STANOWISKO PREZESA URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ W SPRAWIE STOSOWANIA ART. 30 USTAWY O WSPIERANIU ROZWOJU USŁUG I SIECI TELEKOMUNIKACYJNYCH

Transkrypt

1 STANOWISKO PREZESA URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ W SPRAWIE STOSOWANIA ART. 30 USTAWY O WSPIERANIU ROZWOJU USŁUG I SIECI TELEKOMUNIKACYJNYCH Warszawa, grudzień 2013

2 I. Wstęp Celem niniejszego dokumentu jest prezentacja stanowiska Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego dalej Prezesem UKE, dotyczącego interpretacji przepisów art. 30 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675 ze zm.), zwanej dalej ustawą szerokopasmową. Przepis ten służy zapewnieniu przedsiębiorcom telekomunikacyjnym dostępu do nieruchomości, w tym do budynku oraz miejsca w budynku, w którym zbiegają się kable lub przewody telekomunikacyjne doprowadzone do lokalu w tym budynku, w celu zapewnienia telekomunikacji w tym budynku (art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej), jak również dostępu do instalacji telekomunikacyjnej budynku, przyłącza telekomunikacyjnego, całości lub części kabla telekomunikacyjnego, w szczególności do włókna światłowodowego (art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej). Powyższym uprawnieniom przedsiębiorcy telekomunikacyjnego odpowiadają określone obowiązki właścicieli, użytkowników wieczystych lub zarządców nieruchomości, niebędących przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi (w przypadku dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej) oraz właścicieli kabli telekomunikacyjnych, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego niebędących przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi (w przypadku dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej). Przedmiotowa regulacja znosi bariery dla inwestycji w infrastrukturę teleinformatyczną, przez co w znacznym stopniu przyspiesza ich prowadzenie. Należy podkreślić, że tworzenie warunków do jak najszerszego zapewniania dostępu na potrzeby telekomunikacji jest działaniem mającym na celu realizację przez Prezesa UKE Strategii Regulacyjnej do roku , i znajduje odzwierciedlenie w postanowieniach dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz. Urz. WE L 108 z , s. 33), Europejskiej Agendy Cyfrowej 2 oraz Narodowego Planu Szerokopasmowego dotyczących zapewnienia ogólnopolskiego dostępu do Internetu szerokopasmowego, w tym, w szczególności przyspieszenia budowy sieci nowej generacji (NGN/NGA) zapewniającej użytkownikom końcowym dostęp do Internetu, głównie światłowodowego oraz przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Interpretacja omawianego artykułu ustawy szerokopasmowej przedstawiona w niniejszym dokumencie uwzględnia zmiany, jakie wprowadziły do ustawy szerokopasmowej jej nowelizacje: ustawą z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 1256) oraz ustawą z dnia 16 listopada 2012 r. o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. poz. 1445). Prezes UKE oczekuje, że przejrzyste zasady obowiązku udostępnienia nieruchomości, w tym budynku oraz miejsca w budynku, w którym zbiegają się kable lub przewody telekomunikacyjne doprowadzone do lokalu w tym budynku oraz udostępnianie kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego przyczynią się do przyspieszenia inwestycji w nowoczesną infrastrukturę telekomunikacyjną i ich sprawnego prowadzenia Europejska Agenda Cyfrowa (KOM(2010)245) jest jednym z programów Komisji Europejskiej w ramach Strategii EUROPA 2020 (COM(2010)2020), przyjętej w marcu 2010 r. 2

3 II. Zakres podmiotowy W myśl art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej Właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, jest obowiązany zapewnić przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu dostęp do nieruchomości, w tym do budynku, oraz miejsca w budynku, w którym zbiegają się kable lub przewody telekomunikacyjne doprowadzone do lokalu w tym budynku ( ). Z literalnego brzmienia art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej wynika, że adresatem określonego w tym przepisie obowiązku jest właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym. Zgodnie z art. 2 pkt 27 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm.), zwanej dalej Pt, przedsiębiorcą telekomunikacyjnym jest przedsiębiorca lub inny podmiot uprawniony do wykonywania działalności gospodarczej na podstawie odrębnych przepisów, który wykonuje działalność gospodarczą polegającą na dostarczaniu sieci telekomunikacyjnych, świadczeniu usług towarzyszących lub świadczeniu usług telekomunikacyjnych, przy czym przedsiębiorca telekomunikacyjny, uprawniony do: a) świadczenia usług telekomunikacyjnych, zwany jest dostawcą usług, b) dostarczania publicznych sieci telekomunikacyjnych lub świadczenia usług towarzyszących, zwany jest operatorem. Zatem, zobowiązanymi do zapewnienia dostępu są właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, niebędący dostawcą usług lub operatorem. Natomiast w sytuacji gdy właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości będą zarazem przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi zastosowanie znajdzie art. 139 Pt. Szczegółowe omówienie dostępu uregulowanego w przepisie art. 139 Pt zostało przedstawione w Stanowisku Prezesa UKE w sprawie wdrożenia obowiązku umożliwienia dostępu do nieruchomości, w tym do budynków oraz infrastruktury telekomunikacyjnej opublikowanym na stronach internetowych Urzędu Komunikacji Elektronicznej ( pod następującym linkiem: Pojęcie właściciela, czy też użytkownika wieczystego nie budzi wątpliwości, gdyż chodzi tu o osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, a którym przysługują w stosunku do nieruchomości prawa rzeczowe uregulowane odpowiednio w art. 140 i nast. oraz art ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Wątpliwości interpretacyjne może natomiast budzić pojęcie zarządcy nieruchomości, którym posługuje się ustawa szerokopasmowa, a którego ustawodawca nie definiuje. Jedną z podstawowych dyrektyw wykładni prawa jest dyrektywa racjonalnego prawodawcy. Dyrektywa racjonalnego prawodawcy każe przyjąć, iż adresatem obowiązku, o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej, może być tylko podmiot, dla którego ten obowiązek jest możliwy do wykonania, tj. dany podmiot dysponuje nieruchomością w zakresie umożliwiającym realizację obowiązku zapewnienia przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu dostępu do tejże nieruchomości, w tym do budynku, oraz miejsca w budynku. Pojęcie zarządcy nieruchomości zostało zdefiniowane w art. 184 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.), zwanej dalej u.g.n., zgodnie, z którym Zarządcą nieruchomości jest osoba fizyczna posiadająca licencję zawodową nadaną w trybie przepisów rozdziału 4 niniejszego działu. Z kolei na podstawie art. 185 ust. 2 u.g.n. Zarządca nieruchomości lub podmiot prowadzący działalność, o której mowa w art. 184 ust. 3, działa na podstawie umowy o zarządzanie nieruchomością, zawartej z jej właścicielem, wspólnotą mieszkaniową albo inną osobą lub jednostką organizacyjną której przysługuje prawo 3

