DRO-III wmp/07 Pan Dr Janusz Kochanowski Rzecznik Praw Obywatelskich Al. Solidarności Warszawa

Transkrypt

1 MINISTER GOSPODARKI Warszawa, r. DRO-III wmp/07 Pan Dr Janusz Kochanowski Rzecznik Praw Obywatelskich Al. Solidarności Warszawa Szanowny Panie Doktorze W związku z Pana wystąpieniem z dnia 19 lutego 2007 r., znak : RPO V -SK/06, przedstawiającym wątpliwości, co do zgodności przepisów rozporządzeń Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej: 1) z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci gazowych, ruchu i eksploatacji tych sieci (Dz. U. Nr 105, poz. 1113); 2) z dnia 30 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci ciepłowniczych oraz eksploatacji tych sieci (Dz. U. Nr 167, poz. 1751), 3) z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, ruchu i eksploatacji tych sieci (Dz. U. z 2005 r., Nr 2, poz. 6) z upoważnieniem zawartym w art. 9 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2003r. Nr 153, poz.1504, z późn. zm.), uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997r. - Prawo energetyczne, relacje między przedsiębiorstwami energetycznymi a odbiorcami oparte zostały na zasadach prawa cywilnego, przyjmując jako zasadę, ze dostarczanie paliw lub energii (ciepła) odbywa się na podstawie umowy sprzedaży tych paliw lub energii (ciepła). Dostarczanie paliw lub energii

2 (ciepła) może nastąpić po uprzednim przyłączeniu odbiorcy lub podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci gazowej, lub sieci elektroenergetycznej, lub sieci cieplnej, na podstawie umowy o przyłączenie. Umowa o przyłączenie jest jednym z elementów niezbędnych do zrealizowania wniosku o przyłączenie do sieci, w celu pobierania przez odbiorcę lub podmiot ubiegający się o przyłączenie - paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła. Jej zawarcie poprzedza wystąpienie odbiorcy lub podmiotu ubiegającego się o przyłączenie o wydanie warunków przyłączenia. Warunki te mają charakter techniczny i określają, między innymi, miejsce przyłączenia, przebieg przewodów oraz miejsce zainstalowania układu pomiarowego. Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę na fakt, iż czynność przyłączenia jest czynnością jednorazową, zaś obowiązek wybudowania przyłącza i w niezbędnym zakresie także odcinków sieci, oraz zainstalowania układów pomiarowych (liczników) ciąży na przedsiębiorstwie energetycznym. Z przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) wynikają uwarunkowania techniczne, powodujące, że zachodzi techniczna konieczność wybudowania części lub całości urządzeń (tak zwanego przyłącza), niezbędnych do przyłączenia odbiorcy lub podmiotu ubiegającego się o przyłączenie do sieci, na terenie nieruchomości lub w obiekcie wnioskodawcy. Przyłącze, zgodnie z art. 3 pkt 9 ustawy - Prawo budowlane, jest urządzeniem budowlanym - urządzeniem technicznym związanym z obiektem budowlanym, zapewniającym możliwość użytkowania tego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Oznacza to, że budowa przyłącza musi odbywać się przede wszystkim na zasadach określonych w przepisach prawa budowlanego - ustawie Prawo budowlane oraz rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.). Zgodnie z art. 29a ust.l ustawy - Prawo budowlane - budowa przyłączy (gazowych, elektrycznych lub cieplnych) wymaga sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Pod pojęciem mapy zasadniczej, zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 17 maja 1989r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2000r. Nr 100, poz. 1086, z późn. zm.) należy rozumieć rozmieszczenie obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych. Obowiązki wynikające z cytowanego art. 29a ust. 1 ustawy Prawo budowlane, nałożone są na inwestora budującego np. budynek mieszkalny. Przed rozpoczęciem budowy zarówno budynków wielolokalowych,

3 jak też budynków jednorodzinnych, zgodnie z 28 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - działka budowlana, przewidziana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, powinna mieć zapewnioną możliwość przyłączenia uzbrojenia działki lub bezpośrednio budynku do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, cieplnej, a także gazowej. Przechodząc na grunt przepisów prawa energetycznego, analizując materię zawartą w wymienionych na wstępie przepisach rozporządzeń, pragnę przypomnieć, iż według stanu prawnego na dzień wydania przedmiotowych rozporządzeń, Minister właściwy do spraw gospodarki zobowiązany został do określenia, w drodze rozporządzenia, w odniesieniu do paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła, szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci, obrotu paliwami gazowymi, energią elektryczną i ciepłem, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców. Zakres przedmiotowy rozporządzenia określony został w ust. 2 art. 9 ustawy - Prawo energetyczne. Zakres ten, poprzez użycie, w zdaniu wstępnym ust. 2 art. 9 ustawy zwrotu rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać w szczególności" stanowi katalog otwarty. Nie oznacza to, że w przedmiotowych rozporządzeniach nałożono na ubiegającego się o przyłączenie ciężary finansowe związane z przyłączeniem do sieci, niezgodne z przepisami prawa energetycznego. Ustawa - Prawo energetyczne stanowi w tej materii co następuje: przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, paliw gazowych lub ciepła są obowiązane zapewniać realizację i finansowanie budowy i rozbudowy sieci, w tym na potrzeby przyłączeń podmiotów ubiegających się o przyłączenie, na warunkach określonych w przepisach, o których mowa w art. 9 (rozporządzeniach przyłączeniowych) i art. 46 (rozporządzeniach Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi, albo energią elektryczną, albo ciepłem) oraz założeniach, o których mowa w art. 19. Za przyłączenie do sieci przewidzianej w założeniach, o których mowa w art. 19 ustawy, pobiera się opłatę określoną na podstawie ustalonych w taryfie stawek opłat za przyłączenie. Stawki opłat za przyłączenie do sieci, kalkuluje się na podstawie jednej czwartej średniorocznych nakładów inwestycyjnych na budowę odcinków sieci służących do przyłączenia podmiotów ubiegających się o przyłączenie, określonych w planie rozwoju, o którym mowa w art. 16 ustawy. Zgodnie natomiast z przepisami 17 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 grudnia 2004r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami

