Poradnictwo w zakresie sposobów i metod wspierających beneficjentów w zmianie stylu życia

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Poradnictwo w zakresie sposobów i metod wspierających beneficjentów w zmianie stylu życia"

Transkrypt

1 Poradnictwo w zakresie sposobów i metod wspierających beneficjentów w zmianie stylu życia Projekt Twoje SERCE Twoim ŻYCIEM jest współfinansowany ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz środków budżetu państwa w ramach Programu PL 13 Ograniczanie Społecznych Nierówności w Zdrowiu Norweskie Mechanizmy Finansowe są instrumentami, które umożliwiają Polsce oraz innym nowym krajom członkowskim Unii Europejskiej korzystanie z dodatkowych, obok funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, źródeł bezzwrotnej pomocy zagranicznej.

2 Poradnictwo w zakresie sposobów i metod wspierających beneficjentów w zmianie stylu życia

3 RÓŻNICA MIĘDZY NAWYKIEM A NAŁOGIEM

4 Nawyk to zautomatyzowana czynność lub sposób zachowania, którą nabywa się w wyniku ćwiczenia (głównie przez powtarzanie). Początkowo, gdy uczymy się jakiejś czynności, jesteśmy całkiem na niej skupieni, występuje duża koncentracja, uwagi i napięcie emocjonalne. W początkowej fazie zdobywania umiejętności ruchy nie są skoordynowane, a wykonanie ich utrudnione. Trzeba dużego wysiłku, udziału świadomości, koncentracji uwagi, kontroli wzroku, aby wykonać poprawnie poszczególne ruchy. Wykonuje się przy tym dużo ruchów zbędnych, pochłaniających energię i wprowadzających zmęczenie. Gdy przez pewien czas ćwiczymy daną czynność, ruchy stają się bardziej oszczędne, wyeliminowane zostają zbędne, a napięcie emocjonalne, kontrola wzrokowa i świadomość maleją. Z biegiem czasu czynności stają się automatyczne, kontrola świadomości ograniczona, a wykonywana czynność staje się nawykiem.

5 Światowa Organizacja Zdrowia WHO definiuje uzależnienie następująco: Uzależnienie to psychiczny i fizyczny stan wynikający z interakcji między żywym organizmem a substancją (alkohol, nikotyna, narkotyki, leki), charakteryzujący się zmianami zachowania i innymi reakcjami, do których należy konieczność przyjmowania danej substancji w sposób ciągły lub okresowy, w celu doświadczenia jej wpływu na psychikę, lub by uniknąć przykrych objawów towarzyszących brakowi substancji. W literaturze można spotkać także inną definicję sformułowaną również przez WHO, która opisuje uzależnienie w następujący sposób: Uzależnienie to zespół fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych zjawisk, w którym przyjmowanie pewnej substancji lub grupy substancji zajmuje ważniejszą pozycję niż inne zachowania mające niegdyś większą wartość. Główną, charakterystyczną cechą zespołu uzależnienia jest przymus zażycia narkotyku, alkoholu czy tytoniu

6 OBJAWY UZALEŻNIENIA Nikotynizm jest uzależnieniem, gdyż według DSM IV również spełnia kryteria uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Wyraża się to przez co najmniej trzy spośród poniższych objawów, pojawiających się w jakimkolwiek momencie w okresie 12 miesięcy:

7 1.Tolerancja na substancję charakteryzuje się jednym z następujących objawów: potrzeba wyraźnie zwiększających się ilości substancji w celu osiągnięcia pożądanego skutku lub intoksykacji wyraźnie zmniejszający się efekt przy używaniu stałej ilości substancji 2. Abstynencja charakteryzuje się jednym z następujących objawów: charakterystyczny syndrom wycofania substancji zażywanie tej samej (lub blisko spokrewnionej) substancji w celu uwolnienia się lub uniknięcia objawów abstynencji

8 3. Substancja często jest przyjmowana w większych dawkach przez dłuższy okres, niż to było zamierzone. 4. Utrzymujące się pragnienie lub bezskuteczne wysiłki, by zaprzestać lub kontrolować zażywanie substancji. 5. Poświęcenie dużej ilości czasu na aktywność niezbędną do uzyskania substancji lub do odzyskania formy po skutkach zażycia substancji. 6. Zaprzestanie ważnych aktywności społecznych, zawodowych czy rekreacyjnych lub ich ograniczenie z powodu zażywania substancji. 7. Kontynuacja zażywania substancji, mimo że osoba wie o występujących u niej stałych lub pojawiających się problemach somatycznych i psychicznych, które zostały spowodowane lub uległy zaostrzeniu przez zażywanie substancji

9 Po przeanalizowaniu tych kryteriów można stwierdzić, że na pewno palenie papierosów jest uzależnieniem, gdyż wskazują na to przynajmniej trzy objawy opisane w punktach: 2, 4 i 7, a częściowo także z punktów: 1, 3 i 5.

10 Kryteria DSM IV dla uzależnienia od substancji akcentują istnienie zespołów symptomów lub behawioralnych oznak, które wskazują na cierpienie lub utratę niektórych zdolności. Istnieją trzy podstawowe cechy tego zbioru kryteriów: 1.Utrata kontroli nad zażywaniem substancji. 2.Upośledzenie codziennego funkcjonowania oraz niezaprzestanie przyjmowania danej substancji mimo przykrych skutków zażywania. 3.Fizyczne lub emocjonalne przystosowanie do substancji, takie jak ustabilizowanie poziomu tolerancji lub zespół abstynencyjny

11 Na rozwój uzależnienia mają wpływ 3 grupy czynników:

12 1.Właściwości chemiczne tytoniu. To nikotyna znajdująca się w dymie tytoniowym jest substancją uzależniającą. Farmakologiczny mechanizm jej działania jest podobny do działania heroiny i amfetaminy, co więcej nikotyna kilkakrotnie silniej oddziałuje na układ nerwowy w porównaniu do alkoholu czy narkotyków. Wytworzenie się sztucznej potrzeby fizjologicznej przymusu zażywania tytoniu wynika ze zwiększenia aktywności enzymów metabolizujących nikotynę. Podłożem uzależnienia od tytoniu jest aktywowanie neuronalnej sieci przyjemności, poprzez zwiększenie wydzielania dopaminy. Mechanizm ten związany jest z funkcjami psychicznymi i jego pojawienie się jest interpretowane jako nagroda. Natomiast ograniczenie lub brak nikotyny prowadzi do wystąpienia przykrych objawów abstynenckich.

13 2.Czynniki społeczne to druga grupa warunkująca powstanie uzależnienia od tytoniu. Dorośli traktują palenie jako element stylu życia, sposób na radzenie sobie z problemami i modelują takie zachowanie u młodych ludzi. Osoby rozpoczynające palenie w młodym wieku z czasem się uzależniają

14 3. Kolejna grupa czynników wpływająca na powstanie i rozwój uzależnienia koncentruje się wokół indywidualnych predyspozycji biologicznych i psychologicznych człowieka. Cechy osobowości, które mogą predysponować do rozwoju uzależnienia to: niedojrzałość emocjonalna, niska tolerancja na frustrację, ograniczona samokontrola oraz impulsywność i agresywność.

15 JAK WZMOCNIĆ MOTYWACJĘ DO ZMIANY RODZAJE MOTYWACJI

16 Słowo motywacja składa się z dwóch części: Motyw i Akacja. Aby podjąć działanie trzeba mieć do tego odpowiednie motywy. Składniki motywacji to: - kierunek co stara się zrobić dana osoba - wysiłek jak bardzo się stara - wytrwałość jak długo się stara

17 Codziennie nawykowo wykonujemy wiele czynności i nie musimy się do nich motywować np. mycie zębów. Ludzie potrzebują motywacji do wykonywania czynności, które nie są dla nich przyjemnością. Największej motywacji wymagają czynności, które muszą być powtarzane mnóstwo razy zanim zostanie osiągnięty cel. Są to bardzo żmudne działania i bez motywacji człowiekowi nie chce się ich robić.

