Przewodnik prowadzenia i rejestracji działalności gospodarczej na rynku Republiki Irlandii

Transkrypt

1 Przewodnik prowadzenia i rejestracji działalności gospodarczej na rynku Republiki Irlandii SPIS TREŚCI 1. ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ OMÓWIENIE FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ REJESTRACJA PODMIOTU SYSTEM PODATKOWY W IRLANDII DOKUMENTY WAŻNY ADRES...7 1

2 1. ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 1.1. OMÓWIENIE FORM PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Obowiązujące w Irlandii przepisy i regulacje dotyczące zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej należą do jednych z najbardziej liberalnych na świecie. Czas załatwiania spraw urzędowych jest stosunkowo krótki, wiele czynności można załatwić drogą elektroniczną, a instytucja tzw. jednego okienka jest tu szeroko rozpowszechniona. Nie oznacza to jednak, iż prowadzenie działalności gospodarczej w Irlandii pozbawione jest jakichkolwiek problemów. Szereg dziedzin podlega koncesjonowaniu bądź wymaga uzyskania licencji instytucji różnego szczebla. Jednak i w tym względzie procedura ich uzyskania jest z reguły znacznie łatwiejsza niż w innych krajach. Z uwagi na fakt, iż w Irlandii obowiązuje odmienny niż w Polsce (i w innych krajach kontynentalnej Europy) porządek prawny oparty na tzw. prawie zwyczajowym (ang. Common Law) w wielu przypadkach przed podjęciem określonych decyzji biznesowych wskazane jest zasięgnięcie opinii bądź porady miejscowego prawnika lub księgowego. W Irlandii istnieją następujące formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej: jednoosobowa działalność gospodarcza (ang. sole trader); spółki osobowe: spółka jawna (ang. partnership), spółka komandytowa (ang. limited partnership). spółki kapitałowe: prywatna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. private limited liability, Ltd.); publiczna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (ang. public limited liability, PLC, Corporation - SA). Jednoosobowa działalność gospodarcza (ang. sole trader) Jednoosobowa działalność gospodarcza to najprostsza forma prowadzenia biznesu w Irlandii. Zalecana jest na początek większości małych przedsięwzięć. Jej założenie wiąże się z bardzo niskimi kosztami, a rejestracja jest niezwykle prosta. Ta forma działalności nie posiada własnej osobowości prawnej. Zakładana jest na czas nieokreślony, a firmą zarządza się osobiście. Rozliczenie działalności gospodarczej następuje raz do roku. Spółki osobowe: spółka jawna (ang. partnership) spółka komandytowa (ang. limited partnership) Spółki osobowe powołuje się poprzez sporządzenie umowy spółki (ang. Articles of Association) oraz dopełnienie innych formalności. Szczegółowe regulacje dotyczące ich utworzenia znajdują się w Ustawie o spółkach osobowych z 1890 roku z późniejszymi zmianami (ang. Partnership Act 1890). Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej. Ich szczególną cechą jest nieograniczona i solidarna odpowiedzialność wspólników. Spółką zarządzają wspólnicy, a zakładana jest na czas określony w umowie. Spółki kapitałowe: prywatna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. private limited liability, Ltd.), publiczna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (ang. public limited liability, PLC, Corporation - SA). Spółki kapitałowe powołuje się poprzez sporządzenie aktu założycielskiego spółki (ang. Memorandum of Association), statutu spółki (ang. Articles of Association) oraz dopełnienie innych formalności. Szczegółowe regulacje dotyczące ich utworzenia znajdują się w Ustawie 2

