Scenariusz lekcji do wiersza ks. Jana Twardowskiego. Do moich uczniów (LEKCJA DWUGODZINNA W I KLASIE GIMNAZJUM)

Transkrypt

1 Scenariusz lekcji do wiersza ks. Jana Twardowskiego Do moich uczniów (LEKCJA DWUGODZINNA W I KLASIE GIMNAZJUM) CELE LEKCJI: - Ogólny: - pogłębienie umiejętności analizy i interpretacji tekstu poetyckiego - operacyjne: uczeń: - czyta tekst ze zrozumieniem, wyodrębnia wskazane elementy -potrafi nazwać uczucia, stany psychiczne człowieka -definiuje pojęcia: tolerancja, list otwarty, hipoteza -potrafi część utworu zilustrować symbolicznie -odczytuje związki między poetą a podmiotem lirycznym na podstawie informacji biograficznych -uświadamia sobie konieczność integracji społecznej i ogólnoludzkiej tolerancji METODY PRACY: poglądowa, hipoteza interpretacyjna, przekład intersemiotyczny, praca z tekstem, dyskusja, metoda twórczego myślenia (kapelusze Edwarda de Bono) FORMY PRACY: grupowa, indywidualna MATERIAŁY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE: kaseta video z filmem, kaseta magnetofonowa z biografią poety, kolorowe kapelusze, karty pracy uczniów, słowniki, arkusze papieru, mazaki TOK LEKCJI: FAZA I - Prezentacja 5 minutowego filmu o dzieciach niepełnosprawnych. - Stworzenie w wyobraźni uczniów sytuacji wejścia w rolę osoby niepełnosprawnej, która ma stanąć po raz pierwszy przed klasą. - Wykorzystanie 6 myślowych kapeluszy Edwarda de Bono (zawieszenie na tablicy kolorowych kapeluszy z napisami: fakty, emocje, pesymizm, optymizm, możliwości, analiza procesu) i podział klasy na pięć grup w drodze losowania. - Praca w grupach (każda grupa myśli innymi kategoriami opisując stan uczuć i sytuacji osoby niepełnosprawnej). - uzupełnianie kart pracy uczniów w trakcie kolejnych wypowiedzi (na przykład:) 1

2 Stan i sytuacja ucznia niepełnosprawnego FAKTY Jestem kaleką. Różnię się od nich. Nie widzę wolnej ławki. EMOCJE Boję się. Czuję strach, niepewność. Jestem przerażony i pełen obaw. PESYMIZM Nigdy mnie nie zaakceptują. Upokorzą mnie. Nie wytrzymam ich wrogich spojrzeń i ironicznych uśmiechów OPTYMIZM Wreszcie jestem wśród normalnych ludzi. Na pewno im się spodobam. Widzę same przyjazne twarze. Tu wreszcie znajdę prawdziwego przyjaciela. MOŻLIWOŚCI Gdyby rodzice się nie uparli, siedziałbym teraz spokojnie w domu. Gdybym wtedy nie popełnił tego, nie różniłbym się od nich. Gdybym nie zgodził się na to przeniesienie, nie przeżywałbym tego stresu. ANALIZA PROCESU - Wypełnienie ostatniej rubryki musi być poprzedzone deklaracjami uczniów opowiadających się za jednym z kapeluszy, w którym stan i sytuacja 2

3 ucznia niepełnosprawnego są najbliższe tym, jakie chciałby każdy z nich przeżyć. - Dyskusja na temat wyników wyborów uczniowskich (w jakim kolorze myśl nasz umysł? Dlaczego?) i zapisanie w ostatniej rubryce wniosku. FAZA II - Odczytanie wiersza przez nauczyciela (uczniowie otrzymują kserokopie) - Ponowne ciche odczytanie wiersza przez uczniów i próba postawienia hipotezy interpretacyjnej. Do wypowiedzi posłużą formuły: wiersz mówi o... wiersz jest... wiersz czytałbym jako... moim zdaniem tekst wiersza... wiersz jest symbolem... wiersz jest obrazem... wiersz opowiada o... wiersz ilustruje... - Zapisanie propozycji na tablicy (na przykład:) 1. Wiersz jest symbolem miłości nauczyciela do uczniów umysłowo niedorozwiniętych. 2. Wiersz mówi o klasie, w której znajdują się dzieci upośledzone. 3. Utwór ilustruje miłość nauczyciela do dzieci. 4. Wiersz opowiada o miłości nauczyciela do dzieci niedorozwiniętych i innych ludzi. 5. Wiersz jest obrazem domu, w którym mieszkają dzieci upośledzone umysłowo i fizycznie. - Weryfikacja hipotez (uzasadnianie słuszności twierdzenia, odrzucanie słuszności stwierdzeń nie wynikających z tekstu.) - Wykorzystanie najtrafniejszej z hipotez do sformułowania tematu lekcji (na przykład): Temat: Wiersz ks. Jana Twardowskiego Do moich uczniów symbolem miłości i przywiązania 3

