PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY I MIASTA GRÓJEC NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA

Transkrypt

1 GMINA I MIASTO GRÓJEC PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY I MIASTA GRÓJEC NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Projekt Grójec, grudzień 2008

2 Opracowano w ARCADIS Sp. z o.o. Biuro Ochrony Środowiska w Katowicach Zespół autorski: dr inŝ. Wanda Zaworska-Matuga mgr Maciej Kaczmarski mgr inŝ. Katarzyna Kobiela mgr inŝ. Magdalena Kosiba mgr inŝ. Marcin Moczulski mgr inŝ. Jarosław Zarzycki Koordynacja prac: Referat Gospodarki Komunalnej Urząd Gminy i Miasta Grójec 2

3 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP Podstawa prawna opracowania Ogólna charakterystyka obszaru opracowania Cel i zakres opracowania Metoda opracowania i struktura Programu Zawartość Programu ZAŁOśENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU Wprowadzenie Zasady polityki ekologicznej Uwarunkowania zewnętrzne Uwarunkowania wewnętrzne Priorytety ochrony środowiska gminy i miasta Grójec Nadrzędny cel Programu i jego znaczenie dla rozwoju gminy OCENA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY I MIASTA GRÓJEC NA LATA Wprowadzenie Realizacja celów do 2014 roku i kierunków działań Ochrona dziedzictwa przyrodniczego Stosunki wodne i jakość wód Jakość powietrza atmosferycznego Hałas Awarie Racjonalizacja uŝytkowania wody Edukacja ekologiczna Wskaźniki monitorowania "Programu.." jako wymierna ocena stopnia realizacji celów średniookresowych Ocena wykonania planu operacyjnego w latach POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2015 ROKU Wprowadzenie Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego Ochrona wód Jakość powietrza atmosferycznego Gospodarka odpadami Oddziaływanie hałasu Oddziaływanie pól elektromagnetycznych PowaŜne awarie i inne zagroŝenia środowiska wynikające ze zdarzeń nadzwyczajnych Ochrona zasobów naturalnych Wprowadzenie Ochrona przyrody Ochrona i zrównowaŝony rozwój lasów Racjonalne gospodarowanie zasobami wody Ochrona powierzchni ziemi Gospodarowanie zasobami geologicznymi Cele i zadania o charakterze systemowym Edukacja ekologiczna Aspekty ekologiczne w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych Zarządzanie środowiskowe Aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska PLAN OPERACYJNY NA LATA Wprowadzenie Kryteria wyboru przedsięwzięć Lista przedsięwzięć na lata MONITORING WDRAśANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA

4 6.1. Wprowadzenie Ogólne zasady zarządzania środowiskiem Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska Ogólne załoŝenia zarządzania Programem Monitoring wdraŝania Programu Harmonogram wdraŝania Programu Współpraca w ramach wdraŝania Programu Główne działania w ramach zarządzania Programem ASPEKTY FINANSOWE WDRAśANIA PROGRAMU Wprowadzenie Prognozowane nakłady na wdraŝanie Programu w latach Analiza źródeł finansowania zadań z zakresu ochrony środowiska WYKAZ SKRÓTÓW WYKORZYSTANE MATERIAŁY

5 1. WSTĘP 1.1. Podstawa prawna opracowania Polityka ekologiczna państwa realizowana jest poprzez programy ochrony środowiska. Do sporządzania programów i ich aktualizacji, zgodnie z wymaganiami prawnymi, zobligowane są organy wykonawcze województwa, powiatu i gminy (art.17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska 1 ). Program Ochrony Środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem lat został przyjęty Uchwałą Nr XXXI/214/04 Rady Miejskiej w Grójcu z dnia 6 grudnia 2004r. Zgodnie z zapisami art ustawy Prawo ochrony środowiska program ochrony środowiska przyjmowany jest na cztery lata, co oznacza potrzebę jego cyklicznej aktualizacji. Biorąc powyŝsze pod uwagę w czerwcu 2008 roku Burmistrz Gminy i Miasta przystąpił do jego aktualizacji. W wyniku przetargu nieograniczonego opracowanie aktualizacji Programu powierzono firmie ARCADIS Profil Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie Ogólna charakterystyka obszaru opracowania Gmina Grójec leŝy w północnej części powiatu grójeckiego (Mapa 1.1.). Granica północna gminy stanowi jednocześnie północną granicę powiatu z powiatem piaseczyńskim. Gmina graniczy od wschodu z gminą Chynów, od południowego-wschodu z gminą Jasieniec, od południowego-zachodu z gminą Belsk, od zachodu z gminą Pniewy, a od północy z gminami powiatu piaseczyńskiego - PraŜmów i Tarczyn. Całkowita powierzchnia gminy i miasta wynosi ha (ok. 9,6% powierzchni powiatu grójeckiego), w tym tereny miejskie stanowią ok. 5%, a pozostałe 95% to tereny wiejskie. Miasto Grójec, będące największą aglomeracją w powiecie grójeckim, stanowi centrum usług administracji szczebla powiatowego oraz usług specjalistycznych. Na terenach wiejskich gminy dominującym sektorem gospodarki pozostaje rolnictwo, z typową dla powiatu grójeckiego specjalizacją sadownictwem. Na terenie gminy Grójec zamieszkuje łącznie osób 3 (miasto Grójec mieszkańców), co stanowi ok. 24,9% ludności powiatu. Na terenach wiejskich znajduje się 40 miejscowości, z których największe to: Lesznowola, Głuchów, Kobylin, Krobów, Uleniec, Wola Worowska. Przez teren gminy Grójec przebiegają, stanowiące szkielet komunikacyjny całego powiatu grójeckiego, drogi krajowe: - Nr 7 Gdańsk -Warszawa Radom - Kraków ChyŜne (granica Państwa) - Nr 50 Sochaczew Grójec Góra Kalwaria - Mińsk Mazowiecki oraz drogi wojewódzkie: - Nr 730 Skurów Warka, - Nr 728 Końskie Grójec, - Nr 722 Grójec Piaseczno. 1 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity, Dz. U. z 2008r., Nr 25, poz. 150). W dalszej części dokumentu stosuje się skrót ustawa POŚ. 2 Umowa nr WGKiOŚ GF/5 z dnia 14 stycznia 2008r. 3 Dane GUS na dzień r. 5

