Podsumowanie działań zaplanowanych na obszarach projektu Motylowe łąki po zakończeniu przedsięwzięcia Aneks 1

Transkrypt

1 Podsumowanie działań zaplanowanych na obszarach projektu Motylowe łąki po zakończeniu przedsięwzięcia Aneks 1 do dokumentu: AFTER-LIFE CONSERVATION PLAN dla projektu Ochrona i poprawa jakości siedlisk rzadkich motyli podmokłych łąk półnaturalnych < LIFE06 NAT/PL/ > Warszawa, październik 2010

2 Bagno Całowanie Działania przewidziane po zakończeniu projektu Motylowe łąki na obszarze Natura 2000 Bagno Całowanie: Działanie Obszar/ilo ść Koszenie łąk 57,52 ha/rok Odkrzaczanie/us uwanie odrośli Odkrzaczanie/us uwanie odrośli Renaturyzacja (usuwanie murszu) Ok. 8 ha/rok Data co najmniej Instytucja odpowiedzialna Rolnicy indywidualni Finansowanie Program rolnośrodowiskowy PROW Corocznie CMok fundusz Leonardo da Vinci 30 ha CMok/MPK CKPŚ/ PO IiŚ 1 ha CMok/MPK CKPŚ/ PO IiŚ Wykup gruntów 1 ha CMok/MPK CKPŚ/ PO IiŚ liczenie ptaków Bagno Całowanie Bagno Całowanie Bagno Całowanie CMok/MPK CKPŚ/ PO IiŚ UW/ITP Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego Corocznie CMok/OTOP NFOŚiGW Koszenie łąk w ramach programu rolno-środowiskowgo W ramach projektu Motylowe łąki, przygotowano 22 plany rolnośrodowiskowe na terenie Bagna Całowanie, co zapewnia koszenie motylowych łąk na obszarze 57,52 ha do minimum 2013 roku. Kontynuacja odkrzaczania i koszenia odrośli Aby zapobiec ponownemu zarastaniu odkrzaczonych terenów i utrwalić efekty działań prowadzonych w projekcie Motylowe łąki, Centrum Ochrony Mokradeł korzysta z pomocy wolontariuszy. Nigel Spring w ramach projektu EuCan visits finansowanego przez fundusz Leonardo da Vinci, wraz z grupą wykwalifikowanych w działaniach ochrony czynnej wolontariuszy z Wielkiej Brytanii pracował przy koszeniu, usuwaniu odrośli, odkrzaczaniu i usuwaniu biomasy na terenie Bagna Całowanie w 2010 roku. Przy pracach wykorzystywany był sprzęt zakupiony ze środków LIFE: piły, wykaszarki spalinowe oraz samochód. Dzięki współpracy angielskich i polskich wolontariuszy usunięto odrośla wierzbowe z obszarów poprojektowych, odkrzaczono i oczyszczono tereny wokół kładki przyrodniczej. W sumie, w 2010 roku, usunięto odrośla na obszarze około 8 ha. Stowarzyszenie przewiduje równieŝ w przyszłych latach korzystanie z pomocy wolontariuszy przy pracach wdraŝania działań ochrony przyrody. Zakres prac zaleŝeć będzie od otrzymania funduszy na działania na Bagnie

