 29% 3 29% 34% 33% 36% 33% 31% 36% 33% 36% 31% 17% 21% 16% 17% 15% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 11% 15% pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 8% 11% 13% 8% 14% 6% 5% 1 7% 11% 1 8% 5% 5% 8% 1 7% 1 31% 39% 3 27% 31% 31% 34% 27% 35% 35% 37% 35% 36% 37% 17% 15% 17% 18% 19% 17% 11% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys. 18% 17% 5-50 tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 25

26 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Chętnie poszerzam swoją wiedzę na temat otaczającej mnie przyrody oglądam poświęcone tej tematyce programy, czytam odpowiednie czasopisma i książki. 1% 1% 1% 1% 1% 3% 5% 1% 8% 4% 7% 8% 4% 3% 6% 1 8% 4% 7% 1 7% 13% % 31% 35% 39% 37% 37% 38% 49% 41% 46% 53% 55% 41% 46% 58% 57% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 1% 1% 1% 1% 1% 5% 6% 4% 7% 8% 6% 3% 5% 6% 9% 14% 9% 9% 13% 35% % 38% 3 51% 33% 39% 34% 49% 47% 55% 44% 41% 51% 48% 48% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 26

27 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Obecność ptaków w okolicy mojego miejsca zaania sprawia mi przyjemność. 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3% 1% 1% 4% 3% 1% 3% 6% 3% 3% 3% 1% 14% 1 6% 9% 13% 15% 16% 17% 17% 18% 79% 7 75% 83% 86% 7 78% 85% 84% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 3% 1% 3% 1% 1% 4% 3% 1% 1% 1% 1% 4% 4% 1% 1% 5% 4% 1 16% 8% 15% 7% 15% 14% 16% 16% 18% 18% 79% 78% 85% 78% 77% 8 75% 85% 8 69% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 27

28 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Planując zagospodarowanie swojego ogrodu (działki) biorę pod uwagę również dobro/ potrzeby zwierząt. 6% 8% 6% 5% 4% 9% 8% 6% 1 13% 5% 8% 9% 11% 1 34% % 8% 13% 1 33% 4% 5% 6% 1 8% 4% 6% 6% 31% 31% 33% 44% 36% 41% 47% 51% 34% 41% 53% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 6% 6% 7% 5% 5% 9% 8% 6% 1 13% 9% 8% 7% 11% 3 33% 31% 31% 33% 3% 5% 36% 1 6% 7% 7% 9% 6% 15% 15% 7% 6% 1 25% 43% 28% 34% 44% 45% 49% 41% 39% 46% 37% 53% 44% 3 podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 28

29 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Zimą wystawiam karmnik dla ptaków na balkonie lub w ogródku. 3 44% 34% 28% 23% 43% 35% 21% 68% 56% 66% 7 77% 57% 65% 79% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci tak nie 3 25% 26% 37% 43% 26% 33% 4 47% 68% 75% 74% 63% 57% 74% 67% 58% 53% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys tak nie 29

30 POSTAWY WOBEC OTACZAJĄCEJ PRZYRODY Na ile ważne dla Pana/i w porównaniu z innymi potrzebami (np. budowa dróg w Pana/ i okolicy, rozwój Pana/i regionu) jest ochrona przyrody. 4% 3% 3% 5% 8% 1 3% 3% 5% 6% 4% 1% 1% 3% 6% 1% 6% 7% 1 8% 6% 7% 51% 54% 56% % 54% 49% 4 35% 29% 34% 35% 44% 27% 3 39% 43% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie ważna raczej ważna mało ważna zdecydowanie mniej ważna nie mam zdania 4% 3% 4% 1% 1% 6% 6% 8% 1 51% 53% 51% 49% 3% 4% 4% 4% 5% 1% 14% 9% 8% 7% 5% 15% 47% 51% 47% 48% 37% 35% 34% 39% 34% 36% 35% 34% 39% 29% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie ważna raczej ważna mało ważna zdecydowanie mniej ważna nie mam zdania 30

31 PREZENTACJA WYNIKÓW: 2. IDEA OCHRONY PRZYRODY 1. 2/3 Polaków uważa, że w mediach zbyt mało miejsca poświęca się ochronie przyrody, a połowa jest zdania iż również w szkołach poświęca się zbyt mało uwagi tej tematyce. 2. Ponad społeczeństwa twierdzi, iż w Polsce brakuje działań na rzecz ochrony przyrody. 3. Prawie badanych postrzega temat ochrony przyrody w Polsce jako wynik panującej na Zachodzie mody % respondentów uważa, iż rząd powinien przeznaczać większą ilość funduszy na ochronę środowiska. 5. Tylko 1/5 społeczeństwa zadeklarowała, iż przekazała lub przekaże 1% podatku na rzecz organizacji zajmującej się ochroną przyrody. 6. badanych uważa, iż dla dobra środowiska Polska powinna ograniczyć emisję CO2. 7. Prawie ankietowanych popiera ideę tworzenia nowych miejsc chronionych i powiększania obszaru już istniejących. 8. Polacy dobrze oceniają stan przyrody w Polsce, a nawet uważają iż jest lepszy niż w Europie i na świecie. 9. Większość Polaków nie zna instytucji wspierających i finansujących ochronę przyrody, ale są zdania, iż takie organizacje są potrzebne. Jako instytucje finansujące ochronę środowiska w Polsce respondenci wskazują NFOŚiGW, ministerstwo Środowiska, BOŚ i Greenpeace. 10. Tylko Polaków zauważa prowadzone w regionie działania na rzecz ochrony środowiska. Najczęściej są to akcje sprzątania świata. 31