6 Mapa 1.1. PołoŜenie gminy i miasta Grójec na tle powiatu grójeckiego. Opracowanie własne ARCADIS Profil Sp. z o.o. Największa liczba podmiotów gospodarczych powiatu grójeckiego jest zarejestrowana jest w mieście Grójec, które pełni rolę centrum usługowego i administracyjnego powiatu. WaŜne przedsiębiorstwa zlokalizowane na terenie gminy to: - Autopolmozbyt Sp. z o.o. Stacja Obsługi i SprzedaŜy Samochodów, - Chemiczna Spółdzielnia Parcy Technochemia, - Cukiernicza Spółdzielnia Inwalidów Jedność, - ESI Distribution DAR NATURY Sp. Z o.o., - Faurecia Fotele Samochodowe Sp. z o.o., - Giełda samochodowa w Słomczynie. - Kon-Vin Sp.z o.o., - Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Sp. z o.o., - Tongheung ZTS Polska Sp. z o.o., - Wytwórnia Mas Bitumicznych STRABAG Sp. z o.o.. - ZPR Miropasz s.j. Walory przyrodnicze i turystyczne gminy i miasta Grójec związane są z rzeką Jeziorką. Na terenie Grójca znajdują się: Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina rzeki Jeziorki oraz rezerwat Łęgacz nad Jeziorką Cel i zakres opracowania Obecnie aktualizowany Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata przyjmował cele priorytetowe wyznaczone w powiatowym programie ochrony środowiska jako obligatoryjne dla gminy i miasta Grójec, wyznaczał działania na lata i podawał przedsięwzięcia planowane do realizacji w latach wraz z ich kosztami. Ponadto definiował zasady zarządzania programem ochrony środowiska. W okresie ostatnich czterech lat zmieniły się uwarunkowania realizacji Programu, w tym m.in. uwarunkowania wynikające z krajowej i wojewódzkiej polityki ekologicznej i obecnego stanu środowiska w gminie. Zmiany te oraz wymagania prawne wskazują na konieczność aktualizacji zapisów Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata Formalny zakres opracowania określa art ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z zapisami ustawy program ochrony środowiska, na podstawie aktualnego stanu środowiska, określa w szczególności: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, poziomy celów długoterminowych 6

7 rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Przyjęto, Ŝe zaktualizowany Program... będzie nosił nazwę Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata NaleŜy podkreślić, Ŝe podczas obecnych prac aktualizacyjnych niektóre zapisy z poprzedniego dokumentu Programu... zostały przeniesione do niniejszego projektu (np. niektóre cele i zadania). Zmianie uległy zapisy dotyczące stanu wyjściowego a takŝe te, które wynikają ze zmiany wymagań prawnych. Opracowanie pn. Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , które powstało w wyniku aktualizacji poprzedniego Programu... - jest opracowaniem w pełni kompletnym, spełniającym obecne wymagania co do zawartości. Oznacza to, Ŝe moŝna się nim posługiwać bez potrzeby równoczesnego posługiwania się dokumentem poprzednim Metoda opracowania i struktura Programu Prace nad aktualizacją Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata prowadzone były w kilku etapach, wśród których najwaŝniejszymi są: 1. Przegląd i ocena aktualnych danych o stanie środowiska w gminie Grójec (stan na dzień r., a tam gdzie to moŝliwe na dzień r.): dostępne dokumenty, ankietyzacja Urzędu Gminy i miasta w Grójcu i najwaŝniejszych podmiotów gospodarczych. 2. Analiza Strategii rozwoju gminy i miasta Grójec do 2020r. z punktu widzenia przyszłościowego rozwoju gminy i konsekwencji tego rozwoju dla środowiska. 3. Analiza raportu z wykonania Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata za lata Precyzowanie potrzeb gminy w zakresie ochrony środowiska w oparciu o aktualny stan środowiska i przyszłościowe wymagania w tym zakresie, a takŝe z uwzględnieniem powiatowej i wojewódzkiej polityki ekologicznej. 5. Dopasowanie struktury projektu Programu... do dokumentu pn. Program ochrony środowiska dla powiatu grójeckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Sformułowanie celów do 2015 roku wraz z kierunkami działań (weryfikacja celów ujętych w poprzednim Programie... ) i listy konkretnych przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach , wraz z instytucjami odpowiedzialnymi za ich realizację, kosztami i źródłami finansowania. 7. Sformułowanie wskaźników monitorowania Programu. 8. Określenie terminów przygotowania raportów z wykonania Programu oraz jego aktualizacji. 9. Przygotowanie projektu Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Uzgodnienia wewnętrzne projektu Programu. (w tym korekta), celem jego akceptacji przez Burmistrza Gminy i miasta Grójec. 11. Konsultacje projektu (umieszczenie projektu na stronie internetowej Urzędu Gminy i Miasta w Grójcu). 12. Uzyskanie opinii Zarządu Powiatu Grójeckiego w sprawie projektu Programu. 13. Przyjęcie projektu Programu... uchwałą Rady Miejskiej w Grójcu. 4 Projekt z października 2008 r. 7

8 1.5. Zawartość Programu Zatem Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , oprócz niniejszego Rozdziału 1, w którym przedstawiono podstawę prawną opracowania, ogólną charakterystykę gminy, cel i zakres Programu, strukturę Programu i metodykę prac - zawiera następujące rozdziały: Rozdział 2 Rozdział 3 Rozdział 4 Rozdział 5 ZałoŜenia wyjściowe Programu. Rozdział ten ujmuje aktualne uwarunkowania Programu (zewnętrzne i wewnętrzne) oraz powiatowe priorytety w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego uŝytkowania zasobów naturalnych. Ocena realizacji Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata W rozdziale przedstawiono ocenę stopnia realizacji celów oraz wykonania planu operacyjnego w latach Polityka ochrony środowiska do 2015 roku, zawierająca stan wyjściowy, cele do 2015 roku i kierunki działań w zakresie ochrony środowiska w gminie Grójec, ujęte w kilku blokach tematycznych. Plan operacyjny na lata W rozdziale tym została przedstawiona lista przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w okresie najblizszych czterech lat ( ), z podziałem na przedsięwzięcia pozainwestycyjne i inwestycyjne, z podaniem roku realizacji, prognozowanych nakładów finansowych i źródeł finansowania, instytucji odpowiedzialnych i włączonych w realizację danego przedsięwzięcia. Rozdział 6 Monitoring wdraŝania Programu: instrumenty zarządzania środowiskiem, organizacja zarządzania Programem (cykliczna ocena realizacji Programu, harmonogram procesu wdraŝania Programu). Rozdział 7 Aspekty finansowe wdraŝania Programu: sumaryczne prognozowane nakłady finansowe na realizację Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perpspektywy na lata w okresie lat oraz analiza potencjalnych źródeł finansowania zadań Programu Schematyczny układ Programu przedstawia Rycina