4 do nieruchomości, ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla tej osoby lub jednostki organizacyjnej. Jak twierdzi E. Bończak-Kucharczyk w Komentarzu do u.g.n. (LEX), w art. 185 u.g.n. znajdują się regulacje dotyczące zarówno zakresu (definicji) zarządzania nieruchomością, jak i zakresu działalności zarządcy nieruchomości. Zgodnie z art. 185 ust. 1 u.g.n. zarządzanie nieruchomością polega na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności mających na celu: - zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno-finansowej nieruchomości, - zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości, - zapewnienie właściwej gospodarki energetycznej w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, - bieżące administrowanie nieruchomością, - utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem, - uzasadnione inwestowanie w nieruchomość. Zatem zarządzanie nieruchomością polega na wykonywaniu czynności niezbędnych do osiągnięcia tych właśnie celów, ale ponieważ zostały one wymienione tylko w szczególności, do zakresu zarządzania nieruchomością zaliczyć można ewentualnie także inne cele (i służące im czynności), które nie zostały wymienione w tym przepisie. Umową o zarządzanie nieruchomością, jak twierdzi E. Bończak-Kucharczyk, będzie każda umowa przewidująca wykonywanie czynności służących wymienionym powyżej celom, a zarządcą nieruchomości będzie ten, kto wykonuje te czynności. Przy tym nie muszą one być wykonywane wszystkie naraz, bowiem strony umowy o zarządzanie nieruchomością mogą dowolnie ukształtować ich wybór w konkretnym przypadku. Pojęcie zarządcy nieruchomości w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej należy jednakże ujmować szerzej niż zostało ono sformułowane w art. 184 u.g.n. Niemniej jednak przepis art. 184 i n. u.g.n. winien stanowić podstawę dla zdefiniowania pojęcia zarządcy nieruchomości w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej. Tak też, za zarządcę nieruchomości na gruncie ustawy szerokopasmowej należy uznać podmiot uprawniony, na podstawie przepisów prawa lub umowy, do dokonywania, ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla właściciela nieruchomości lub jej użytkownika wieczystego, czynności w zakresie zapewnienia dostępu do będącej przedmiotem zarządu nieruchomości. Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy szerokopasmowej, Warunki dostępu, o którym mowa w ust. 1 i 3, określa umowa zawarta między przedsiębiorcą telekomunikacyjnym a odpowiednio właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub zarządcą nieruchomości, właścicielem kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego. Zawarcie umowy, o której mowa w zdaniu pierwszym, stanowi czynność zwykłego zarządu. Z brzmienia przywołanego powyżej przepisu jednoznacznie wynika, że zawarcie umowy o dostęp jest czynnością zwykłego zarządu. W takim przypadku, podmiot będący zarządcą nieruchomości, nie musi posiadać upoważnienia do zawarcia umowy o dostęp, bowiem czynność tego rodzaju, jako mieszcząca się w ramach czynności zwykłego zarządu, nie wymaga dodatkowych pełnomocnictw. Zarządcą nieruchomości zaś, na gruncie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz z późn. zm.), zwanej dalej u.s.m., będzie spółdzielnia mieszkaniowa, która ma obowiązek zarządzania nieruchomościami stanowiącymi jej mienie lub nabyte na podstawie u.s.m. mienie jej członków. Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 5 u.s.m. spółdzielnia mieszkaniowa może zarządzać 4

5 nieruchomością niestanowiącą jej mienia lub mienia jej członków na podstawie umowy zawartej z właścicielem (współwłaścicielami) tej nieruchomości. Zatem, Artykuł 1 ust. 3 i 5 u.s.m. czynią ze spółdzielni mieszkaniowej instytucjonalnego zarządcę nieruchomości, który zarządza nieruchomościami swoimi i swoich członków z obowiązku nałożonego ustawą, ale może także zarządzać innymi nieruchomościami o dowolnych funkcjach na mocy umowy zawartej z ich właścicielami. Umowa taka będzie bez wątpienia umową o zarządzanie nieruchomością w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) (E. Bończak- Kucharczyk, Komentarz do art. 1 u.s.m., LEX,). Dodatkowo warto wskazać, że zarządcą nieruchomości w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej będą również jednostki organizacyjne, którym nieruchomość oddana została w trwały zarząd oraz podmiot sprawujący zarząd, o którym mowa w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zm.) (T. Grossmann, W. Knopkiewicz, J. Sebzda-Załuska, M. Szydło, J. Wilczewski, Ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Komentarz, C.H. Beck,Warszawa 2013, s. 203). W przypadku zaś dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej, podmiotem zobowiązanym do zapewnienia tego dostępu jest właściciel kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego, niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, tj. dostawcą usług lub operatorem. Jako podmiot zobowiązany do zapewnienia dostępu z art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej nie został zatem wskazany właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym analogicznie jak to zostało uczynione w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej. Powyższe nie wyklucza jednak przypadku, w którym właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym będzie zobowiązany do zapewnienia dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym będzie zarazem właścicielem kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego. III. Zakres przedmiotowy Przedmiotem dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej jest zapewniany przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu dostęp do nieruchomości, w tym do budynku, oraz miejsca w budynku, w którym zbiegają się kable lub przewody telekomunikacyjne doprowadzone do lokalu w tym budynku (ust. 1) oraz dostęp do przyłącza telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku, całości lub części kabla telekomunikacyjnego, w tym w szczególności włókna światłowodowego (ust. 3). Dostęp, o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej, nie stanowi zamkniętego katalogu dostępu o jaki może wnioskować przedsiębiorca telekomunikacyjny, zawierając jedynie przykładowe wyliczenie rodzajów dostępu, który w szczególności może polegać na umożliwieniu: wykorzystania istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub instalacji telekomunikacyjnej budynku; doprowadzenia przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku; 5