32 IDEA OCHRONY PRZYRODY W mediach za mało miejsca poświęca się przyrodzie i ochronie zwierząt i roślin. 4% 3% 8% 1 8% 2 24% 28% 1% 7% 6% 4% 5% 6% 4% 1 7% 7% 7% 3% 16% 21% 18% 23% 26% 2 38% 35% 38% 36% 41% 35% 38% 39% 39% 28% 27% 23% 3 33% 29% 25% 27% 31% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 4% 5% 4% 4% 6% 3% 8% 5% 8% 6% 6% 13% % 24% 2 25% 14% 5% 5% 3% 5% 7% 8% 18% 28% 24% 38% 37% 39% 41% 29% 39% 33% 35% 28% 31% 26% 26% 28% 3 29% 26% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 32

33 IDEA OCHRONY PRZYRODY W szkołach za mało miejsca poświęca się przyrodzie i ochronie zwierząt i roślin. 23% 8% 19% 6% 21% 16% 6% 26% 19% 26% 5% 19% 38% 3% 11% 5% 18% 26% 23% 23% 7% 5% 14% 23% 36% 3% 29% 29% 31% 29% 28% 31% 28% 29% 21% 23% 23% 21% 19% 28% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 23% 16% 28% 8% 16% 4% 19% 19% 23% 24% 25% 25% 5% 7% 6% 9% 18% 18% 19% 26% 18% 9% 6% 19% 27% 9% 16% 29% 26% 28% 33% 3 13% 31% 26% 21% 2 21% 21% 21% 18% 27% 23% 24% 2 podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 33

34 IDEA OCHRONY PRZYRODY W Polsce brakuje działań w temacie ochrony przyrody. 6% 4% 5% 7% 18% 2 9% 7% 5% 4% 6% 7% 7% 4% 3% 5% 7% 5% 3% 5% 14% 16% 23% 18% 13% 37% 38% 39% 44% 35% 31% 34% 29% 33% 38% 33% 26% 34% 41% 35% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 6% 5% 8% 6% 4% 6% 5% 6% 5% 9% 3% 14% 18% 21% 19% 21% 18% 15% 3% 3% 8% 4% 7% 6% 7% 11% 19% 21% 2 37% 38% 36% 37% 37% 33% 39% 44% 34% 33% 3 16% 41% 41% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 34

35 IDEA OCHRONY PRZYRODY Ochrona przyrody i środowiska to sprawa całego społeczeństwa. 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3% 1% 1% 1% 1% 1% 14% 16% 17% 16% 16% 15% 17% 15% 15% 81% 81% 85% 8 83% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3% 1% 1% 1% 1% 1% 16% 14% 18% 16% 17% 15% 3% 25% 1% 1% 1% 14% 13% 18% 81% 79% 79% 84% 81% 81% 7 83% 86% 79% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 35

36 IDEA OCHRONY PRZYRODY Temat ochrony przyrody i ekologia to jedynie wynik mody, która przyszła do Polski z zachodu, a nie realny problem. 4% 4% 3% 5% 5% 6% 5% 6% 4% 14% 15% 13% 16% 3% 7% 17% 11% 5% 6% 7% 4% 11% 17% 33% 31% 33% 35% 33% 34% 34% 33% 31% 44% 46% 48% 43% 4 44% 46% 44% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 4% 5% 6% 5% 6% 6% 14% 1 33% 34% 31% 1% 6% 7% 33% 33% 1 11% 5% 8% 7% 5% 15% 21% 37% 4% 4% 5% 4% 13% 1 11% 33% 35% 35% 44% 38% 44% 47% 48% 4 46% 46% 48% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 36

37 IDEA OCHRONY PRZYRODY Uważam, że nasz rząd powinien przeznaczyć więcej środków finansowych na ochronę przyrody i środowiska. 6% 5% 8% 6% 6% 6% 6% 6% 5% 4% 7% 3% 3% 4% 8% 4% 4% 7% 7% % 11% 11% 16% 36% 37% 38% 37% 35% 39% 37% 33% 36% 4 39% 38% 49% 36% 37% 46% 49% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 6% 4% 6% 6% 8% 6% 3% 5% 4% 4% 6% 5% 4% 5% 6% 5% 1 8% 1 2 6% 13% 13% 13% 15% 9% 4% 1 36% 36% 36% 38% 36% 34% 38% 36% 36% % 44% 38% 36% 43% 37% 48% 41% 33% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 37