9 Rycina 1.1. Układ Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata z uwzględnieniem perpspektywy na lata PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY I MIASTA GRÓJEC NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA Rozdział 1 Wstęp Rozdział 2 i 3 ZałoŜenia wyjściowe Programu Ocena realizacji Programu w latach Rozdział 4 Polityka ochrony środowiska do 2015 roku Rozdział 5 Plan operacyjny na lata Rozdział 6 i 7 Monitoring wdraŝania Programu Aspekty finansowe wdraŝania Programu 9

10 2. ZAŁOśENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU 2.1. Wprowadzenie Jedną z przesłanek do aktualizacji Programu są zmiany w zakresie uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych jakie wystąpiły w ostatnich czterech latach. Analiza obecnych uwarunkowań stanowi podstawę do: sformułowania priorytetów ekologicznych w skali gminy, weryfikacji celów ekologicznych i działań ujętych w aktualizowanym Programie oraz zdefiniowania konkretnych przedsięwzięć planowanych do realizacji w latach a zmierzających do poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochrony zasobów naturalnych Zasady polityki ekologicznej Polityka ekologiczna gminy i miasta Grójec oparta jest na konstytucyjnej zasadzie zrównowaŝonego rozwoju. Oznacza to konieczność uwzględniania tej zasady we wszystkich dokumentach strategicznych oraz programach, przygotowywanych dla gminy. W praktyce zasada zrównowaŝonego rozwoju powinna być stosowana wraz z wieloma zasadami pomocniczymi i konkretyzującymi, wśród których naleŝy wymienić: Zasadę prewencji - stanowiącą, Ŝe przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska powinno być podejmowane juŝ na etapie planowania i realizacji przedsięwzięć. Zasada ta realizowana jest poprzez: - zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT), - recykling, czyli zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk energii, wody i surowców ze ścieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów zamiast ich składowania, - zintegrowane podejście do ograniczania i likwidacji zanieczyszczeń i zagroŝeń zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i kontroli (tzw. dyrektywa IPPC), - wprowadzanie pro-środowiskowych systemów zarządzania procesami produkcji i usługami, zgodnie z ogólnoświatowymi i europejskimi wymogami w tym zakresie, wyraŝonymi m.in. w standardach ISO i EMAS, programach czystszej produkcji, Responsible Care. Zasadę zanieczyszczający płaci odnoszącą się do odpowiedzialności za skutki zanieczyszczenia i stwarzania innych zagroŝeń. Odpowiedzialność tę ponosić powinny wszystkie jednostki uŝytkujące środowisko, a więc takŝe konsumenci, zwłaszcza, gdy mają moŝliwość wyboru mniej zagraŝających środowisku dóbr konsumpcyjnych. Zasadę integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi, oznaczającą uwzględnienie w politykach sektorowych celów ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi. Zasadę skuteczności ekologicznej oznaczającą potrzebę minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu. Zasadę uspołecznienia realizowaną poprzez stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu zrównowaŝonego rozwoju przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, rozbudzaniu świadomości i wraŝliwości ekologicznej oraz kształtowaniu nowej etyki zachowań wobec środowiska. 10

11 2.3. Uwarunkowania zewnętrzne Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec winien być zgodny przede wszystkim z zapisami strategicznych dokumentów szczebla powiatowego, które z kolei są zgodne z wojewódzkimi i krajowymi dokumentami strategicznymi, uwzględniającymi zobowiązania związane z wdraŝaniem Dyrektyw Unii Europejskiej i są spójne ze wspólnotowymi dokumentami programowymi. Wśród strategicznych dokumentów szczebla powiatowego i wojewódzkiego waŝnymi dla niniejszego Programu naleŝy wymienić: - Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy do 2014 roku 5. - projekt Programu ochrony środowiska dla powiatu grójeckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata NaleŜy zaznaczyć, Ŝe wojewódzka polityka ekologiczna jest zgodna z ustaleniami i rekomendacjami wynikającymi z Polityki Ekologicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy do 2014 roku kontynuuje polityką ekologiczną przyjętą w Programie ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata , zwłaszcza w zakresie polityki długoterminowej. Zasada ta została takŝe przyjęta w Programie ochrony środowiska powiatu grójeckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata , będącego aktualizacją poprzedniego Programu. Nadrzędnym celem polityki ekologicznej województwa mazowieckiego jest: Ochrona walorów przyrodniczych i poprawa standardów środowiska Natomiast cele główne Programu to: Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska (dotyczy wód powierzchniowych i podziemnych, gleb, odpadów, powietrza atmosferycznego, hałasu i promieniowania elektromagnetycznego); ZrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii; Rozwój proekologicznych form działalności w gospodarce (w szczególności w rolnictwie, transporcie i eksploatacji kopalin); Utworzenie spójnego systemu obszarów chronionych, ochronę ekosystemów cennych pod względem przyrodniczym, ochronę i rozwój ekosystemów leśnych; Poprawę bezpieczeństwa ekologicznego (w zakresie ochrony przed powodzią, suszą, osuwiskami i poŝarami, a takŝe zmniejszenia ryzyka związanego z transportem substancji niebezpiecznych oraz występowaniem awarii przemysłowych); Wzrost poziomu wiedzy ekologicznej (w zakresie edukacji ekologicznej w społeczeństwie, a takŝe w działalności gospodarczej). PowyŜsze cele główne są realizowane poprzez podporządkowane im cele długoterminowe i strategiczne oraz kierunki działań Jednak ze względu na znaczną liczbę tych celów i kierunków działań ujętych w wojewódzkim programie ochrony środowiska, a stanowiących wytyczne do programu ochrony środowiska powiatu grójeckiego, a takŝe kierując się potrzebą przejrzystości niniejszego dokumentu, w dalszej części tekstu, w ramach kaŝdego omawianego zagadnienia podano odpowiednie odnośniki do wojewódzkiego programu ochrony środowiska. 5 Przyjęty uchwałą Nr 19/07 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 lutego 2007r.. 6 Projekt z grudnia 2006 r. 11