3 Całowanie, przy braku finansowania wolontariat będzie kontynuowany w podobnym zakresie jak w 2010 roku. Bezpośrednia kontynuacja projektu we współpracy z Mazowieckim Parkiem Krajobrazowym We wrześniu 2010 roku, Centrum Ochrony Mokradeł wraz z Zespołem Parków Krajobrazowych Mazowieckiego, Chojnowskiego, Brudzeńskiego, Kozienickiego i NadbuŜańskiego (Mazowiecki Park Krajobrazowy MPK) złoŝyło wniosek o dofinansowanie projektu Ochrona zagroŝonych gatunków fauny i ich siedlisk na obszarach Natura 2000 w Mazowieckim Zespole Parków Krajobrazowych. Celem projektu jest m.in. kontynuacja działań zapoczątkowanych w projekcie LIFE oraz utrwalenie jego rezultatów. Przygotowywany projekt zakłada, na Bagnie Całowanie, między innymi: - odkrzaczanie i wykaszanie odrośli na 30 ha; - prowadzenie monitoringu; - renaturyzacja (planowane usuwanie murszu) na 1 ha - wykup gruntów pod renaturyzację 1 ha. Wniosek o dofinansowanie projektu został złoŝony do Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (CKPŚ), na konkurs 2/2010 (priorytet Ochrona gatunków i siedlisk insitu), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ). Projekt przeszedł ocenę formalną, pod koniec 2010 roku lub na początku 2011 roku będzie informacja, czy zostało przyznane dofinansowanie na realizacje przedsięwzięcia. Prace w ramach projektu zaczną się według planu w lato 2011 (monitoring, wykup gruntów), na jesieni ruszą działania ochrony czynnej (odkrzaczanie, usuwanie odrośli). Według załoŝeń projekt trwać będzie do 2013 roku. Kontynuacja projektu w zakresie monitoringu i badań naukowych nad restytucją łąk podmokłych na Bagnie Całowanie oraz na Torfowiskach Chełmskich Powierzchnie restytucji przyrodniczej załoŝone w ramach projektu Ochrona i poprawa jakości siedlisk rzadkich motyli podmokłych łąk półnaturalnych na Bagnie Całowanie i Torfowiskach Chełmskich zostały objęte wieloletnim monitoringiem naukowym w ramach badań z zakresu restoration ecology prowadzonych na Uniwersytecie Warszawskim (UW) oraz w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym w Falentach (ITP). Badania prowadzone tam od 2008 roku są podstawą trzech wykonywanych równolegle prac doktorskich Łukasza Kozuba i Pettera Hedberga (doktorantów w Zakładzie Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska na Uniwersytecie Warszawskim) oraz Marka Czerwińskiego (doktoranta w Instytucie Technologiczno-przyrodniczym), a takŝe wieloletnich badań dr Wiktora Kotowskiego (Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska UW). Na prowadzenie tych badań w latach uzyskano dofinansowanie z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa WyŜszego w wysokości zł. Badania te dotyczą trzech głównych zagadnień: (a) zmian w produktywności siedlisk w efekcie usunięcia warstwy murszowej lub inwersji gleby, (b) rekrutacji gatunków i sukcesji zbiorowisk roślinnych oraz (c) uwalniania metanu z gleb torfowych na obszarach poddanych restytucji. Poza tymi badaniami, wieloletnim monitoringiem są teŝ objęte obszary odkrzaczone, co pozwoli po kilkunastu latach ocenić skuteczność tego zabiegu. Liczenia derkaczy (Crex crex) i innych gatunków z zał. II Dyrektywy Ptasiej związanych z terenami podmokłymi na Bagnie Całowanie, oraz liczenia Ŝurawi (Grus grus) w Mazowieckim Parku Krajobrazowym Celem corocznych liczeń (pierwszy liczenie r.) derkaczy na Bagnie Całowanie jest prześledzenie zmian liczebności populacji ptaków w tym rejonie oraz ogólna ocena kondycji

4 miejscowych populacji, pozwalająca na ocenę stanu siedlisk zajmowanych przez nie w tej części Mazowsza. Jednocześnie akcja jest okazją do szerokiej edukacji uczestników w rozpoznawaniu głosów i siedlisk liczonych gatunków (derkacza Crex crex, świerszczaka Locustella naevia, strumieniówki Locustella fluviatilis oraz przepiórki Coturnix coturnix). pozwala na wychwycenie zmian zachodzących w środowisku i umoŝliwia prowadzenie dalszych działań ochronnych na tym terenie. W 2010 roku Bagno Całowanie odwiedziło rekordowo duŝo derkaczy - naliczono aŝ 100 odzywających się samców. Celem inwentaryzacji lęgowej populacji Ŝurawi w Mazowieckim Parku Krajobrazowym jest ocena stanu populacji Ŝurawi w tym regionie, co pozwala wnioskować o funkcjonowaniu ekosystemów bagiennych Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Nasłuchy i obserwacje prowadzone były w południowej części MPK - na obszarze rozciągającym się między Otwockiem a Osieckiem, obejmującym zarówno otwarte tereny podmokłych łąk, jak i częściowo zabagnione kompleksy leśne (olsy, śródleśne torfowiska). Rocznie w ramach akcji edukacyjno-badawczych na obszarze Bagna Całowanie przeszkolonych jest ok. 70 osób, ok ha podmokłych łąk jest zinwentaryzowanych pod kątem występowania 4 gatunków ptaków z zał. II Dyrektywy Ptasiej na Bagnie Całowanie, ok ha terenów podmokłych i lasów zinwentaryzowanych pod kątem występowania Ŝurawia oraz zebrane są informacje o trendzie liczebności badanych populacji. Wymienione akcje edukacyjno-badawcze organizowane są z inicjatywy Centrum Ochrony Mokradeł i Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków pod patronatem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