38 IDEA OCHRONY PRZYRODY 1% podatku przekazałem / przekażę organizacji zajmującej się ochroną przyrody. 7% 9% 3% 6% 8% 11% 4% 3% 61% 51% 58% 68% 57% 69% 61% 11% 11% 1 9% 14% 18% 1 14% 14% 4% 1 7% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 13% 13% 9% 11% 6% 6% 13% 13% 1 pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 7% 7% 6% 1% 8% 7% 6% 4% 8% 65% 56% 58% 65% 57% 54% 59% 67% 64% 11% 1 8% 9% 8% 11% 16% 14% 9% 13% 18% 11% 11% 11% 11% 14% 1 8% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys. 8% 6% 13% 16% 14% 5-50 tys. 9% 9% tys 11% 8% > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 38

39 IDEA OCHRONY PRZYRODY Polska powinna ograniczyć emisję CO2, aby zapobiec dalszym zmianom klimatycznym oraz pogarszaniu się jakości środowiska. 4% 3% 5% 5% 4% 3% 4% 7% 4% 6% 9% 7% 5% 5% 8% 7% 5% 4% 9% 8% 8% 1 7% 9% 11% 13% 3 31% 37% 33% 31% 34% 34% 31% 48% 49% 43% 45% 51% 48% 44% 46% 51% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 4% 5% 6% 4% 6% 6% 6% 5% 7% 8% 6% 7% 11% 11% 5% 5% 1% 6% 9% 8% 1 5% 6% 11% 3 33% 31% 37% 34% 26% 38% 3 48% 5 45% 48% 4 44% 45% 54% 44% 49% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 39

40 IDEA OCHRONY PRZYRODY Popieram ideę powiększania już istniejących parków narodowych i tworzenia nowych. 3% 3% 3% 3% 4% 4% 3% 4% 3% 3% 3% 4% 7% 5% 4% 8% 7% 6% 6% 5% 9% 31% 3 33% 3 33% 33% 26% 56% 57% 58% 54% 57% 56% 55% 63% 55% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 3% 3% 3% 3% 4% 4% 3% 7% 7% 7% 7% 3% 3% 1% 4% 5% 5% 4% 7% 5% 4% 8% 4% 6% 31% 34% 24% 3 36% 37% 23% 38% 36% 56% 54% 6 54% 55% 57% 53% 6 54% 5 podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 40

41 IDEA OCHRONY PRZYRODY Las może istnieć tylko dzięki pracy leśników. 1% 1% 9% 8% 6% 1 16% 17% 35% 28% 3% 7% 18% 3 1% 9% 6% 5% 16% 15% 14% 17% 16% 19% 38% 31% 24% 24% 43% 46% 46% 4 45% 44% 46% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 1% 3% 9% 9% 13% 9% 5% 9% 16% 21% 14% 16% 11% 15% 5% 13% 11% 16% 1% 5% 17% 4% 9% 16% 2 35% 34% 34% 2 33% 25% 26% 43% 46% 37% 43% 47% 27% 48% 47% 45% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem 41

42 IDEA OCHRONY PRZYRODY W Polsce żyje zdecydowanie więcej dzikich zwierząt niż w innych krajach Europy. 21% 15% 16% 25% 25% 15% 21% 23% 25% 15% 15% 8% 7% 13% 8% 25% 29% 27% 2 24% 29% 26% 21% 23% 35% 3 38% 36% 34% 34% 35% 36% 36% 9% 9% 4% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 9% 9% 8% 8% pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 21% 2 23% 21% 17% % 23% 11% 9% 1 9% 31% 14% 13% 9% 25% 26% 2 26% 27% 26% 26% 25% 2 37% 35% 31% 37% 35% 37% 34% 37% 9% 9% 8% 7% 9% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys. 8% 8% 6% 5-50 tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 42

43 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak ocenił(a)by Pan(i) stan przyrody w skali: regionu Polski świata 9% zdecydowanie dobrze 47% 4 36% 37% 29% 17% 15% 16% 16% 3% 3% 4% 1% raczej dobrze ani dobrze, ani źle raczej źle zdecydowanie źle nie mam zdania Ocena stanu przyrody w skali regionu 43

44 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak ocenił(a)by Pan(i) stan przyrody w skali regionu: ZDECYDOWANIE DOBRZE RACZEJ DOBRZE ANI DOBRZE ANI ŹLE RACZEJ ŹLE ZDECYDOWANIE ŹLE NIE MAM ZDANIA ŚREDNIO 9% 36% 37% 15% 3% 1% 3, LAT 8% 33% 44% 13% - 3, LAT 7% 37% 39% 1 3% 3% 3, LAT 36% 37% 14% 3% 1% 3,4 POWYŻEJ 56 LAT 36% 31% 19% 3% 1% 3,3 UCZENIOWIE I STUDENCI 8% 35% 46% 11% - - 3,4 PRACUJĄCY 9% 37% 35% 15% 4% 1% 3,3 NIEPRACUJĄCY 11% 31% 38% 17% 3% - 3,3 RENCIŚCI I EMERYCI 36% 33% 16% 3% 3,3 PODSTAWOWE 14% 29% 38% 15% 1% 3,4 ZAWODOWE 8% 37% 1 3% - 3,3 ŚREDNIE 8% 37% 36% 16% 1% 3,3 WYŻSZE 5% 35% 15% 4% 1% 3,3 WIEŚ 1 34% 37% 14% 1% 1% 3,4 DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS 1 35% 13% - - 3,5 9% 34% 41% 16% 1% - 3,4 9% 31% 38% 15% 7% - 3,2 5% 4 33% 14% 5% 1% 3,3 44