4 FAZA III - Analiza utworu (praca z tekstem) 1. Kto jest adresatem utworu? 2. Stosunek podmiotu lirycznego do adresata oraz sposób wyrażania go w utworze 3. Charakterystyka dzieci: cechy zewnętrzne i wewnętrzne. 4. Typ liryki, forma wypowiedzi. -Zebranie wyników analizy w tabeli (na przykład): Adresat Charakterystyka dzieci utworu Zewnętrzna wewnętrzna Uczniowie Dzieci z i psychicznymi ze szkół dla wadami niedorozwi fizycznymi niętych Jurek Janka Kąsiarska Janek Buzia otwarta smutne oczy rączki sztywne, nosek krótki bez nogi prawej, grubas, jąkała, osowiały, niemy dorosły głuptas, nie jest zrozumiany odczuwa przykrość; odczuwa odtrącenie, brak miłości, akceptacji, żal, smutek, boleść nadwrażliwy, choć o tym nie mówi, z duszą pod rzęsami Stosunek pod. lir. do adresata Bardzo serdeczny, życzliwy, miły troskliwy, opiekuńczy, pełen współczucia sympatii, przywiązania, miłości, ojcowski pełen wyrazu miłości Sposób wyrażania tego w tekście -używa zdrobnień np. Pawełku, z noskiem, nóżki - używa słów nacechowanych emocjonalnie: najdrożsi uczniowie moi, uczenniczki drogie -słowa potoczne w kontekście zyskują znaczenie pozytywne np. 1. grubasku 2. jąkało 3. łobuzie Typ liryki, forma wypowiedzi Liryka zwrotu do adresata Forma listu otwartego: -nagłówek Do moich uczniów -zwroty: ty, wy -podpis: ten od głupich dzieci. Zosia Wojtek Pawełek krzywe nóżki sprawny fizycznie z wodą w głowie wstyd, śmierć wyzwoleniem od niego wiecznie płaczący, wrażliwy łobuz zdolny do dziecięcych psikusów ma poczucie humoru, zdolny do płatania figlów, niewdzięcznik 4

5 - Próba sformułowania przez uczniów przesłania utworu. (na przykład) 1. Dzieci niepełnosprawne, czyli inne fizycznie, psychicznie, są podobne w swych odczuciach, reakcjach do zupełnie zdrowych. 2. Każdy niepełnosprawny jest człowiekiem i trzeba go - może jeszcze bardziej kochać. 3. Nie ma kaleki, jest człowiek. 4. Trzeba szanować odmienność drugiego człowieka, być wrażliwym na jego potrzeby i tolerancyjnym. - Powrócenie do postaci podmiotu lirycznego: Kim jest podmiot liryczny? (p. liryczny = autor) - Wysłuchanie przez uczniów nagrania z kasety magnetofonowej (informacji o życiu i twórczości ks. Jana Twardowskiego.) FAZA IV Ćwiczenia słownikowe wokół wyrazu tolerancja (widocznego w przesłaniu utworu i biografii ks. Twardowskiego) a) tworzenie grupy wyrazów pochodnych ( Słownik j. polskiego ) tolerować, tolerancyjny, tolerancja, tolerowanie, tolerancyjnie, b) dobieranie synonimów do wyrazu tolerancja ( Słownik wyrazów bliskoznacznych ) tolerancja wyrozumiałość pobłażanie pobłażliwość zrozumienie FAZA V - PODSUMOWANIE - Próba przedstawienia w sposób symboliczny uczuć okazywanych uczniom przez nauczyciela poprzez konkretyzację plastyczną. (np.) - serce otwierające się jak okno lub drzwi (miłość) - postać w rozłożystym płaszczu, pod którym mogą schronić się dzieci (troska, opiekuńczość) - krąg ludzi trzymających się za ręce (poczucie wspólnoty, jedność, braterstwo, przyjaźń) - ciemność (obojętni ludzie) rozświetlona padającymi promieniami słońca (ciepło, serdeczność) 5

6 FAZA VI Podanie zadania domowego: - Napisz list otwarty do wybranej przez siebie osoby (twórcy literatury, malarstwa, muzyki, filmu itp.) 6