18 Rodzaje motywacji: Motywacja zewnętrzna polega na zachęceniu do działania przez stosowanie kar i nagród, człowiek sam nie odczuwa potrzeby zrobienia czegoś, jest ona wzbudzona chęcią otrzymania nagrody lub uniknięcia kary. Potocznie mówi się, że to metoda kija i marchewki. Człowiek podlegający motywacji zewnętrznej uważa, że musi coś zrobić lub zachować się w określony sposób, jednak sam, bez zewnętrznych nacisków nie czuje takiej potrzeby. Dotyczy to ucznia odrabiającego nudne zadanie, pracownika, który wykonuje swoje zadania, bo tego wymaga od niego szef, męża, który myje podłogę w kuchni, bo żona obiecała, że w zamian uprasuje mu koszule, choć on naprawdę nie czuje potrzeby mycia podłogi przecież sam widział w zeszłym miesiącu, że żona to robiła.

19 W ramach motywacji zewnętrznej można stosować motywację negatywną, zwaną ujemną, opartą na różnego rodzaju karach. Człowiek działa w określony, oczekiwany przez innych (nauczyciela, pracodawcę) sposób, by uniknąć kary (złej oceny, uwagi, odebrania premii itp.). Motywacja negatywna powoduje lęk, który paraliżuje wszelkie samodzielne działania, inicjatywę, rozwój, a mobilizuje do efektywniejszych działań tylko w celu uniknięcia kary. Drugi rodzaj motywacji zewnętrznej to motywacja pozytywna, zwana dodatnią, oparta na dodatnich wzmocnieniach. Za określone działanie, czy zachowanie, czeka określona, obiecana wcześniej nagroda. Jest to nagroda warunkowa, zwana przez psychologów wzmocnieniem jeśli to ( Jeśli odrobisz lekcje, dostaniesz pieniądze na kino ). Ten rodzaj motywacji może szybko doprowadzić do tego, że bez nagrody człowiek nie będzie podejmował żadnych oczekiwanych działań.

20 Motywacja wewnętrzna gdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich własnych potrzeb, które sam odczuwa. Wykonanie zadania dostarcza wówczas nagrody wewnętrznej, satysfakcji, podnosi poczucie własnej wartości. Warto pamiętać, że planowany wynik podejmowanych działań powinien zostać przez jednostkę oceniony jako potrzebny i pożądany. Dla skutecznej motywacji ważne jest wypracowanie w osobie motywowanej przekonania o użyteczności planowanego efektu. Obiekt motywowania musi być również przekonany, że będzie w stanie osiągnąć pożądany wynik. Ważne jest też wypracowanie u osoby motywowanej subiektywnego przekonania o prawdopodobieństwie osiągnięcia pożądanego wyniku. Zasady te są bardzo ważne dlatego, że stopień motywacji do osiągnięcia danego celu jest modyfikowany przez prawdopodobieństwo użyteczności tego wyniku oraz możliwości osiągnięcia go przez jednostkę

21 Jak zwiększyć motywację? Deklaracja innym tego co mamy zrobić. Zaplanowanie nagrody za wykonanie celu Wizualizacja celu- pomyśl jak będziesz się czuł gdy osiągniesz cel. Jak zmieni się Twoje życie. Analiza negatywnych konsekwencji niezrealizowania celu Analiza pozytywnych konsekwencji zrealizowania celu Rozpoczęcie zadania od czegoś prostego Modelowanie osób które osiągnęły sukces Podniesienie znajomości przedmiotu

22 Czynniki hamujące motywację: brak wiary w swoje możliwości, błędne odczytywanie swoich pragnień, obawa przed porażką i nowością, negatywne nastawienie brak wsparcia ze strony otoczenia

23 WPŁYW DYMU TYTONIOWEGO NA ORGANIZM Dym tytoniowy to prawie 4000 chemicznych związków, oto niektóre z nich: aceton- rozpuszczalnik, potrafi rozpuścić tkankę łączną; arsen- będący popularna trutką na szczury, butan- stosowany do produkcji benzyny; chlorek winylu- stosowany w produkcji plastiku; ciała smołowate- powodują u człowieka nowotwory złośliwe; cyjanowodór- inaczej zwany kwasem pruskim, był stosowany przez hitlerowców do ludobójstwa (komory gazowe); formaldehyd- używany w konserwacji biologicznych preparatów; kadm- metal silnie trujący; nikotyna- ma działanie obkurczające na ścianę naczyń krwionośnych, powoduje podwyższenie ciśnienia krwi; odpowiada za przyspieszenie bicia serca oraz zaburzenie jego rytmu; tlenek węgla- inaczej czad, powoduje zmniejszenie zawartości tlenu krążącego we krwi, przez co dochodzi do utrudnienia pracy serca, jak i problemów w rozprowadzeniu tlenu po różnych częściach i narządach organizmu ludzkiego; jest związkiem będącym bezpośrednią przyczyną zgonu wielu osób podczas pożarów.

24

25 Jakie choroby grożą palaczom? Choroby układu krążenia: zawał serca, udar mózgu, choroba niedokrwienna kończyn dolnych. nadciśnienie tętnicze choroba zakrzepowo-zatorowa

26 Nowotwory złośliwe nowotwór płuc, nowotwór jamy ustnej, nowotwór gardła, nowotwór krtani, nowotwór przełyku, nowotwór trzustki, nowotwór pęcherza moczowego nowotwór nerek.

27 Rozedma i zapalenie oskrzeli (przewlekle) Infekcje górnej części dróg oddechowych Choroba wrzodowa (żołądek, dwunastnica) Przepuklina jelitowa Zmniejszona potencja seksualna oraz płodność Twarz nikotynowa Katarakta

28 Narażonymi na chorobę narządami palacza są: płuca; tarczyca; serce; mózg; jelita; żołądek; trzustka; nerki.

29 Wypalenie paczki papierosów dostarcza do organizmu równowartość 1 filiżanki SMOŁY! Ta kleista substancja zlepia rzęski, które występują w drogach oddechowych. Przez to uniemożliwia ich oczyszczenie. Między innymi dlatego osoby palące cierpią na poranny kaszel i chrypę. Palenie papierosów negatywnie wpływa więc na pracę całego organizmu - od płuc, poprzez serce, do mózgu. W efekcie palacz może mieć nie tylko niedotleniony organizm, wyższe ciśnienie tętnicze krwi, miażdżycę, chorobę niedokrwienną serca, także chore nerki oraz wątrobę.

30 Organizm broni się przed nikotyną. Gdy tylko dostarczamy ją do organizmu wraz z papierosowym dymem, od razu stara się jej pozbyć. Rusza proces metaboliczny w wątrobie, a nikotyna, która nie uległa rozpadowi, wydalana jest przez nerki. Tym samym wątroba i nerki są u osób uzależnionych od nikotyny silnie obciążone Stąd prosta droga do rozwoju nowotworu wątroby i nerek. Ale w przypadku palaczy nie tyko rak oznacza ryzyko przedwczesnej śmierci. Szacuje się, że średnia różnica długości życia między osobami palącymi i niepalącymi wynosi 15 lat. Każdy wypalony papieros zwiększa ryzyko (nawet trzykrotnie) nagłego zgonu z powodu zawału serca i udaru mózgu.

31 Palenie papierosów osłabia odporność w związku z tym palacze częściej łapią infekcje dróg oddechowych, które u nich z lekkich dolegliwości szybko przeradzają się w poważne choroby, tj. zapalenie oskrzeli czy płuc.