3 o spółkach kapitałowych z 1963 roku z późniejszymi zmianami (ang. Companies Act 1963). Odpowiedzialność wspólników jest w nich ograniczona do wysokości udziałów/akcji REJESTRACJA PODMIOTU Najważniejsze etapy zakładania działalności gospodarczej w Irlandii to: uzyskanie numeru PPS (odpowiednik polskiego PESEL/REGON), wybór formy prawnej działalności biznesowej, procedura rejestracji, kwestie związane z rachunkowością i ubezpieczeniem, zakładanie konta bankowego, kwestie podatkowe oraz dodatkowe wymagania występujące w niektórych branżach (pozwolenia i licencje). Specyficzne procedury obowiązują w branży budowlanej oraz sektorze spożywczym, czyli w tych branżach w których polscy obywatele wykazują w Irlandii szczególną aktywność. Należy zauważyć, iż z uwagi na znaczny napływ polskich obywateli do Irlandii (ok. 180 tys.) podawane w niniejszym opracowaniu strony internetowe instytucji irlandzkich często zawierają informacje również w języku polskim. Numer PPS Numer PPS (ang. Personal Public Service Number) to irlandzki odpowiednik polskiego numeru PESEL/REGON. Posiadanie numeru PPS jest warunkiem koniecznym do podjęcia legalnej pracy, korzystania ze świadczeń socjalnych, a także do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej w Irlandii. Numer PPS jest zamieszczany na wszelkich dokumentach i korespondencji z/do irlandzkiego Urzędu Skarbowego (ang. Revenue Commissioners) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ang. Social Welfare). Numer PPS otrzymuje się w irlandzkim Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ang. Social Welfare), przy czym konieczny jest osobisty kontakt z najbliższym oddziałem tegoż urzędu, podanie swoich danych osobowych oraz przedstawienie dokumentu tożsamości i dokumentów potwierdzających adres zamieszkania w Irlandii. Biznes plan i studium wykonalności przedsięwzięcia Rozważając podjęcie własnej działalności gospodarczej należy wziąć pod uwagę wiele czynników i zalecane jest przeprowadzenie studium wykonalności danego przedsięwzięcia (ang. feasibility study). Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej należy opracować biznes plan (ang. bussines plan). Jest to dokument wymagany przez banki w przypadku ubiegania się o kredyt, a czasem także przez inne instytucje, z którymi można mieć do czynienia (przykładowo, gdy w grę wchodzi konieczność uzyskania licencji). Głównym celem biznes planu jest pełna prezentacja koncepcji biznesu oraz wykazanie, że została wykonana analiza rynku, która uzasadnia rozpoczęcie danej działalności gospodarczej. Przy budowie biznes planu pomocne mogą okazać się wytyczne Centrum Przedsiębiorczości w Terenure, Dublin (ang. Terenure Enterprise Centre) dostępne na stronie internetowej: czy też informacje z przewodnika dotyczącego zakładania biznesu w Irlandii: Wybór i rejestracja nazwy firmy. Następną czynnością przedsiębiorcy, po wyborze formy działalności prawnej jest w wybór i rejestracja nazwy firmy (w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej nadanie nazwy nie jest obowiązkowe). Nazwę należy zarejestrować w Krajowym Rejestrze Spółek (ang. Companies Registration Office CRO: Odpowiedni formularz można wypełnić i wysłać używając opcji on-line na lub przesłać pocztą. Warto nadmienić, ze opcja on-line jest o połowę tańsza. Aby wniosek o rejestrację nie został odrzucony, należy upewnić się poprzez sprawdzenie na stronie czy nie istnieje już podmiot o tej samej nazwie. 3

