Leksykon prawa gospodarczego publicznego 100 podstawowych pojęć

Transkrypt

1 Leksykon prawa gospodarczego publicznego 100 podstawowych pojęć

2 W sprzedaży z tej serii: red. E. Bagińska LEKSYKON PRAWA CYWILNEGO CZĘŚĆ OGÓLNA red. K. Zeidler, P. Rybiński LEKSYKON RETORYKI PRAWNICZEJ red. Jakub Stelina LEKSYKON PRAWA PRACY. 100 PODSTAWOWYCH POJĘĆ, 2 wydanie red. A. Powałowski LEKSYKON PRAWA KONKURENCJI red. A. Powałowski LEKSYKON PRAWA OCHRONY KONSUMENTÓW red. K. Zeidler LEKSYKON PRAWA OCHRONY ZABYTKÓW

3 Leksykon prawa gospodarczego publicznego 2. wydanie uzupełnione i zmienione Pod redakcją dr. hab. Andrzeja Powałowskiego Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2011

4 Autorzy leksykonu: Andrzej Powałowski [A.P.], Tomasz Bąkowski [T.B.], Krzysztof Biernat [K.B.], Sławomir Koroluk [S.K.], Kruczalak-Jankowska [K.J.], Leszek Mering [L.M.], Paweł Mierzejewski [P.M.], Justyna Nawrot [J.N.], Maciej Nyka [M.N.], Diana Trzcińska [D.T.], Krystyna Klenowska [K.K.], Alicja Klimas [A.K.], Alicja Powałowska Ilis [Al.P.]. Redakcja: Joanna Ablewicz Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C.H. Beck 2009 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: ERJOT STUDIO Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

5 SPIS TREŚCI Słowo wstępne IX Wykaz skrótów XI AGENCJE RZĄDOWE BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW PRODUKT BEZPIECZNY CENTRALNA EWIDENCJA I INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CENTRALNA INFORMACJA KRS CERTYFIKACJA CIĄGŁOŚĆ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA FUNDACJI DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA OSÓB ZAGRANICZNYCH DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA SKARBU PAŃSTWA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA STOWARZYSZEŃ DZIAŁALNOŚĆ NORMALIZACYJNA DZIAŁALNOŚĆ ROLNICZA FIRMA FUNKCJA OCHRONNA PAŃSTWA INFORMACJE GOSPODARCZE INTERES PUBLICZNY IZBY GOSPODARCZE JEDNOSTKA BADAWCZO-ROZWOJOWA KOMERCJALIZACJA KONCENTRACJA W GOSPODARCE KONCESJA KONTROLA W GOSPODARCE KSZTAŁTOWANIE USTROJU ROLNEGO KWALIFIKACJE PRZEDSIĘBIORCÓW V

6 SPIS TREŚCI LICENCJA LIKWIDACJA PRZEDSIĘBIORCY MAŁY PRZEDSIĘBIORCA MIEJSCE WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ MIKROPRZEDSIĘBIORCA MONITOR SĄDOWY I GOSPODARCZY NADZÓR W GOSPODARCE NACJONALIZACJA NARODOWE FUNDUSZE INWESTYCYJNE NUMER IDENTYFIKACYJNY PODATNIKA OCHRONA KONKURENCJI OCHRONA KONSUMENTÓW ODDZIAŁ PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO ODPOWIEDZIALNOŚĆ PODMIOTÓW ZBIOROWYCH ORGANY ADMINISTRACJI GOSPODARCZEJ PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE PODEJMOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ POLITYKA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI POLSKA KLASYFIKACJA WYROBÓW I USŁUG POMOC PUBLICZNA POSTĘPOWANIE ANTYMONOPOLOWE POSTĘPOWANIE NAPRAWCZE PRAKTYKI OGRANICZAJĄCE KONKURENCJĘ PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE PRYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA PRYWATYZACJA KAPITAŁOWA PRZEDSIĘBIORCA PRZEDSIĘBIORCA JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA NIEMAJĄCA OSOBOWOŚCI PRAWNEJ PRZEDSIĘBIORCA OSOBA FIZYCZNA PRZEDSIĘBIORCY OSOBY PRAWNE PRZEDSIĘBIORCA ZAGRANICZNY PRZEDSIĘBIORCA ZAJMUJĄCY POZYCJĘ DOMINUJĄCĄ VI