32 METODY WALKI Z NAŁOGIEM Na zaprzestanie palenia nigdy nie jest za późno. Nawet po kilkudziesięciu latach palenia tytoniu organizm jest w stanie, przynajmniej częściowo, naprawić szkody wyrządzone przez dym tytoniowy. I nigdy nie jest za późno na uzyskanie kontroli nad swoim życiem i wyzwolenie się z nałogu, jakim jest uzależnienie od tytoniu. W przypadku uzależnienia od tytoniu działają swoiste mechanizmy, z jednej strony fizjologiczne, związane z oddziaływaniem nikotyny na ośrodkowy układ nerwowy, a z drugiej psychologiczne mechanizmy regulacyjne, zwłaszcza te dotyczące procesów emocjonalno-motywacyjnych, poznawczych i zachowania. Jak pokazuje praktyka, nie jest łatwe zaprzestanie palenia i utrzymanie trwałej abstynencji, gdyż jest to proces rozłożony w czasie i wiele trudności na różnym etapie tego procesu wynika ze specyfiki zespołu uzależnienia od tytoniu, który jest chorobą przewlekłą.

33 Zaprzestawanie palenia to proces, w którym ważna jest gotowość do zmiany sposobu funkcjonowania bez palenia, decyzja o podjęciu działania i motywowanie się do utrzymania tej zmiany w celu zapobiegania nawrotom do palenia. Czasami konieczna jest specjalistyczna pomoc w poradzeniu sobie z nałogiem palenia tytoniu, zwłaszcza w sytuacji, gdy przybrał on rozmiary zespołu uzależnienia. W początkowym okresie stawania się osobą niepalącą należy poszukiwać argumentów przemawiających za zaprzestaniem palenia, zdobywać informacje na temat palenia czy też rozpoznawania objawów uzależnienia oraz danych dotyczących metod pomocnych w utrzymaniu abstynencji. Trzeba prosić innych o wsparcie, a czasem zasięgnąć specjalistycznej porady lekarza, psychologa czy terapeuty uzależnień. Na początek warto zastanowić się nad przyczynami trwania w nałogu i porównać straty i zyski z palenia oraz z niepalenia. Odpowiedź na to pytanie stanowi cenną wskazówkę dla dalszych etapów. Można przeprowadzić sobie test Dlaczego palę? który pomoże odpowiedzieć na pytanie, co może być największym problemem w procesie zaprzestawania palenia. Ponadto warto przeprowadzić analizę bilans zysków i strat wynikających z palenia i niepalenia

34 Po podjęciu decyzji o zaprzestaniu palenia trzeba opracować odpowiedni plan. Osoba paląca może wyznaczyć dzień, w którym już nie będzie paliła; może się też przygotowywać przez jakiś czas do całkowitego odstawiania tytoniu np. poprzez stopniowe zmniejszanie liczby wypalanych papierosów, zmniejszenie czasu narażenia na ekspozycję na dym tytoniowy, unikanie palenia w typowych sytuacjach, zmianę gatunku papierosów, zastępowanie palenia innymi czynnościami. Należy ustalić cel działań: rzucenie palenia tytoniu lub jego ograniczenie. Ograniczenie palenia jest możliwe w przypadku szkodliwie używających tytoń, w przypadku osób uzależnionych jest to zadanie niezwykle trudne i często stanowi etap przygotowujący do pozbycia się tego nałogu. To ostatnie można rozważyć w przypadku bardzo dużej liczby wypalanych w ciągu dnia papierosów i jest niezwykle trudne dla osób uzależnionych, niemniej często stanowi etap przygotowujący do porzucenia nałogu.

35 Motywujące jest obserwowanie drobnych sukcesów, takich jak: mniejsza liczba wypalanych papierosów, więcej czasu przeznaczonego na inne przyjemności, inne korzyści z podjętej decyzji, unikanie myślenia o paleniu oraz wspierający stosunek innych osób. W przypadku pojawiania się trudności w ograniczaniu palenia bądź utrzymywaniu abstynencji pomocna bywa wspierająca rozmowa na przykład z osobą, która kiedyś także podjęła decyzję o zaprzestaniu palenia tytoniu. Czasami osoby palące mówią: Już tyle razy próbowałem rzucić palenie i nic z tego nie wyszło. Częstym powodem wracania do palenia we wczesnym okresie jest nieradzenie sobie z objawami abstynencyjnymi. Przydatnym narzędziem służącym do oceny nasilenia farmakologicznego uzależnienia od tytoniu jest test Fargerströma:

36 Gdy pojawią się objawy zespołu odstawienia tytoniu, które mogą się stać źródłem dużego cierpienia np. silny głód tytoniowy, wzmożona drażliwość, bezsenność, objawy somatyczne wówczas można poradzić się specjalisty. Ten ostatni może zaproponować pomoc farmakologiczną i/lub psychologiczną. Objawy odstawienia tytoniu już po kilku dniach stają się mniej uciążliwe, a wsparcie farmakologiczne pomaga skutecznie przejść przez ten trudniejszy etap. Wzbudzanie lęku przed niepowodzeniem i doświadczaniem przykrych objawów wydaje się mało motywujące, natomiast analiza wcześniejszych prób jest źródłem informacji o trudnościach, które w kolejnej próbie można redukować.

37 Początkowo warto unikać sytuacji, miejsc i osób, a nawet własnych myśli, które wyzwalają głód nikotynowy, a zamiast tego lepiej przypominać sobie korzyści płynące z niepalenia, by wzmocnić motywację do kontynuowania zmiany. Wskazane jest towarzystwo osób niepalących, unikanie sytuacji wywołujących napięcie psychofizyczne i uczenie się nowych zachowań ważnych dla funkcjonowania jako osoby niepalącej. Uzależnienie od tytoniu ma charakter postępujący i długotrwały, a więc nawet po długim okresie abstynencji zdarzają się nawroty. Zagrożenie nawrotem zmniejsza się w sytuacji, gdy osoba paląca wykształci u siebie umiejętności radzenia sobie bez pomocy papierosa, zwłaszcza w sytuacjach napięcia emocjonalnego. A jeśli zdarzy się nawrót trudno, należy podjąć kolejną próbę zaprzestania palenia. Jednak trzeba przeanalizować przyczyny nawrotu, aby nie powtórzyć tego samego błędu, co więcej, to przykre doświadczenie można wykorzystać dla odniesienia sukcesu.

38 Porady na przetrwanie trudnego okresu po rzuceniu palenia: przez pierwsze dni najlepiej spędzać w miarę możliwości jak najwięcej czasu tam, gdzie zabronione jest palenie (biblioteka, muzeum, sklep, kościół); należy pić dużo nie gazowanej wody oraz owocowych soków; powinno się unikać alkoholu oraz innych rzeczy często kojarzonych z papierosami; ręce należy zająć innymi przedmiotami, np. ołówkiem, kostką Rubika, spinaczem biurowym; gdy brak czegoś w ustach pomaga żucie gumy, ssanie cukierków, gryzienie jabłek, marchewek, pestek; należy się wyspać; powinno się zastosować odpowiednią dietę (przynajmniej przez pół roku), ograniczając spożywanie cukru, kawy, piwa, mięsa, tłuszczów zwierzęcych, a spożywając więcej świeżych owoców, warzyw, ryb, tłuszczów roślinnych; trzeba uprawiać sport.

