Autorzy: Recenzenci: Opracowanie redakcyjne:

Transkrypt

1

2 Autorzy: mgr Ewa Figura mgr inŝ. Anna Solska dr hab. inŝ. Maria Pawłowa Recenzenci: mgr Maria Kaczmarek mgr Wiesława Paciorek Opracowanie redakcyjne: mgr Dagmara Kowalik 1

3 Spis treści Wprowadzenie 4 I ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 6 1. Opis pracy w zawodzie 6 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego 7 II Plany nauczania 16 III Moduły kształcenia w zawodzie Podstawy zawodu 18 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, 21 ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska Charakteryzowanie surowców włókienniczych 25 Rozpoznawanie nitek 28 Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich Podstawy projektowania odzieŝy 35 Sporządzanie rysunku technicznego odzieŝowego 38 Sporządzanie rysunków wyrobów odzieŝowych 41 Zastosowanie zasad kolorystyki i kompozycji w projektowaniu odzieŝy 44 Dobieranie wyrobów odzieŝowych do typu sylwetki i przeznaczenia 48 Dobieranie materiałów odzieŝowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych Formy odzieŝy 54 Wykonywanie pomiarów krawieckich 57 Konstruowanie i modelowanie form podstawowych wyrobów odzieŝowych 60 Modelowanie form odzieŝy zgodnie z projektem plastycznym 65 Modelowanie form odzieŝy dla figur nietypowych Technologia kroju i szycia 72 Organizowanie procesu technologicznego w krojowni 75 Wykonywanie obróbki termicznej odzieŝy 79 Wykonywanie połączeń elementów odzieŝy Przemysłowa produkcja odzieŝy 87 Organizowanie procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie odzieŝowym 90 Opracowywanie dokumentacji procesu produkcyjnego odzieŝy 94 Wykonywanie operacji technologicznych w procesach wytwarzania wyrobów odzieŝowych 98 2

4 6. Usługi krawieckie 102 Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym 105 Wytwarzanie odzieŝy miarowej 108 Prowadzenie działalności gospodarczej Praktyka zawodowa 116 Wykonywanie prac w przedsiębiorstwie odzieŝowym 118 Wykonywanie prac w zakładzie miarowo-usługowym 121 3

5 Wprowadzenie Celem kształcenia w szkole zawodowej jest przygotowanie aktywnego, mobilnego i skutecznie działającego pracownika gospodarki. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga: przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia ustawicznego. Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia i doskonalenia oraz umiejętnością oceny własnych moŝliwości. Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych powinno ułatwić kształtowanie takiej sylwetki absolwenta. Kształcenie według modułowego programu nauczania charakteryzuje się tym, Ŝe: cele kształcenia i materiał nauczania wynikają z przyszłych zadań zawodowych, przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu odbywa się głównie poprzez realizację zadań zbliŝonych do tych, które są wykonywane na stanowisku pracy, nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne, jednostki modułowe integrują treści kształcenia z róŝnych dyscyplin wiedzy, w szerokim zakresie wykorzystuje się zasadę transferu wiedzy i umiejętności, proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania, programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki moŝna wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy, umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają moŝliwość wykonywania określonego zakresu pracy. Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego. Modułowy program nauczania składa się z zestawu modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, umoŝliwiających zdobywanie wiadomości oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia w zawodzie obejmujący logiczny i moŝliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja. 4

6 W strukturze modułowego programu nauczania wyróŝniono: załoŝenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę. Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Dydaktyczna mapa programu, zamieszczona w załoŝeniach programowo-organizacyjnych, przedstawia schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma ona ułatwić organizowanie procesu kształcenia. W programie został przyjęty system kodowania modułów i jednostek modułowych zawierający następujące elementy: symbol cyfrowy zawodu według klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy oznaczający kategorię modułów: O dla modułu zawodowego, Z dla modułów zawodowych, cyfrę arabską oznaczającą kolejny moduł lub jednostkę modułową. Przykładowy zapis kodowania modułu: 743[01].O1 743[01] symbol cyfrowy zawodu: krawiec O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 743[01].O [01] symbol cyfrowy zawodu: krawiec O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy Podstawy zawodu 02 druga jednostka modułowa w module O1 Charakteryzowanie surowców włókienniczych 5

7 I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Typowe stanowiska pracy Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie krawiec moŝe podejmować pracę w zakładach przemysłu odzieŝowego w: krojowni, wzorcowni, szwalni, wykończalni, dziale przygotowania produkcji oraz w zakładach miarowo-usługowych, moŝe takŝe samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Zadania zawodowe Do typowych zadań zawodowych naleŝą: konstruowanie i modelowanie podstawowych wyrobów odzieŝowych, wykonywanie rysunków układów form i szablonów na powierzchni materiałów podstawowych i pomocniczych, układanie w warstwy materiałów metraŝowych, wykrawanie elementów wyrobów odzieŝowych, szycie indywidualnie i w zespole produkcyjnym wyrobów odzieŝowych, dokonywanie obróbki termicznej elementów odzieŝy gotowej z róŝnych materiałów. Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: odczytywać rysunek modelowy, posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną w procesie wytwarzania wyrobów odzieŝowych, wykonywać rysunek modelowy wyrobu odzieŝowego na sylwetce podstawowej, wykonywać formy i szablony elementów odzieŝy i rysunki ich układu na materiale odzieŝowym, wykonywać modelowanie konstrukcyjne i wtórne podstawowych wyrobów odzieŝowych zgodnie z projektem plastycznym i aktualną linią mody, dobierać materiały odzieŝowe i dodatki krawieckie do podstawowych wyrobów odzieŝowych z uwzględnieniem ich funkcji uŝytkowych oraz zasad konserwacji, obliczać zuŝycie materiałów odzieŝowych i dodatków krawieckich dla jednostkowych sztuk wyrobów odzieŝowych, wykonywać kolejne etapy procesu wytwarzania podstawowych wyrobów odzieŝowych, 6