45 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak ocenił(a)by Pan(i) stan przyrody w skali Polski: ZDECYDOWANIE DOBRZE RACZEJ DOBRZE ANI DOBRZE ANI ŹLE RACZEJ ŹLE ZDECYDOWANIE ŹLE NIE MAM ZDANIA ŚREDNIO 29% 47% 16% 4% 3, LAT 1% 28% 51% 16% 1% 3, LAT 1% 33% 5 9% 1% 3% 3, LAT 3% 46% 16% 1% 4% 3,2 POWYŻEJ 56 LAT 1% 26% 4 9% 3,0 UCZENIOWIE I STUDENCI 1% 16% 1% 3,1 PRACUJĄCY 3% 49% 14% 1% 3,2 NIEPRACUJĄCY 29% 16% 1% 3,1 RENCIŚCI I EMERYCI 1% 27% 4 18% 1% 3,1 PODSTAWOWE 25% 44% 19% 8% 3,1 ZAWODOWE 1% 27% 5 16% 1% 3% 3,1 ŚREDNIE 48% 15% 3% 3,2 WYŻSZE 3% 35% 44% 14% 3,2 WIEŚ 3% 25% 16% 1% 5% 3,1 DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS % 18% - 5% 3,1 1% 25% 19% - 5% 3,1 1% 36% 43% 14% 4% 3,2 36% 43% 13% 3% 3% 3,2 45

46 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak ocenił(a)by Pan(i) stan przyrody w skali świata: ZDECYDOWANIE DOBRZE RACZEJ DOBRZE ANI DOBRZE ANI ŹLE RACZEJ ŹLE ZDECYDOWANIE ŹLE NIE MAM ZDANIA ŚREDNIO 17% 4 3% 16% 3, LAT 45% 2 3% 8% 3, LAT 19% 45% 2 3, LAT 3% 15% 3,0 POWYŻEJ 56 LAT - 16% 38% 18% 3% 25% 2,9 UCZENIOWIE I STUDENCI 21% 44% 21% 3% 9% 3,0 PRACUJĄCY 18% 44% 21% 3% 13% 2,9 NIEPRACUJĄCY 5% 15% 18% 3% 18% 3,0 RENCIŚCI I EMERYCI 1% 15% 38% 18% 26% 2,9 PODSTAWOWE 17% 35% 19% 4% 23% 2,9 ZAWODOWE 3% 15% 46% 18% 1% 16% 3,0 ŚREDNIE 18% 41% 21% 15% 3,0 WYŻSZE 1% 18% 45% 2 4% 2,9 WIEŚ 3% 1 2 2,9 DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS 3% 8% 45% 18% - 26% 3,0 1% 2 45% 17% 1% 13% 3,1 3% 16% 4 21% 4% 14% 2,9 1% 24% 18% 4% 13% 3,0 46

47 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak Pan/i uważa, czy stan przyrody uległ zmianie w ciągu ostatnich kilku lat w skali: regionu Polski świata 3% 3% zdecydowanie pogorszeniu 21% 16% 18% 46% 37% 34% 27% 17% raczej pogorszeniu pozostał bez zmian raczej poprawie zdecydowanie poprawie 9% 17% 5% 1% nie mam zdania Postrzeganie zmian stanu przyrody w skali regionu 47

48 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak Pan/i uważa, czy stan przyrody uległ zmianie w ciągu ostatnich kilku lat w skali regionu: ZDECYDOWANIE POGORSZENIU RACZEJ POGORSZENIU POZOSTAŁ BEZ ZMIAN RACZEJ POPRAWIE ZDECYDOWANIE POPRAWIE NIE MAM ZDANIA ŚREDNIO 3% 16% 37% 34% 9% 1% 3, LAT 18% 45% 27% 7% 1% 3, LAT 4% 13% 38% 35% 6% 4% 3, LAT 3% 15% 35% 36% 1% 3,4 POWYŻEJ 56 LAT 3% 19% 31% 36% 1% 3,3 UCZENIOWIE I STUDENCI - 18% 45% 29% 7% 1% 3,2 PRACUJĄCY 4% 15% 35% 37% 8% 1% 3,3 NIEPRACUJĄCY 3% 19% 38% 27% 3,2 RENCIŚCI I EMERYCI 3% 16% 33% 36% 3,3 PODSTAWOWE 38% 24% 14% 3,3 ZAWODOWE 3% 1 41% 35% 8% 1% 3,3 ŚREDNIE 3% 17% 34% 38% 7% 1% 3,3 WYŻSZE 4% 15% 35% 5% 1% 3,3 WIEŚ 18% 36% 3 3,3 DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS - 13% 35% 1-3,5 1% 15% 4 33% 9% - 3,3 7% 15% 38% 31% 9% - 3,2 5% 17% 33% 39% 4% 3,2 48