39 Jakie korzyści przyniesie zaprzestanie palenia tytoniu:

40 Zdrowotne: Po 20 minutach powracają do normy tętnicze ciśnienie krwi oraz czynność serca, tętno się obniża. Po 8 godzinach spada poziom tlenku węgla zawartego we krwi, wzrasta poziom tlenu. Jakie korzyści przyniesie zaprzestanie palenia tytoniu: Po 24 godzinach spada ryzyko zawału serca (ostrego). Po 48 godzinach zmysły smaku oraz zapachu powracają do normy. Po 2 tygodniach- 3 miesiącach poprawia się stan krążenia, wzrasta wydolność fizyczna, w płucach wydolność poprawia się o 30%. Po 1 miesiącu- 9 miesiącach układ oddechowy poprawia swą wydolność, kaszel, zmęczenie, duszności ustępują. Po okresie 1 roku choroba niedokrwienna serca- jej ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę.

41 Po okresie 5 lat rak płuc, krtani, przełyku, jamy ustnej- ich ryzyko zachorowania zmniejsza się o połowę; udar mózgu- ryzyko wystąpienia obniża się w sporym stopniu. Po okresie 10 lat choroba niedokrwienna- ryzyko jej wystąpienia staje się podobne do tego u osób nigdy nie palących papierosów; rak krtani, przełyku, jamy ustnej, nerek, pęcherza moczowego- ryzyko zachorowania zmniejsza się w dalszym ciągu. Po okresie 15 lat rak płuc- ryzyko rozwinięcia się choroby jest na tym samym poziomie, co u osób nie palących nigdy tytoniu

42 Finansowe: Załóżmy że paczka papierosów kosztuje 10zł Nałogowy palacz, który skończy z nałogiem zyska: po 1 dniu- 10 zł czasopismo 4 dni 40zł bilet do kina 1 tydzień 70zl bluzka 1 miesiąc 300zł buty 4 miesiące 1200zł rower 6 miesięcy 1800 (pralka) po 1 roku zł; (wczasy)

43 Wypalenie papierosa zajmuje przeciętnie ok. 7 min. Jeśli przyjmiemy ze wypalamy dziennie 10 papierosów to na tą czynność tracimy 70 min (czyli ponad godzinę). Tygodniowo daje to stracenie ponad 8 godzin.

44 Dziękuję za uwagę

NIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK. Slajd nr 1

NIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK. Slajd nr 1 NIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK Slajd nr 1 PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT NIKOTYNIZMU NIKOTYNIZM (fr. nicotinisme) med. społ. nałóg palenia lub żucia tytoniu albo zażywania tabaki, powodujący przewlekłe (rzadziej

Bardziej szczegółowo

1492 Krzysztof Kolumb w czasie swej podróży do Indian został poczęstowany wysuszonymi liśćmi tytoniowymi

1492 Krzysztof Kolumb w czasie swej podróży do Indian został poczęstowany wysuszonymi liśćmi tytoniowymi Palenie tytoniu jest jednym z czynników zagrażających zdrowiu, a nawet życiu. Obecnie znanych jest około 5000 składników, które występują w dymie tytoniowym. Najbardziej szkodliwe to: nikotyna, tlenek

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzieo Rzucania Palenia każdy trzeci czwartek listopada 17 listopada 2011 r. Szkodliwośd Palenia Tytoniu

Światowy Dzieo Rzucania Palenia każdy trzeci czwartek listopada 17 listopada 2011 r. Szkodliwośd Palenia Tytoniu Światowy Dzieo Rzucania Palenia każdy trzeci czwartek listopada 17 listopada 2011 r. ogólnokrajowa kampania społeczna dla osób palących; tysiące palaczy starają się wytrwad ten jeden dzieo w niepaleniu,

Bardziej szczegółowo

Nikotyna a nasz organizm

Nikotyna a nasz organizm BIULETYN Z ZAKRESU PROFILAKTYKI ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH Nikotyna a nasz organizm Podstawowe wiadomości na temat dymu tytoniowego. Biologiczne działanie wielu substancji toksycznych i rakotwórczych oraz uzależniająca

Bardziej szczegółowo

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK PAPIEROS CO TO TAKIEGO? Wyrób tytoniowy składający się z rurki

Bardziej szczegółowo

Prezentacja antynikotynowa PAPIEROSOM POWIEDZ STOP

Prezentacja antynikotynowa PAPIEROSOM POWIEDZ STOP Prezentacja antynikotynowa PAPIEROSOM POWIEDZ STOP Co to jest nałóg? Często zadajemy sobie to pytanie? Nałóg, to zakorzeniona dysfunkcja sprawności woli przejawiająca się w chronicznym podejmowaniu szkodliwych

Bardziej szczegółowo

Rzucenie palenia to dla każdego wyzwanie i decyzja, którą trudno podjąć. Jest to jednak najważniejsza rzecz, którą można zrobić, by poprawić swój

Rzucenie palenia to dla każdego wyzwanie i decyzja, którą trudno podjąć. Jest to jednak najważniejsza rzecz, którą można zrobić, by poprawić swój Rzucenie palenia to dla każdego wyzwanie i decyzja, którą trudno podjąć. Jest to jednak najważniejsza rzecz, którą można zrobić, by poprawić swój stan zdrowia. Poza tym niesie ze sobą natychmiastowe korzyści.

Bardziej szczegółowo

PATOLOGIE SPOŁECZNE ALKOHOLIZM, NIKOTYNIZM, NARKOMANIA. OPRACOWANIE: Karolina Gajdosz Agnieszka Wańczyk

PATOLOGIE SPOŁECZNE ALKOHOLIZM, NIKOTYNIZM, NARKOMANIA. OPRACOWANIE: Karolina Gajdosz Agnieszka Wańczyk PATOLOGIE SPOŁECZNE ALKOHOLIZM, NIKOTYNIZM, NARKOMANIA OPRACOWANIE: Karolina Gajdosz Agnieszka Wańczyk ALKOHOLIZM Alkoholizm - nazywany jest również zespołem uzależnienia od alkoholu, chorobą alkoholową

Bardziej szczegółowo

,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM

,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM ,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM UZALEŻNIENIE UZALEŻNIENIE TO NABYTA SILNA POTRZEBA WYKONYWANIA JAKIEJŚ CZYNNOŚCI LUB ZAŻYWANIA JAKIEJŚ SUBSTANCJI. WSPÓŁCZESNA PSYCHOLOGIA TRAKTUJE POJĘCIE UZALEŻNIENIA

Bardziej szczegółowo

Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji.

Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Uzależnienia Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Termin uzależnienie jest stosowany głównie dla osób, które nadużywają narkotyków, alkoholu i papierosów. Używki Wszystkie używki stanowią

Bardziej szczegółowo

Rzuć palenie razem z nami!

Rzuć palenie razem z nami! Rzuć palenie razem z nami! 11. Bądź przekonany, dlaczego chcesz rzucić Chcesz rzucić palenie, ale czy wiesz dlaczego? Slogan Palenie jest niezdrowe tu nie wystarczy. Aby zyskać motywację, potrzebujesz

Bardziej szczegółowo

CHOROBY NOWOTWOROWE. Dym tytoniowy zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych!

CHOROBY NOWOTWOROWE. Dym tytoniowy zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych! CHOROBY NOWOTWOROWE Palenie tytoniu kojarzy się przede wszystkim z rakiem płuc. W rzeczywistości, papierosy powodować mogą znacznie więcej nowotworów złośliwych. Zalicza się do nich na przykład: raka krtani,

Bardziej szczegółowo

Co warto wiedzieć o zagrożeniach związanych z paleniem tytoniu?