6 odtworzenia istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku. W ramach natomiast dostępu określonego w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej, przedsiębiorca telekomunikacyjny może uzyskać uprawnienie do korzystania z: przyłącza telekomunikacyjnego; instalacji telekomunikacyjnej budynku; całości lub części kabla telekomunikacyjnego, w tym w szczególności włókna światłowodowego. W przypadku dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej otwarty katalog obejmuje jedynie dostęp do całości lub części kabla telekomunikacyjnego, który w szczególności może polegać na dostępie do włókna światłowodowego. Na gruncie Pt zdefiniowane zostało pojęcie przyłącza telekomunikacyjnego, które w myśl art. 2 pkt 27b Pt, oznacza: a) odcinek linii kablowej podziemnej, linii kablowej nadziemnej lub kanalizacji kablowej, zawarty między złączem rozgałęźnym a zakończeniem tych linii lub kanalizacji w obiekcie budowlanym, b) system bezprzewodowy łączący instalację wewnętrzną obiektu budowlanego z węzłem publicznej sieci telekomunikacyjnej - umożliwiający korzystanie w obiekcie budowlanym z publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Natomiast przez instalację telekomunikacyjną budynku, zgodnie z art. 2 pkt 8a Pt, rozumieć należy elementy infrastruktury telekomunikacyjnej, w szczególności kable i przewody wraz z osprzętem instalacyjnym i urządzeniami telekomunikacyjnymi, począwszy od punktu połączenia z publiczną siecią telekomunikacyjną (przełącznica kablowa) lub od urządzenia systemu radiowego do gniazda abonenckiego. Dostęp o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej ma służyć zapewnieniu telekomunikacji, co wprost wynika z ust. 1 tego artykułu. Prezes UKE stoi na stanowisku, że także dostęp określony w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej będzie służył zapewnieniu telekomunikacji o czym świadczy rodzaj określonego tym przepisem dostępu a także to, że o jego pozyskanie będzie wnioskował przedsiębiorca telekomunikacyjny. Tym niemniej w postanowieniu art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej brak analogicznego jak w art. 30 ust. 1 tej ustawy zwrotu w celu zapewnienia telekomunikacji. Z tego też względu w przypadku art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej, przedmiotowa okoliczność nie stanowi formalnej przesłanki dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej, w związku z czym nie będzie podlegała ona badaniu przez Prezesa UKE w toku postępowania administracyjnego. Uzyskanie dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy szerokopasmowej polega na zapewnieniu możliwości wykorzystania istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub istniejącej instalacji, o ile powielenie takiej infrastruktury będzie ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe. Prezes UKE, jako organ administracji publicznej, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego dokona oceny spełnienia powyższych przesłanek na podstawie analizy okoliczności faktycznych i prawnych właściwych dla indywidualnej sprawy. Dokonując tej oceny Prezes UKE będzie się również opierał na stanowisku stron postępowania administracyjnego, które powinny brać aktywny udział w postępowaniu dowodowym, wskazując powody, dla których w ich ocenie, w danej sytuacji, powielenie infrastruktury czy przyłącza telekomunikacyjnego jest ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe. Jeżeli natomiast do budynku nie jest doprowadzone przyłącze telekomunikacyjne, budynek nie jest wyposażony w instalację telekomunikacyjną albo Prezes UKE analizując konkretny stan faktyczny stwierdzi, że nie jest możliwe wykorzystanie istniejącego przyłącza 6