8 stosować zasady kontroli zapewniające wysoką jakość wyrobów odzieŝowych, wyjaśniać zasady organizowania procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie odzieŝowym i w zakładzie usługowym, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, komunikować się z uczestnikami procesu pracy, stosować przepisy kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy, stosować przepisy prawa w zakresie wykonywanych zadań zawodowych, korzystać z róŝnych źródeł informacji, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, planować prowadzenie działalności gospodarczej. 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla zawodu krawiec moŝe być realizowany w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej oraz w rocznej szkole policealnej. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację w zawodzie oraz ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe zawarte są w module ogólnozawodowym i modułach zawodowych. Moduły są podzielone na jednostki modułowe. KaŜda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące logiczną całość. Realizacja szczegółowych celów kształcenia jednostek modułowych powinna zapewnić opanowanie umiejętności pozwalających na wykonywanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń zaproponowanych w poszczególnych jednostkach modułowych. Program modułu ogólnozawodowego 743[01].O1 Podstawy zawodu - składa się z czterech jednostek modułowych i obejmuje ogólnozawodowe treści kształcenia z zakresu: przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, charakteryzowania surowców włókienniczych, rozpoznawania nitek, charakteryzowania płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich. 7

9 Program modułu zawodowego 743[01].Z1 Podstawy projektowania odzieŝy, składa się z pięciu jednostek modułowych i obejmuje treści kształcenia z zakresu: sporządzania rysunku technicznego odzieŝowego, sporządzania rysunków wyrobów odzieŝowych, zastosowania zasad kolorystyki i kompozycji w projektowaniu odzieŝy, dobierania wyrobów odzieŝowych do typu sylwetki i przeznaczenia oraz dobierania materiałów odzieŝowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych. Program modułu zawodowego 743[01].Z2 Formy odzieŝy, składa się z czterech jednostek modułowych i zawiera treści dotyczące: wykonywania pomiarów krawieckich, konstruowania i modelowania form podstawowych wyrobów odzieŝowych, modelowania form odzieŝy zgodnie z projektem plastycznym oraz modelowania form odzieŝy dla figur nietypowych. Program modułu zawodowego 743[01].Z3 Technologia kroju i szycia, składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu: organizowania procesu technologicznego w krojowni, wykonywania obróbki termicznej odzieŝy, wykonywania połączeń elementów odzieŝy. Program modułu zawodowego 743[01].Z4 Przemysłowa produkcja odzieŝy, składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu: organizowania procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie odzieŝowym, opracowywania dokumentacji procesu produkcyjnego odzieŝy oraz wykonywania operacji technologicznych w procesach wytwarzania wyrobów odzieŝowych. Program modułu zawodowego 743[01].Z5 Usługi krawieckie, składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu: organizowania pracy w krawieckim zakładzie usługowym, wytwarzania odzieŝy miarowej oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Program modułu 743[01].Z6 Praktyka zawodowa dotyczy tylko szkoły policealnej, składa się z dwóch jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu: wykonywania prac w przedsiębiorstwie odzieŝowym oraz wykonywania prac w zakładzie miarowo-usługowym. Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli. 8

10 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Zestawienie modułów i jednostek modułowych Orientacyjna liczba godzin na realizację Moduł 743[01].O1 Podstawy zawodu [01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 743[01].O1.02 Charakteryzowanie surowców włókienniczych [01].O1.03 Rozpoznawanie nitek [01].O1.04 Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich 96 Moduł 743[01].Z1 Podstawy projektowania odzieŝy [01].Z1.01 Sporządzanie rysunku technicznego odzieŝowego [01].Z1.02 Sporządzanie rysunków wyrobów odzieŝowych [01].Z1.03 Zastosowanie zasad kolorystyki i kompozycji w projektowaniu odzieŝy [01].Z1.04 Dobieranie wyrobów odzieŝowych do typu sylwetki i przeznaczenia [01].Z1.05 Dobieranie materiałów odzieŝowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych 72 Moduł 743[01].Z2 Formy odzieŝy [01].Z2.01 Wykonywanie pomiarów krawieckich [01].Z2.02 Konstruowanie i modelowanie form podstawowych 70 wyrobów odzieŝowych 743[01].Z2.03 Modelowanie form odzieŝy zgodnie z projektem 40 plastycznym 743[01].Z2.04 Modelowanie form odzieŝy dla figur nietypowych 40 Moduł 743[01].Z3 Technologia kroju i szycia [01].Z3.01 Organizowanie procesu technologicznego w krojowni [01].Z3.02 Wykonywanie obróbki termicznej odzieŝy [01].Z3.03 Wykonywanie połączeń elementów odzieŝy 266 Moduł 743[01].Z4 Przemysłowa produkcja odzieŝy [01].Z4.01 Organizowanie procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie odzieŝowym [01].Z4.02 Opracowywanie dokumentacji procesu produkcyjnego odzieŝy 743[01].Z4.03 Wykonywanie operacji technologicznych w procesach wytwarzania wyrobów odzieŝowych

11 Moduł 743[01].Z5 Usługi krawieckie [01].Z5.01 Organizowanie pracy w krawieckim zakładzie usługowym [01].Z5.02 Wytwarzanie odzieŝy miarowej [01].Z5.03 Prowadzenie działalności gospodarczej 60 Moduł 743[01].Z6* Praktyka zawodowa [01].Z6.01 Wykonywanie prac w przedsiębiorstwie odzieŝowym [01].Z6.02 Wykonywanie prac w zakładzie miarowo-usługowym 70 RAZEM 1836 Proponowana liczba godzin odnosi się do planu nauczania dla trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej. Moduł 743[01].Z6* Praktyka zawodowa dotyczy tylko szkoły policealnej. Na podstawie wykazu oraz układu jednostek modułowych sporządzono dydaktyczną mapę programu 10