Co warto wiedzieć o zagrożeniach związanych z paleniem tytoniu? Co warto wiedzieć o zagrożeniach związanych z paleniem tytoniu? HISTORIA NIKOTYNY Kiedy Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi marynarzami na nieznanym lądzie, dnia 11 października Roku Pańskiego 1492, został

Bardziej szczegółowo

Palenie papierosów FAKTY

Palenie papierosów FAKTY Palenie papierosów FAKTY Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) palenie jest największym pojedynczym śmiertelnym zagrożeniem dla zdrowia. Tytoń odpowiada za ponad 500 000 zgonów w UE. WHO szacuje,

Bardziej szczegółowo

Rzuć palenie - przedłuż życie swoje i bliskich 31 maja Światowym Dniem bez Tytoniu

Rzuć palenie - przedłuż życie swoje i bliskich 31 maja Światowym Dniem bez Tytoniu Rzuć palenie - przedłuż życie swoje i bliskich 31 maja Światowym Dniem bez Tytoniu Światowy Dzień bez Tytoniu ustanowiony został przez Światową Organizację Zdrowia i stanowi część programu - Europa wolna

Bardziej szczegółowo

Sobą być dobrze żyć młodzież bez uzależnień

Sobą być dobrze żyć młodzież bez uzależnień Sobą być dobrze żyć młodzież bez uzależnień UZALEŻNIENIA-DZIĘKUJĘ, NIE! Co to jest uzależnienie? Uzależnienie to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. W

Bardziej szczegółowo

Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów

Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów Palenie tytoniu a nowotwory w Polsce na podstawie Krajowego Rejestru Nowotworów Rak płuca występuje niemal wyłącznie u palaczy i osób narażonych na bierne palenie. Dowody na związek dymu papierosowego

Bardziej szczegółowo

RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI! Wdychasz, wydychasz, nic nie masz a zdychasz!

RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI! Wdychasz, wydychasz, nic nie masz a zdychasz! RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI! Wdychasz, wydychasz, nic nie masz a zdychasz! Dlaczego palenie papierosów jest szkodliwe? Koncerny tytoniowe dodają do tytoniu wiele substancji konserwujących, aromatów o nie

Bardziej szczegółowo

Opracowała: a: mgr Agata Grochowiecka

Opracowała: a: mgr Agata Grochowiecka Dorosłym być Opracowała: a: mgr Agata Grochowiecka Prawda czy fałsz? Sprawdź swoją wiedzę: 1. Ktoś,, kto ma silną wolę nigdy się nie uzaleŝni? 2. UzaleŜnienie to choroba, którą się leczy w specjalnych

Bardziej szczegółowo

Lekarz wobec pacjenta palącego tytoń?

Lekarz wobec pacjenta palącego tytoń? Lekarz wobec pacjenta palącego tytoń? Palenie jest najważniejszym, pojedynczym, możliwym do wyeliminowania czynnikiem odpowiedzialnym za szereg chorób i zgonów. Jest przyczyną większej liczby zgonów niż

Bardziej szczegółowo

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

Europejski Tydzień Walki z Rakiem 1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie

Bardziej szczegółowo

Europejski kodeks walki z rakiem

Europejski kodeks walki z rakiem Europejski kodeks walki z rakiem Dlaczego walczymy z rakiem? Nowotwory są drugą przyczyną zgonów w Polsce zaraz po zawałach i wylewach. Liczba zachorowao na nowotwory złośliwe w Polsce to ponad 140,5 tys.

Bardziej szczegółowo

Nie zamykaj oczu Rodzicu! Twoje dziecko liczy na Ciebie

Nie zamykaj oczu Rodzicu! Twoje dziecko liczy na Ciebie Nie zamykaj oczu Rodzicu! Twoje dziecko liczy na Ciebie Przygotowała: Katarzyna Ostrowska pedagog szkolny Szkoła Podstawowa im. Świętego Jana Pawła II w Białce Uzależnienie od tytoniu jest to choroba,

Bardziej szczegółowo

Nikotyna. Projekt opracowany przez: Kingę Januszewicz, Zuzannę Marusiak, Milenę Świątkowską oraz Kalinę Kwokę

Nikotyna. Projekt opracowany przez: Kingę Januszewicz, Zuzannę Marusiak, Milenę Świątkowską oraz Kalinę Kwokę Nikotyna Projekt opracowany przez: Kingę Januszewicz, Zuzannę Marusiak, Milenę Świątkowską oraz Kalinę Kwokę Czym jest nikotyna? Jest to organiczny związek chemiczny alkaloidów pirydynowych. Naturalnie

Bardziej szczegółowo

Wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Onkologii w Warszawie wskazują,

Wyniki badań przeprowadzonych przez Centrum Onkologii w Warszawie wskazują, CEL STRATEGICZNY PROGRAMU NA ROK 2014: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego,

Bardziej szczegółowo

Nie pal, nie truj się...

Nie pal, nie truj się... Nie pal, nie truj się... Palenie papierosów Tytoń to produkt z liści rośliny tej samej nazwy. Zawiera dużo niebezpiecznych związków, takich jak nikotyna oraz substancje smoliste, które zakłócają prawidłowe

Bardziej szczegółowo

Uzależnieniom mówimy STOP

Uzależnieniom mówimy STOP Uzależnieniom mówimy STOP Uzależnienia Nałóg to uzależnienie, przymusowe przyjmowanie substancji uzależniającej, psychiczne i fizyczne przyzwyczajenie się do tej substancji. Powoduje negatywne skutki zdrowotne

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu 2015 r.

Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu 2015 r. Światowy Dzień Rzucania Palenia Tytoniu 2015 r. Rzuć palenie zanim będzie za późno Według danych WHO każdego roku z powodu palenia czynnego i biernego umiera 6 milionów osób 1 osoba na 6 sekund. W Polsce

Bardziej szczegółowo

ZASTANÓW DIĘ CZY CHCESZ WDYCHAĆ TOKSYCZNE ZWIĄZKI ZAWARTE W DYMIE TYTONIOWYM?

ZASTANÓW DIĘ CZY CHCESZ WDYCHAĆ TOKSYCZNE ZWIĄZKI ZAWARTE W DYMIE TYTONIOWYM? ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTOŚIU 31 MAJ Żyjmy w świecie wolnym od dymu tytoniowego Kiedyś papieros składał się z tytoniu oraz papierowego opakowania. Obecnie produkuje się papierosy na skalę przemysłową. W trakcie

Bardziej szczegółowo

Spis Treści 7. Leczenie uzależnień 8.Podsumowanie

Spis Treści 7. Leczenie uzależnień 8.Podsumowanie STOP UZALEŻNIENIOM Spis Treści 1. Uzależnienie 2.Alkoholizm 3. Nikotynizm 4.Uzależnienie od Komputera i Internetu 5.Narkomania 6.Uzależnienie od Dopalaczy 7.Leczenie uzależnień 8.Podsumowanie Uzależnienie

Bardziej szczegółowo

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych

Bardziej szczegółowo

Palenie tytoniu a zdrowie dziecka. mgr Justyna Szczęsna Sekcja Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej PSSE w Krapkowicach Krapkowice 25.10.