12 Program ochrony środowiska dla powiatu grójeckiego Projekt Programu ochrony środowiska dla powiatu grójeckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata jest aktualizacją poprzedniej edycji Programu powiatowego. Nadrzędny cel Programu wykazuje powiązanie ochrony środowiska naturalnego powiatu z jego rozwojem gospodarczym ( Środowisko przyrodnicze i jego ochrona kształtują charakter powiatu grójeckiego i harmonizują z jego rozwojem społeczno-gospodarczym ). Głównymi równorzędnymi priorytetami Programu są: 1. Poprawa gospodarki ściekowej 2. Wprowadzenie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi, w tym odpadami niebezpiecznymi znajdującymi się w strumieniu odpadów komunalnych 3. Doskonalenie systemu obszarów i obiektów prawnie chronionych, 4. Edukacja ekologiczna mieszkańców powiatu W powiatowym programie sformułowano cele i kierunki działań do 2015 roku, natomiast plan operacyjny obejmuje lata Wiele celów i kierunków działań z programu powiatowego przytoczono w niniejszym dokumencie jako adekwatne dla obszaru działania gminy i miasta Grójec Uwarunkowania wewnętrzne Strategia rozwoju gminy i miasta Grójec do 2020r. Strategia rozwoju Gminy i miasta Grójec do 2020 r. definiuje cele strategiczne i zadania do osiągnięcia do roku 2010 oraz misję do 2020 r. Dla gminnego programu ochrony środowiska najwaŝniejsze są cele zdefiniowane w ramach kilku komponentów: Zasoby ekologiczne Cele: 1. Likwidacja zanieczyszczenia gminy i miasta odpadami stałymi. 2. Rozwinięty system zagospodarowania odpadów stałych. 3. Rozwiązany problem utylizacji przestarzałych środków ochrony roślin i ich opakowań. 4. Zwiększony poziom świadomości ekologicznej mieszkańców. 5. Zahamowanie dewastacji parków, starorzeczy, zbiorników małej retencji. 6. Zmniejszenie emisji zanieczyszczenia powietrza. 7. Rozwinięte efektywne systemy odprowadzania zanieczyszczeń i ścieków. 8. Zabezpieczenie zasobów wodnych poprzez sprowadzanie wody ze źródeł zewnętrznych. 9. Zagospodarowane wyrobiska poŝwirowe. 10. Przywrócenie równowagi w ekosystemach zwierzęcych. Gospodarka przestrzenna Cele: 1. Ład przestrzenny w mieście 2. Zmniejszenie natęŝenia ruchu drogowego w centrum miasta. 3. Dostępne tereny pod inwestycje gospodarcze. 4. Uregulowany stan prawny gruntów i nieruchomości na terenie miasta. Zasoby techniczne Cele: 1. Poprawa stanu technicznego i standardu dróg. 2. Rozwinięta sieć wodociągowa dostosowana do potrzeb i wymogów technicznych. 3. Sieć kanalizacyjna i systemy oczyszczania ścieków w pełni zaspokajające potrzeby gminy i miasta. 4. Dostępne tereny uzbrojone pod inwestycje. 12

13 Gospodarka Cele: 1. Grójec ponadlokalnym centrum handlowo-usługowym. 2. Wysoka atrakcyjność gminy jako miejsca zamieszkania dla bezpośrednich inwestorów. 3. Dobre warunki do inwestowania dla przemysłu nieuciąŝliwego dla środowiska. 4. Zwiększenie udziału przemysłu w gospodarce gminy. Rolnictwo Cele: 1. Rozwinięte centrum logistyczne owoców i warzyw. 2. Wzrost udziału dochodów rolników z działalności pozarolniczej. 3. Wysoka jakość produkcji rolnej. 4. Rozwinięty przemysł rolno spoŝywczy oparty o własne zaplecze surowcowe regionu. 5. Zagospodarowane grunty nieprzydatne rolniczo. Aktualny stan środowiska Punktem odniesienia dla programu ochrony środowiska jest aktualny stan środowiska, który moŝe być postrzegany jako uwarunkowania wewnętrzne dla Programu. Stan w zakresie poszczególnych elementów środowiska i uciąŝliwości został przedstawiony jako tzw. stan wyjściowy dla poszczególnych zagadnień ujętych w polityce ochrony środowiska powiatu grójeckiego Priorytety ochrony środowiska gminy i miasta Grójec W Programie ochrony środowiska gminy i miasta Grójec na lata za priorytety ekologiczne uznano priorytety identyczne z priorytetami zawartymi w powiatowym programie ochrony środowiska, a mianowicie: 1. Racjonalna gospodarka zasobami wód podziemnych i ograniczenie poboru wód podziemnych przez rolnictwo i przemysł 2. Uregulowanie gospodarki odpadami stałymi 3. Zwiększenie stopnia zaopatrzenia ludności w wodę wodociągową i poprawa jej jakości 4. Zwiekszenie stopnia skanalizowaniania gminy Analiza skali dysproporcji między aktualnym stanem środowiska a wymaganym przez prawo, a takŝe zaawansowanie niektórych zadań zmierzających do jego poprawy i obecne perspektywy rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, a takŝe powiatowe i wojewódzkie priorytety ekologiczne są podstawą do zdefiniowania priorytetów ochrony środowiska gminy i miasta Grójec do 2015 roku. Obecne priorytety, które naleŝy traktować jako równorzędne są następujące: 1. Poprawa gospodarki ściekowej, 2. Wprowadzenie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi, w tym odpadami niebezpiecznymi znajdującymi się w strumieniu odpadów komunalnych, 3. Doskonalenie systemu obszarów i obiektów prawnie chronionych, 4. Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy. 13

14 2.6. Nadrzędny cel Programu i jego znaczenie dla rozwoju gminy Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównowaŝonego rozwoju 7, umoŝliwiająca harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Zatem, nadrzędny cel Programu moŝna zdefiniować następująco: Środowisko przyrodnicze i jego ochrona kształtują charakter gminy i miasta Grójec i harmonizują z rozwojem społeczno-gospodarczym Cel ten jest zgodny z misją określoną w Strategii rozwoju gminy i miasta Grójec do 2020 roku i jest identyczny z nadrzędnym celem powiatowego programu ochrony środowiska. Proces opracowywania poprzedniego Programu, ocena stopnia jego wdroŝenia oraz decyzja o obecnej jego aktualizacji dają podstawę do stwierdzenia, iŝ Program będzie odgrywał coraz to większą rolę w sferze zarządzania środowiskiem w gminie. Zatem w okresie do 2015 roku znaczenie Programu moŝna opisać następująco: Program mobilizuje podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe oraz szereg innych instytucji i organizacji do wspólnego precyzowania problemów, sposobu ich rozwiązywania oraz wyboru priorytetów w działaniach na rzecz ochrony środowiska, Program intensyfikuje współpracę wewnętrzną (między poszczególnymi wydziałami Urzędu Gminy i miasta Grójec) i współpracę zewnętrzną (między administracją gminy Grójec, administracją szczebla powiatowego i wojewódzkiego a takŝe z sąsiednimi gminami), Program jest instrumentem mobilizującym administrację publiczną do rozwiązywania w zintegrowany sposób problemów ochrony środowiska pojawiających się w gminie, Program ochrony środowiska stanowi podstawę do podejmowania decyzji w zakresie działań i przedsięwzięć inwestycyjnych w dziedzinie ochrony środowiska w skali gminy, Program ułatwia uzyskanie zewnętrznych środków finansowych, zwłaszcza na duŝe projekty inwestycyjne, Program usprawnia funkcjonowanie systemu zarządzania środowiskiem w gminie. 7 ZrównowaŜony rozwój oznacza taki rozwój, który zaspokaja potrzeby współczesnych, nie ograniczając moŝliwości realizacji potrzeb przyszłych pokoleń. 14