7 lub istniejącej instalacji telekomunikacyjnej budynku np. z uwagi na to, że technologia, w której wykonana jest infrastruktura telekomunikacyjna w budynku uniemożliwia świadczenie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego planowanych usług, przedsiębiorca telekomunikacyjny może żądać dostępu do nieruchomości, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy szerokopasmowej, polegającego na umożliwieniu mu doprowadzenia do budynku przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku. Natomiast zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 3 ustawy szerokopasmowej, przedsiębiorca telekomunikacyjny może żądać dostępu do nieruchomości w celu odtworzenia istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku, które uległy likwidacji, zniszczeniu, uszkodzeniu bądź wymagają przebudowy na skutek prowadzonych w pobliżu prac budowlanych. Na mocy postanowienia art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej przedsiębiorca telekomunikacyjny może uzyskać dostęp do instalacji telekomunikacyjnej budynku, przyłącza telekomunikacyjnego, całości lub części kabla telekomunikacyjnego, a w szczególności włókna światłowodowego, o ile wykonanie instalacji telekomunikacyjnej, doprowadzenia przyłącza telekomunikacyjnego, doprowadzenie kolejnego kabla telekomunikacyjnego do budynku albo umieszczenie kolejnego kabla w istniejącej już kanalizacji kablowej będzie ekonomicznie nieopłacalne lub technicznie niemożliwe. W odniesieniu więc do dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej, podobnie jak przy art. 30 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, przesłanką warunkującą możliwość uzyskania dostępu, będzie ekonomiczna nieopłacalność lub brak technicznej możliwości powielenia takiej infrastruktury. Zbadanie zaistnienia bądź też nie tych przesłanek w danym stanie faktycznym będzie zadaniem Prezesa UKE. Wobec powyższego, w ocenie Prezesa UKE, na etapie prowadzonego postępowania administracyjnego kluczową okolicznością faktyczną, która będzie wpływać na ocenę zasadności wniosku przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o zapewnienie określonego rodzaju dostępu będzie to, czy w danym budynku znajduje się już instalacja telekomunikacyjna, przyłącze telekomunikacyjne, oraz czy istnieje możliwość ich wykorzystania przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego. Prezes UKE stoi na stanowisku, że w pierwszej kolejności należy wykorzystywać infrastrukturę telekomunikacyjną, w którą nieruchomość jest już wyposażona, o ile nie ma przeszkód technologicznych lub technicznych, które uniemożliwiałby wykorzystanie tej infrastruktury. Dopiero, o ile nieruchomość nie jest wyposażona w żadną infrastrukturę telekomunikacyjną, lub wykorzystanie istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej jest niemożliwe np. z uwagi na technologię, w której infrastruktura telekomunikacyjna jest wybudowana oraz usługi, które przedsiębiorca telekomunikacyjny chce świadczyć, w ocenie Prezesa UKE, racjonalne i uzasadnione jest wybudowanie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. W ocenie Prezesa UKE nie budzi wątpliwości fakt udzielenia dostępu do budynku celem odtworzenia istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej, w sytuacji gdy uległy one likwidacji, zniszczeniu, uszkodzeniu albo w związku z prowadzonymi na terenie nieruchomości pracami budowlanymi wymagającymi przebudowy. Taka interpretacja powyższego artykułu jest spójna z intencją ustawodawcy. Prezes UKE podkreśla, że nie jest organem właściwym w sprawach dotyczących uregulowania korzystania z nieruchomości w celu zapewnienia telekomunikacji w sytuacji, w której to korzystanie już nastąpiło i jednocześnie brak jest podstawy prawnej dla tego korzystania a przedsiębiorca telekomunikacyjny składa do Prezesa UKE wniosek o uregulowanie jego praw w tym zakresie. 7

8 Powyższe odnosi się do sytuacji, w której przedsiębiorca telekomunikacyjny żąda wydania przez Prezesa UKE decyzji w zakresie zapewnienia dostępu, o którym mowa w art. 30 ustawy szerokopasmowej np. w zakresie dostępu do budynku w stanie faktycznym, w którym posiada już dostęp do budynku, w celu zapewnienia telekomunikacji. W budynku znajdują się bowiem obiekty i urządzenia infrastruktury telekomunikacyjnej tego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, ale np.: na skutek prawidłowego wypowiedzenia umowy przez właściciela nieruchomości przedsiębiorca telekomunikacyjny wobec utraty tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości nie świadczy usług, gdyż nie ma możliwości wejścia na nieruchomość, albo świadczy usługi w oparciu o istniejącą w budynku instalację telekomunikacyjną nie mając podstawy prawnej do korzystania z nieruchomości w tym zakresie. Nie zmienia to jednak faktu, że przedsiębiorca ten posiada już faktycznie dostęp do budynku w rozumieniu art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej, albowiem rozprowadził on w budynku instalację telekomunikacyjną. W przypadku zatem, gdy przedsiębiorca telekomunikacyjny zdecyduje się na rozwiązanie sporu z właścicielem budynku w wyżej opisanym stanie faktycznym poprzez uzyskanie władczego rozstrzygnięcia to spór taki jako wynikający ze stosunków cywilnoprawnych - rozpatrywany winien być przez sąd powszechny. Wobec powyższego, tylko na drodze postępowania przed sądem powszechnym przedsiębiorca telekomunikacyjny może dochodzić swoich praw. Prezes UKE jako organ władzy publicznej może bowiem w myśl art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.) oraz art. 6 kpa działać wyłącznie na podstawie i w granicach prawa. Oznacza to, że Prezes UKE nie może wykraczać poza przyznane mu na mocy powszechnie obowiązującego prawa kompetencje. Zakres tych kompetencji został określony w art. 192 Pt, jak również w innych przepisach prawa, w tym również w art. 20 i 22 ustawy szerokopasmowej. Z przepisów tych, jak również z innych regulacji zawartych w Pt lub ustawie szerokopasmowej, nie wynika natomiast uprawnienie organu regulacyjnego do rozstrzygania sporów wynikających ze stosunków cywilnoprawnych powstałych w stanie faktycznym opisanym powyżej. Nadmienić również należy, iż treść art. 30 ust. 1 i 5 w zw. z art. 22 ustawy szerokopasmowej wyraźnie wskazuje, iż Prezes UKE ma możliwość oddziaływania na stosunki prawne łączące strony, poprzez wydanie decyzji rozstrzygającej kwestie sporne lub określającej warunki współpracy. Za kwestie sporne uznaje się te części umowy dotyczące warunków zapewnienia dostępu, co do których strony nie doszły do porozumienia w wyniku negocjacji, jakie prowadziły między sobą. W tym miejscu należy jednak odróżnić sytuację objętą wspomnianymi powyżej przepisami prawa od tej związanej z toczącym się między stronami sporem co do zasadności wypowiedzenia umowy cywilnoprawnej i zgłoszonego Prezesowi UKE żądania regulacji zaistniałego stanu faktycznego, poprzez ustalenie warunków bezumownego korzystania z budynku/nieruchomości przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, w sytuacji prawidłowego wypowiedzenia przez właściciela (użytkownika wieczystego, zarządcę) nieruchomości umowy cywilnoprawnej. W kontekście powyżej przedstawionych wyjaśnień, Prezes UKE wskazuje, iż nie posiada kompetencji do uregulowania w drodze decyzji administracyjnej praw i obowiązków dotyczących dostępu do cudzej nieruchomości, w celu zapewnienia telekomunikacji, w stanie faktycznym, w którym to korzystanie ma już miejsce, zaś podmiot korzystający nie posiada żadnego tytułu prawnego uprawniającego go do tego korzystania i wnosi do Prezesa UKE o uregulowanie istniejącego bezumownego korzystania z tej nieruchomości. Zdaniem Prezesa UKE, w takim stanie faktycznym brak jest podstaw prawnych do ukształtowania w drodze decyzji administracyjnej stosunku prawnego pomiędzy stronami, z którego wynikałaby 8