5 Puszcza Kampinoska Działania przewidziane po zakończeniu projektu Motylowe łąki na obszarze Natura 2000 Puszcza Kampinoska: Działanie Obszar/ilo ść Koszenie łąk 17,30 ha/rok Data co najmniej Instytucja odpowiedzialna Rolnicy indywidualni Finansowanie Program rolnośrodowiskowy PROW Koszenie łąk ok. 32 ha 2010 KPN NFOŚiGW Koszenie łąk 60 ha/rok KPN CKPŚ/ PO IiŚ Wykup gruntów 6,06 ha 2010 KPN NFOŚiGW Puszcza Kampinos ka Corocznie KPN Środki własne Koszenie łąk w ramach programu rolno-środowiskowgo W ramach projektu Motylowe łąki, przygotowano 5 planów rolnośrodowiskowe na terenie KPN, co zapewnia koszenie motylowych łąk na obszarze 17,30 ha do minimum 2013 roku. Ponadto, Park Narodowy rozpatruje oddanie powierzchni projektowych: Granica, Sowia Wola, Janówek, Wólka w dzierŝawy rolnikom. Powierzchnia zostanie ustalona w późniejszym czasie. Obecnie trwają prace przygotowawcze. Kontynuacja koszeń na obszarach przywróconych do uŝytkowania w ramach projektu Motylowe łaki Działania te to głownie koszenie. W 2010 w IV kwartale zostaną wykoszone ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) roku następujące obszary projektu w granicach Natura 2000 Puszcza Kampinoska : Truskaw około 20 ha, Niepust około 4 ha, Opaleń około 8 ha. Za wszystkie prace odpowiedzialny jest Kampinoski Park Narodowy. Na lata , KPN przygotował wniosek do Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (CKPŚ), na konkurs 2/2010 (priorytet Ochrona gatunków i siedlisk insitu) o dofinansowanie projektu Czynna ochrona rzadkich gatunków bezkręgowców i ptaków siedlisk otwartych w Kampinoskim PN na kontynuację zabiegów z projektu LIFE. Obecnie wniosek przeszedł pozytywną ocenę formalną, pod koniec 2010 roku lub na początku 2011 roku będzie informacja, czy zostało przyznane dofinansowanie na realizacje przedsięwzięcia. W ramach projektu przewidziano koszenie łąk, zaplanowane na lata 2012, 2013, Powierzchnie koszenia: Niepust około 7 ha, Truskaw około 30 ha, Opaleń około 10 ha, Wiejca około 13 ha.