15 3. OCENA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY I MIASTA GRÓJEC NA LATA Wprowadzenie Ocena realizacji Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata dotyczy okresu i ujmuje: - ocenę realizacji celów ekologicznych (par. 3.2.) - ocenę kierunków działań poprzez wykonanie planu operacyjnego na lata (par. 3.3.) Przedstawiona poniŝej ocena opiera się przede wszystkim na danych o stanie środowiska gminy oraz informacji zebranych przez Referat Ochrony Środowiska Urzędu Gminy i Miasta w Grójcu nt. wykonania przedsięwzięć ujętych w załączniku do Raportu z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata za lata oraz danych z ankietyzacji podmiotów gospodarczych i innych jednostek biorących udział w realizacji Programu Realizacja celów do 2014 roku i kierunków działań Cele średniookresowe zawarte w dokumencie aktualizowanego Programu zostały sformułowane dla zagadnień wyszczególnionych w dalszej części tego rozdziału. PoniewaŜ w większości były to cele niewymierne (przedstawione opisowo a nie ilościowo), obecnie nie jest moŝliwe ilościowe określenie stopnia realizacji danego celu (w procentach). W tych przypadkach ocena realizacji celów średniookresowych została przedstawiona opisowo, a wymiernym efektem ich realizacji są wartości tzw. wskaźników monitorowania Programu... (wg tabeli z rozdziału VII.3.2. aktualizowanego Programu... ). Wskaźniki te zostały przedstawione w par W poniŝszej ocenie jako lata odniesienia przyjęto rok 2004 (rok bazowy dla lat ) oraz rok 2007 (lub 2006 w przypadku braku danych za rok 2007). Wymiernym efektem realizacji celów są wartości tzw. wskaźników monitorowania Programu... (wg tabeli nr 5.2. z rozdziału 5. Programu... ). Wskaźniki te zostały przedstawione zbiorczo jako podsumowanie oceny realizacji celów (par ). W poniŝszej ocenie nie opisano zmian w zakresie stanu środowiska (elementów i uciąŝliwości) poniewaŝ te informacje przedstawiono w rozdziale następnym (rozdział 4: Polityka ochrony środowiska do 2019 roku) jako opis stanu wyjściowego Ochrona dziedzictwa przyrodniczego W dokumencie Programu... podano 4 cele średniookresowe (do 2014r.) w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego (cele dla zagadnień: przyroda i krajobraz, lasy, gleby, zasoby kopalin). Cele ten wraz z opisem ich realizacji przedstawiono poniŝej w Tabeli Przedstawiona ocena nie ujmuje zagadnienia gospodarki odpadami 15

16 Tabela 3.1. Ocena realizacji celów średniookresowych w zakresie dziedzictwa przyrodniczego. Lp. Cel średniookresowy Opis realizacji celu 1. Zachowanie obecnych walorów krajobrazowych i przyrodniczych Powierzchnia obszarów chronionych na terenie gminy nie zmieniła się od 2004r. 2. Zwiększenie lesistości gminy do 12% w 2014 r. W 2006r. lesistość gminy wynosiła 10,2%. Corocznie wykonywane są zalesienia gruntów. 3. Jakość gleb na poziomie wymaganych standardów Gleby z terenu gminy wykazują zanieczyszczenie metalami cięŝkimi związane ze stosowaniem preparatów ochrony roślin. Odnotowuje się podwyŝszone wartości zanieczyszczeń tego typu, jednak nie przekraczające dopuszczalnych poziomów. Na terenie 4. Zachowanie zasobów kopalin na terenie gminy gminy nie jest prowadzony monitoring gleb. Większość wyrobisk wymaga rekultywacji mającej na celu doprowadzenie ich do stanu umoŝliwiającego racjonalne wykorzystanie. Eksploatowane są złoŝa w miejscowościach Uleniec, Grójec i Zalesie Stosunki wodne i jakość wód W dokumencie Programu... podano 2 cele średniookresowe (do 2014r.) w zakresie stosunków wodnych i jakości wód. Cele te wraz z opisem ich realizacji w latach przedstawiono poniŝej w Tabeli 3.2. Tabela 3.2. Ocena realizacji celów średniookresowych w zakresie stosunków wodnych i jakości wód Lp. Cel średniookresowy Opis realizacji celu 1. Doprowadzenie do uzyskania przez wody Jeziorki i Molnicy (dopływ Kraski) II klasy czystości 2. Ochrona zasobów wód podziemnych i zwiększenie retencji wód powierzchniowych Jakość wód powierzchniowych w 2007r. przedstawiała się następująco: (1) Jeziorka: Głuchów - IV klasa (wody zadowalającej jakości). Pogorszenie się jakości o jedną klasę w odniesieniu do 2004r. (2) Kraska: V klasa (wody złej jakości). Klasyfikacja nie zmieniła się od w porównaniu do 2004r. Realizowane są przedsięwzięcia z zakresu budowy kanalizacji sanitarnej. W planach nowe ujęcia wód: w Kociszewie i Uleńcu. Nie wybudowano nowych obiektów retencji Jakość powietrza atmosferycznego W dokumencie Programu.. podano 6 celów średniookresowych (do 2014r.) w zakresie jakości powietrza atmosferycznego. Cele te wraz z opisem ich realizacji przedstawiono poniŝej w Tabeli 3.3. Od 2006 roku GUS nie publikuje danych emisyjnych dla gminy Grójec, więc wykorzystano ostatnie dostępne dane za 2005r. 16