9 legitymacja przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości. Podsumowując powyższe stanowisko wskazać należy, iż w świetle obowiązujących przepisów prawa roszczenia z tytułu bezumownego korzystania przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego z nieruchomości innego podmiotu mogą być dochodzone na gruncie procesu cywilnego, a co za tym idzie, właściwym do ich rozpoznania jest sąd powszechny. W braku bowiem uregulowania praw i obowiązków w zakresie bezumownego korzystania z nieruchomości w drodze umowy cywilnoprawnej, prawa przedsiębiorcy do korzystania z budynku w celu zapewnienia telekomunikacji mogą zostać ukształtowane wyłącznie w drodze stosownego orzeczenia sądu powszechnego. IV. Opłaty i koszty uzyskania dostępu na podstawie art. 30 ustawy szerokopasmowej Na wstępie należy zauważyć, że brak jest podstaw prawnych do naliczania i pobierania od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego przez podmioty zobowiązane do zapewnienia dostępu tj.: oraz właściciela, użytkownika wieczystego lub zarządcę nieruchomości (udostępniającego), niebędącego przedsiębiorcą telekomunikacyjnym - w przypadku dostępu do nieruchomości, w tym do budynku, oraz miejsca w budynku, w którym zbiegają się kable lub przewody telekomunikacyjne doprowadzone do lokalu w tym budynku polegającego w szczególności na wykorzystaniu istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub instalacji telekomunikacyjnej budynku, doprowadzeniu przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku czy odtworzeniu istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku (art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej). właściciela kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego, niebędącego przedsiębiorcą telekomunikacyjnym w przypadku dostępu do przyłącza telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku, całości lub części kabla telekomunikacyjnego, w tym w szczególności włókna światłowodowego (art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej) jakichkolwiek opłat za zapewnienie dostępu. Ustawa szerokopasmowa w art. 30 ust. 3a wprost bowiem wskazuje, iż dostęp, o którym mowa w ust. 1 i 3 jest nieodpłatny. Zatem, za zapewnienie dostępu do nieruchomości/budynku lub do wskazanych w ustawie szerokopasmowej elementów infrastruktury telekomunikacyjnej udostępniający nie ma prawa naliczać żadnych opłat lub wynagrodzeń. Jednakże należy wyraźnie wskazać, iż zwolnienie z opłat dotyczy jedynie faktu uzyskania przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej i trzeba odróżnić tą okoliczność od sytuacji, gdy w wyniku realizacji dostępu przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego udostępniający faktycznie ponosi dodatkowe koszty z tym związane. Kwestia owych kosztów zostanie omówiona niżej. W świetle powyższego udostępniający nie może pobierać żadnych opłat/wynagrodzeń za wyrażenie zgody i umożliwienie przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu realizacji przysługującego mu prawa dostępu, na podstawie art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej. Zatem, bezpłatny jest przedmiotowy dostęp, pojmowany jako realizacja obowiązku nałożonego na podmioty wskazane w art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej 9

10 i skorelowane z nim prawo domagania się przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego tego dostępu, na podstawie omawianych przepisów. Przepis art. 30 ust. 3a ustawy szerokopasmowej ma za zadanie zapobiegać stosowanej dość często przez podmioty zobowiązane do zapewnienia dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej, praktyki pobierania, czy to jednorazowych, czy to cyklicznych opłat za samo wyrażenie zgody na udostępnienie nieruchomości/budynku, kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego. W opinii Prezesa UKE są to praktyki, które stanowią poważną przeszkodę w prowadzeniu inwestycji w nowoczesną infrastrukturę telekomunikacyjną, a przepis art. 30 ust. 3a ustawy szerokopasmowej ma za zadanie im przeciwdziałać. O ile zgodnie z postanowieniem art. 30 ust. 3a ustawy szerokopasmowej dostęp jest nieodpłatny o tyle przedsiębiorca telekomunikacyjny w przypadku uzyskania dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 lub 3 ustawy szerokopasmowej, ponosi koszty: 1) związane z udostępnieniem nieruchomości w celu wykorzystywania istniejącego przyłącza telekomunikacyjnego lub istniejącej instalacji telekomunikacyjnej budynku albo doprowadzenia do budynku przyłącza telekomunikacyjnego lub wykonania instalacji telekomunikacyjnej budynku, w tym przywrócenia stanu pierwotnego, 2) utrzymania udostępnionego przyłącza, instalacji, całości lub części kabla - w szczególności koszty energii elektrycznej oraz najmu powierzchni. Powyższy przepis należy interpretować w ten sposób, że przedsiębiorca telekomunikacyjny w związku z realizacją przedmiotowego prawa dostępu w ramach art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej, ponosi koszty związane z udostępnieniem nieruchomości oraz utrzymania udostępnionego przyłącza, instalacji, całości lub części kabla. Przez przywołane koszty należy rozumieć wszystkie koszty związane z realizacją inwestycji telekomunikacyjnej przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego. Możemy wśród nich wyróżnić koszty, które bezpośrednio obciążają przedsiębiorcę telekomunikacyjnego i koszty, które ponosi udostępniający w związku z realizacją inwestycji przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, a które, zgodnie z brzmieniem art. 30 ust. 3b ustawy szerokopasmowej, przedsiębiorca telekomunikacyjny jest zobowiązany zwrócić udostępniającemu. Przedsiębiorca telekomunikacyjny jest więc zobowiązany zwrócić udostępniającemu wydatki, których normalnie udostępniający by nie poniósł, gdyby nie realizacja przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego inwestycji. Przykładem takich kosztów są np.: wydatki poniesione przez udostępniającego na wynagrodzenia dla pracownika ochrony za dodatkowe godziny jego pracy związane z dozorem pracowników przedsiębiorcy telekomunikacyjnego wykonujących instalacje telekomunikacyjną, koszty związane z koniecznością potwierdzenia przez właściwe organy zachowania norm bezpieczeństwa przy realizacji inwestycji, kolizji instalacji telekomunikacyjnej z innymi instalacjami znajdującymi się w budynku, koszt wykonania przyłączy energetycznych na potrzeby aktywnych urządzeń sieciowych, koszty energii udostępnionej na czas prac budowlanych, itd. Jak wskazuje ustawodawca, szczególnym przykładem kosztów związanych z udostępnieniem nieruchomości, które przedsiębiorca telekomunikacyjny jest zobowiązany ponieść, jest koszt energii elektrycznej oraz najmu powierzchni. W przypadku energii elektrycznej przedsiębiorca telekomunikacyjny ponosi koszty energii, jaką zużywają urządzenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego na etapie realizacji inwestycji, a następnie w trakcie świadczenia usług i realizacji prawa dostępu do budynku. W zakresie energii elektrycznej, w ocenie Prezesa UKE, rozliczenia za zużytą energię elektryczną mogą nastąpić w dwojaki sposób: 10

