Narzędzie Pomiarowo-Kontrolne do oceny parametrów i funkcjonalności sieci szerokopasmowych

Transkrypt

1 1 URZĄD KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Narzędzie Pomiarowo-Kontrolne do oceny parametrów i funkcjonalności sieci szerokopasmowych Zapytanie o oszacowanie kosztów krótki opis narzędzia Warszawa, Projekt: POIG /09 ul. M. Kasprzaka 18/20, Warszawa tel. (+48 22) fax (+48 22) / 10

2 Przedmiotem zapytania jest koszt zaprojektowania, budowy, uruchomienia i wdrożenia Narzędzia Pomiarowo-Kontrolnego do oceny parametrów i funkcjonalności sieci szerokopasmowych zwanego również w skrócie Narzędziem Pomiarowo-Kontrolnym, NPK lub ogólnie Narzędziem. Narzędzie Pomiarowo-Kontrolne musi współpracować z posiadanym przez Zamawiającego systemem Polska Szerokopasmowa w zakresie udostępniania Aplikacji Pomiarowej (AP) poprzez portal Polska Szerokopasmowa oraz wizualizacji w portalu raportów i wyników pomiaru, w tym w szczególności z systemem wizualizacji map cyfrowych. Narzędzie ma być przeznaczone do oceny parametrów i funkcjonalności sieci szerokopasmowych wybudowanych z funduszy unijnych, za pośrednictwem których są świadczone usługi użytkownikom końcowym. Narzędzie Kontrolno-Pomiarowe ma spełniać poniższe założenia: Umożliwiać pomiar i ocenę parametrów i funkcjonalności sieci szerokopasmowych budowanych ze środków unijnych. W celu wyeliminowania wpływu właściwości sieci użytkowników tj. Urządzeń Końcowych (UK) (sprzęt, oprogramowanie klienckie), mają być realizowane przy pomocy Sond Pomiarowych (SP) oraz Referencyjnych Stacji Pomiarowych (RSP) posiadających określone wymagania techniczne i oprogramowanie. Umożliwiać przeprowadzanie pomiarów do jednego lub wielu Serwerów Testowych (ST) zlokalizowanych w różnych sieciach dostawców Usługi Dostępu do Internetu lub do Referencyjnego Serwera Testowego (RST) zlokalizowanego w jednym z krajowych punktów wymiany ruchu międzyoperatorskiego tzw. IX. Serwery te powinny spełniać określone wymagania techniczne oraz mają działać w oparciu o zunifikowane oprogramowanie, którego repozytorium będzie znajdowało się na serwerze GSN w UKE. Uwzględniać specyfikę poszczególnych aplikacji internetowych, co będzie implikować konieczność użycia różnych protokołów: aplikacyjnych, transportowych oraz związanych z nimi protokółów kontrolnych. Podstawową infrastrukturę pomiarową Narzędzia stanowią: - Główny Serwer Narzędzia (GSN), - Serwery Testowe (ST), - Referencyjny Serwer Testowy (RST), - Sondy Pomiarowe (SP), - Referencyjna Stacja Pomiarowa (RSP), - Urządzenia Końcowe użytkowników (UK) - Aplikacja Pomiarowa (AP), - Zaawansowana Aplikacja Pomiarowa (ZAP) Narzędzie ma umożliwiać obsługę dowolnej liczby Sond Pomiarowych (SP), Referencyjnych Stacji Pomiarowych (RSP), klienckich Urządzeń Końcowych (UK), oraz Serwerów Testowych (ST). Integracja wszystkich wyników generowanych pomiarów ma być przeprowadzana na serwerze GSN. Do wykonania pomiaru przez użytkownika nowo-budowanych sieci będzie stosowana Aplikacja Pomiarowa (AP) oraz Zaawansowana Aplikacja Pomiarowa (ZAP), instalowane w Sondzie Pomiarowej (SP), Referencyjnej Stacji Pomiarowej (RSP) w na Urządzeniu Klienta (UK), na Serwerach Testowych (ST) i Referencyjnym Serwerze Testowym, uwzględniające 3 najbardziej popularne platformy stacjonarne oraz 3 najbardziej popularne platformy mobilne a także działające na nich systemy operacyjne. Pomiar ma być przeprowadzany dla transmisji w obu kierunkach (do i od użytkownika) lub jako pomiar tam i z powrotem (round trip) zgodnie z opisem w tabeli Mierzone Parametry. 2 / 10