17 Tabela 3.3. Ocena realizacji celów średniookresowych w zakresie powietrza atmosferycznego Lp. 1. Cel średniookresowy Zmniejszenie emisji SO 2 z instalacji o 25% Zmniejszenie emisji NO x z instalacji o 10% Zmniejszenie emisji CO 2 z instalacji o 25% 4. Zmniejszenie emisji CO z instalacji o 50% 5. Zmniejszenie emisji pyłu zawieszonego o 25% 6. Zmniejszenie emisji substancji złowonnych Opis realizacji celów 1)Sumaryczna emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych (bez CO 2 ) z zakładów szczególnie uciąŝliwych (wg GUS) w okresie wykazuje na tendencję malejącą (zmniejszenie o ok. 3%). (2) Emisja pyłów ogółem w roku 2005 była o ok. 3 % większa niŝ w roku (3) Emisja gazów ogółem (bez CO 2 ) w roku 2005 była o ok. 4 % mniejsza niŝ w roku Od 2006r. dane nt. emisji z zakładów szczególnie uciąŝliwych dla poziomu gmin nie są podawane w danych statystycznych Hałas W dokumencie Programu... podano 1 cel średniookresowy (do 2014r.) w zakresie ochrony przed hałasem. Cel ten wraz z opisem jego realizacji przedstawiono poniŝej w tabeli 3.4. Tabela 3.4. Ocena realizacji celu średniookresowego w zakresie hałasu Lp. Cel średniookresowy Opis realizacji celu 1. Ograniczenie uciąŝliwości hałasu komunikacyjnego Podejmowane są działania mające na celu wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta, obwodnica została oddana do uŝytkowania w 2008r Awarie W dokumencie Programu... podano cel średniookresowy (do 2014r.) w zakresie zapobiegania awariom. Cel ten wraz z opisem jego realizacji przedstawiono poniŝej w tabeli 3.5. Tabela 3.5. Ocena realizacji celu średniookresowego w zakresie awarii Lp. Cel średniookresowy Opis realizacji celu 1. Eliminowanie i zmniejszanie skutków dla mieszkańców i środowiska z tytułu powaŝnych awarii Gmina posiada Plan reagowania kryzysowego mający na celu zapewnienie społeczeństwu gminy podstawowych warunków ochrony w sytuacji wystąpienia klęsk Ŝywiołowych i powaŝnych awarii. Ponadto w gminie organizowane są szkolenia obrony cywilnej Racjonalizacja uŝytkowania wody W dokumencie Programu... podano 2 cele średniookresowe (do 2014r.) w zakresie racjonalizacji uŝytkowania wody. Cele te wraz z opisem jego realizacji przedstawiono poniŝej w tabeli

18 Tabela 3.6. Ocena realizacji celów średniookresowych w zakresie racjonalnego uŝytkowania wody Lp. Cel średniookresowy Opis realizacji celu 1. Racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych w zlewniach, w tym zmniejszenie zuŝycia wody podziemnej do celów przemysłowych i rolniczych 2. Zwiększenie stopnia zwodociągowania gminy do poziomu: - 86% w 2007 r. - 99% w 2014 r. W 2007 r. zuŝycie wód podziemnych na cele przemysłowe wyniosło 294 dam 3 i było niŝsze o ok. 40% niŝ w 2004 r. Stosowanie przez przedsiębiorstwa najlepszych dostępnych technologii (BAT) będzie skutkowało zmniejszeniem wodochłonności produkcji (zgodnie z wymogami Polityki Ekologicznej Państwa). Według stanu na dzień 31 XII 2006r. stopień zwodociągowania gminy wynosi ok. 84%. Długość sieci wodociągowej to 317,8 km Edukacja ekologiczna W dokumencie Programu... podano cel średniookresowy (do 2011r.) w zakresie edukacji ekologicznej. Cel ten wraz z opisem jego realizacji przedstawiono poniŝej w tabeli 3.7. Tabela 3.7. Ocena realizacji celu średniookresowego w zakresie edukacji ekologicznej Lp. Cel średniookresowy Opis realizacji celu Wysoka świadomość ekologiczna W latach większość zaplanowanych 1. społeczeństwa właściwa edukacja ekologiczna przedsięwzięć zostało zrealizowanych Wskaźniki monitorowania "Programu.." jako wymierna ocena stopnia realizacji celów średniookresowych W poprzednim Programie... (rozdz.vii.3.2.) przedstawiono listę wskaźników monitorowania Programu. Są to: wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko. Lista tych wskaźników została rozszerzona w raporcie z wykonania Programu za lata Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko wyraŝają w sposób wymierny efekt działań podejmowanych w zakresie ochrony środowiska, a więc pośrednio mogą słuŝyć ocenie realizacji celów Programu. W Tabeli 3.8. zawarto takŝe wskaźniki zaproponowane do wdroŝenia w raporcie z wykonania Programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata za lata Analiza wartości wskaźników pozwala zaobserwować nieznaczny negatywny trend w zakresie większości wskaźników stanu środowiska i zmiany presji na środowisko. Na ogólną ilość 11 wskaźników, 5 wskaźników utrzymuje się na tym samym poziomie, 2 wskaźniki mają trend negatywny a 1 wskaźnik trend pozytywny. W zakresie 3 wskaźników brak jest moŝliwości porównania. 18

19 Tabela 3.8. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko dla gminy i miasta Grójec Lp. w roku 2004 i 2007 (2006) Wskaźnik Wartość wskaźnika Trend 2004r. 2006/2007r. zmian 1. Powierzchnia obszarów prawnie 7 478,9 ha 7 478,9 ha chronionych 2. Jakość wód powierzchniowych Jeziorka: III klasa (Głuchów) Jeziorka: IV Kraska: V klasa (Gościejczyce) Kraska: V 3. Jakość wód podziemnych* Mała Wieś: IV klasa Kukały: IV klasa * 4. Stosunek długości sieci kanalizacyjnej 0,13 0,13 do sieci wodociągowej. 5. Wskaźnik lesistości gminy 10,2% 10,2% 6. ZuŜycie wody z wodociągów w gosp. 54,9 m 3 /rok x 1 mieszk. 61, 6 m 3 /rok x 1 domowych 7. Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów objętych sprawozdawczością GUS 8. Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakł. objętych sprawozdawczością GUS (bez CO 2 ) 9. Jakość powietrza: klasa strefy powiat grójecki mieszk. 37 Mg Brak danych * 171 Mg Brak danych * A A (strefa kozienickogrójecka 10. Pow. terenów zieleni miejskiej 5,98 ha 7,30 ha 11. Wydatki inwest. na gospodarkę 5 533,3 tys. zł tys. zł. ściekową i ochronę wód Legenda: bez zmian, tendencja pozytywna, tendencja negatywna * - brak moŝliwości porównania, nowe stanowisko pomiarowe 3.4. Ocena wykonania planu operacyjnego w latach W 2006 roku wykonano raport z wykonania programu ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata za lata Załącznik do raportu stanowił uaktualniony plan operacyjny na nowy czasookres, który obejmował lata Niniejszy rozdział zawiera ocenę wykonania tego planu operacyjnego w latach , którą przedstawiono w poniŝszej tabeli. W Tabeli 3.9. podano przedsięwzięcia dot. lat , których realizację zaplanowano w zaktualizowanym w 2006r. planie operacyjnym wraz z planowanymi kosztami oraz danymi nt. wykonania (tak/nie) i faktycznie poniesionymi kosztami. Ocenę wykonania planu operacyjnego w latach przedstawiono z punktu widzenia: (1) ilości wykonanych przedsięwzięć w stosunku do planowanych (Tabela ), (2) kosztów poniesionych w stosunku do planowanych (Tabela 3.11.). Reasumując: W latach zrealizowano 25 przedsięwzięć na 46 planowanych (54%). Poniesione nakłady finansowe stanowiły ok.112% ogólnych nakładów planowanych. 19