12 Dydaktyczna mapa programu 743[01].O1 743[01].O [01].O [01].O [01].O [01].Z1 743[01].Z2 743[01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z3 743[01].Z [01].Z [01].Z

13 743[01].Z4 743[01].Z5 743[01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z [01].Z6 743[01].Z [01].Z6.02 Dydaktyczna mapa programu stanowi schemat powiązań między modułami oraz jednostkami modułowymi i określa kolejność ich realizacji. Szkoła powinna z niej korzystać przy planowaniu zająć dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programu modułów lub jednostek modułowych powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu oraz treści jednostek modułowych. Orientacyjna liczba godzin na realizację, podana w tabeli wykazu jednostek modułowych, moŝe ulegać zmianie w zaleŝności od stosowanych przez nauczyciela metod nauczania i środków dydaktycznych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Stosowane metody i formy organizacyjne pracy uczniów powinny zapewnić osiągnięcie, załoŝonych w programie nauczania, celów kształcenia. Wymaga to takiej organizacji kształcenia, w której proces uczenia się będzie dominować nad procesem nauczania, dlatego teŝ szczególną uwagę naleŝy zwrócić na dobrze zorganizowaną, samodzielną, kierowaną przez nauczyciela pracę uczniów. W trakcie realizacji programu nauczania naleŝy zwrócić uwagę na samokształcenie uczniów z wykorzystaniem literatury zawodowej, podręczników, norm, poradników, katalogów, instrukcji i pozatekstowych źródeł informacji. W realizacji treści kształcenia naleŝy uwzględnić współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. 12

14 Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych i specjalistycznych programów komputerowych oraz organizowanie wycieczek do zakładów odzieŝowych, sklepów z materiałami, na targi i wystawy mody. Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymaga od nauczyciela przygotowania materiałów, takich jak: instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje stanowiskowe, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, teksty przewodnie, instrukcje do metody projektów. Nauczyciele wdraŝający modułowy program nauczania powinni posiadać przygotowanie w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciele kierujący procesem kształtowania umiejętności uczniów powinni im udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, sterować tempem pracy, z uwzględnieniem predyspozycji oraz doświadczeń uczniów. Ponadto powinni rozwijać zainteresowanie zawodem, wskazywać moŝliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Powinni kształtować poŝądane postawy uczniów takich jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne wykorzystywanie materiałów. Zaleca się, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami takimi jak: metoda przypadków, inscenizacji, dyskusja dydaktyczna, gry dydaktyczne oraz pokaz z objaśnieniem, metoda projektów, przewodniego tekstu, ćwiczeń praktycznych. Dominującą metodą nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne. WaŜnym elementem procesu dydaktycznego jest system sprawdzania i oceny osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumujących. Badania diagnostyczne, przeprowadzane przed rozpoczęciem procesu kształcenia, mają na celu sprawdzenie poziomu wiadomości i umiejętności uczniów w zakresie potrzebnym do podjęcia nauki w wybranym obszarze. Wyniki tych badań naleŝy wykorzystać podczas planowania realizacji procesu kształcenia w danej jednostce modułowej. Badania kształtujące, prowadzone w trakcie realizacji programu, mają na celu dostarczanie informacji o efektywności procesu nauczaniauczenia się. Informacje uzyskane w wyniku tych badań pozwalają nauczycielowi na dokonywanie niezbędnych korekt w organizacji 13

15 procesu kształcenia tak, aby uczniowie osiągnęli załoŝone cele kształcenia. Badania sumujące powinny być prowadzone po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej. Pozwalają one stwierdzić, w jakim stopniu załoŝone cele kształcenia zostały przez uczniów osiągnięte. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się w sposób ciągły i systematyczny, przez cały czas realizacji programu. Wiedza moŝe być sprawdzana za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez uczniów podczas realizacji ćwiczeń, stosowanie sprawdzianów praktycznych oraz testów praktycznych z zadaniami typu próba pracy, zadaniami nisko symulowanymi lub wysoko symulowanymi. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczyciela określenia kryteriów oceniania, opracowania testów osiągnięć szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów uczniów. Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdraŝać do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Środki dydaktyczne, niezbędne w procesie kształcenia modułowego, stanowią: pomoce dydaktyczne - ilustracje, fotografie, rysunki, plansze, podręczniki, katalogi, normy, modele, eksponaty wyrobów odzieŝowych; materiały dydaktyczne - foliogramy, przezrocza, płyty CD, filmy; techniczne środki kształcenia - rzutniki pisma, rzutniki przezroczy, magnetowidy, komputery; dydaktyczne środki pracy - maszyny, urządzenia, narzędzia, przyrządy. Pracownie powinny być wyposaŝone w środki dydaktyczne, określone w programach jednostek modułowych. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się w odpowiednio wyposaŝonych pracowniach oraz w placówkach dysponujących odpowiednią bazą techniczną i dydaktyczną. Stanowiska do ćwiczeń w wydzielonej części pracowni lub warsztatów, powinny być zorganizowane zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej. Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupie do 15 osób. Proponowane formy organizacyjne prowadzenia zajęć to: praca w 2-3 osobowych zespołach oraz praca indywidualna. Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe oraz wyposaŝenie techniczne i dydaktyczne. 14

16 W szkole kształcącej w zawodzie krawiec niezbędne są następujące pomieszczenia dydaktyczne: pracownia materiałoznawstwa odzieŝowego, pracownia projektowania i modelowania odzieŝy, pracownia ćwiczeń praktycznych - warsztaty szkolne. W trosce o jakość kształcenia konieczne są systematyczne działania szkoły polegające na: pozyskiwaniu nowych środków dydaktycznych, współpracy z zakładami produkcyjnymi stosującymi nowoczesne technologie wytwarzania odzieŝy, doskonaleniu nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych. JeŜeli szkoła nie moŝe zapewnić realizacji programu niektórych jednostek modułowych w oparciu o własną bazę, powinna powierzyć kształcenie placówkom dysponującym dobrą bazą techniczną i dydaktyczną, takim jak centra kształcenia praktycznego. 15