7 SPIS TREŚCI PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE PRZEDSTAWICIELSTWO PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO PUNKT KONTAKTOWY REGLAMENTACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ REGON REGULACJA CEN REGULOWANA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA REJESTR DŁUŻNIKÓW NIEWYPŁACALNYCH REJESTR PRZEDSIĘBIORCÓW RZEMIOSŁO SAMORZĄD GOSPODARCZY SAMORZĄD RZEMIOSŁA SAMORZĄD ZAWODOWY SAMOZATRUDNIENIE SEKTOROWOŚĆ GOSPODARKI SEKTORY INFRASTRUKTURALNE SŁUSZNE INTERESY KONSUMENTÓW SOLIDARNOŚĆ, DIALOG I WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI SPOŁECZNYMI SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA SPOŁECZNA GOSPODARKA RYNKOWA SPÓŁKA SKARBU PAŃSTWA ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCA UPADŁOŚĆ PRZEDSIĘBIORCY UWŁASZCZENIE WOLNOŚĆ GOSPODARCZA WSPÓLNIK SPÓŁKI CYWILNEJ WYKONYWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ WYWŁASZCZENIE ZAKAZ PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ZAKOŃCZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ZAMÓWIENIA PUBLICZNE ZAROBKOWOŚĆ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ZASADA JAWNOŚCI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ VII

8 SPIS TREŚCI ZASADA KONKURENCJI ZASADA RÓWNOŚCI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ZAWIESZENIE WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ZEZWOLENIE ZGODA ZORGANIZOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ZRZESZENIA PRZEDSIĘBIORCÓW Indeks

9 SŁOWO WSTĘPNE Niniejszy Leksykon ma w założeniu stanowić przede wszyst kim kompendium wiedzy dotyczącej szeroko pojmo wa nego funkcjonowania gospodarki w aspekcie praw nym, roli poszczególnych podmiotów działalności gospodarczej i środków wpływu państwa na gospodarkę. For muła 100 haseł ogranicza wprawdzie przedmiot rozważań, jednak w ramach zakreślonych granic tema tycznych podjęta została próba odniesienia się do naj waż niejszych jak się wydaje zagadnień i instytucji z za kresu Prawa gospodarczego publicznego. Nie zabrakło także odniesień do szeregu kwestii szczegółowych zwią zanych z innymi dziedzinami, w tym prawem konstytucyjnym, cywilnym i administracyjnym. W treści haseł zawarte zostały informacje o podstawach prawnych omawianych instytucji, wskazane zostały i skomentowane najistotniejsze przepisy, zaprezentowano także w wielu przypadkach poglądy doktryny oraz orzecznictwo. Tam, gdzie niezbędne było teoretyczne ujęcie omawianego zagadnienia, Autorzy poszczególnych haseł zaprezentowali własne poglądy dotyczące konkretnych kwestii i ustalili sekwencję wywodu. IX

10 SŁOWO WSTĘPNE Leksykon przeznaczony jest przede wszystkim dla studentów prawa i administracji, choć podane w nim informacje mogą być przydatne również wszystkim tym, którym wiedza o gospodarce w ujęciu prawnym jest potrzebna, a więc prawnikom i ekonomistom praktykom, w tym pracownikom administracji publicznej i przedsiębiorcom. Leksykon nie jest w stanie zastąpić podręcznika akademickiego oraz komentarza tekstów prawnych, choć niewątpliwie może być źródłem pozyskania podstawowych informacji o instytucjach, podmiotach, regułach i środkach działania określonych Prawem gospodarczym publicznym. Prezentowane, drugie wydanie Leksykonu obejmuje stan prawny na dzień 30 kwietnia 2011 r. Prof. UG dr hab. Andrzej Powałowski Gdańsk, maj 2011 r. X