20 Tabela 3.9. Ocena realizacji przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach Lp. Opis przedsięwzięcia/kierunek działań Ochrona przyrody i krajobrazu 1. Pielęgnacja parków wiejskich (podworskich) będących własnością gminy 2. Rozpoznanie przyrodnicze obiektów i obszarów wskazanych w studium 3. Opracowanie koncepcji parku w dolinie Molnicy w granicach miasta 4. Opracowanie projektu budowlanego parku i realizacja Planowane lata realizacji Realizacja tak/nie/częściowo Koszty w latach w tys. PLN. Planowane Poniesione Komentarz Tak 19 16,8 Pielęgnacja prowadzona na bieŝąco Nie brak danych brak danych Zadania nie zrealizowano 2006 Nie Brak danych 0 Zadanie nie będzie realizowane Tak Brak danych 54 Zadanie zrealizowano parku 5. Ustanowienie rezerwatu przyrody Dolina Jeziorki 2006 Nie Brak danych 0 Nie utworzono rezerwatu Dolina Jeziorki 6. Opracowanie planu ochrony rezerwatu Dolina Jeziorki Nie Brak danych 0 Jw. Zwiększenie lesistości gminy Grójec 1. Wprowadzenie do mpzp terenów pod zalesienie Zadanie ciągłe Nie bez kosztów bez kosztów Nie wprowadzono do MPZP terenów pod zalesienia 2. Zalesienie gruntów komunalnych przeznaczonych do zalesienia Zadanie ciągłe Nie Brak danych 0 Nie ma na terenie gminy gruntów komunalnych pod zalesienie 3. Zalesienie gruntów prywatnych przeznaczonych do zalesienia Zadanie ciągłe Tak Brak danych Brak danych Zadanie na bieŝąco realizuje Starostwo Powiatowe Ochrona gleb 1. Upowszechnianie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych Zadanie ciągłe Tak Brak danych Brak danych Zadanie na bieŝąco realizowane przez ODR 2. Nasadzenia drzew i krzewów wzdłuŝ dróg gminnych Zadanie ciągłe Tak 26 55, 5 Zadanie realizowane w miarę potrzeb 3. Wsparcie inwentaryzacji miejsc swobodnej eksploatacji kruszyw mineralnych, zwyczajowo wydobywanych dla potrzeb lokalnych i innych wyrobisk poeksploatacyjnych 2006 Nie brak danych 0 Zadania nie realizowano 4. Sukcesywna rekultywacja wyrobisk leŝących na gruntach stanowiących własność komunalną Zadanie ciągłe Nie Brak danych 0 Na terenie gminy nie ma wyrobisk na terenach będących własnością komunalną 5. Likwidacja dzikich wysypisk śmieci Zadanie ciągłe Tak 6 9,8 Zadanie realizowane na bieŝąco Ochrona zasobów kopalin 1. Uwzględnienie wymogów ochrony kopalin w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Zadanie ciągłe Nie bez kosztów bez kosztów Nie było potrzeby wprowadzania takich zapisów

21 Tabela 3.9. Ocena realizacji przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach , c.d. Lp. Opis przedsięwzięcia/kierunek działań Koszty w latach w tys. Planowane lata Realizacja PLN. realizacji tak/nie/częściowo Planowane Poniesione Komentarz Stosunki wodne i jakość wód 1. Modernizacja oczyszczalni w Lesznowoli Nie - - Zadanie nie zostało wykonane, oczyszczalnia została przejęta przez słuŝby StraŜy Granicznej. Zadanie jest ujęte w jej planie inwestycyjnym na lata Opracowanie programu ochrony wód w zlewni Jeziorki Nie Brak danych Brak danych Nie opracowano programu. 3. Kontrola gromadzenia i odbioru ścieków w Zadanie ciągłe Tak bez kosztów bez kosztów Zadanie realizowane indywidualnych instalacjach 4. Regulacja i modernizacja rz. Kraski Nie Brak danych 0 Zadanie nie zostało wykonane 5. Rozbudowa kanalizacji w mieście Grójec Tak Zadanie zostało zrealizowane 6. Modernizacja sieci kanalizacyjnej, technologicznej i 2006 Tak Zadanie zostało zrealizowane sanitarnej oraz urządzeń na sieci w PKS SP. Z o.o. w Grójcu 7. BieŜąca inwentaryzacja ilości mieszkańców Zadanie ciągłe bez kosztów bez kosztów - podłączonych do wodociągów Jakość powietrza atmosferycznego 1. Pomoc w utylizacji zdemontowanych wyrobów zawierających azbest Tak , 9 Zadanie jest realizowane w miarę moŝliwości finansowych 2. Modernizacja Ciepłowni miejskiej i miejskiej sieci Tak Zadanie jest realizowane ciepłowniczej 3. Termoizolacja obiektów administrowanych przez Urząd Nie Brak danych 0 Zadania nie realizowano Gminy i miasta 4. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta Nie brak danych brak danych Nie oddano do uŝytku obwodnicy Grójca w latach , inwestycja oddana do uŝytkowania w 2008r. 5. Wspieranie monitorowania zabiegów ochronnych w Zadanie ciągłe Nie Brak danych 0 Zadania nie realizowano sadach 6. Termomodernizacja budynku Liceum w Grójcu 2006 Tak Zadanie zostało zrealizowane 7. Termomodernizacja budynków Zespołu Szkół 2006 Tak Zadanie zostało zrealizowane Ponadgimnazjalnych z Grójcu Hałas 8. Budowa ekranów akustycznych Tak Brak danych Brak danych Zadanie zostało zrealizowane 9. Monitoring klimatu akustycznego Tak Brak danych Brak danych Zadanie zostało zrealizowane Awarie 1. Wsparcie modernizacji usprzętowienia OSP Tak ,9 Dofinansowano zakup samochodu poŝarniczego 21