11 Urząd Komunikacji Elektronicznej ryczałtowy, uzgodniony przez strony z uwzględnieniem znamionowej mocy urządzeń przedsiębiorcy telekomunikacyjnego instalowanych na nieruchomości gruntowej lub budynkowej. Rozliczenie następowałyby tu w oparciu o przedstawiane co miesiąc przez udostępniającego np.: zestawienie kosztów, faktury VAT itd. lub na podstawie odrębnej umowy zawartej pomiędzy przedsiębiorcą telekomunikacyjnym a zakładem energetycznym. Przedsiębiorca telekomunikacyjny w ramach wykonania instalacji telekomunikacyjnej dokona budowy własnego przyłącza elektroenergetycznego z własnym układem pomiarowym. W tym przypadku przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie więc rozliczał się z energii elektrycznej zużywanej przez jego urządzenia bezpośrednio z zakładem energetycznym. Oba sposoby są w pełni akceptowalne przez Prezesa UKE i znajdują zastosowanie w praktyce. Wśród szczególnych przykładów kosztów jakie przedsiębiorca telekomunikacyjny ponosi w związku z udostępnieniem nieruchomości, obok energii elektrycznej, ustawodawca wymienił również najem powierzchni, jako koszt towarzyszący udostępnieniu nieruchomości, wynikający z zajęcia przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego powierzchni potrzebnej do zamontowania urządzeń. Dokonując analizy sytuacji, w których można byłoby stwierdzić, iż koszty najmu powierzchni o których mowa w art. 30 ust. 3b ustawy szerokopasmowej powstały, Prezes UKE uznał, iż przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie ponosił koszty najmu powierzchni, w sytuacji gdy udostępniona powierzchnia nie należy do udostępniającego (właściciela/użytkownika wieczystego/zarządcy nieruchomości) tylko do osoby trzeciej. W celu dokonania interpretacji pojęcia kosztów najmu powierzchni jakim posługuje się ustawodawca, koniecznym jest zdefiniowanie i odróżnienie pojęcia opłaty od pojęcia kosztu. Jest to konieczne z uwagi na fakt, iż niejednokrotnie zarówno udostępniający jak i przedsiębiorcy telekomunikacyjny utożsamiają opłatę za najmem z kosztem najmu powierzchni, co w ocenie Prezesa UKE nie jest prawidłowym podejściem. Definicje pojęcia opłat i kosztów nie pozwalają na posługiwanie się tymi pojęciami zamiennie. Rozróżnienie tych pojęć pozwala na dokonanie właściwej oceny, czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z ponoszeniem opłaty za najem czy też z kosztami najmu powierzchni. W przypadku pojęcia opłaty w zależności od tego, do czego ta opłata się odnosi jest ona nieco odmiennie definiowana. Można wyróżnić kilka rodzajów opłat: sądową, skarbową, pocztową, bankową, itd. Generalnie opłatę zdefiniować należy jako jednostronnie określone, odpłatne świadczenie pieniężne o charakterze ogólnym, pobieranym od osób fizycznych i prawnych bądź jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. W sektorze prywatnym przybierają one postać, np. ceny za usługi, w sektorze publicznym opłat za czynności prawne lub faktyczne organu, dokonane na rzecz danej osoby, np. wydawanie zaświadczeń. Natomiast koszt to nakłady, ponoszone przez podmioty, np. przedsiębiorstwa. Pod pojęciem kosztów rozumie się wyrażone wartościowo zużycie środków pracy (środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych), przedmiotów pracy, usług i samej pracy oraz wydatki nie odzwierciedlające zużycia, które są związane z prowadzeniem typowej działalności przez jednostkę gospodarczą w określonym czasie. Należy jednak przy tym wyraźnie zauważyć, że nie każdy wydatek może być utożsamiany z kosztem, chociaż bardzo często moment powstania kosztu pokrywa się z wydatkiem. Przykładem kosztu, który nie jest wydatkiem jest amortyzacja, aktualizacja należności nieściągalnych, czy trwała utrata wartości środków trwałych przestarzałych technicznie czy technologicznie. Przykładem innej 11