6 Za wszystkie prace odpowiedzialny będzie Kampinoski Park Narodowy. Wartość całego projektu wynosi około 1,4 mln PLN. Zakup gruntów W 2010 roku wykupiono, za środki przyznane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 11 działek o powierzchni w sumie 6,06 ha. Podnoszenie poziomu wody Na obszarze KPN prowadzony jest projekt Opracowanie metod odtworzenia pierwotnych warunków wodnych Kampinoskiego Parku Narodowego w celu powstrzymania degradacji przyrodniczej i poprawienia stanu bioróŝnorodności finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, którego koordynatorem jest Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a wśród 7 partnerów są równieŝ organizacje, które brały udział w realizacji projektu Motylowe łąki : KPN, Regionalne Centrum Ekologiczne na Europę Środkowa i Wschodnią (REC) oraz Instytut Technologiczno-Przyrodniczy (ITP). Celem projektu jest opracowanie technicznych i nietechnicznych (przyrodniczych) metod odtworzenia pierwotnych warunków wodnych i poprawy uwilgotnienia gleb w KPN. Opracowana zostanie, na początku 2011 roku, strategia przedsięwzięć, które będą prowadziły do podwyŝszenia uwilgotnienia wybranych siedlisk. Projekt ten, w załoŝeniu, będzie punktem wyjścia, naukową podstawą, do przeprowadzenia działań renaturacyjnych na terenie całego Parku, w tym równieŝ na obszarach projektu Motylowe łąki. Dane zbierane są przez pracowników KPN, monitoring dotyczy motyli i roślinności na wybranych powierzchniach na obszarach projektu.

7 Torfowiska Chełmskie Działania przewidziane po zakończeniu projektu Motylowe łąki na obszarze Natura 2000 Torfowiska Chełmskie: Działanie Obszar/ilo ść Koszenie łąk 317,56 ha/rok Data co najmniej Instytucja odpowiedzialna Rolnicy indywidualni Finansowanie Program rolnośrodowiskowy PROW Usuwanie odrośli ok. 10 ha 2010 RDOŚ Lublin EkoFundusz Odkrzaczanie/us uwanie odrośli ok. 60 ha RDOŚ Lublin CKPŚ/ PO IiŚ Torfowisk a Chełmskie UW/ITP Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego Koszenie łąk w ramach programu rolno-środowiskowgo W ramach projektu Motylowe łąki, przygotowano 3 plany rolnośrodowiskowe na terenie Torfowisk Chełmskich, co zapewnia koszenie motylowych łąk na obszarze 317,56 ha do minimum 2013 roku. Odkrzaczanie i usuwanie odrośli, kontynuacja Na lata RDOŚ Lublin uzyskała dofinansowanie w ramach dwóch projektów. W ramach przedsięwzięcia Utrwalanie efektów ekologicznych ochrony obszaru Natura 2000 Chełmskie Torfowiska Węglanowe w 2010 roku, usunięte zostały odrośla na Torfowisk Chełmskich (Bagno Serebryskie i Brzeźno) oraz poprawiona zostanie infrastruktura turystyczna (wiata i wieŝa). W latach Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie w ramach podpisanej umowy nr POIS /09 z Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych pt. Ochrona siedlisk przyrodniczych i gatunków na obszarach sieci Natura 2000 w województwie lubelskim będzie kontynuowała prace ochronne polegające na wycince zadrzewień i zakrzaczeń oraz usuwaniu ich odrośli na Torfowiskach Chełmskich. Planuje się, iŝ kaŝdego roku zostaną wykonane prace na pow. około 15 ha, a ich wartość wyniesie około zł. Prace będą wykonywane w I i IV kwartale kaŝdego roku. Łączna wartość planowanych prac wyniesie w ciągu 4 lat zł. PowyŜsze prace zostaną sfinansowane ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Kontynuacja projektu w zakresie monitoringu i badań naukowych nad restytucją łąk podmokłych na Bagnie Całowanie oraz na Torfowiskach Chełmskich Zgodnie z informacja zamieszczoną przypisie działań na Bagnie Całowanie, powierzchnie restytucji przyrodniczej załoŝone w ramach projektu Motylowe łąki na Bagnie Całowanie i Torfowiskach Chełmskich zostały objęte wieloletnim monitoringiem naukowym w ramach badań z zakresu restoration ecology prowadzonych na Uniwersytecie Warszawskim oraz w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym w Falentach. Więcej informacji przy opisie tego działania dla Bagna Całowanie.

8 Torfowisko Sobowice W najbliŝszym roku nie są planowane działania ochrony czynnej na Torfowisku Sobowice. Prowadzony będzie monitoring obszaru oraz na jego podstawie oceniona będzie konieczność kolejnych działań.