11 WYKAZ SKRÓTÓW 1. Akty prawa krajowego DziałUbezpU.... ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.) FundU ustawa z r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203 ze zm.) GospKomU ustawa z r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236 ) GospNierRolU... ustawa z r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KRSU ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) KSH ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) MSiGU ustawa z r. o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego (Dz.U. Nr 6, poz. 42 ze zm.) XI

12 WYKAZ SKRÓTÓW OdpZbiorU ustawa z r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz.U. Nr 197, poz ze zm.) PodDochPrawFizU. ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) PodDochPrawU... ustawa z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) PrGosp ustawa z r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz ze zm.) PrPrywM ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 46, poz. 290 ze zm.) PrStow ustawa z r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) PrUpadNaprU.... ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz ze zm.) RachunkU ustawa z r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, ze zm.) RegUrzędSądPowR. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. Nr 38, poz. 249 ze zm.) RzemU ustawa z r. o rzemiośle (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 979 ze zm.) SamGminU ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamPowU ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SDGU ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) SDGUWpr ustawa z r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz ze zm.) XII

13 WYKAZ SKRÓTÓW UbezSpołRo..... ustawa z r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) ZNKU ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) 2. Czasopisma Dz.U Dziennik Ustaw KPPubl Kwartalnik Prawa Publicznego MoP Monitor Prawniczy MSiG Monitor Sądowy i Gospodarczy OSNCAPiUS.... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria-A PiA Prawo i Administracja PiP Państwo i Prawo POA Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PPH Przegląd Prawa Handlowego PrPod Przegląd Podatkowy Pr. Gosp Przegląd Gospodarczy Pr. Sąd Przegląd Sądowy Pr. Sp Prawo Spółek PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Rej Rejent RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny SIA Studia Iuidica Agraria SP Studia Prawnicze Zb. Orz Zbiór Orzecznictwa 3. Inne skróty art artykuł CEIDG Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej EDG Ewidencja Działalności Gospodarczej ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości XIII

14 WYKAZ SKRÓTÓW itd i tak dalej KIG Krajowa Izba Gospodarcza KRS Krajowy Rejestr Sądowy m.in między innymi nast następna (-e, -y) NFI Narodowy Fundusz Inwestycyjny niepubl niepublikowana (-e, -y) NIP Numer Identyfikacji Podatkowej Nr numer NSA Naczelny Sąd Administracyjny PKD Polska Kwalifikacja Działalności pkt punkt PN EN norma europejska dla Polski poz pozycja pt pod tytułem r rok RM Rada Ministrów RP Rzeczpospolita Polska s strona SA Sąd Administracyjny t.j tekst jednolity TfUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej TUE Traktat o Unii Europejskiej TWE Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską tzw tak zwany uchwała (7) SN... uchwała Sądu Najwyższego skład 7 sędziów UE Unia Europejska UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ust ustęp w wiek WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny wyr wyrok ze zm ze zmianami zob zobacz z o.o z ograniczoną odpowiedzialnością XIV

15 AGENCJE RZĄDOWE Agencje rządowe to podmioty zaliczane do systemu administracji publicznej ze względu na realizację zadań o charakterze publicznym. Z uwagi na sposób wykonywania tych zadań (zazwyczaj zarząd majątkiem publicznym, podejmowanie czynności cywilnoprawnych, których przedmiotem jest mienie publiczne) agencje rządowe posiadają osobowość prawną, nadawaną z mocy ustawy powołującej do życia daną agencję. Nie oznacza to bynajmniej, że agencje rządowe realizują swoje zadania wyłącznie za pomocą tzw. działań niewładczych. Można bowiem wskazać również na przykłady kompetencji o charakterze władczym, na podstawie których agencje rządowe (organy tych agencji) załatwiają sprawy w drodze decyzji administracyjnych (np. w sprawach przekazywania przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych w trwały zarząd nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa państwowym jednostkom organizacyjnym oraz jednostkom organizacyjnym samorządu województwa nieposiadającym osobowości prawnej czy też udzielania pomocy finansowej na przygotowanie wniosku o rejestrację nazw i oznaczeń geograficznych w drodze 1