4 Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej (ang. sole trader) Jeśli przedsiębiorca rozpoczynający jednoosobową działalność gospodarczą zdecydował się na nadanie nazwy swej firmie, aby dokonać jej rejestracji winien wypełnić i wysłać formularz RBN1 (ang. Registration of Business Name 1) oraz uregulować należytą opłatę. Rejestracja spółek osobowych: spółka jawna (ang. partnership), spółka komandytowa (ang. limited partnership). Jeśli przedsiębiorca zdecydował się na założenie spółki osobowej, aby dokonać jej rejestracji winien wypełnić i wysłać formularz RBN1A (ang. Registration of Business Name 1A) oraz uregulować należytą opłatę. Rejestracja spółek kapitałowych: prywatna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ang. private limited liability, Ltd.), publiczna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (ang. public limited liability, PLC, Corporation - SA). Jeśli przedsiębiorca zdecydował się na założenie spółki kapitałowej, aby dokonać jej rejestracji winien wypełnić i wysłać formularz RBN1B (Registration of Business Name 1B) oraz uregulować należytą opłatę. Rejestracja w Urzędzie Skarbowym Drugą czynnością przedsiębiorcy rozpoczynającego własną działalność gospodarczą jest jej rejestracja w Urzędzie Skarbowym (ang. Revenue Commisioners: W tym celu należy wypełnić tylko 1 formularz, który służy zarówno do rejestracji na potrzeby podatku dochodowego (PIT lub CIT), podatku VAT (jeśli firma będzie go płacić), odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy (PAYE) i ubezpieczenie społeczne (PRSI) swoich pracowników. W przypadku branży budowlanej, przetwórstwa żywności oraz leśnictwa dodatkowo należy wziąć pod uwagę formularz RCT (ang. Relevant Contract Tax). W zależności od formy prawnej, jaką przedsiębiorca wybierze, należy wypełnić i wysłać jeden z poniższych formularzy: formularz TR 1 (FORM TR1) w przypadku osób fizycznych i spółek osobowych, formularz TR 2 (FORM TR2) w przypadku spółek kapitałowych. Powyższe formularze można przesłać do Urzędu Skarbowego pocztą lub wypełnić je on-line: Wybór rodzaju ubezpieczenia W zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej jak i struktury przedsięwzięcia należy rozważyć i dobrać odpowiednie rodzaje ubezpieczenia. Mogą to być: OC, pracownicze, szkody majątkowe / utracone korzyści, komunikacyjne, dodatkowe. W ich doborze pomocne mogą być informacje zamieszczone na stronie: Otwarcie konta bankowego Bardzo ważnym jest założenie odrębnego firmowego konta bankowego. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej bywa to niejednokrotnie pomijane. Brak 4

5 wydzielonego konta biznesowego znacznie utrudnia śledzenie przepływów gotówkowych firmy, a co za tym idzie uniemożliwia bieżące analizowanie jej sytuacji ekonomicznej. Takie zaniedbanie może doprowadzić do niewypłacalności, a co za tym idzie bankructwa. Warto też rozważyć założenie dodatkowego konta depozytowego, na którym deponowałoby się miesięcznie zaliczki na poczet podatku dochodowego. Podlegając obowiązkowi rozliczenia się z Urzędem Podatkowym raz w roku, trzeba się wykazać dużą dyscypliną, aby zebrać środki należne urzędowi z tytułu odprowadzanych podatków. Dodatkowe konto depozytowe może znacznie pomóc w zebraniu na czas wymaganej przez Urząd Podatkowy kwoty. 