3 Raport powinien także zawierać informacje o jakości usługi DNS. Wyniki pomiarów będą automatycznie przesyłane do Głównego Serwera Narzędzia (GSN) zlokalizowanego w UKE i tam archiwizowane, Dane zebrane i przechowywane na serwerze GSN w UKE powinny stanowić podstawę do tworzenia różnorodnych raportów na temat wybudowanych sieci. System ma umożliwiać generację dowolnych raportów na podstawie zebranych danych. Raporty mogą być generowane w oparciu o komponenty bezpłatne, komponenty opracowane w ramach zamówienia lub komercyjne komponenty licencjonowane na zasadzie jednorazowego kosztu zakupu. Cena komponentów musi zawierać się w cenie Narzędzia. Zakres raportów powinien być elastyczny. Narzędzie ma umożliwiać wizualizację raportów w postaci warstw mapowych w formacie importowalnym do portalu Polska Szerokopasmowa. Narzędzie ma współdziałać z istniejącą platformą Polska Szerokopasmowa, w szczególności umożliwiając pobieranie AP i ZAP i prezentację wyników pomiarów, raportów oraz map w portalu Polska Szerokopasmowa. Narzędzie ma być odpowiednio zabezpieczone przed nieuprawnionymi działaniami. Narzędzie ma posiadać funkcje umożliwiające rejestrację i autentykację użytkowników i ich dostęp do wcześniejszych wyników pomiarów. Narzędzie ma być kompatybilne zarówno z IPv4 jak IPv6. Narzędzie Kontrolno-Pomiarowe powinno składać się z następujących elementów: zasadniczych 1. Głównego Serwera Narzędzia (GSN) pozostającego w zasobach UKE w sposób pojedynczy lub redundantny i mającego za zadanie zarządzanie Narzędziem (w tym serwerami testowymi), przechowywanie danych i generowanie podstawowych statystyk i raportów (wraz z ich interfejsowaniem do systemu raportowego) oraz rozsyłanie Aplikacji Pomiarowej (AP), Zaawansowanej Aplikacji Pomiarowej (ZAP) i aktualizacji oprogramowania Serwerów Testowych własność i utrzymanie UKE 2. Serwerów Testowych (ST) umieszczanych w sieciach dostawców, którzy wybudowali sieci szerokopasmowe ze środków unijnych i umożliwiających przeprowadzenie do nich pomiarów zdefiniowanych w Narzędziu - własność i utrzymanie UKE 3. Referencyjnego Serwera Testowego (RST) posadowionego w jednym z krajowych punktów wymiany ruchu międzyoperatorskiego (np. plix) - własność i utrzymanie UKE 4. Sondy Pomiarowej (SP) z zaimplementowaną Aplikacją Pomiarową (AP) i Zaawansowaną Aplikacją Pomiarową (ZAP) wraz ze scenariuszami pomiarowymi, które mają umożliwiać wykonywanie obiektywnych testów o zwiększonej dokładności (w tym testów cyklicznych) eliminując wpływ środowiska sieciowego klienta (inne komputery w sieci, niewydajne urządzenia sieciowe itd.) oraz sprzętu i oprogramowania użytkownika mającego wpływ na wyniki pomiaru własność UKE 5. Referencyjnej Stacji Pomiarowej (RSP) (laptopa z urządzeniami umożliwiającymi pomiary Internetu mobilnego np. modem LTE, interface WiFI b/g/n) z zainstalowaną Zaawansowaną Aplikacją Pomiarową na znormalizowanej platformie sprzętowej i systemowej do pomiarów referencyjnych - własność UKE 6. Urządzeń Końcowych (UK) użytkowników (PC, terminal IT itp.) własność użytkowników nowo-budowanych sieci szerokopasmowych 7. Aplikacji Pomiarowej (AP) ładowanej poprzez Portal Polska Szerokopasmowa z GSN uruchamianej w przeglądarce na komputerze lub urządzeniu mobilnym użytkownika i umożliwiającej, przeprowadzenie ankiety na temat kontraktu użytkownika, przeprowadzenie pomiaru wskazanych parametrów usługi dostępu do Internetu do serwerów ST oraz 3 / 10