17 II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Zasadnicza szkoła zawodowa Zawód: krawiec 743[01] Podbudowa programowa: gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieŝy Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Dla dorosłych Liczba godzin w 3-letnim okresie nauczania Semestry I VI Klasy I -III Forma stacjonarna 1. Podstawy zawodu Podstawy projektowania odzieŝy Formy odzieŝy Technologia kroju i szycia Przemysłowa produkcja odzieŝy Usługi krawieckie Razem Forma zaoczna 16

18 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: krawiec 743[01] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Dla młodzieŝy Dla dorosłych Moduły kształcenia w zawodzie Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Liczba godzin w rocznym okresie nauczania Semestry I II Semestry I - II Forma stacjonarna 1. Podstawy zawodu Podstawy projektowania odzieŝy Formy odzieŝy Technologia kroju i szycia Przemysłowa produkcja odzieŝy Usługi krawieckie Forma zaoczna Razem Praktyka zawodowa 4 tygodnie 17

19 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 743[01].O1 Podstawy zawodu 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: organizować stanowisko pracy, zgodnie z wymaganiami ergonomii, określać zasady organizowania procesu pracy, rozpoznawać podstawowe rodzaje włókien naturalnych, chemicznych oraz mieszanek włókienniczych, określać właściwości włókien naturalnych i chemicznych, rozpoznawać podstawowe wyroby liniowe, dobierać nici do szycia wyrobów odzieŝowych z określonych materiałów, rozpoznawać podstawowe rodzaje płaskich materiałów pochodzenia włókienniczego i niewłókienniczego, określać podstawowe cechy materiałów decydujące o ich przydatności uŝytkowej, określać wartość uŝytkową oraz estetyczne właściwości materiałów, określać zasady oceny jakości tkanin i dzianin, dobierać sposoby konserwacji określonych wyrobów odzieŝowych, odczytywać znaki informacyjne określające warunki konserwacji wyrobów odzieŝowych, określać zasady magazynowania materiałów odzieŝowych, określać sposoby utylizacji odpadów i produktów ubocznych, powstających podczas produkcji odzieŝy i wyrobów włókienniczych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, stosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagroŝenia zdrowia i Ŝycia. 18

20 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 743[01]O1.01 Orientacyjna Nazwa jednostki modułowej liczba godzin na realizację Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska [01]O1.02 Charakteryzowanie surowców włókienniczych [01]O1.03 Rozpoznawanie nitek [01]O1.04 Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich 96 Razem Schemat układu jednostek modułowych 743[01].O1 Podstawy zawodu 743[01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 743[01].O1.01 Charakteryzowanie surowców włókienniczych 743[01].O1.03 Rozpoznawanie nitek 743[01].O1.04 Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich 19

21 4. Literatura Buchfelder M.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 2003 Chyrosz M., Zembowicz Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieŝowe, WSiP, Warszawa 1997 Czołnik H.: Nowoczesne maszyny przędzalnicze. Czesarki. WSiP, Warszawa 1987 Czołnik H.: Nowoczesne maszyny przędzalnicze. Niedoprzędzarki. WSiP 1985 Dziamara H.: Dziewiarstwo maszynowo ręczne. Technologia dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1989 Filipiak I., Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1989 Frontczak I, Wnuk J.: Tkactwo, Część II. WSiP, Warszawa 1993 Furmańska A.: Konserwacja wyrobów włókienniczych, Część II. WSiP, Warszawa 1985 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Lewiński J., Suszek M.: Tkactwo, Część I. WSiP, Warszawa 1993 Nycz E., Owczarz R., Średnicka L.: Budowa tkanin. WSiP 1990 Panek W., Turek K.: Technologia tkactwa dla ZSZ. WSiP 1990 Pawłowa M., Skoracki J., Smirnow W.: Materiałoznawstwo odzieŝowe. PR, Radom, 2001 Pawłowa M.: Materiałoznawstwo odzieŝowe. Ćwiczenia laboratoryjne. Politechnika Radomska, Radom 2004 Szarek H.: Konserwacja wyrobów włókienniczych, Część I. WSiP, Warszawa 1985 Tomsa A.: Wykończalnictwo włókiennicze. Podręcznik dla ZSZ, WSiP 1989 Waśniewski S.: Dziewiarstwo maszynowe. WSiP, Warszawa 1988 Dobór środków ochrony indywidualnej. CIOP, Warszawa 2000 Encyklopedia techniki, Przemysł lekki. Wydawnictwa Naukowo Techniczne, Warszawa 1986 Kompendium pierwszej pomocy. CIOP, Warszawa 2002 Krawiectwo Materiałoznawstwo, podręcznik dla zasadniczych szkół odzieŝowych. Tłumaczenie Paulina Samek. WSiP, Warszawa 1999 Materiałoznawstwo włókiennicze dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1991 Psychofizyczne problemy człowieka w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002 Polskie normy dotyczące materiałoznawstwa odzieŝowego. Czasopisma zawodowe: OdzieŜ, Przegląd włókienniczy, Spektrum, moda.com.pl Wykaz literatury naleŝy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 20