49 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak Pan/i uważa, czy stan przyrody uległ zmianie w ciągu ostatnich kilku lat skali w Polski: ZDECYDOWANIE POGORSZENIU RACZEJ POGORSZENIU POZOSTAŁ BEZ ZMIAN RACZEJ POPRAWIE ZDECYDOWANIE POPRAWIE NIE MAM ZDANIA ŚREDNIO 18% 46% 27% 5% 3, LAT 2 49% 24% 1% 3, LAT 1% 11% 49% 3 1% 4% 3, LAT 1% 16% 45% 3% 4% 3,2 POWYŻEJ 56 LAT 43% 25% 1% 9% 3,0 UCZENIOWIE I STUDENCI 2 46% 26% 1% 3,0 PRACUJĄCY 14% 49% 29% 3% 3% 3,2 NIEPRACUJĄCY 19% 48% 27% 3,1 RENCIŚCI I EMERYCI 1% 18% 43% 27% 0,6% 3,1 PODSTAWOWE % 3,0 ZAWODOWE 1% 16% 53% 25% 1% 4% 3,1 ŚREDNIE 18% 46% 1% 3% 3,1 WYŻSZE 14% 44% 35% 3% 3,3 WIEŚ 47% 23% 6% 3,1 DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS - 18% 55% 2 5% - 3,1-19% 51% 24% 1% 5% 3,1 4% 14% 43% 36% 1% 3,2 3% 15% 41% 34% 5% 3,2 49

50 IDEA OCHRONY PRZYRODY Jak Pan/i uważa, czy stan przyrody uległ zmianie w ciągu ostatnich kilku lat w skali świata: ZDECYDOWANIE POGORSZENIU RACZEJ POGORSZENIU POZOSTAŁ BEZ ZMIAN RACZEJ POPRAWIE ZDECYDOWANIE POPRAWIE NIE MAM ZDANIA ŚREDNIO 3% 21% 17% 17% 2, LAT 24% 45% 18% 9% 2, LAT 25% 41% 19% 11% 2, LAT 3% 39% 16% 3% 19% 3,0 POWYŻEJ 56 LAT 3% 17% 39% 16% - 25% 2,9 UCZENIOWIE I STUDENCI 24% 4 3,0 PRACUJĄCY 3% 23% 4 17% 13% 2,9 NIEPRACUJĄCY 3% 21% 39% 13% 4% 2,9 RENCIŚCI I EMERYCI 17% 38% 16% 1% 26% 2,9 PODSTAWOWE 3% 19% 37% 16% 1% 24% 2,9 ZAWODOWE 1% 19% 46% 14% 3% 17% 3,0 ŚREDNIE 3% 24% 37% 19% 15% 2,9 WYŻSZE 4% 2 45% 18% 1% 2,9 WIEŚ 3% 25% 36% 1 21% 2,8 DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS - 18% 45% 8% 3% 26% 3,0 1% 17% 46% 21% 1% 13% 3,1 4% 21% 4 16% 3% 14% 2,9 3% 19,5% 23% 1% 14% 3,0 50

51 IDEA OCHRONY PRZYRODY Czy zna Pan/i instytucje wspierające i finansujące ochronę przyrody i edukację ekologiczną? 87% 86% 78% 86% 93% 86% % 14% 2 14% 7% 14% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 18% 8% pracujący niepracujący renciści i emeryci tak nie 87% 9 84% 76% 89% 8 81% 13% 8% 16% 24% 11% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys. 18% 19% tys > 200 tys tak nie 51

52 IDEA OCHRONY PRZYRODY Czy zna Pan/i instytucje wspierające i finansujące ochronę przyrody i edukację ekologiczną? UWAGA: znajomość wspomagana * 13% respondentów deklarowało znajomość instytucji wspierających ochronę przyrody i edukację ekologiczną. Odpowiedzi nie sumują się do 13%, gdyż respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi. 52

53 IDEA OCHRONY PRZYRODY Czy zna Pan/i instytucje wspierające i finansujące ochronę przyrody i edukację ekologiczną? UWAGA: znajomość wspomagana NFOŚiGW POIiŚ Life Fundusz Norweski inne 6% 1% 1% 1% 8% LAT 5% 1% - 1% 9% LAT % LAT 8% - 1% - 7% POWYŻEJ 56 LAT 1% % STATUS ZAWODOWY UCZENIOWIE I STUDENCI 5% 1% - 1% PRACUJĄCY 8% - 1% - NIEPRACUJĄCY 7% - - 1% 4% RENCIŚCI I EMERYCI % PODSTAWOWE 4% 1% - 1% 6% ZAWODOWE % ŚREDNIE 8% - - 1% 9% WYŻSZE 11% 1% 1% 1% 13% WIEŚ 5% % MIEJSCE ZAMIESZKANIA DO 5 TYS - 4% 7% 5-50 TYS 5% 1% - - 6% TYS 7% % > 200 TYS 8% - 1%