2. SYSTEM PODATKOWY W IRLANDII W Irlandii mamy do czynienia z następującymi podatkami: podatek od dochodów osobistych (Personal Income Tax - PIT) podatek od dochodów spółek (Corporate Income Tax CIT) podatek VAT (Value Added Tax) podatek akcyzowy (Excise Duty) opłata skarbowa (Stamp Duty) podatek drogowy (Vehicle Registration Tax) opłaty celne (Customs Duty) wpłaty z tytułu ubezpieczenia społecznego (PRSI - Pay Related Social Insurance, USC - Universal Social Charges) Podstawowe stawki podatkowe w 2012 r.: Podatek od dochodów osobistych (Personal Income Tax - PIT). W Irlandii obowiązują 2 stawki podatku PIT 20% i 41%. W zależności od sytuacji rodzinnej podatnika w Irlandii obowiązują następujące progi podatkowe: osoba samotna nieutrzymująca innych osób płaci 20% podatku od kwoty do EUR, a od nadwyżki 41% osoba samotnie wychowująca dzieci płaci 20% podatku od kwoty do EUR, a od nadwyżki 41% małżeństwo, w którym 1 osoba uzyskuje dochód: płaci 20% podatku od kwoty do EUR, a od nadwyżki 41% małżeństwo, w którym oboje uzyskują dochód: płaci 20% podatku od kwoty do EUR (plus kwota niższa spośród: niższego z wynagrodzeń rocznych i kwoty EUR), a od nadwyżki 41% Tak naliczony podatek dochodowy korygowany jest o kwotę wolną (np. dla osoby samotnej wynosi ona EUR) oraz rozbudowany system odliczeń z tytułu np. spłaty kredytu hipotecznego, kosztów wynajmu mieszkania, wieku, kosztów edukacji, czy też posiadania niepełnosprawnych dzieci. Podatek od dochodów spółek (Corporate Income Tax CIT) - wynosi on 12,5%. Podwyższona do 25,0% stawka CIT dotyczy dochodów osiąganych z operacji finansowych np. od zysków z inwestycji lub z eksploatacji zasobów naturalnych (gazu ziemnego i ropy naftowej). Nowo powstałe spółki mogą być zwolnione są z obowiązku płacenia podatku dochodowego przez okres 3 lat, o ile ich zobowiązania podatkowe nie przekroczą rocznie kwoty EUR. Zwolnienia nie dotyczą firm usługowych i zajmujących się eksploatacją surowców. Podatek VAT (Value Added Tax). Podstawowa stawka podatku VAT w Irlandii od 1 stycznia 2012 r. wynosi 23,0%. W przypadku niektórych towarów (niektóre rodzaje żywności) i usług (np. usługi remontowe) stosuje się stawkę obniżoną do wysokości 13,5%. 5

6 Na wybrane usługi związane z turystyką, usługi cateringowe, hotelowe, seanse kinowe, przedstawienia teatralne, wstępy do galerii, parkingi, a także usługi sportowe, fryzjerskie oraz powiązane z turystyką usługi drukarskie w okresie od do obowiązuje stawka 9,0%. W rolnictwie stosuje się 5,2% stawkę VAT, a w obrocie zwierzętami hodowlanymi wynosi ona 4,8%. Na niektóre towary (np. określone rodzaje żywności, książki, farmaceutyki, sprzęt rehabilitacyjny, obuwie oraz ubrania dziecięce) stosuje się stawkę zerową. Stawka zerowa obowiązuje również przy eksporcie w ramach Unii Europejskiej, gdy nabywcą jest podatnik VAT (osoby fizyczne i firmy niezarejestrowane dla podatku VAT są z tego przywileju wykluczone). Podatek akcyzowy (Excise Duty) - objęte są nim m.in. wyroby alkoholowe, tytoniowe, paliwa oraz oleje. Podatki od darowizn i spadków (Capital Acquisitions Tax) - stawka podstawowa: 30%. Podatek od zysków kapitałowych (Capital Gains Tax) - podatek dochodowy od zysków z inwestycji; stawka podstawowa to 30%. Podatek od wypłaconych dywidend (Dividend Withholding Tax) podatek płacony przez spółki z siedzibą w Irlandii przy wypłacaniu dywidendy. Stawka podstawowa to 20% - w pewnych przypadkach możliwe jest uzyskanie zwolnienia z obowiązku jego płacania. Podatek od dochodów z depozytów bankowych (Deposit Interest Retention Tax; D.I.R.T.) - stawka to 30%. Podatek przy kontraktach (Relevant Contract Tax; RCT) podatek pobierany przez zleceniodawcę przy wypłatach wynikających z realizowanych kontraktów