4 wizualizację wyników ze wskazaniem możliwych sugestii poprawy oraz dla zalogowanych użytkowników historii pomiarów. Przyjęto założenie, iż Aplikacja ma być oprogramowaniem Open Source (AP) własność UKE (produkty projektu) 8. Zaawansowanej Aplikacji Pomiarowej (ZAP) pobieranej z Portalu Polska Szerokopasmowa i przygotowanej w postaci programu wykonywalnego na wybrany otwarty darmowy system operacyjny (np. Linux, FreeBSD). ZAP byłby dystrybuowany w postaci gotowego image płyty cd/dvd lub pendrive zawierającej aplikację oraz jej pełne środowisko uruchomieniowe umożliwiające uruchomienie komputera i uruchomienie aplikacji z tak przygotowanego nośnika. ZAP dokonywałby dokładnej analizy otoczenia sieciowego oraz dokonywałby pomiarów z maksymalną możliwą dokładnością, nie zakłóconą przez oprogramowanie na komputerze użytkownika. własność UKE (produkt projektu) Główny Serwer Narzędzia (GSN) własność UKE Zadania, cechy i funkcjonalności GSN są m.in. następujące: Zawiera i zarządza listą Serwerów Testowych (ST) zawierającą adresy IP, adresy fizyczne, geolokalizacje oraz informacje o właścicielach Serwerów Testowych oraz śledzi i raportuje wykryte zmiany zakresie tych informacji, Stanowi repozytorium oprogramowania Serwerów Testowych (ST), Referencyjnego Serwera Testowego (RST), Aplikacji Pomiarowych (AP) i Zaawansowanych Aplikacji Pomiarowych (ZAP) oraz jest dla nich źródłem aktualizacji Wymienia dane z Serwerami Testowymi (ST), Aplikacjami Pomiarowymi (AP) oraz Zaawansowanymi Aplikacjami Pomiarowymi (ZAP), Posiada interfejs do zewnętrznego modułu analiz i prezentacji danych pozwalający na eksport danych w formacie tekstowym lub tabelarycznym, Zbiera i przechowuje w bazie danych wyniki pomiarów oraz tworzy z nich statystyki i raporty, Zapewnia zarządzanie ST i RST w tym konfigurację i dystrybucję ich oprogramowania, Przechowuje listy Serwerów Testowych i rodzajów pomiarów. Listy te są definiowane i aktualizowane przez administratora Narzędzia, Posiada graficzny interfejs administracyjny umożliwiający zarządzanie wszystkimi elementami Narzędzia, Całość wymiany informacji pomiędzy instancjami GSN oraz GSN i ST następuje w formie szyfrowanej po dokonaniu wzajemnej autentykacji stron, Przechowuje bazę danych użytkowników Narzędzia i danych zawartych w ich profilach Serwery Testowe (ST) własność UKE Referencyjny Serwer Testowy (RST) własność UKE Zadania, cechy i funkcjonalności Serwerów Testowych (ST) i Referencyjnego Serwera Testowego (RST) są m.in. następujące: Serwery posiadają zunifikowane parametry i są zlokalizowane w sieciach, dostawców usług lub treści albo w innych miejscach określonych przez UKE. Serwer Testowy Referencyjny ma zostać posadowiony w punkcie wymiany ruchu międzyoperatorskiego, Zawierają oprogramowanie dostarczone i podpisane elektronicznie przez zarządzającego NPK, Zainstalowane oprogramowanie zawiera ustalone i zestandaryzowane dane testowe umożliwiające użytkownikom NPK przeprowadzenie identycznych pomiarów 4 / 10