54 IDEA OCHRONY PRZYRODY Czy tego typu instytucje są według Pana/i potrzebne? 1% 1% 1% 1% 1% 3% 3% 4% 3% 3% 3% 3% 1% 3% 7% 36% 34% 36% 39% 33% 34% 31% 33% 59% 61% 61% 54% 6 56% 58% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie mam zdania 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 3% 3% 1% 1% 3% 4% 3% 3% 3% 5% 1% 1% 5% 3% 36% 35% 38% 34% 36% 36% 6 36% 34% 31% 59% 58% 58% 58% 58% 59% 63% 33% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie mam zdania 54

55 IDEA OCHRONY PRZYRODY Czy zetknął(ęła) się Pan/i z działaniami edukacyjnymi wspieranymi przez NFOŚiGW? UWAGA: tylko Respondenci, którzy zetknęli się/znają tą instytucję - 9% 6% 43% 8% 35% 33% 7% 8% 11% % 48% 57% 67% 48% 79% 24% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci tak nie nie pamiętam 9% 43% 33% 14% 4 9% 48% 4% 6% 4 48% 21% 45% 9% 35% 48% 67% 44% 43% 54% 46% 34% 56% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys tak nie nie pamiętam * Pytanie zadawane jedynie osobom, które w pytaniu o znajomość instytucji wspierających / finansujących ochronę przyrody wskazały, iż znają NFOŚiGW (czyli 6% wszystkich respondentów). 55

56 IDEA OCHRONY PRZYRODY Czy w Pana/i miejscu zaania (regionie) organizowane są działania na rzecz ochrony przyrody/środowiska? 27% 2 24% 28% 33% 21% 27% 33% 31% 41% 3% 23% 35% 4% 31% 6% 8% 4 3% 43% 3% 27% 45% 15% 5% 36% 4% 6% 5% 8% 5% 5% 5% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci 43% 23% 4 46% 18% 16% pracujący niepracujący renciści i emeryci tak, często tak, sporadycznie tak, raz nie nie wiem 27% 28% 29% 26% 26% 23% 37% 29% 41% 38% 3% 23% 3% 23% 6% 8% 3% 14% 39% 39% 46% 5% 28% 23% 2 15% 25% 4% 5% 7% 5% 5% 8% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys. 4% 41% 34% 38% 3% 5-50 tys. 4% 26% tys tak, często tak, sporadycznie tak, raz nie nie wiem 4 21% 7% > 200 tys 56

57 IDEA OCHRONY PRZYRODY Na czym polegały te akcje, pod jaką nazwą były prowadzone? selektywna zbiórka śmieci dokarmianie zwierząt festyny i happeningi akcje w szkołach konkursy ścieżki edukacyjne i rajdy protesty, manifestacje 19% 3% 3% 3% sprzątanie świata segregowanie smieci posadż drzewo spotkania i pogadanki inne brak * 3 respondentów deklarowało znajomość akcji na rzecz ochrony przyrody organizowanych w regionie. Odpowiedzi nie sumują się do 3, gdyż respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi. 57

58 IDEA OCHRONY PRZYRODY Na czym polegały te akcje, pod jaką nazwą były prowadzone? Sprzątanie świata Segregowanie śmieci Posadź drzewo Spotkania i pogadanki inne 19% 3% 3% 3% LAT 26% 4% 1% LAT 9% 3% 1% LAT 2 3% 4% 3% 4% POWYŻEJ 56 LAT 18% 5% 4% 6% STATUS ZAWODOWY UCZENIOWIE I STUDENCI 37% 3% 3% 1% 3% PRACUJĄCY 17% 4% 3% 4% NIEPRACUJĄCY 1 3% 1% 4% RENCIŚCI I EMERYCI 1 4% PODSTAWOWE 26% 4% 1% ZAWODOWE 9% 3% 1% ŚREDNIE 2 3% 4% 3% 4% WYŻSZE 18% 5% 4% 6% WIEŚ 9% 3% 3% MIEJSCE ZAMIESZKANIA DO 5 TYS 11% - 3% TYS 23% 4% 6% 1% 5% TYS 18% 5% 3% 3% 4% > 200 TYS 16% 3% 1% 4% 58

59 PREZENRACJA WYNIKÓW: 3. WIEDZA PRZYRODNICZA 1. Słaba jest wiedza przyrodnicza Polaków. 2. Polacy wśród organizacji zajmujących się ochroną środowiska wymieniają Greenpeace oraz LOP. 3. Aż 6 Polaków nie słyszało o Europejskiej Sieci Natura 2000, zaś osoby które spotkały się z tym określeniem uważają iż obszary Natura 2000 chronią tereny o wyjątkowym znaczeniu i walorach przyrodniczych. 4. Najczęściej wymienianym obszarem Natura 2000 jest Dolina Rospudy. 5. Według Polaków parki narodowe zajmują średnio 14% powierzchni kraju. Najczęściej wymieniane parki narodowe to: Białowieski, Tatrzański i Kampinoski, zaś najmniej znane to Gorczański i Ujście Warty. 6. Tylko 39% badanych wie, iż wszystkie gady i płazy podlegają w Polsce ochronie. 7. Aż ¼ ankietowanych uważa, iż nietoperze to ptaki podobne do sów. 8. Ponad połowa Polaków potrafi bez kłopotu wymienić 5 gatunków drzew liściastych. Najczęściej są to dąb i brzoza. 9. Ponad społeczeństwa bez problemu potrafi podać nazwy 5 gatunków ptaków. Najczęściej wymieniane to wróbel i sikorka. 10. Jedynie badanych spotkało się z terminem bioróżnorodność. Osoby te potrafią podać znaczenie tego słowa. 11. Według większości respondentów utrata bioróżnorodności to poważny problem. Jako głównego winowajcę procesu wymierania gatunków wskazują człowieka. 59