16 AGENCJE RZĄDOWE decyzji Prezesa Agen cji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Agencje rządowe nie są traktowane jako stricte organy administracji rządowej, chociaż wiążą je z administracją rządową ścisłe relacje, do których należy zaliczyć przede wszystkim nadzór. Nadzór nad agencją rządową sprawuje właściwy minister kierujący działem administracji, którego zakres działania obejmuje sprawy realizowane przez daną agencję. Agencje rządowe jako osoby prawne działają przez swoje organy. Są nimi zwykle: prezes agencji, jako organ wykonawczy i zarządzający (kierujący), oraz rada nadzorcza. Prezes agencji rządowej jest powoływany i odwoływany przez Prezesa RM. Powołanie następuje na wniosek ministra właściwego ze względu na przedmiot działania agencji. W wielu przypadkach przedstawienie wniosku o powołanie prezesa agencji rządowej następuje po uprzednim porozumieniu z innym ministrem wskazanym w przepisach ustawy. Prezes agencji rządowej kieruje agencją i reprezentuje ją na zewnątrz. Członków rad nadzorczych powołuje właściwy rzeczowo minister zazwyczaj spośród osób piastujących określone funkcje w administracji publicznej, które określone są szczegółowo w przepisach ustawowych. Do zadań rady nadzorczej należy przede wszystkim sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością agencji w szczególności w sferze gospodarki finansowej. Niektóre z agencji posiadają swoje oddziały terenowe. Podstawy prawne organizacji i funkcjonowania agencji rządowych znajdują się w przepisach właściwych ustaw powołujących daną agencję oraz w statucie nadawanym agencji w drodze rozporządzenia przez właściwego rzeczowo ministra. Do działających w obowiązującym porządku prawnym agencji rządowych należy zaliczyć: 1) Agencję Mienia Wojskowego (ustawa z r. o gos podarowaniu niektórymi składnikami mienia 2

17 AGENCJE RZĄDOWE Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego, t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz ze zm.), 2) Agencję Nieruchomości Rolnych (ustawa z r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skar bu Państwa, t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.), 3) Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ustawa z r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, t.j. Dz.U. Nr 98, poz. 634 ze zm.), 4) Agencję Rezerw Materiałowych (ustawa z r. o rezerwach państwowych, t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 229, poz. 1496), 5) Agencję Rynku Rolnego (ustawa z r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych, t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.), 6) Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (ustawa z r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275 ze zm.), 7) Polską Agencję Żeglugi Powietrznej (ustawa z r. o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, Dz.U. Nr 249, poz ze zm.), 8) Wojskową Agencję Mieszkaniową (ustawa z r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 206, poz ze zm.). Zgodnie z przepisem art. 92 ust.1 ustawy z r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz ze zm.), z dniem r. wyżej wymienione agencje, oprócz Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, stają się agencjami wykonawczymi w rozumieniu ustawy z r. o finansach publicznych. Według zaś art. 18 ostatniej z powołanych ustaw, agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa. Agencje wykonawcze prowadzą swoją gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych. 3

18 BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW... Należy zaznaczyć, że nie zawsze podmiot realizujący zadania publiczne mający w swej ustawowej nazwie słowo agencja jest agencją rządową w podanym wyżej znaczeniu. Przykładem tego jest Państwowa Agencja Atomistyki, która jest urzędem administracji rządowej, a ściślej aparatem pomocniczym centralnego organu administracji rządowej, jakim jest Prezes Państwowej Agencji Atomistyki. Literatura: M. Banaś, Rola agencji państwowych w systemie podmiotów administracyjnych na przykładzie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Ius et Administratio 2006, Nr 2; J. Ciechanowicz-McLean, A. Powałowski, Prawo gospodarcze publiczne. Zarys wykładu, Warszawa 2003; A. Doliwa, Ustawowe powiernictwo wykonywania własności państwowej na przykładzie Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, SP 2003, Nr 1; J. Jeziorski, Agencje rządowe, Warszawa 1996; J. Niczyporuk, Agencje rządowe, [w:] J. Stelmasiak, J. Szreniawski, Prawo administracyjne ustrojowe. Podmioty administracji publicznej, Bydgoszcz 2002; J. Niczyporuk, Rządowe agencje gospodarcze, [w:] Administracja i prawo administracyjne u progu trzeciego tysiąclecia. Konferencja naukowa katedr prawa i postępowania administracyjnego, Łódź 2000; D. Pelc, Agencje państwowe jako organy administracji publicznej, Prawo 1999, Nr 267. [T.B.] BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW PRODUKT BEZPIECZNY Produkt bezpieczny to taki produkt, który w zwykłych lub innych (ale dających się w sposób uzasadniony przewidzieć) warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu oraz w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem 4