5 parametrów sieci szerokopasmowych end-to-end lub ich podgrupy do każdego serwera ST zarejestrowanego w GSN, Oprogramowanie ST i RST jest zabezpieczone przeciw nieautoryzowanym modyfikacjom i podpisane cyfrowo, Posiadają interfejs informujący o swojej dostępności i przesyłają automatycznie do GSN informację o zmianie statusu, Biorą udział w procesie pomiaru aktywnie wymieniając strumienie danych z Aplikacji Pomiarowych (AP) lub z Zaawansowanej Aplikacji Pomiarowej (ZAP), Przechowują i udostępniają autoryzowanym użytkownikom (np. administratorom i właścicielom serwerów) zagregowane dane o wynikach pomiarów do danego ST i RST Oprogramowanie Serwerów Testowych i Referencyjnego Serwera Testowego ma być oparte wyłącznie o rozwiązania własne Wykonawcy lub rozwiązania Free Software, Oprogramowanie ST i RST jest zarządzane zdalnie z GSN w zakresie wszystkich swoich funkcjonalności i ten sposób zarządzania ma priorytet w stosunku do zarządzania lokalnego. Całość wymiany informacji pomiędzy GSN ai ST i RST jest szyfrowana, a proces nawiązywania połączenia wymaga bezpiecznej autentykacji. Każda instancja ST i RST ma swój własny unikalny podpis cyfrowy służący do weryfikacji w GSN, Oprogramowanie ST umożliwia zarządzanie lokalne daną instancją ST, z priorytetem zarządzania z GSN. Oprogramowanie RST umożliwia zarządzanie lokalne daną instancją RST, z priorytetem zarządzania z GSN. Aplikacja pomiarowa (AP) własność UKE (produkt projektu) Zadania, cechy i funkcjonalności Aplikacji Pomiarowej są m.in. następujące: Aplikacja Pomiarowa jest ładowana z Serwera GSN poprzez Portal Polska Szerokopasmowa,: - na Urządzeniach Końcowych użytkowników nowo-budowanych sieci szerokopasmowych (UK); - na Sondach Pomiarowych (SP) instalowanych na zakończeniach nowo-budowanych sieci szerokopasmowych - na Referencyjnych Stacjach Pomiarowych (RSP) podłączanych na zakończeniach nowo-budowanych sieci szerokopasmowych Dokonuje oceny parametrów jakościowych zdefiniowanych i zarejestrowanych w GSN korzystając z wybranych Serwerów Testowych (ST) i Referencyjnego Serwera Testowego (RST). Rezultaty pomiarów, zewnętrzny adres IP uzyskany w wyniku interakcji Aplikacji Pomiarowej z ST i RST oraz dane użytkownika zebrane w wyniku ankiety lub obecne w profilu są przesyłane do GSN i wizualizowane w przeglądarce Internetowej jak również zapisywane w bazie danych GSN, gdzie są zapisywane w postaci rekordu w bazie danych wykonywanych testów, Jest zrealizowana w technologii umożliwiającej jej uruchomienie co najmniej na trzech wybranych i uzgodnionych z UKE platformach komputerowych i działać na typowych dla każdej z nich przeglądarkach, Oprogramowanie Aplikacji Pomiarowej umieszczone na ST i RST jest zabezpieczone przeciw nieautoryzowanym modyfikacjom, Umożliwia zarejestrowanemu w Narzędziu użytkownikowi, przeglądanie historii swoich wyników testów, 5 / 10