4 gazowymi (Dz.U. Nr 277, poz.2750) - stawki opłat za przyłączenie do sieci kalkuluje się na podstawie jednej czwartej średniorocznych nakładów inwestycyjnych na budowę odcinków sieci służących do przyłączenia podmiotów ubiegających się o przyłączenie, określonych w obowiązującym dla przedsiębiorstwa energetycznego planie rozwoju, o którym mowa w art. 16 ustawy. W nakładach tych uwzględnia się wydatki ponoszone na wykonanie prac projektowych oraz geodezyjnych, uzgadnianie dokumentacji, uzyskanie pozwolenia na budowę, budowę standardowych odcinków sieci, nadzór budowlanego, roboty budowlano montażowe wraz z niezbędnymi próbami oraz opłaty za zajęcie terenu. Zaś zgodnie z 32 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi - opłata za przyłączenie do sieci stanowi sumę: opłaty za budowę odcinka sieci służącego do przyłączenia do 5 m do sieci rozdzielczej lub do 30 m do sieci przesyłowej oraz opłaty za budowę odcinka sieci powyżej 5 m do sieci rozdzielczej lub powyżej 30 m do sieci przesyłowej, stanowiącej iloczyn stawki opłaty za przyłączenie i długości odcinków sieci służących do przyłączenia. I tylko tak wyliczoną opłatę ponosi przyłączany podmiot. Natomiast dołączenie do wniosku o określenie warunków przyłączenia mapy archiwalnej terenu lub innej mapy do celów projektowych wynika, jak wskazano na wstępie, z przepisów prawa budowlanego i dotyczy, w szczególności, inwestora (wykonującego budowę danego obiektu - budynku mieszkalnego). W przypadku rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych ruchu i eksploatacji tych sieci, to zgodnie z 6 ust. 4 pkt 2-3 do wniosku o określenie warunków przyłączenia do sieci należy dołączyć plan zabudowy lub szkic sytuacyjny określający usytuowanie obiektu, jak również ekspertyzę wpływu przyłączanych urządzeń, instalacji i sieci na system elektroenergetyczny, z wyłączeniem jednostek wytwórczych o mocy powyżej 5 MW, jeżeli wniosek składają podmioty, których urządzenia są zaliczane do I lub II grupy przyłączeniowej. Powyższy przepis nie rodzi kosztów u odbiorców energii elektrycznej, ponieważ wykonanie szkicu nie wymaga praktycznie żadnych środków finansowych, a wykonanie ekspertyzy dotyczy tylko i wyłącznie przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej. Natomiast koszt wykonania samej ekspertyzy stanowi zaledwie ułamek procenta wartości przyszłych nakładów inwestycyjnych przeznaczonych na budowę nowych mocy wytwórczych. Scedowanie kosztów wykonania ekspertyzy na przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, do których sieci przyłączane będą urządzenia

5 wytwórcze energii elektrycznej, spowodowałoby automatyczne przeniesienie tych kosztów do taryfy tegoż przedsiębiorstwa. Na podstawie tej taryfy kosztami obciążeni zostaliby wszyscy odbiorcy, w tym również gospodarstwa domowe. Jednocześnie pragnę poinformować, że zgodnie z upoważnieniem zawartym w ustawie z dnia 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz ustawy - Prawo ochrony środowiska opracowane zostały nowe rozporządzenia: 1) z dnia 15 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów ciepłowniczych (Dz. U. Nr 16, poz. 92), które uchyliło rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 30 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci ciepłowniczych oraz eksploatacji tych sieci; 2) projekt nowego rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemów elektroenergetycznych został przekazany do notyfikacji Komisji Europejskiej - projektowane rozporządzenie uchyli rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, ruchu i eksploatacji tych sieci. Natomiast w zakresie sieci gazowych, w związku ze skomplikowana materią przekazaną do uregulowania trwają prace nad nowym rozporządzeniem. Przedstawiając powyższe wyjaśnienia mam nadzieję, iż Pan Rzecznik podzieli prezentowane przeze mnie stanowisko, iż kwestionowane przez Pana rozporządzenia nie nakładają dodatkowych ciężarów finansowych związanych z przyłączeniem do sieci gazowej, elektroenergetycznej i cieplnej. Inną natomiast kwestią jest, czy przedsiębiorstwa energetyczne prawidłowo interpretują, a tym samym stosują przepisy w tym zakresie. Ze swej strony, pragnę jednocześnie poinformować, iż kwestie poruszone przez Pana zostaną ponownie przeanalizowane w związku z toczącymi się w Ministerstwie Gospodarki pracami nad nową ustawą- Prawo energetyczne, która zastąpi obecnie obowiązującą ustawę. Z poważaniem /-/