22 Jednostka modułowa 743[01].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: zorganizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej i wymaganiami ergonomii, zastosować procedury postępowania w sytuacji zagroŝenia poŝarowego, zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz wymagania ergonomii podczas wykonywania zadań zawodowych, ocenić przyczyny zmęczenia w czasie pracy, zastosować zasady zapobiegania wypadkom w środowisku pracy, zastosować procedury postępowania w sytuacji wypadku przy pracy, udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku przy pracy, określić zastosowanie ochronnej odzieŝy roboczej, posłuŝyć się narzędziami i przyborami do pracy ręcznej zgodnie z zasadami bezpieczeństwa pracy, określić zagroŝenia występujące podczas obsługi maszyn i urządzeń stosowanych do produkcji odzieŝy, zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas uŝytkowania urządzeń i maszyn elektrycznych, określić zasady organizowania procesu pracy zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa pracy i ergonomii, scharakteryzować zagroŝenia związane z transportem wewnątrzzakładowym, przewidzieć konsekwencje nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie realizacji zadań zawodowych, określić prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy, określić prawa i obowiązki ucznia wynikające z regulaminów pracowni szkolnych, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej obowiązujące w pracowniach szkolnych, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej dotyczące składowania i przechowywania materiałów i wyrobów odzieŝowych, 21

23 określić sposoby utylizacji odpadów i produktów ubocznych, powstałych podczas produkcji odzieŝy i wyrobów włókienniczych. 2. Materiał nauczania Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpoŝarowa. Wymagania ergonomii dotyczące organizacji stanowisk pracy. Czynniki szkodliwe, uciąŝliwe oraz niebezpieczne występujące w środowisku pracy. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługi urządzeń elektrycznych. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Pierwsza pomoc. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej obowiązujące w pracowniach szkolnych. Regulaminy pracowni szkolnych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej dotyczące składowania i przechowywania materiałów i wyrobów odzieŝowych. Zasady bezpieczeństwa dotyczące transportu materiałów i wyrobów. Utylizacja odpadów i produktów ubocznych, powstałych podczas produkcji odzieŝy. 3. Ćwiczenia Organizowanie stanowiska pracy. Określanie wpływu warunków pracy na stan zdrowia pracownika. Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy. Opracowywanie regulaminów oraz instrukcji dotyczących określonych stanowisk pracy. Określanie potencjalnych zagroŝeń na róŝnych stanowiskach pracy w przedsiębiorstwie odzieŝowym. Przeprowadzanie ewakuacji z budynku szkolnego. Stosowanie procedur udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Określanie sposobów utylizacji odpadów i produktów ubocznych, powstałych podczas produkcji odzieŝy, zgodnie z zasadami ochrony środowiska. 22

24 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie do ćwiczeń. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Instrukcje i foliogramy dotyczące zagroŝeń na stanowisku pracy. WyposaŜenie do nauki udzielania pierwszej pomocy - fantom, środki medyczne. Sprzęt gaśniczy, gaśnice. Środki ochrony indywidualnej. Regulaminy, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Filmy i programy komputerowe, dotyczące opisów sytuacji, procedur postępowania, ochrony środowiska, zagroŝeń poŝarowych i sposobów ewakuacji w sytuacji zagroŝenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki obejmuje treści dotyczące kształtowania umiejętności i postaw warunkujących realizację zadań zawodowych, zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz wymaganiami ergonomii. Podczas realizacji programu jednostki naleŝy zwrócić uwagę na przygotowanie stanowiska pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej, stosowanie zasad zapobiegania wypadkom w środowisku pracy i udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagroŝenia Ŝycia i zdrowia. W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie następujących metod nauczania: tekstu przewodniego, przypadków, sytuacyjnej, dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Metoda tekstu przewodniego wymaga przygotowania materiałów do wykonywania ćwiczeń: pytań prowadzących i formularzy do wypełniania. Zajęcia naleŝy prowadzić w grupie do 15 osób. Wskazane jest, aby nauczyciel prowadzący zajęcia był specjalistą z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Podstawową metodą nauczania będą ćwiczenia realizowane indywidualnie lub w zespołach 2-3 osobowych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki, na podstawie określonych kryteriów oceniania. Wiadomości i umiejętności uczniów niezbędne do realizacji ćwiczeń mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć szkolnych. 23

25 Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, naleŝy zwracać uwagę na: organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, opracowywanie projektów zagospodarowania lub utylizacji odpadów i produktów ubocznych zgodnie z zasadami ochrony środowiska, udzielanie pierwszej pomocy zgodnie z przyjętą procedurą, dobór środków ochrony indywidualnej. W procesie sprawdzania osiągnięć uczniów proponuje się stosowanie sprawdzianów ustnych, sprawdzianów pisemnych, prezentacji projektów oraz obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów naleŝy uwzględnić wyniki sprawdzianów, oceny prezentowanych projektów oraz poziom wykonania ćwiczeń. 24

26 Jednostka modułowa 743[01].O1.02 Charakteryzowanie surowców włókienniczych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: dokonać klasyfikacji surowców i wyrobów włókienniczych, dokonać klasyfikacji włókien naturalnych, scharakteryzować fizyczne właściwości włókien roślinnych, zwierzęcych i mineralnych, określić właściwości chemiczne włókien roślinnych, zwierzęcych i mineralnych, dokonać klasyfikacji włókien chemicznych, scharakteryzować właściwości włókien chemicznych i mieszanek włókienniczych, dobrać metody identyfikacji włókien, przeprowadzić badania organoleptyczne włókien, rozróŝnić włókna pod mikroskopem, przeprowadzić badania chemiczne włókien, scharakteryzować włókna nieorganiczne, określić wpływ właściwości włókien na jakość gotowych wyrobów włókienniczych. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja surowców i wyrobów włókienniczych. Klasyfikacja włókien. Właściwości fizyczne i chemiczne włókien. Włókna naturalne. Włókna chemiczne. Włókna nieorganiczne. Metody identyfikacji włókien. Wpływ właściwości włókien na jakość gotowych wyrobów. 3. Ćwiczenia Rozpoznawanie właściwości fizycznych i chemicznych wybranych włókien. Rozpoznawanie włókien pod mikroskopem. Określanie rodzaju włókien na podstawie wyników próby spalania. Rozpoznawanie włókien na podstawie badań chemicznych. 4. Środki dydaktyczne Plansze obrazujące rodzaje włókien naturalnych, chemicznych i nieorganicznych. 25