12 definicji kosztów są koszty procesu, które rozumiane są jako koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, jakie obowiązana jest zwrócić strona przegrywająca sprawę przeciwnikowi, na jego żądanie. W treści art. 30 ust. 3b ustawy szerokopasmowej, ustawodawca nie posługuje się jednak tylko pojęciem samego kosztu, ale pojęciem kosztu najmu powierzchni. W tym miejscu należy podjąć próbę zdefiniowania pojęcia kosztów najmu powierzchni, którym posługuje się ustawodawca, poprzez odniesienie tego pojęcia do ww. definicji kosztów. Skoro koszt to nakłady poniesione przez przedsiębiorstwo to kosztem najmu powierzchni będą nakłady poniesione przez podmioty wskazane na wstępie art. 30 ust. 1 i ust. 3 ustawy szerokopasmowej celem udostępnienia przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu powierzchni, dla realizacji inwestycji podjętych w ramach dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 i ust. 3 ustawy szerokopasmowej. Co ważne mimo, że w zwrocie koszt najmu powierzchni pojawia się pojęcie najmu nie można go definiować w oderwaniu od kosztu, albowiem ustawodawca wprost pisze, że przedsiębiorca telekomunikacyjny jest zobowiązany zwrócić udostępniającemu koszt najmu a nie opłatę za najem. Nie będzie to więc typowy dla instytucji najmu czynsz za najem a jedynie jednorazowy zwrot dla udostępniającego kosztów, jakie i o ile poniósł udostępniający w związku z udostępnieniem przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu powierzchni. Taka sytuacja jest możliwa, gdy udostępniający wynajmuje od osoby trzeciej powierzchnię bądź lokal, w którym przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie umieszczał, np. skrzynkę lub urządzenia telekomunikacyjne, związane z realizacją inwestycji w ramach przedmiotowego dostępu z art. 30 ust. 1 lub ust. 3 ustawy szerokopasmowej. Przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie wówczas zobowiązany do partycypowania w kosztach, które udostępniający ponosi na rzecz właściciela udostępnionej powierzchni, tj. osoby trzeciej. Interpretacja ta zakłada, w ramach art. 30 ustawy szerokopasmowej, istnienie trzech podmiotów: 1. właściciela/użytkownika wieczystego/zarządcy nieruchomości/budynku (ust. 1) lub właściciela kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego, niebędącego przedsiębiorcą telekomunikacyjnym (ust.3), jako udostępniającego; 2. przedsiębiorcy telekomunikacyjnego jako podmiotu uprawnionego do dostępu; 3. osoby trzeciej, która jest właścicielem wyodrębnionej w ramach nieruchomości/budynku powierzchni, na której przedsiębiorca telekomunikacyjny chce umieścić urządzenia telekomunikacyjne, przy czym nie jest to powierzchnia której właścicielem jest udostępniający, ale powierzchnia która została oddana udostępniającemu w najem. Odnosząc powyższe do przypadku, o którym w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej, o zobowiązaniu przedsiębiorcy telekomunikacyjnego do ponoszenia kosztów najmu powierzchni czy ich zwrotu udostępniającemu można mówić wtedy, gdy udostępniający ponosiłby koszty najmu powierzchni na rzecz osoby trzeciej. W art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej ustawodawca wskazał, że dostępu do kabla, przyłącza czy instalacji udziela przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu właściciel kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego. W tym przypadku osoba której przedsiębiorca telekomunikacyjny będzie zobowiązany zwrócić koszty najmu powierzchni, o ile koszty te wystąpią, będzie właściciel kabla, przyłącza czy instalacji telekomunikacyjnej zobowiązany do udostępnienia tych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, gdy nie jest on właścicielem budynku/nieruchomości. W takim 12

13 układzie, jeśli ten udostępniający (właściciel kabla, przyłącza czy instalacji telekomunikacyjnej) ponosi na rzecz właściciela budynku/nieruchomości koszty najmu powierzchni tej nieruchomości/budynku pod swoją infrastrukturę telekomunikacyjną, przedsiębiorca telekomunikacyjny, żądający dostępu do tej infrastruktury jest zobowiązany zwrócić te koszty najmu powierzchni temu udostępniającemu. V. Pozostałe zagadnienia Zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy szerokopasmowej, warunki dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej, określa umowa zawarta między odpowiednio właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub zarządcą nieruchomości, właścicielem kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej budynku lub przyłącza telekomunikacyjnego, nie będącym przedsiębiorcą telekomunikacyjnym a przedsiębiorcą telekomunikacyjnym. Zawarcie powyższej umowy stanowi czynność zwykłego zarządu. Przedmiotowa umowa, zgodnie z art. 30 ust. 5 ustawy szerokopasmowej, winna być zawarta w ciągu 30 dni od dnia wystąpienia przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego z wnioskiem o jej zawarcie. Do dostępu, o którym mowa w art. 30 ust. 1 i ust. 3 ustawy szerokopasmowej, stasuje się odpowiednio przepisy art ustawy szerokopasmowej. Stosownie do postanowienia art. 19 ustawy szerokopasmowej podmiot zobowiązany do zapewnienia dostępu w rozumieniu art. 30 ust. 1 lub 3 ustawy szerokopasmowej zobowiązany jest do prowadzenia negocjacji w sprawie zawarcia umowy o dostęp, o którym mowa w przywołanych przepisach prawa. Już na tym etapie, na podstawie art. 21 ust. 1 w związku z art. 30 ust. 5 ustawy szerokopasmowej, Prezes UKE może na pisemny wniosek każdej ze stron negocjacji lub z urzędu określić w drodze postanowienia termin zakończenia przedmiotowych negocjacji, który to termin nie może być dłuższy niż 30 dni, licząc od dnia wystąpienia przez stronę z wnioskiem o zawarcie umowy. W przypadku gdy nie dojdzie do podpisania umowy, jedna ze stron nie podejmie negocjacji, nastąpi odmowa udzielenia przedmiotowego dostępu lub odmowa podpisania umowy o dostęp, zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy szerokopasmowej, każda ze stron może wystąpić do Prezesa UKE z wnioskiem o wydanie decyzji ustalającej warunki dostępu. Art. 20 ustawy szerokopasmowej daje Prezesowi UKE kompetencje do zmiany z urzędu treści umowy o dostępie lub też zobowiązania strony do zmiany przedmiotowej umowy, jeśli jest to uzasadnione potrzebą zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług telekomunikacyjnych oraz użytkowników końcowych. Zmiana umowy przez Prezesa UKE lub też zobowiązanie do zmiany umowy stron może nastąpić w każdym czasie, gdy tylko spełnione są przesłanki, o których mowa w art. 20 ustawy szerokopasmowej. Prezes UKE wydaje przedmiotową decyzję, w terminie 90 dni od dnia złożenia wniosku, kierując się kryterium: interesu odbiorców usług świadczonych przez podmioty wykonujące zadania z zakresu użyteczności publicznej, interesu użytkowników sieci telekomunikacyjnych, obowiązków nałożonych na podmiot wykonujący zadania z zakresu użyteczności publicznej, promocji nowoczesnych usług telekomunikacyjnych, charakteru zaistniałych kwestii spornych oraz praktycznej możliwość wdrożenia rozwiązań dotyczących technicznych i ekonomicznych aspektów dostępu zarówno zaproponowanych przez strony negocjacji, jak też mogących stanowić rozwiązania alternatywne, interesu publicznego, w tym ochrony środowiska oraz utrzymania ciągłości świadczenia usług. Decyzja Prezesa UKE zastępuje, zgodnie z art. 22 ust. 2 w zw. z art. 30 ust. 5 ustawy szerokopasmowej, umowę między stronami. Art. 23 ust. 1 ustawy szerokopasmowej wskazuje, że do decyzji ustalającej warunki dostępu stosuje się odpowiednio przepisy działu I rozdziału 3 Pt, tzn. że przed wydaniem przedmiotowej decyzji Prezes UKE zobowiązany jest przeprowadzić postępowanie konsultacyjne, w którym podmioty zainteresowane rozstrzygnięciem, mogą przedstawić swoje stanowiska w sprawie. 13