6 Umożliwia odzyskanie danych o loginie użytkownika oraz wygenerowanie nowego hasła, poprzez informacje przesłane pocztą elektroniczną na zarejestrowany w Narzędziu adres , Używa listy rodzajów pomiarów, Serwerów Testowych i Referencyjnego Serwera Testowego (RST). Listy te są pobranych pobierane każdorazowo z GSN, Prezentuje wyniki w jasnej i czytelnej formie graficznej (np. za pomocą ikon) ukazując jakość usługi dla każdego typu aplikacji, dla którego zostały wykonane pomiary wraz z prezentacją liczbowych wyników odnośnych pomiarów, Pozwala na wybranie badanych parametrów usług z listy klas usług internetowych, dla których użytkownik chce przeprowadzić pomiar. W trakcie dokonywania wyboru jest na bieżąco wyświetlana informacja o przewidywanym czasie pomiaru dla aktualnie wybranego zakresu pomiaru, Przy rejestracji użytkownika jest on ankietowany na temat kontraktu użytkownika, dostawcy, informacji o dostępie (stacjonarny, mobilny), technologii dostępu (ADSL, sieć telewizji kablowej, ethernet, WiMax, Wlan, LTE, 3G itp.), deklarowanej prędkości dostępu, adresie z dokładnością do ulicy, informacji o lokalizacji geograficznej oraz poziomie zadowolenia z jakości UDDI, a dane te są zapisywane w profilu, Po wykonaniu pomiaru, a przed prezentacją wyników, zalogowany klient jest proszony o potwierdzenie zapisanych w profilu danych, W danym profilu użytkownika może być utworzonych kilka różnych subprofili dostępu do Internetu, w których użytkownik może zdefiniować różne scenariusze dostępu (np. stacjonarny dsl, mobilny itd.), Dla zarejestrowanych użytkowników zapewnia dostęp do ich wcześniejszych wyników pomiarów, Aplikacja Pomiarowa występuje także w wersji dla niedowidzących, Bada czas odpowiedzi DNS ustawionego w systemie w porównaniu z czasem odpowiedzi publicznie dostępnych DNSów, Przed dokonaniem pomiaru Aplikacja Pomiarowa informuje klienta o potencjalnym wpływie konfiguracji terminala użytkownika, działającym oprogramowaniu oraz innych urządzeniach w sieci lokalnej na rezultaty pomiaru i sugeruje klientowi takie przygotowanie środowiska które zapewni optymalne warunki (np. zamknięcie innych aplikacji, wyłączenie proxy, odłączenie od sieci lokalnej innych urządzeń itp.) Podczas trwania testu Aplikacja Pomiarowa wyświetla na bieżąco w postaci liczbowej i graficznej stan zaawansowania testu oraz przewidywany czas pozostały do ukończenia danej fazy pomiaru i do ukończenia całości pomiaru, Aplikacja nie przesyła do Serwerów Testowych informacji będących danymi osobowymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.). Zaawansowana Aplikacja Pomiarowa (ZAP) własność UKE (produkt projektu) Zadania, cechy i funkcjonalności ZAP są następujące: Posiada wszystkie funkcje Aplikacji Pomiarowej, Posiada opcjonalną funkcje autoryzacji klienta w sieci operatora oraz lub konfiguracji VLAN Jest instalowana na bazie zoptymalizowanego systemu operacyjnego typu Open Source (wyłączenie wszystkich zbędnych usług mogących wpływać niekorzystnie na wynik pomiaru), 6 / 10

7 Będzie instalowana na Urządzeniach Końcowych (UK), Sondach Pomiarowych (SP) oraz Referencyjnych Stacjach Pomiarowych (RSP) umożliwiających pomiar referencyjny jakości połączenia internetowego. Stacje te będą podłączane bezpośrednio do modemu użytkownika poprzez port USB lub Ethernet, Dokonuje testów w sposób umożliwiający uzyskanie podwyższonej dokładności pomiaru poprzez pełen dostęp do wszystkich funkcji systemu na prawach administratora, Dokonuje oceny wydajności komponentów sprzętu na którym jest uruchamiany w celu określenia czy spełnia on wymagania konieczne dla przeprowadzenia prawidłowego pomiaru, Dokonuje analizy otoczenia sieciowego pod kontem możliwego wpływu na wynik pomiaru System i jego aktualizacje muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami prawa w szczególności z: - Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych; - Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (z późniejszymi zmianami). Schemat realizacji pomiaru dostępu do sieci Internet przedstawiono na Rys. 1 oraz na Rys. 2. Transmisje testowe powinny być realizowane pomiędzy Urządzeniem Końcowym Klientów UK) lub Sondą Pomiarową (SP) a Serwerem Testowym (ST). Serwer Testowy powinien być umieszczony w punkcie połączenia danego Operatora z siecią Internet (Rys. 1). Rys. 1. Schemat połączeń do pomiaru z Serwerem Testowym (ST) umieszczonym w sieci operatora 7 / 10

8 Dopuszcza się podłączenie Referencyjnego Serwera Testowego (RST) do punktu wymiany ruchu międzyoperatorskiego (Rys. 2). Rys. 2. Schemat połączeń do pomiaru z Referencyjnym Serwerem Testowym (RST) umieszczonym w punkcie wymiany ruchu Klasy Usług Internetowych i ich wymagania w stosunku do usługi Dostępu do Internetu Usługa internetowa (UI) Przepływność Opóźnienie Zmienność opóźnienia (Jitter) Zdalny terminal tekstowy +/+ +/+ + DNS +/+ +++/ Poczta i grupy dyskusyjne +/+ +/+ + WWW (http i https) ++/+ ++/++ ++ VoD, Wideo streaking +++/+ +/ ++ AoD, Audio streaking +++/+ +/ ++ Interaktywne usługi tekstowe (komunikatory tekstowe i czaty) +/+ ++/++ ++ Przesyłanie plików FTP, SSH +/+** +/+ ++ Peer to peer +++/+++ + Telefonia VoIP +/+*** +++/ *** Wideokonferencje +++/+++*** +++/ *** Gry interaktywne ++/++ +++/ Legenda: w dół/w górę +++ bardzo istotny ++ istotny + zaniedbywalny, wymagane tylko zdefiniowane wartości minimalne nieistotne ** należy wskazać przewidywany czas transferu dla różnej długości plików *** minimalne wymagania są określone w specyfikacji kodeków Utrata pakietów Przykład: +++/+ oznacza bardzo istotny parametr przy pomiarze w dół i zaniedbywalny w górę 8 / 10