Palenie tytoniu a zdrowie dziecka. mgr Justyna Szczęsna Sekcja Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej PSSE w Krapkowicach Krapkowice 25.10. Palenie tytoniu a zdrowie dziecka mgr Justyna Szczęsna Sekcja Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej PSSE w Krapkowicach Krapkowice 25.10.2011 roku Bierne palenie Bierne palenie to wdychanie dymu tytoniowego

Bardziej szczegółowo

PALENIE TO POWAŻNY PROBLEM

PALENIE TO POWAŻNY PROBLEM PALENIE TO POWAŻNY PROBLEM PALENIE JAKO PROBLEM SPOŁECZNY 100.000 tysięcy ludzi każdego roku w Polsce przedwcześnie umiera na choroby spowodowane paleniem tytoniu. 10.000.000 Polaków pali regularnie 15-20

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: NIKOTYNOWA PUŁAPKA. Pomoce: plansza lub folia W błękitnym dymku, kartki dla każdego ucznia Ponure fakty o paleniu

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: NIKOTYNOWA PUŁAPKA. Pomoce: plansza lub folia W błękitnym dymku, kartki dla każdego ucznia Ponure fakty o paleniu SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: NIKOTYNOWA PUŁAPKA. Cele: - uświadomienie szkodliwości tytoniu, - zwrócenie uwagi na skutki uzależnienia od palenia papierosów, - przedstawienie kilku sposobów rzucenia

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH DLA KLASY V TEMAT: WPŁYW PALENIA NA RÓŻNE UKŁADY NASZEGO CIAŁA

KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH DLA KLASY V TEMAT: WPŁYW PALENIA NA RÓŻNE UKŁADY NASZEGO CIAŁA KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH DLA KLASY V TEMAT: WPŁYW PALENIA NA RÓŻNE UKŁADY NASZEGO CIAŁA Cele: zrozumienie, że palenie szkodzi zdrowiu zarówno palących, jak i niepalących, uświadomienie

Bardziej szczegółowo

Bądź mądry i modny, nie pal!

Bądź mądry i modny, nie pal! Bądź mądry i modny, nie pal! CZY WIESZ? Palenie tytoniu jest na świecie przyczyną prawie 4 milionów zgonów rocznie. Z powodu tzw. chorób odtytoniowych umiera dziennie 11 tys. palaczy. W Polsce choroby

Bardziej szczegółowo

Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych

Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Wpływ alkoholu na ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych Badania epidemiologiczne i eksperymentalne nie budzą wątpliwości spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów złośliwych, zwłaszcza

Bardziej szczegółowo

PODSUMOWANIE PLANU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM DLA PRODUKTU NIQUITIN MINI CITRUS PRZEZNACZONE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI

PODSUMOWANIE PLANU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM DLA PRODUKTU NIQUITIN MINI CITRUS PRZEZNACZONE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI PODSUMOWANIE PLANU ZARZĄDZANIA RYZYKIEM DLA PRODUKTU NIQUITIN MINI CITRUS PRZEZNACZONE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI Omówienie rozpowszechnienia choroby W skali świata użycie tytoniu przyczynia się do śmierci

Bardziej szczegółowo

Palić czy nie? 2 godziny. Wstęp

Palić czy nie? 2 godziny. Wstęp 2 godziny Palić czy nie? Wstęp Palenie tytoniu zabija około 5 milionów palaczy rocznie na świecie, co stanowi równowartość pasażerów, jaką pomieści 30 jumbojetów dziennie. W Polsce około 10 milionów Polaków

Bardziej szczegółowo

XV wiek Ameryka Południowa Indianie Arawaka. Jean Nikot francuski lekarz i ambasador w Portugalii. Leczył nikotyną Katarzynę Medycejską na migrenę.

XV wiek Ameryka Południowa Indianie Arawaka. Jean Nikot francuski lekarz i ambasador w Portugalii. Leczył nikotyną Katarzynę Medycejską na migrenę. Lek. med. Agata Smołucha XV wiek Ameryka Południowa Indianie Arawaka Jean Nikot francuski lekarz i ambasador w Portugalii. Leczył nikotyną Katarzynę Medycejską na migrenę. Nikotynizm to choroba ICD 10:

Bardziej szczegółowo

SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III

SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III MOTYWACJA UCZNIA DO NAUKI 1. Pojęcie motywacji 2. Procesy motywacyjne 3. Rodzaje motywacji 4. Motywowanie ucznia w klasach I - III Pojęcie motywacji Motywacja rozumiana

Bardziej szczegółowo

5 tysięcy Co grozi palaczowi?

5 tysięcy Co grozi palaczowi? Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba Wybierz Ŝycie BEZ tytoniu Projekt Edukacji Pacjentów realizowany w ramach systemu jakości Akredytacja pod kierunkiem: dr

Bardziej szczegółowo

Rzucanie Palenia Stop Smoking. Przewlekła Choroba Nerek. Chronic kidney disease chapter 7

Rzucanie Palenia Stop Smoking. Przewlekła Choroba Nerek. Chronic kidney disease chapter 7 Stop Smoking Przewlekła Choroba Nerek Chronic kidney disease chapter 7 Powszechnie wiadomo, że palenie jest niezdrowym nawykiem. Obecnie najpopularniejszym sposobem palenia jest palenie papierosów. Inne

Bardziej szczegółowo

Należy pamiętać, że nie ma bezpiecznej dawki dymu tytoniowego, zarówno dla aktywnie palących, jak i biernych palaczy.

Należy pamiętać, że nie ma bezpiecznej dawki dymu tytoniowego, zarówno dla aktywnie palących, jak i biernych palaczy. Tytoń -roślina która po procesie wysuszenia i zmielenia jest podstawowym składnikiem papierosów. Swoją popularność zawdzięcza głównie obecności nikotyny. Historia palenia tytoniu sięga najdawniejszych

Bardziej szczegółowo

Używki- to produkty spożywcze nie mające właściwości odżywczych, zawierające substancje, które działają pobudzająco na układ nerwowy.

Używki- to produkty spożywcze nie mające właściwości odżywczych, zawierające substancje, które działają pobudzająco na układ nerwowy. Używki- to produkty spożywcze nie mające właściwości odżywczych, zawierające substancje, które działają pobudzająco na układ nerwowy. Uzależnienie nałóg - to silne pragnienie zażywania konkretnych środków,

Bardziej szczegółowo

Obrzydliwe lecz prawdziwe... sami możecie wyrobić sobie zdanie.

Obrzydliwe lecz prawdziwe... sami możecie wyrobić sobie zdanie. Obrzydliwe lecz prawdziwe... sami możecie wyrobić sobie zdanie. Nikotyna związek chemiczny, który prowadzi do uzależnienia od papierosów w wysokich dawkach stanowi truciznę. Tytoń wypalany w dowolnej formie

Bardziej szczegółowo

Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM

Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Zdrowo żyjesz - wygrywasz SZKOŁA PROMUJĄCA ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM Co wpływa na nasze zdrowie? OPIEKA ZDROWOTNA NASZE GENY STYL ŻYCIA 50% Jakie mogą być efekty naszego stylu życia?

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( ) ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,

Bardziej szczegółowo

GATS wyniki badania. Witold Zatoński, Krzysztof Przewoźniak, Jakub Łobaszewski, oraz Zespół Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów

GATS wyniki badania. Witold Zatoński, Krzysztof Przewoźniak, Jakub Łobaszewski, oraz Zespół Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów GATS wyniki badania Witold Zatoński, Krzysztof Przewoźniak, Jakub Łobaszewski, oraz Zespół Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Zespół ZEiPN Mgr Magda Cedzyńska Mgr Jadwiga Cieśla Mgr inż. Kinga

Bardziej szczegółowo

2. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ

2. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ 2. PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ Zdrowy styl życia, a alkohol Temat 1: Jaką rolę pełni sport w życiu człowieka? - Uczeń dowie się, dlaczego warto uprawiać sport. - Uczeń dowie się, dlaczego warto aktywnie spędzać

Bardziej szczegółowo

RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI. Papieros niszczy Twoje zdrowie

RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI. Papieros niszczy Twoje zdrowie RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI Papieros niszczy Twoje zdrowie Kilka faktów o spożyciu tytoniu w Polsce i na świecie Z ocen WHO wynika, że około 1/3 dorosłych mieszkańców Ziemi tj, 1,1 mld osób, w tym 200 mln

Bardziej szczegółowo

Jeśli chcesz poznać sposoby na rzucenie palenia i chcesz pokonać nałóg to właśnie wykonałeś pierwszy krok ku temu.