14 Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy szerokopasmowej, strony które podpisały umowę o dostępie, są zobowiązane do przekazania treści umowy Prezesowi UKE, w terminie 14 dni od jej podpisania. Art. 24 ust. 2 ustawy szerokopasmowej stanowi zaś, że treść przedmiotowej umowy, z wyłączeniem elementów, których jawność na wniosek stron może zostać wyłączona, jest jawna. Natomiast na mocy art. 23 ust. 2 i ust. 3 ustawy szerokopasmowej, do zmiany umowy o dostęp stosuje się odpowiednio powyżej omówione przepisy art. 19, art. 21, art. 22 i art. 24 ustawy szerokopasmowej. Umowa o dostęp do nieruchomości, albo decyzja Prezesa UKE w sprawie dostępu, o którym mowa w ust. 1 i 3 ustawy szerokopasmowej, stanowią podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. W przypadku, gdy podstawą do dokonania wpisu jest decyzja Prezesa UKE, wpisu można dokonać także na wniosek Prezesa UKE. Przedmiotowa decyzja jest wiążąca dla następców prawnych właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości objętej tą decyzją oraz innych podmiotów władających tą nieruchomością, co wprost wynika z art. 30 ust. 5d ustawy szerokopasmowej. W przypadku gdy nie dojdzie do zawarcia umowy o dostęp, o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy szerokopasmowej stronami postępowania administracyjnego w przypadku wystąpienia do Prezesa UKE z wnioskiem o jego ustanowienie są: przedsiębiorca telekomunikacyjny oraz właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym do którego przedsiębiorca telekomunikacyjny wystąpił z wnioskiem o zapewnienie tego dostępu. W przypadku natomiast gdy nie dojdzie do zawarcia umowy o dostęp, o którym mowa w art. 30 ust. 3 ustawy szerokopasmowej stronami postępowania administracyjnego w przypadku wystąpienia do Prezesa UKE z wnioskiem o jego ustanowienie są: przedsiębiorca telekomunikacyjny oraz (w zależności od rodzaju wnioskowanego dostępu) właściciel kabla telekomunikacyjnego, instalacji telekomunikacyjnej lub przyłącza telekomunikacyjnego niebędący przedsiębiorcą telekomunikacyjnym. Zgodnie z art. 30 ust. 5c ustawy szerokopasmowej, jeśli liczba stron postępowania w sprawie wydania decyzji o dostępie do nieruchomości, przekracza 20, stosuje się przepis art. 49 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), że strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania. W takich wypadkach zawiadomienie lub doręczenie będzie uważane za skutecznie dokonane po upływie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia. Omawiany przepis będzie miał zastosowanie w sytuacji gdy nie będzie ustanowiony zarządca nieruchomości i jednocześnie struktura właścicielska jest bardzo rozproszona. Należy również wskazać, iż omawiany przepis nie znajdzie zastosowania do tzw. dużych wspólnot mieszkaniowych, bowiem współwłaściciele części wspólnych nieruchomości będą reprezentowani przez zarząd wspólnoty mieszkaniowej (art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.). Zgodnie z art. 30 ust. 6 ustawy szerokopasmowej, w celu zapewnienia świadczenia użytkownikom usług telefonicznych, usług transmisji danych zapewniających szerokopasmowy dostęp do Internetu oraz usług rozprowadzania cyfrowych programów radiowych i telewizyjnych w wysokiej rozdzielczości przez różnych dostawców usług, budynek powinien być wyposażony, zgodnie z przepisami w sprawie warunków technicznobudowlanych wydanych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.), w instalację telekomunikacyjną umożliwiającą przyłączenie do publicznych sieci telekomunikacyjnych wykorzystywanych do świadczenia tych usług, przy zachowaniu zasady neutralności technologicznej. 14

15 Dodatkowo, Prezes UKE przypomina, że sprecyzowanie warunków technicznych w odniesieniu do infrastruktury telekomunikacyjnej, w którą powinny zostać wyposażone budynki nastąpiło w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 listopada 2012 r. zmieniającym rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2012 r., poz. 1289), zwanym dalej rozporządzeniem zmieniającym. Rozporządzenie zmieniające weszło w życie w dniu 23 lutego 2013 r. Zgodnie z 2 rozporządzenia zmieniającego jego przepisów nie stosuje się, jeżeli przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego: 1) został złożony wniosek o pozwolenie na budowę lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i wnioski te zostały opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów lub 2) zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonanie robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę. 15