Masowe zabezpieczanie i udostępnianie egzemplarza obowiązkowego w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej. Leszek Szafrański Biblioteka Jagiellońska

Transkrypt

1 Masowe zabezpieczanie i udostępnianie egzemplarza obowiązkowego w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej Leszek Szafrański Biblioteka Jagiellońska

2 Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa Po 3 latach istnienia: Czasopisma Muzykalia Zasoby online Stare druki Książki Rozprawy doktorskie Zbiory kartograficzne Dokumenty życia społecznego Kolekcje tematyczne Rękopisy Zbiory ikonograficzne Dokumenty dźwiękowe Dokumenty audiowizualne Ponad publikacji

3 JBC - organizacja pracy

4 JBC - organizacja pracy - zarządzanie digitalizacją poprzez system SOJBC - masowa publikacja czasopism za pomocą oprogramowania DLibra - import metadanych z Komputerowego Katalogu Zbiorów Bibliotek UJ - linkowanie zwrotne - klasyfikacja systematyczna usprawnienie przeszukiwania JBC - oprogramowanie specjalistyczne do usprawnienia procesu digitalizacji (segregacja numerów, automatyczne dodawanie dat, itp.)

5 Egzemplarz obowiązkowy aspekty prawne Art. 28. Dozwolony użytek publiczny bibliotek, archiwów i szkół Biblioteki, archiwa i szkoły mogą: 1) udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych; 2) sporządzać lub zlecać sporządzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów; 3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek. * Źródło: Dz.U nr 24 poz

6 Egzemplarz obowiązkowy aspekty prawne Art. 28 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych: Obecnie biblioteki uprawnione są do: sporządzania lub zlecania sporządzania egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów. Ponadto ustanowiono na rzecz bibliotek nowe uprawnienie, na podstawie którego mogą one: udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali), znajdujących się na terenie bibliotek. Oznacza to, że biblioteki mogą korzystać w wymieniony powyżej sposób z utworów i przedmiotów praw pokrewnych (por. art. 100 pr. aut.), bez konieczności uzyskania zgody podmiotu uprawnionego z tytułu prawa autorskiego.* * Źródło: Sybilla Stanisławska-Kloc: Prawo autorskie a biblioteka cyfrowa.

7 Egzemplarz obowiązkowy rodzaje zbiorów dostarczanych w ramach EO - książki drukowane - czasopisma drukowane - e-książki - e-czasopisma - audiobooki - strony internetowe - programy komputerowe - filmy

8 Egzemplarz obowiązkowy problemy prawne Najczęściej 2 egzemplarze w zasobach Biblioteki Jagiellońskiej Omijanie zabezpieczeń DRM (Digital Rights Management) w przypadku programów, audiobooków, e-książek, filmów w celu zrobienia kopii. Jak daleko biblioteka może się posunąć? Udostępnianie jednej kopii czy więcej ze względu na art. 28: sporządzania lub zlecania sporządzania egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów Udostępnianie za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali), znajdujących się na terenie bibliotek lub uczelni: 1 egz. = 1 kopia cyfrowa udostępniana w czasie rzeczywistym? Czy więcej kopii?

9 Egzemplarz obowiązkowy problemy prawne - udostępnianie SZKOŁA ART. 28 UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI LUB BIBLIOTEKA BIBLIOTEKA JAGIELLOŃSKA LUB końcówki systemu informatycznego (terminale) EXTRANET LUB końcówki systemu informatycznego (terminale) dostęp z domu dla zalogowanego użytkownika KTÓRY MODEL UDOSTĘPNIANIA DOKUMENTÓW ELEKTRONICZNYCH JEST MOŻLIWY WEDŁUG art. 28? wypożyczanie na zewnątrz wypożyczalnia online na komputery i urządzenia mobilne użytkowników biblioteki

10 Egzemplarz obowiązkowy zabezpieczenie sposób 1 Przed zabezpieczeniem Po zabezpieczeniu

11 Egzemplarz obowiązkowy zabezpieczenie sposób 2 Nie ma możliwości drukowania i kopiowania treści pliku Jest możliwość zrobienia kopii pliku. Kopii nie bedzie można drukować i edytować.

12 Egzemplarz obowiązkowy zabezpieczenie ZABEZPIECZANIE CZY TO JEST ROLA BIBLIOTEK?

13 Dokumenty dźwiękowe w JBC przygotowanie do publikacji Interfejs programu do przygotowania publikacji audio i video

14 Dokumenty dźwiękowe w JBC - udostępnianie Panel do obsługi nagrania. Widok od strony użytkownika.

15 Dokumenty born digital w JBC - gromadzenie Panel do dodawania publikacji w oprogramowaniu Dlibra dla wydawców:

16 Dokumenty born digital w JBC - udostępnianie Dostęp tylko na terenie Biblioteki Jagiellońskiej

17 Dokumenty born digital w JBC - archiwizacja Zachowanie kopii cyfrowej na dysku w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej Zachowanie kopii cyfrowej w bibliotece taśmowej

18 Masowa digitalizacja w bibliotekach instytutowych UJ aspekty prawne Dokumenty pozyskiwane do bibliotek w większości za pomocą kupna Najczęściej 1 egzemplarz drukowany w zasobach biblioteki instytutowej Problemy prawne: Kto jest właścicielem zakupionego egzemplarza: biblioteka instytutowa czy uczelnia? Udostępnianie za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali), znajdujących się na terenie bibliotek : 1 egz. = 1 kopia cyfrowa udostępniana w czasie rzeczywistym? Udostępnianie tylko na terenie biblioteki instytutowej czy na terenie uczelni?

19 Schemat masowej digitalizacji w Bibliotece Jagiellońskiej i bibliotekach instytutowych UJ

20 Masowa digitalizacja w Bibliotece Jagiellońskiej i bibliotekach instytutowych UJ Obecnie digitalizacją objęte są 3 biblioteki instytutowe: - WBP Sekcja Prawa Własności Intelektualnej - Biblioteka Obserwatorium Astronomicznego - Biblioteka Instytutu Fizyki Plany na przyszłość: Włączenie do procesu digitalizacji wszystkich bibliotek na terenie UJ z 15 wydziałów

21 Dalszy rozwój JBC - kontynuowanie digitalizacji zasobów Biblioteki Jagiellońskiej i bibliotek instytutowych UJ - utworzenie repozytorium cyfrowego UJ - utworzenie oddzielnej platformy do udostępniania dokumentów born digital, dostarczanych w ramach egzemplarza obowiązkowego, z możliwością ich cyfrowego wypożyczania

22 Dziękuję za uwagę