Jeśli chcesz poznać sposoby na rzucenie palenia i chcesz pokonać nałóg to właśnie wykonałeś pierwszy krok ku temu. Jeśli chcesz poznać sposoby na rzucenie palenia i chcesz pokonać nałóg to właśnie wykonałeś pierwszy krok ku temu. Gdy rzucisz palenie, to: ustąpi zadyszka i problem z oddychaniem, poprawi się twoja odporność

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową

Bardziej szczegółowo

Wybrane zaburzenia lękowe. Tomasz Tafliński

Wybrane zaburzenia lękowe. Tomasz Tafliński Wybrane zaburzenia lękowe Tomasz Tafliński Cel prezentacji Przedstawienie najważniejszych objawów oraz rekomendacji klinicznych dotyczących rozpoznawania i leczenia: Uogólnionego zaburzenia lękowego (GAD)

Bardziej szczegółowo

Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała

Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Jadwiga Zapała CHOROBY CYWILIZACYJNE Nowotwory Choroby układu krążenia Choroby metaboliczne Schorzenia układu nerwowego EUROPEJSKI

Bardziej szczegółowo

PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES

PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES STAROSTWO POWIATOWE W ŚWIDNICY WYDZIAŁ ZDROWIA 2007 r. Opracowała Barbara Świętek PROMOCJA ZDROWIA TO PROCES UMOŻLIWIAJĄCY JEDNOSTKOM, GRUPOM, SPOŁECZNOŚCIĄ ZWIĘKSZENIE KONTROLI NAD WŁASNYM ZROWIEM I JEGO

Bardziej szczegółowo

W POLSCE OFIARAMI RAKA PŁUCA SĄ CORAZ CZĘŚCIEJ KOBIETY

W POLSCE OFIARAMI RAKA PŁUCA SĄ CORAZ CZĘŚCIEJ KOBIETY Informacja prasowa z okazji Światowego Dnia Rzucania Palenia Warszawa, 19 listopada 2015 r. W POLSCE OFIARAMI RAKA PŁUCA SĄ CORAZ CZĘŚCIEJ KOBIETY Zbliża się kolejny Światowy Dzień Rzucania Palenia. Statystyki

Bardziej szczegółowo

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności

Bardziej szczegółowo

Cała prawda. o papierosach typu light

Cała prawda. o papierosach typu light Cała prawda o papierosach typu light Czy warto wybierać papierosy typu light Czy informacje o mniejszej zawartości nikotyny i substancji smolistych zamieszczane na opakowaniach lekkich papierosów są wiarygodne?

Bardziej szczegółowo

zmierzyć poziom tlenku węgla w wydychanym powietrzu i zawartość karboksyhemoglobiny we krwi.

zmierzyć poziom tlenku węgla w wydychanym powietrzu i zawartość karboksyhemoglobiny we krwi. Rok 2015 W Piotrkowie Trybunalskim obchody Światowego Dnia bez Tytoniu zostały zaakcentowane pracą Punktu Konsultacyjnego w Niepublicznym Zespole Opieki Zdrowotnej HIPOKRETES w dniu 1 czerwca. Palący pacjenci

Bardziej szczegółowo

NAPOJE ENERGETYCZNE- DZIECIAKOM TAKA MOC NIEPOTRZEBNA!

NAPOJE ENERGETYCZNE- DZIECIAKOM TAKA MOC NIEPOTRZEBNA! NAPOJE ENERGETYCZNE- DZIECIAKOM TAKA MOC NIEPOTRZEBNA! NAPOJE ENERGETYCZNE, ZWANE TEŻ ENERGY DRINKAMI, NAPOJAMI ENERGETYZUJĄCYMI LUB PSYCHODRINKAMI, SĄ BARDZO POPULARNE WŚRÓD POLSKIEJ MŁODZIEŻY. GŁÓWNYM

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia

Bardziej szczegółowo

Gimnazjum kl. I, Temat 9

Gimnazjum kl. I, Temat 9 BÓG NAUKA SZKOŁA DOM Grupa 1 uzależnienie od papierosów Papieros to nie tylko nikotyna. W dymie papierosowym i samym papierosie znajduje się mnóstwo trujących związków chemicznych, w tym substancji rakotwórczych.

Bardziej szczegółowo

KaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba

KaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba CELE STRATEGICZNE PROGRAMU NA LATA 2014-2018: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego,

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie

Bardziej szczegółowo

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI

Bardziej szczegółowo

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na

Bardziej szczegółowo

Palenie tytoniu nie jest tylko obyczajem ludzi współczesnych. Jest ono prawie tak stare jak historia. Ludzie palą od bardzo dawna.

Palenie tytoniu nie jest tylko obyczajem ludzi współczesnych. Jest ono prawie tak stare jak historia. Ludzie palą od bardzo dawna. Nie palę, bo tak Palenie tytoniu World Health Organization (Światowa Organizacja Zdrowia)- uznała, iŝ jest to najpowaŝniejszy czynnik chorób i jedna z głównych przyczyn przedwczesnej umieralności w krajach

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Objawy raka płuc: Ciekawostki: Wszyscy wiedzą że palenie papierosów to niezdrowy nałóg. Najczęstsze choroby na które zapadają palacze to nowotwory:

Objawy raka płuc: Ciekawostki: Wszyscy wiedzą że palenie papierosów to niezdrowy nałóg. Najczęstsze choroby na które zapadają palacze to nowotwory: Wszyscy wiedzą że palenie papierosów to niezdrowy nałóg. Najczęstsze choroby na które zapadają palacze to nowotwory: płuc, nerki, trzustki, wargi, języka, jamy ustnej, przełyku i krtani pęcherza moczowego;

Bardziej szczegółowo

Europejski Kodeks Walki z Rakiem

Europejski Kodeks Walki z Rakiem Europejski Kodeks Walki z Rakiem Europejski kodeks walki z rakiem powstał z inicjatywy Unii Europejskiej, która już w latach 80 uznała zmagania z rakiem w społeczeństwie Europejczyków za jeden z najważniejszych

Bardziej szczegółowo

nt. WYBIERZ ŻYCIE BEZ TYTONIU

nt. WYBIERZ ŻYCIE BEZ TYTONIU Grażyna Matysek nauczyciell wychowania fizycznego Publiczna Szkoła Podstawowa w Skarszewach Referat z Profilaktyki Uzależnień nt. WYBIERZ ŻYCIE BEZ TYTONIU przygotowany dla nauczycieli na lekcję wychowania

Bardziej szczegółowo

w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018

w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018 Uchwała Nr XLII.230.2017 Rady Gminy w Białośliwiu z dnia 29 listopada 2017 w sprawie Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r.

Bardziej szczegółowo

STRES jest normalną biologiczną reakcją każdego żywego organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Jego brak oznacza śmierć dla jednostki.

STRES jest normalną biologiczną reakcją każdego żywego organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Jego brak oznacza śmierć dla jednostki. Barbara Małek STRES jest normalną biologiczną reakcją każdego żywego organizmu na wszelkie stawiane mu żądania. Jego brak oznacza śmierć dla jednostki.! NIE NALEŻY Y UNIKAĆ STRESU Dwa rodzaje reakcji na

Bardziej szczegółowo

Badanie GATS w Polsce Rezultaty i wnioski dla polityki zdrowotnej

Badanie GATS w Polsce Rezultaty i wnioski dla polityki zdrowotnej Badanie GATS w Polsce Rezultaty i wnioski dla polityki zdrowotnej XIV Konferencja Naukowa im. F. Venuleta Tytoń albo Zdrowie TWP Wszechnica Polska Warszawa, 09.12.2011 Ostatnia aktualizacja: 09.08.2011

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytań z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu - 31 maja 2016

Zestaw pytań z okazji Światowego Dnia bez Tytoniu - 31 maja 2016 1. Kto to jest nikotynista? człowiek palący papierosy 2. Kiedy obchodzony jest Światowy Dzień bez Tytoniu? 31 maja 3. Kogo nazywamy biernym palaczem? osobę niepalącą, ale przebywającą wśród palaczy 4.