27 Zestawy próbek włókien naturalnych, chemicznych i nieorganicznych. Zestaw nitek z róŝnych typów włókien. Wyroby włókiennicze. Zestawy próbek tkanin i dzianin z włókien naturalnych, chemicznych i nieorganicznych. Mikroskopy z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien. Sprzęt laboratoryjny i zestawy odczynników chemicznych do identyfikacji włókien. Lupy tkackie. Zestawy norm. Katalogi i materiały reklamowe. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki obejmuje umiejętności z zakresu rozróŝniania wyrobów włókienniczych, charakteryzowania i klasyfikacji surowców włókienniczych oraz określenia ich właściwości. W procesie dydaktycznym proponuje się następujące metody nauczania: wykład informacyjny, pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktaŝem, tekst przewodni oraz ćwiczenia praktyczne. Dominującą metodą nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni materiałoznawstwa. Zajęcia naleŝy prowadzić w grupach do 15 osób z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. KaŜdy uczeń powinien mieć moŝliwość bezpośredniej identyfikacji wyrobów włókienniczych. Ze względu na róŝnorodność wyrobów włókienniczych naleŝy zwrócić szczególną uwagę na umiejętność rozróŝniania włókien oraz określania ich właściwości. Wskazane jest, aby uczniowie podczas zajęć korzystali z literatury zawodowej, czasopism, katalogów oraz Internetu, jako źródła pozyskiwania informacji o nowych surowcach włókienniczych i moŝliwościach ich zastosowania. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki na podstawie określonych kryteriów. Wiadomości i umiejętności uczniów niezbędne do realizacji zadań zawodowych mogą być sprawdzone za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację czynności uczniów podczas realizacji ćwiczeń. 26

28 Obserwując pracę uczniów, szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska, stosowanie róŝnych metod identyfikacji włókien, interpretowanie wyników badań. W ocenie końcowej osiągnięć uczniów, po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej, naleŝy uwzględnić poziom wykonania ćwiczeń, opracowanie sprawozdań z ćwiczeń, wyniki sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz testów osiągnięć szkolnych. W procesie oceniania osiągnięć uczniów naleŝy przestrzegać ustalonych kryteriów oceniania oraz uwzględnić obowiązującą skalę ocen. 27

29 Jednostka modułowa 743[01].O1.03 Rozpoznawanie nitek 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: dokonać klasyfikacji nitek, scharakteryzować nitki z włókien odcinkowych, scharakteryzować nitki z włókien ciągłych, określić właściwości nitek, scharakteryzować sposoby skręcania nitek, określić wpływ sposobu przędzenia na właściwości nitek, określić sposoby wyznaczania grubości nitek, wyznaczyć masę nitek w texach, wyznaczyć kierunek skrętu nitek, wyznaczyć liczbę skrętu nitek, scharakteryzować właściwości nitek odzieŝowych, wyjaśnić wpływ właściwości nitek na jakość materiałów odzieŝowych. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja nitek. Nitki z włókien odcinkowych. Nitki z włókien ciągłych. Zasady wytwarzania przędzy, sposoby skręcania nitek. Masa liniowa nitek. Właściwości nitek. Metody badania przędzy i nitek. Wpływ właściwości nitek na jakość wyrobów włókienniczych. 3. Ćwiczenia Analizowanie układu włókien w nitce. Porównywanie nitek z róŝnych próbek tkanin. Rozpoznawanie róŝnych sposobów skręcania nitek. Określanie liczby i kierunku skrętu wybranych nitek. Wyznaczanie numeru tex nitki. Przeprowadzanie próby wytrzymałościowej róŝnego rodzaju nici. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie do ćwiczeń. Plansze przedstawiające róŝne rodzaje nitek. Zestaw nitek z róŝnych włókien. Zestaw wyrobów włókienniczych. 28

30 Motowidło i zrywarka. Skrętomierz do badania skrętu nitek. Zestawy norm. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki zawiera treści dotyczące metod otrzymywania i właściwości nitek odzieŝowych, jest to podstawowa wiedza niezbędna do wykonywania zadań zawodowych. Podczas realizacji programu proponuje się stosować następujące metody nauczania: wykład informacyjny, dyskusję dydaktyczną i ćwiczenia praktyczne. Zaleca się, aby przed rozpoczęciem ćwiczeń praktycznych nauczyciel przeprowadził pokaz z instruktaŝem lub objaśnieniem dotyczący obsługi przyrządów pomiarowych oraz zapoznał uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w pracowni. NaleŜy równieŝ przygotować materiały niezbędne do wykonania ćwiczeń: teksty przewodnie, instrukcje do ćwiczeń, instrukcje obsługi przyrządów pomiarowych. W czasie zajęć dydaktycznych uczniowie samodzielnie przygotowują i wykonują ćwiczenia korzystając z pytań prowadzących zawartych w tekście przewodnim lub instrukcji do ćwiczeń oraz materiałów źródłowych. Uczniowie powinni mieć moŝliwość wielokrotnego powtarzania zadań, aŝ do uzyskania pozytywnych wyników. W trakcie realizacji programu naleŝy zwrócić uwagę na kształtowanie postaw zawodowych oraz na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymywanie porządku na stanowisku pracy, prowadzenie racjonalnej gospodarki materiałowej, a takŝe na jakość wykonywania pomiarów. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni materiałoznawstwa wyposaŝonej w przyrządy do badania nitek i przędzy, uczniowie powinni pracować w grupach do 15 osób, z podziałem na 2-3 osobowe zespoły. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki na podstawie ustalonych kryteriów. Wiadomości i umiejętności uczniów niezbędne do realizacji zadań praktycznych mogą być sprawdzane za pomocą testów osiągnięć szkolnych, sprawdzianów pisemnych i ustnych. Umiejętności praktyczne naleŝy sprawdzić obserwując pracę uczniów podczas wykonania zadań. 29