w branży budowlanej, leśnej oraz przetwórstwie mięsa. Podatek ten traktowany jest jako zaliczka na podatek dochodowy. Stawki to 0%, 20% oraz 35%. Podwykonawca może uniknąć płacenia tego podatku posiadając tzw. kartę C2 wydana przez irlandzki urząd skarbowy (szczegóły w dziale Świadczenie usług Przewodnika po rynku dostępnego na stronie: Opłata skarbowa (Stamp Duty) objęte są nią niektóre czynności prawne (np. transakcje kupna-sprzedaży w obrocie nieruchomościami) oraz określone usługi finansowe (korzystanie z kart bankowych, obrót czekowy, zbywanie udziałów w spółkach). Zależnie od dokumentu opłata występuje w postaci ad valorem lub stałej stawki. W obrocie niektórymi dokumentami używany jest system pobierania opłat skarbowych poprzez wydanie certyfikatu (znaczka skarbowego; estamping system). Podatek z tytułu rejestracji pojazdów (Vehicle Registration Tax) podatek dotyczy wszystkich nowo rejestrowanych pojazdów w Irlandii. Podatek dotyczy również używanych pojazdów importowanych. Niezależnie od tego, co roku właściciele pojazdów opłacają podatek drogowy (Motor Tax). Dla pojazdów zarejestrowanych przed lipcem 2008 r. wysokość podatku drogowego zależy od pojemności silnika. W przypadku pojazdów zarejestrowanych po 1 lipca 2008 r., jego wysokość jest uzależniona od emisji dwutlenku węgla. Opłaty celne (Customs Duty) dotyczą importu z krajów nienależących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obowiązuje jednolita dla wszystkich krajów Unii Europejskiej taryfa celna. Wpłaty z tytułu ubezpieczenia społecznego (Universal Social Charge). Jest to obowiązkowe ubezpieczenie płacone przez pracowników łączące w sobie 2 elementy: 6

7 ubezpieczenia zdrowotnego oraz ubezpieczenia socjalnego. Podatek ten zastąpił stosowane do niedawna Income Levy oraz Health Levy. Obowiązek odprowadzania składek z tego tytułu dotyczy również osób samozatrudniajacych się, czyli prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (sole trader). W 2012 r. stawki USC wynoszą: 2,0% przy dochodach pomiędzy 0 i EUR 4,0% przy dochodach pomiędzy i EUR. Stawka ta odnosi się też do całości dochodu osób powyżej 70. roku życia oraz posiadaczy karty medycznej (Medical Card). 7,0% przy dochodach przekraczających EUR Oprócz tego, dla osób samozatrudnionych przy dochodach powyżej EUR stosuje się stawkę 10,0%. USC nie obejmuje: osób których dochód roczny nie przekracza EUR, osób które pobierają zasiłki, dochodów objętych wyłącznie podatkiem od dochodów z depozytów bankowych (D.I.R.T.). Niezależnie od tego pracodawcy zobowiązani są do opłacania składek na ubezpieczenie socjalne (PRSI Pay Related Social Insurance) w wysokości 4,25% oraz 10,75% od wynagrodzeń swoich pracowników. Niższa składka dotyczy pracowników zarabiających do 357 EUR tygodniowo. Szczegółowe informacje nt. obowiązujących w Irlandii podatków znajdują się na stronie internetowej miejscowego Urzędu Skarbowego (Revenue Commisioners): 3. DOKUMENTY Formularz RBN1 (Registration of Business Name 1) Formularz RBN1A (Registration of Business Name 1A) Formularz RBN1B (Registration of Business Name 1B) Formularz TR 1 (FORM TR1) Formularz TR 2 (FORM TR2) Powyższe dokumenty dostępne są na stronach internetowych irlandzkiego Urzędu Rejestrowego (Companies Registration Office odpowiednik polskiego KRS): oraz irlandzkiego Urzędu Skarbowego (Revenue): 4. WAŻNY ADRES Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Dublinie 4, the Vicarage, St. John s Road, Dublin 4 Ireland Tel.: (+353) Fax: (+353) dublin@trade.gov.pl 7