60 WIEDZA PRZYRODNICZA Jaki ptak był wzorem herbu Polski? 60

61 WIEDZA PRZYRODNICZA Jaki ptak był wzorem herbu Polski? BIELIK ORZEŁ CESARSKI SOKÓŁ KRÓLEWSKI ORZEŁ AMERYKAŃSKI NIE WIEM 5% 1% 13% LAT 86% 4% - 8% LAT 84% 1% 1% LAT 79% 5% - 14% POWYŻEJ 56 LAT 7 7% 1% 1% 18% STATUS ZAWODOWY UCZENIOWIE I STUDENCI 87% 3% 1% - 9% PRACUJĄCY 85% 3% 1% 1% NIEPRACUJĄCY 76% 8% 1% 13% RENCIŚCI I EMERYCI 6% 1% 21% PODSTAWOWE 71% 8% 1% - ZAWODOWE 74% 4% 1% 19% ŚREDNIE 85% 4% 1% 8% WYŻSZE 91% 3% - - 6% WIEŚ 75% 6% 1% 14% MIEJSCE ZAMIESZKANIA DO 5 TYS 8 3% % 5-50 TYS 76% 4% 3% 1% 16% TYS 88% 4% - - 8% > 200 TYS 86% 3% 1% - 61

62 WIEDZA PRZYRODNICZA Jakie zna Pan/i organizacje polskie i światowe zajmujące się ochroną przyrody? * Spontanicznie respondenci potrafią wymienić średnio jedną organizację, zaś słyszeli najczęściej o dwóch spośród wymienionych. 62

63 WIEDZA PRZYRODNICZA Jakie zna Pan/i organizacje polskie i światowe zajmujące się ochroną przyrody? LAT LAT LAT POWYŻEJ 56 LAT UCZNIOWIE I STUDENCI PRACUJĄCY NIEPRACUJĄCY RENCIŚCI I EMERYCI ZNAJOMOŚĆ: S W S W S W S W S W S W S W S W S W World Wildlife Fund 11% 14% 17% 24% 14% 21% 8% 11% 3% 17% 24% 13% 18% 8% 9% 3% Greenpeace 64% 49% 84% 44% 68% 53% 58% 53% 39% 49% 83% 43% 63% 54% 68% 44% 41% 49% Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Liga Ochrony Przyrody Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody "Salamandra" Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków 8% 3% 24% 11% 3 9% 13% 37% 3% 25% 7% 28% 8% 17% 38% 45% 7 23% 68% 43% 7 53% 73% 67% 74% 24% 68% 43% 74% 49% 68% 69% 74% 4% 25% 6% 23% 7% 26% 28% 1% 23% 7% 2 27% 4% 28% 3% 25% 5% 24% 3% 7% 21% 5% 27% 8% 25% 3% 21% 4% 24% 9% 19% 7% 28% Komitet Ochrony Orłów 4% 16% 16% 3% 1 3% 16% 11% 15% 18% 1% 13% 5% 16% 18% pronatura 3% 3% 9% 9% 3% 1 5% 9% 4% 9% 3% 11% 3% 4% Inne 8% % - 5% - 8% - - 9% - 5% - 7% - * S znajomość spontaniczna W znajomość wspomagana 63

64 WIEDZA PRZYRODNICZA Jakie zna Pan/i organizacje polskie i światowe zajmujące się ochroną przyrody? PODSTAWOWE ZAWODOWE ŚREDNIE WYŻSZE WIEŚ DO 5 TYS TYS TYS. POWYŻEJ 200 TYS. ZNAJOMOŚĆ: S W S W S W S W S W S W S W S W S W S W World Wildlife Fund 11% 14% 11% 17% 34% 9% 9% 16% 21% 17% 7% 1 5% 14% 7% 15% 13% 19% 19% 14% Greenpeace 64% 49% 77% 34% 45% 53% 65% 54% 67% 53% 58% 45% 36% 46% 69% 54% 57% 48% Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Liga Ochrony Przyrody Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody "Salamandra" Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Komitet Ochrony Orłów 8% 14% 27% 14% 35% 5% 3% 31% 13% 37% 17% 28% 4% 29% % 7 36% 73% 63% 75% 39% 74% 47% 6 46% 75% 61% 58% 45% 73% 4 78% 41% 63% 4% 25% 7% 17% 27% 4% 27% 3% 5% 25% 3% 24% 1% 25% 4% 24% 5% 28% 5% 24% 11% 28% 6% 28% 21% 4% 2 8% 9% 19% 6% 24% 1% 23% 15% 4% 16% 9% 18% 3% 15% 3% 15% 15% 4% 13% 6% 24% 6% 19% 4% 24% 9% pronatura 3% 4% 7% 3% 11% 4% 11% 3% 5% 13% 5% 11% 13% 4% 8% Inne 8% - 9% - 8% - 8% - 9% - 9% - - 5% - 8% - 8% - * S znajomość spontaniczna W znajomość wspomagana 64