31 Kontrolę poprawności wykonywania ćwiczeń naleŝy prowadzić na bieŝąco oraz po jego wykonaniu, uczeń powinien samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie według tego samego arkusza, nauczyciel ocenia poprawność i jakość wykonanego zadania. SpostrzeŜenia i wnioski z ćwiczeń uczniowie mogą przedstawić na forum grupy. Podstawą uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny powinno być poprawne wykonanie ćwiczeń. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być zgodne z obowiązującą skalą ocen. 30

32 Jednostka modułowa 743[01].O1.04 Charakteryzowanie płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: dokonać klasyfikacji płaskich wyrobów włókienniczych, scharakteryzować budowę i sposoby wytwarzania tkaniny, sklasyfikować sploty tkackie, określić wpływ splotu na właściwości tkanin, scharakteryzować proces wytwarzania dzianin, rozróŝnić sploty dzianin, scharakteryzować wyroby plecione, określić metody wytwarzania włóknin, przędzin i laminatów, określić zastosowanie folii odzieŝowych, scharakteryzować właściwości i zastosowanie skór licowych, futerkowych i ich imitacji, scharakteryzować materiały wzmacniające i termoizolacyjne, scharakteryzować rodzaje dodatków krawieckich, rozróŝnić nici odzieŝowe, rozróŝnić pasmanterie, scharakteryzować zapięcia, scharakteryzować metody badania właściwości materiałów odzieŝowych, określić rodzaj i zakres badań właściwości materiałów i dodatków krawieckich, dobrać metodę badania do rodzaju materiałów odzieŝowych, określić wpływ rodzaju włókna i struktury materiału na właściwości higieniczne, określić higieniczne właściwości materiałów odzieŝowych oraz ich przydatność w produkcji odzieŝy, ocenić wytrzymałość materiałów odzieŝowych wykonanych z róŝnych surowców, określić estetyczne i konfekcyjne właściwości materiałów odzieŝowych oraz ich przydatność w produkcji odzieŝy, określić wpływ właściwości konfekcyjnych materiałów odzieŝowych na technologię produkcji wyrobu, zbadać właściwości specjalne materiałów odzieŝowych, zbadać właściwości skór, zbadać właściwości dodatków krawieckich, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas badania materiałów odzieŝowych i dodatków krawieckich, 31

33 scharakteryzować sposoby wykończania tkanin, dzianin i skór, określić wpływ wykończenia tkanin i dzianin na ich właściwości, wyznaczyć parametry struktury tkanin i dzianin, zidentyfikować błędy oraz wady tkanin i dzianin, określić zasady konserwacji materiałów odzieŝowych i wywabiania plam, określić zasady magazynowania materiałów odzieŝowych. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja wyrobów włókienniczych. Materiały odzieŝowe z nitek. Proces produkcji tkanin i dzianin. Sploty tkackie i dziewiarskie. Tkaniny. Dzianiny. Wyroby plecione. Włókniny i przędziny. Laminaty. Folie odzieŝowe i materiały powlekane. Skóry licowe i futerkowe i imitacje skór. Dodatki krawieckie. Metody badania właściwości materiałów odzieŝowych. Właściwości uŝytkowe materiałów odzieŝowych. Właściwości specjalne materiałów odzieŝowych, metody badania. Zasady wykończania tkanin i dzianin. Błędy powstające podczas produkcji tkanin i dzianin. Zasady konserwacji materiałów odzieŝowych i wywabianie plam. Zasady magazynowania materiałów odzieŝowych. 3. Ćwiczenia Porównywanie budowy tkaniny, dzianiny i plecionki. Określanie liczby nitek osnowy i wątku na kawałku płótna. Wykonywanie próbek splotów zasadniczych. RozróŜnianie próbek tkanin. Badanie odporności tkanin na róŝne czynniki. RozróŜnianie tkanin drukowanych i kolorowo tkanych. Identyfikowanie typowych błędów i wad w tkaninach na podstawie wybranych próbek. Identyfikowanie próbek dzianin. Identyfikowanie próbek wyrobów plecionych. RozróŜnianie próbek przędzin. RozróŜnianie próbek laminatów, foli i materiałów powlekanych. 32

34 Identyfikowanie próbek skór i futer. Wykonywanie katalogu próbek z dodatkami krawieckimi. Rozpoznawanie znakowania surowców włókienniczych. Wykonanie katalogu próbek tkanin i dzianin. Określanie właściwości tkanin i dzianin na podstawie badań organoleptycznych. Określanie właściwości tkanin i dzianin na podstawie badań laboratoryjnych. Konserwacja wyrobów odzieŝowych z róŝnych materiałów, usuwanie plam. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie oraz instrukcje do ćwiczeń. Kolekcja tkanin i dzianin. Wzory splotów tkackich zasadniczych i pochodnych. Wzory splotów dzianin rządkowych i kolumienkowych. Katalogi próbek tkanin drukowanych i kolorowo tkanych. Katalog próbek z błędami tkanin. Katalog próbek dzianin. Katalog wyrobów plecionych. Katalog przędzin. Katalog próbek laminatów, foli i materiałów powlekanych. Katalog próbek skór licowych i futerkowych oraz imitacji. Katalog dodatków krawieckich. Zestawy norm. Lupy tkackie. Mikroskopy z oprzyrządowaniem. Sprzęt laboratoryjny i odczynniki do badania właściwości materiałów odzieŝowych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej zawiera wiedzę dotyczącą płaskich wyrobów włókienniczych, skór i dodatków krawieckich pochodzenia tekstylnego i niewłókienniczego. Podczas zajęć uczniowie dokonują klasyfikacji wyrobów włókienniczych i skór, rozróŝniają rodzaje splotów tkackich, identyfikują typowe błędy i wady występujące w tkaninach i dzianinach, poznają metody wytwarzania tkanin i dzianin oraz porównują właściwości róŝnych materiałów odzieŝowych. Zaleca się, aby podczas realizacji programu jednostki stosować następujące metody nauczania: wykład informacyjny, dyskusję 33