19 BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW... i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego. Jeśli produkt nie spełnia owych wymagań, nie jest produktem bezpiecznym. Aktami regulującymi bezpieczeństwo produktów są: ustawa z r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. Nr 229, poz ze zm.) oraz dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (Dz.Urz. UE L z 2002 r. Nr 11, poz. 4, wyd. spec. Dz.Urz. UE. WS rozdz. 15, t. 6, s. 447). Bezpieczeństwo produktu odnosi się do każdej rzeczy ruchomej (nowej lub używanej, naprawionej lub regenerowanej) przeznaczonej do użytku konsumentów lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeżeli nie jest dla nich przeznaczona, dostarczona lub udostępniona przez producenta lub dystrybutora (zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie), w tym również w ramach świadczenia usługi (z wyjątkiem antyków oraz rzeczy wymagających naprawy lub regeneracji przed użyciem, o czym konsument został powiadomiony). Producentem produktu jest zarówno wytwórca produktu, jak i podmiot podający się za wytwórcę, podmiot, który naprawia lub regeneruje produkt, przedstawiciel wytwórcy produktu, względnie importer produktu oraz przedsiębiorca uczestniczący w dowolnym etapie procesu dostarczania lub udostępniania produktu, jeżeli działanie to może wpłynąć na właściwości produktu związane z bezpieczeństwem. Producent jest zobowiązany wprowadzać na rynek wyłącznie produkty bezpieczne. Przy ocenie bezpieczeństwa produktu uwzględnia się cechy i właściwości produktu (w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, instrukcję instalacji i konserwacji); oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami; wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania 5

20 BEZPIECZEŃSTWO PRODUKTÓW... i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu, a także kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze. Dla stwierdzenia, że produkt nie jest bezpieczny, nie wystarcza możliwość osiągnięcia wyższego poziomu bezpieczeństwa lub dostępność innych produktów stwarzających mniejsze zagrożenie dla konsumentów. Dokonując oceny, czy produkt stwarza poważne zagrożenie (czyli wymagające natychmiastowych działań naruszenie wymagań bezpieczeństwa), uwzględnia się skutki używania produktu (zarówno bezpośrednie, jak i odsunięte w czasie), w tym stopień i prawdopodobieństwo utraty zdrowia lub życia konsumentów, stopień narażenia poszczególnych kategorii konsumentów oraz możliwość prawidłowej oceny ryzyka przez konsumentów i możliwości jego uniknięcia. W zakresie bezpieczeństwa produktów formułowane są szczegółowe wymagania wynikające z krajowych norm czy przepisów. Przykładowo wymagania te formułuje rozporządzenie Rady Ministrów z r. w sprawie bezpieczeństwa i znakowania produktów włókienniczych (Dz.U. Nr 81, poz. 743 ze zm.), rozporządzenie Rady Ministrów z r. w sprawie dodatkowych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i znakowania produktów, które stwarzają zagrożenie dla konsumentów przez to, że ich wygląd wskazuje na inne niż rzeczywiste przeznaczenie (Dz.U. Nr 71, poz. 644) czy rozporządzenie Rady Ministrów z r. w sprawie dodatkowych wymagań dotyczących znakowania obuwia przeznaczonego do sprzedaży konsumentom (Dz.U. Nr 240, poz. 2409). Przyjmuje się, że produkt spełniający wymagania wynikające z norm jest produktem bezpiecznym w zakresie wymagań objętych tymi normami. Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ogłasza dwa razy w roku numery i tytuły Polskich Norm, będących 6