Bardziej szczegółowo

Debata. Od samokontroli do uzależnienia

Debata. Od samokontroli do uzależnienia Debata Od samokontroli do uzależnienia Kontrola swojego zachowania Zachowania ryzykowne Szkodliwe używanie Uzależnienie Samokontrola Standardy zachowania Monitorowanie własnego zachowania Umiejętność

Bardziej szczegółowo

Program Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas

Program Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas Program Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas Palenie tytoniu jest zjawiskiem powszechnym i stanowi jedną z głównych przyczyn umieralności w wieku dorosłym. Dlatego kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Tomek Stążewski. Kl.3a

Tomek Stążewski. Kl.3a Tomek Stążewski. Kl.3a Polska nazwa pochodzi od papieru owijającego ścinki liści tytoniu. Obecnie prawie wszystkie papierosy mają filtry, wprowadzone po raz pierwszy w 1940 roku przez markę Pall Mall i

Bardziej szczegółowo

PORADNIK DLA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH

PORADNIK DLA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH PORADNIK DLA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH Co mam zrobić gdy podopieczny skarży się na boleści? Co zrobić gdy zachoruje? Jak opiekować się osobą z Alzheimerem, Demencją czy inna chorobą? Jakie problemy mogą

Bardziej szczegółowo

Uzależnieniom mówimy STOP

Uzależnieniom mówimy STOP Uzależnieniom mówimy STOP Uzależnienia Nałóg to uzależnienie, przymusowe przyjmowanie substancji uzależniającej, psychiczne i fizyczne przyzwyczajenie się do tej substancji. Powoduje negatywne skutki zdrowotne

Bardziej szczegółowo

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i

Bardziej szczegółowo

Bieganie. Moda czy sposób na zdrowie? mgr Wojciech Brakowiecki Kraśnik 2014 r.

Bieganie. Moda czy sposób na zdrowie? mgr Wojciech Brakowiecki Kraśnik 2014 r. Bieganie. Moda czy sposób na zdrowie? mgr Wojciech Brakowiecki Kraśnik 2014 r. 5:41.03 Bieganie korzyści. Bieganie jest najlepszym sposobem na podniesienie sprawności fizycznej, złapanie kondycji i może

Bardziej szczegółowo

SZCZEPIENIA OCHRONNE U DOROSŁYCH lek. Kamil Chudziński Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CSK MSW w Warszawie 10.11.2015 Szczepionki Zabite lub żywe, ale odzjadliwione drobnoustroje/toksyny +

Bardziej szczegółowo

ANKIETA - Nauczyciele

ANKIETA - Nauczyciele Niniejsza ankieta jest anonimowa. Jej wyniki posłużą tylko i wyłącznie do badań społecznych. Prosimy o uważne przeczytanie ankiety oraz udzielenie rzeczywistych odpowiedzi na załączonej karcie kodowej.

Bardziej szczegółowo

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA

NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ w rodzaju: programy profilaktyczne i promocja zdrowia

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych

Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Piśmiennictwo: Szczeklik E. Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. PZWL 1979 Bolechowski F. Podstawy ogólnej diagnostyki

Bardziej szczegółowo

Oferta obejmuje zajęcia warsztatowe pn: Narkotykowe dylematy i przeznaczona jest dla III klas gimnazjum i młodzieży szkół ponadgimanzjalnych.

Oferta obejmuje zajęcia warsztatowe pn: Narkotykowe dylematy i przeznaczona jest dla III klas gimnazjum i młodzieży szkół ponadgimanzjalnych. O F E R T A zajęć warsztatowych z zakresu profilaktyki narkomanii dla młodzieży Oferta obejmuje zajęcia warsztatowe pn: Narkotykowe dylematy i przeznaczona jest dla III klas gimnazjum i młodzieży szkół

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu

Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego. Zarys Projektu Diagnostyka i leczenie nowotworów nerki, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego Zarys Projektu Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii Projekt współfinansowany

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

W zdrowym ciele zdrowy duch

W zdrowym ciele zdrowy duch W zdrowym ciele zdrowy duch "Ruch może zastąpić niemal każdy lek, ale żaden lek nie zastąpi ruchu Wojciech Oczko-nadworny lekarz Stefana Batorego Można wyróżnić aktywność fizyczną podejmowaną: w czasie

Bardziej szczegółowo

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl 22 marca Światowy

Bardziej szczegółowo

Co zawierają papierosy?

Co zawierają papierosy? Nie palę - bo tak!! Papieros - wyrób tytoniowy składający się z rurki z cienkiej bibułki, wewnątrz której znajduje się mieszanka tytoniowa zawierająca spreparowane liście róŝnych odmian tytoniu. Co zawierają

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć. Dziękuję, nie palę. Palenie nie jest modne!

Scenariusz zajęć. Dziękuję, nie palę. Palenie nie jest modne! Scenariusz zajęć Dziękuję, nie palę. Palenie nie jest modne! 1. Cele zajęć: - uczeń zdobywa wiedzę na temat uzależnień nikotynizm, - uczeń potrafi podać przyczyny palenia papierosów, - uczeń zna fazy uzależnienia

Bardziej szczegółowo

CZY WIESZ,ŻE PALENIE ZABIJA?

CZY WIESZ,ŻE PALENIE ZABIJA? CZY WIESZ,ŻE PALENIE ZABIJA? Tytoń został przywieziony do Europy z Ameryki w roku 1493. W roku 1561 Philippe Nicot, ambasador Francji w Lizbonie, wysłał Katarzynie Medycejskiej tytoń, aby uśmierzyć dolegliwości

Bardziej szczegółowo

Jak sobie radzić ze stresem

Jak sobie radzić ze stresem Jak sobie radzić ze stresem Nie wiesz jak poradzić sobie ze stresem? Przeczytaj nasz poradnik! str. 1 Czym jest stres? Zjawisko stresu wynika z braku równowagi między oczekiwaniami kierowanymi pod adresem

Bardziej szczegółowo

BLIZEJ SIEBIE DALEJ OD NARKOTYKÓW, DOPALACZY

BLIZEJ SIEBIE DALEJ OD NARKOTYKÓW, DOPALACZY BLIZEJ SIEBIE DALEJ OD NARKOTYKÓW, DOPALACZY Narkotyki i prawo Posiadanie narkotyków jest czynem karalnym, ale łamanie prawa przez dziecko biorące narkotyki związane bywa także ze zdobywaniem pieniędzy.

Bardziej szczegółowo

PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM

PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM Temat: Powtórzenie wiadomości dotyczących działu ODDYCHANIE. Zakres treści programowych: narządy budujące układ oddechowy, fazy oddychania, mechanizm

Bardziej szczegółowo

Poradnia Pomocy Palącym i Infolinia

Poradnia Pomocy Palącym i Infolinia Poradnia Pomocy Palącym i Infolinia Magdalena Cedzyńska Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów CO-I Spotkanie współorganizatorów Programu Prewencji Pierwotnej Nowotworów 5 maja 2008, Centrum Onkologii-Instytut

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Rolniczych CKP w Kaczkach Średnich Kuszczyński Patryk I TI

Zespół Szkół Rolniczych CKP w Kaczkach Średnich Kuszczyński Patryk I TI Zespół Szkół Rolniczych CKP w Kaczkach Średnich Kuszczyński Patryk I TI Nałóg to uzależnienie, przymusowe przyjmowanie substancji uzależniającej, psychiczne i fizyczne przyzwyczajenie się do tej substancji.

Bardziej szczegółowo