35 dydaktyczną pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktaŝem oraz ćwiczenia praktyczne. Wskazane jest prowadzenie zajęć w 15 osobowej grupie, z podziałem na zespoły 2 3 osobowe. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni materiałoznawstwa odzieŝowego na stanowiskach ćwiczeniowych, wyposaŝonych w przyrządy do badania struktury i właściwości tkanin i dzianin. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien zwracać uwagę na organizację stanowiska pracy, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŝarowej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki zgodnie z ustalonymi kryteriami. Wiadomości i umiejętności uczniów niezbędne do realizacji ćwiczeń proponuje się sprawdzać za pomocą testów osiągnięć szkolnych. Zadania w teście powinny obejmować treści dotyczące zasad klasyfikacji wyrobów przemysłu włókienniczego, parametrów struktury tkanin i dzianin. W procesie oceniania naleŝy takŝe stosować sprawdziany pisemne i ustne oraz obserwację czynności ucznia podczas wykonania zadań. Podczas obserwacji pracy uczniów, szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŝarowej oraz ochrony środowiska. Po zakończeniu realizacji ćwiczenia uczniowie powinni samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie, według tego samego arkusza nauczyciel ocenia poprawność i jakość wykonanego zadania. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 34

36 Moduł 743[01].Z1 Podstawy projektowania odzieŝy 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: odczytywać rysunki techniczne wyrobów odzieŝowych, wykonywać rysunki techniczne prostych wyrobów odzieŝowych, stosować róŝne rodzaje pisma i układy liternicze, charakteryzować rysunek modelowy i Ŝurnalowy, interpretować rysunek Ŝurnalowy, określać cechy proporcjonalnej budowy figur, stosować podstawowe techniki rysunkowe do wykonywania kompozycji, wykonywać rysunek modelowy wyrobu odzieŝowego na sylwetkę podstawową, dobierać zestawienia kolorystyczne w projekcie odzieŝowym, stosować elementy strojów historycznych lub regionalnych w projektach ubiorów współczesnych, wykonywać projekty plastyczne ubiorów, dobierać wyroby odzieŝowe do typu sylwetki i przeznaczenia, ukrywać wady figury z zastosowaniem formy, koloru i wzoru materiału włókienniczego, dobierać materiały odzieŝowe, dodatki krawieckie i galanteryjne. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację 743[01].Z1.01 Sporządzanie rysunku technicznego odzieŝowego [01].Z1.02 Sporządzanie rysunków wyrobów odzieŝowych [01].Z1.03 Zastosowanie zasad kolorystyki i kompozycji w projektowaniu odzieŝy [01].Z1.04 Dobieranie wyrobów odzieŝowych do typu sylwetki i przeznaczenia [01].Z1.05 Dobieranie materiałów odzieŝowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych 72 Razem

37 3. Schemat układu jednostek modułowych 743[01].Z1 Podstawy projektowania odzieŝy 743[01].Z1.01 Sporządzanie rysunku technicznego odzieŝowego 743[01].Z1.02 Sporządzanie rysunków wyrobów odzieŝowych 743[01].Z1.03 Zastosowanie zasad kolorystyki i kompozycji w projektowaniu odzieŝy 743[01].Z1.04 Dobieranie wyrobów odzieŝowych do typu sylwetki i przeznaczenia 743[01]. Z1.05 Dobieranie materiałów odzieŝowych, dodatków krawieckich i galanteryjnych 36

38 4. Literatura Antkowiak J.: Sekrety modnych pań. Wydawnictwo Twój Styl, Warszawa1993 Białostocki J.: Sztuka cenniejsza niŝ złoto. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 Chyrosz M., Zembowicz Sułkowska E.: Materiałoznawstwo OdzieŜowe, WSiP, Warszawa 1997 Czurkowa M.H., Ulawska Bryszewska J.: Rysunek zawodowy dla szkół odzieŝowych. WSiP, Warszawa 1996 CzyŜewski H., Stasiak E., Zieliński J.: Technologia odzieŝy. WNT, Warszawa 1979 Fałkowska Rękawek E.: Podstawy projektowania odzieŝy. WSiP, Warszawa 2000 Gutkowska-Rychlewska M.: Historia ubiorów. ZJN Ossolińskich 1968 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Jackowski A.: Polska sztuka ludowa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999 Parafianowicz Z.: Szkolny słownik odzieŝowy. WSiP Warszawa 1999 Pietboeut H.: O stroju na kaŝdą okazję. Świat KsiąŜki, Warszawa 1999 Romano Ch.: Nie mam, co na siebie włoŝyć. Muza S.A., Warszawa 2000 Szyller A., Banach E.: Słownik mody. WP, Warszawa 1962 Watermann G., Zingel F.: Znajdź swój kolor. Muza S.A., Warszawa 2003 Atlas Polskich Strojów Ludowych wybrane zeszyty monograficzne Czasopisma: OdzieŜ, Burda, Twój Styl, Folklor Encyklopedia techniki. Przemysł Lekki. Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa 1989 Folklor. Wydawnictwo Bosz, Olszanica 2001 Instrukcja: Rysunek techniczny dla przemysłu odzieŝowego. Politechnika Łódzka, Łódź 1989 Krawiectwo Materiałoznawstwo, podręcznik dla zasadniczych szkół odzieŝowych. Tłumaczenie Paulina Samek. WSiP, Warszawa 1999 Podstawowe symbole stosowane do opisu rysunków węzłów konstrukcyjnych odzieŝy. Politechnika Łódzka, Łódź 1998 Polskie Normy z zakresu rysunku technicznego: format arkuszy, podziałki, pismo, linie rysunkowe, tabliczki rysunkowe, widoki, przekroje, kłady, wymiarowanie. Wykaz literatury naleŝy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 37