9 Mierzone parametry Nazwa parametru i dokumenty odniesienia Wskaźnik prędkości transmisji danych (Mean Data Rate) ETSI EG , ETSI EG ETSI TS ETSI EG Wskaźnik opóźnienia pakietu danych (Round Trip Delay) ETSI EG ETSI EG ETSI TS ETSI EG Definicja Osiągnięta na łączu przepływność bitowa pomiędzy komputerem użytkownika a serwerem mierzona w trakcie przesyłania strumienia danych np. pliku testowego Definicja w Raporcie p koncowy-memorandum-jakosci Czas pomiędzy wysłaniem a otrzymaniem zwrotnym pakietu po jego odbiciu od serwera testowego Definicja w Raporcie p Zgodna z wypracowaną w ramach Memorandum koncowy-memorandum-jakosci Mierzone wartości i jednostki Wartości minimalna, średnia i maksymalna w Mb/s lub kb/s, Wartości minimalna, średnia maksymalna w ms i Metodyka pomiaru i warunki wyznaczenia wskaźnika Metodyka pomiaru w Raporcie p (sieć stacjonarna) i p (sieć ruchoma). Warunki wyznaczania wskaźnika w Raporcie p zgodne z wypracowaną w ramach Memorandum o jakości Metodyka w Raporcie p (sieć stacjonarna) i p (sieć ruchoma). Warunki wyznaczania wskaźnika w Raporcie p zgodne z wypracowaną w ramach Memorandum Zmienność opóźnienia (jitter) Zalecenie ITU-T Y.1540 p Y.1541 Aneks II Do wyliczenia zmienności opóźnienia wykorzystywana jest następująca formuła: Wartość średnia w ms Metodyka pomiaru i warunki wyznaczenia wskaźnika znajdują się w Zaleceniach ITU-T J zmienność opóźnienia w milisekundach, - średnie opóźnienie w ms w czasie trwania pomiaru, Li opóźnienie danego pakietu, n całkowita liczba przetransmitowanych pakietów w czasie trwania pomiaru L Współczynnik pakietów Zalecenie Y.1540 p. 6.4 utraty ITU-T Stosunek liczby utraconych pakietów do całkowitej liczby przetransmitowanych pakietów. Wartość średnia w % Metodyka pomiaru i warunki wyznaczenia wskaźnika znajdują się w Zaleceniach ITU-T 9 / 10

10 Opisane parametry powinny być mierzone oddzielnie dla badanych protokołów oraz dla pomiaru parametrów przepływności w górę (od użytkownika do serwera testowego ) oraz w dół (od serwera testowego do użytkownika). Podczas dokonywania pomiarów przy definiowaniu okna czasowego zostanie wzięty pod uwagę efekt mechanizmu kontroli przeciążenia TCP (TCP congestion control). W celu ograniczenia wpływu konfiguracji TCP/IP terminala użytkownika pomiary będą dokonywane przy użyciu kilku równoległych strumieni danych. Należy zwrócić uwagę, że wymienione w powyższej tabeli parametry jakościowe w różny sposób są istotne dla poszczególnych klas usług internetowych. W szczególnych przypadkach wykonywanie pomiaru określonego parametru jakościowego ma związek tylko z określoną klasą usług. W związku z czym przy projektowaniu pomiaru dla danego typu aplikacji należy wziąć pod uwagę parametry i protokoły istotne dla tej usługi. Wykonawca sporządzi także Dokumentację Systemu zgodnie z ogólnymi wymaganiami określonymi które zostaną dokładnie określone w zamówieniu oraz przeprowadzi potrzebne szkolenia. Wykonawca systemu udostępni też System Zgłaszania Błędów (SZB) w oprogramowaniu lub działaniu systemu, który umożliwi klasyfikację błędów i statystykę działań naprawczych. 10 / 10