22 Tabela 3.9. Ocena realizacji przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach , c.d. Lp. Opis przedsięwzięcia/kierunek działań Koszty w latach w tys. Planowane lata Realizacja PLN. realizacji tak/nie/częściowo Planowane Poniesione Komentarz Racjonalizacja uŝytkowania wody 1. Budowa stacji uzdatnia wody w Kociszewie Tak , 1 Zadanie zostało zrealizowane 2. Budowa wodociągu w m. Mięsy i Częstoniew A 2006 Tak ,04 Zadanie zrealizowano ostatecznie w 2007r. 3. Budowa sieci wodociągowej we wsi Szczęsna 2006 Nie 31 0 Nie było realizacji 4. Budowa sieci wodociągowej przy ul. Mogielnickiej 2006 Tak ,91 Zadanie zostało zrealizowane 5. Rozbudowa wodociągu w m. Grójec Tak Zadanie zostało zrealizowane 6. Budowa wodociągu w m. Marianów ,59 Zadanie zostało zrealizowane 7. BieŜąca inwentaryzacja ilości mieszkańców Zadanie ciągłe Tak bez kosztów bez kosztów Zadanie zostało zrealizowane podłączonych do wodociągów Edukacja ekologiczna 1. Organizacja konkursów dla szkół Tak 10 5,1 Zadanie zostało zrealizowane 2. Wprowadzenie przedmiotu przyroda, ekologia lub Nie bez kosztów bez kosztów Nie zrealizowano środowisko do szkół 3. Tworzenie lokalnych ostoi przyrody Tak 1 9,7 Zadanie zostało zrealizowane 4. Wsparcie udziału szkół w programach środowiskowych Nie 10 0 Nie zrealizowano krajowych i międzynarodowych 5. Organizacja kampanii informacyjnych, festynów itp. dla Nie bez kosztów bez kosztów Nie zrealizowano dorosłych 6. Zwiększenie dostępu do informacji o środowisku Tak bez kosztów bez kosztów 7. Współpraca przy tworzeniu ośrodka edukacji Nie brak danych brak danych Nie zrealizowano ekologicznej RAZEM , 34-22

23 Tabela Przedsięwzięcia wykonane w stosunku do planowanych w latach Przedsięwzięcia Kierunek inwestowania ogółem planowane wykonane Ochrona przyrody i krajobrazu 6 2 Zwiększenie lesistości gminy 3 1 Ochrona gleb 5 3 Ochrona zasobów kopalin 1 0 Stosunki wodne i jakość wód 7 4 Jakość powietrza atmosferycznego 7 4 Hałas 2 2 Awarie 1 1 Racjonalizacja uŝytkowania wody 7 6 Edukacja ekologiczna 7 3 Razem Uwaga: Przedsięwzięcia uznane za wykonane częściowo zaliczono do wykonanych Tabela Koszty poniesione w stosunku do planowanych w latach Kierunek inwestowania Koszty w tys. PLN Udział kosztów wykonanych w kosztach planowanych planowane wykonane (%) Ochrona przyrody i krajobrazu 19 70, Zwiększenie lesistości gminy Brak danych Brak danych - Ochrona gleb 32 65, Ochrona zasobów kopalin Bez kosztów Bez kosztów - Stosunki wodne i jakość wód Jakość powietrza , 9 96 atmosferycznego Hałas Brak danych Brak danych - Awarie , Racjonalizacja uŝytkowania , wody Edukacja ekologiczna 21 14, 8 70 Razem ,3 112 Reasumując: Program ochrony środowiska dla gminy i miasta Grójec na lata realizowane były w okresie na średnim poziomie. I tak: (1) zrealizowano ponad połowę przedsięwzięć planowanych, (2) wydatkowano więcej środków finansowych o prawie 12% niŝ planowano. Ocena realizacji Programu w latach wskazuje na potrzebę 9 : - intensyfikacji działań w zakresie edukacji ekologicznej mieszkańców, - intensyfikacji działań w zakresie ochrony przyrody, - intensyfikacja działań w zakresie rozwoju terenów zieleni, 9 W ocenie nie analizowano zagadnienia gospodarki odpadami, stąd nie ma wskazań co do intensyfikacji działań w tym zakresie,

24 4. POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2015 ROKU 4.1. Wprowadzenie Formułując cele szczegółowe polityki ochrony środowiska gminy i miasta Grójec do 2015 roku wzięto pod uwagę szereg kryteriów, wśród których najwaŝniejszymi są: - Wymogi wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy Prawo Wodne oraz innych ustaw komplementarnych, - Zgodność z zapisami Traktatu Akcesyjnego, - Zgodność z celami zawartymi w polityce ekologicznej państwa i w polityce ekologicznej województwa mazowieckiego oraz w powiatowym programie ochrony środowiska, Zgodnie z przyjętą koncepcją Programu (par. 1.3.) zdefiniowano cele średniookresowe do 2015 roku oraz strategię ich realizacji i ujęto je w kilku blokach tematycznych 10. Są to: - poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego (par.3.2.), - ochrona zasobów naturalnych (par. 3.3.), - zagadnienia systemowe (par. 3.4.) Cele ekologiczne do 2015 roku i strategia ich realizacji zostały poprzedzone krótkim opisem stanu wyjściowego i zmian jakie miały miejsce w latach Ponadto dla ułatwienia oceny stopnia wdroŝenia poszczególnych celów podano wskaźniki ich realizacji, które powinny być oceniane w cyklach dwuletnich, zgodnie z cyklem raportowania (patrz par. 6.3., tabela 6.1.) Poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego Poprawa jakości środowiska w aspekcie ochrony zdrowia publicznego jest waŝnym elementem dzialań Unii Europejskiej. Celem strategicznym działań Wspólnoty w obszarze Środowisko i zdrowie jest osiągnięcie takiej jakości środowiska, w którym poziomy zanieczyszczeń spowodowanych przez człowieka nie prowadzą do znaczącego wpływu na zdrowie człowieka lub jego zagroŝenia. Większość unijnych standardów, którym Polska musi obecnie sprostać dotyczy jakości środowiska. Zadania z tego zakresu naleŝą do najistotniejszych i najbardziej kosztownych, poniewaŝ obejmują tak waŝne dziedziny jak ochrona zasobów wodnych, ochrona powietrza atmosferycznego, gospodarowanie odpadami. Do nich odnosi się równieŝ wiele przyjętych przez Polskę zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego, podpisanych konwencji i protokołów do konwencji. W ramach poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego uwzględniono następujące zagadnienia - ochrona wód, - jakość powietrza atmosferycznego, - gospodarka odpadami, - oddziaływanie hałasu, - oddziaływanie pól elektromagnetycznych, - powaŝne awarie. Uwaga: gospodarka odpadami została przedstawiona w odrębnym dokumencie pn. Plan gospodarki odpadami dla gminy i miasta Grójec na lata w perspektywie Bloki tematyczne wg projektu Polityki ekologicznej Państwa (projekt zgłoszony do konsultacji społecznych w dn r.) 11 Uchwała Nr XXVIII/207/08 Rady Miejskiej w Grójcu z dnia 26 maja 2008 r. w sprawie przyjęcia Planu Gospodarki Odpadami dla miasta i gminy Grójec na lata w perspektywie 2019 roku. 24