65 WIEDZA PRZYRODNICZA Czy wie Pan/i, słyszała kiedykolwiek o Europejskiej Sieci Natura 2000 oraz związanych z nią Dyrektywach? 6 61% 59% 61% 68% 63% 58% 61% 67% 38% 39% 41% 39% 3 37% 4 39% 33% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci tak nie 6 74% 63% 58% 51% 63% 67% 63% 56% 63% 38% 26% 37% 4 49% 37% 33% 37% 44% 37% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys tak nie 65

66 WIEDZA PRZYRODNICZA Czy wie Pan/i co chroni Europejska Sieć Natura 2000? * Odpowiedzi nie sumują się do ponieważ respondent mógł udzielić więcej niż jednej odpowiedzi. 66

67 WIEDZA PRZYRODNICZA Czy wie Pan/i co chroni Europejska Sieć Natura 2000? Siedliska i obszary o szczególnym znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej Wybrane gatunki roślin Wybrane gatunki zwierząt Ptaki Inne Słyszałem, ale nie wiem 14% 3% 3% 4% 16% LAT 16% 4% 3% 5% 15% LAT 15% 4% 4% 5% 19% LAT 15% 4% 3% 3% 3% 18% STATUS ZAWODOWY POWYŻEJ 56 LAT UCZENIOWIE I STUDENCI 11% 3% 3% - 3% 15% 37% 8% 8% 6% 16% 37% PRACUJĄCY 8% 8% 6% 8% 43% NIEPRACUJĄCY 4 11% 7% 3% 14% 43% RENCIŚCI I EMERYCI 3 7% 8% 49% PODSTAWOWE 9% 3% 3% - 3% 11% ZAWODOWE 11% 3% 4% ŚREDNIE 18% 4% 3% 3% 4% 17% WYŻSZE 21% 5% 5% 1% 5% 18% WIEŚ 11% 3% 3% 3% 19% DO 5 TYS 5-50 TYS TYS > 200 TYS 5% 9% 5% 8% 14% 3% 3% 19% 18% 3% 3% 1% 5% 17% 4% 1% 4% 11% 67

68 WIEDZA PRZYRODNICZA Czy popiera Pan/i ustanawianie nowych obszarów Natura 2000 na terenie Polski? 9% 6% 8% 1% 11% 8% 7% 8% 9% 4% 3% 4% 3% 3% 1% 4% 4% 5% 5% 4% 34% 35% 33% 35% 33% 37% 34% 36% 3 51% 54% 53% 47% 54% 51% 5 48% lat lat lat > 56 lat uczeniowie i studenci pracujący niepracujący renciści i emeryci zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 9% 9% 9% 8% 9% 8% 8% 8% 11% 1% 4% 4% 3% 3% 6% 5% 3% 1% 7% 34% 37% 35% 36% 34% 47% 35% 36% 51% 49% 56% 5 47% 54% 41% 51% 51% podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 5 tys tys tys > 200 tys zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem 68

69 WIEDZA PRZYRODNICZA Czy potrafi Pan/i podać przykład obszaru Natura 2000 na terenie Polski? 5 najczęściej wymienianych obszarów ankietowanych deklarowało znajomość terenów Natura 2000 na terenie Polski 15% DOLINA ROSPUDY 3% PUSZCZA BIAŁOWIESKA 1% DOLINA BIEBRZY po 3% PUSZCZE I DOLINY RZEK MAZURY * PUSZCZE: Kampinoska, Notecka, Piska DOLINY RZEK: Narwi, Warty, Noteci 69

70 WIEDZA PRZYRODNICZA Pana/i zdaniem, jaki obszar Polski (procentowo) zajmują parki narodowe i rezerwaty? maksymalnie minimalnie średnio 0,3% 14, LAT 57% 1% 13,9% STATUS ZAWODOWY MIEJSCE ZAMIESZKANIA LAT 1% 12,6% LAT 0,3% 14,4% POWYŻEJ 56 LAT 1% 14,7% UCZENIOWIE I STUDENCI 57% 1% 14,3% PRACUJĄCY 0,3% 12,4% NIEPRACUJĄCY 1% 15, RENCIŚCI I EMERYCI 1% 15,7% PODSTAWOWE 57% 1% 16, ZAWODOWE 1% 16,7% ŚREDNIE 0,3% 12,9% WYŻSZE 1% 10, WIEŚ 57% 0,3% 14,7% DO 5 TYS 3% 21,1% 5-50 TYS 1% 14,7% TYS 1% 14,1% > 200 TYS 1% 11,1% 70