Integracja wyszukiwania w bibliotekach cyfrowych

Transkrypt

1 1 Integracja wyszukiwania w bibliotekach cyfrowych Dr hab. Marek Nahotko

2 2 Dotychczasowe prace dla integracji Potrzeba współdziałania (interoperability) na wielu poziomach: Celem współdziałania jest umożliwienie współpracy różnych komputerów, sieci, systemów operacyjnych i aplikacji w celu efektywnej wymiany informacji, Współdziałanie na poziomie standardów, Współdziałanie zasobów (danych i metadanych), Współdziałanie systemów (aplikacji): wyszukiwanie zintegrowane. Wyszukiwanie zintegrowane w skali współpracujących bibliotek: protokoły Z39.50 i OAI-PMH; Integracja poprzez stosowanie narzędzi uniwersalnych: nowe interfejsy użytkownika, zbliżone do serwisów Webu 2.0, dające nowe możliwości wyszukiwawcze.

3 Problemy: Trudności ze scalaniem wyników z wielu, różnych źródeł; Brak możliwości rankingowania wyników (na wzór Google); Sztuczne zwiększanie częstotliwości udostępniania zasobów metadanych. JBC, Wyszukiwanie zintegrowane w skali współpracujących bibliotek Zastosowanie protokołu Z39.50 (lub SRU/SRW): system lokalny akceptuje zapytania systemów zewnętrznych

4 4 Wyszukiwanie zintegrowane c.d. Zastosowanie protokołu OAI-PMH: centralna baza metadanych, gromadzonych z lokalnych repozytoriów

5 5 Nowe sposoby integracji wyszukiwania informacji Integracja wyszukiwania w skali Webu: Integracja wyszukiwania informacji poprzez indeks wyszukiwarki internetowej, Integracja wyszukiwania informacji poprzez biblioteczny OPAC, z wykorzystaniem discovery system, Integracja wyszukiwania poprzez systemy biblioteczne nowej generacji.

6 6 Integracja w skali Webu - wyszukiwarki Integracja poprzez wyszukiwarkę Google w zamyśle uniwersalne narzędzie poszukiwania informacji bez względu na nośnik; stąd plany masowej digitalizacji w Google Books; Po odszukaniu użytecznej informacji użytkownik przenoszony jest w odpowiednie miejsce: stronę Web, księgarnię, bibliotekę, muzeum, archiwum Google Scholar: współpraca z OCLC i narodowymi katalogami centralnymi.

7 7 Integracja przez wyszukiwarkę

8 8 Integracja poprzez OPAC (discovery system) Zintegrowane wyszukiwanie w zasobach, które biblioteka chce udostępnić użytkownikom; Wyszukiwanie poprzez zawczasu przygotowany, wspólny indeks ustrukturyzowanych metadanych (idea OAI-PMH); Problemy: umowy z właścicielami zasobów (danych/metadanych), konieczność ujednolicania opisu, powodujące zubażanie wyszukiwania (jak w Z39.50), dodatkowa redundancja metadanych; Mały Google : prekoordynowany indeks, jednakowe traktowanie obiektów wyświetlanych na jednej liście, wyniki sortowane wg relewancji; Ułatwienia: mniej miejsc do przeszukiwania oraz interfejsów; Produkty komercyjne: EBSCO (Discovery), SerialsSolutions (Summon), OCLC (WorldCat Local), ExLibris (Primo Central).

9 9 Integracja poprzez OPAC (Discovery)

10 10 Porównanie obu rozwiązań Google Scholar: indeksy nieustrukturyzowane, tworzone automatycznie, przez co niepozbawione błędów; zasięg obejmuje piśmiennictwo naukowe dostępne w Webie, komercyjnie lub OA, w tym metadane biblioteczne; Biblioteki: metadane ustrukturyzowane, tworzone przez katalogerów; zasięg dotyczy zasobów zakupionych przez bibliotekę lub w inny sposób zgromadzonych dla użytkowników; W obu przypadkach podstawą jest obecność danych i metadanych w Internecie.

11 11 Wyszukiwanie zagregowane?

12 12 Systemy biblioteczne nowej generacji Discovery system obudowywany jest oprogramowaniem bibliotecznym; W systemie wydzielone tzw. community zone (dane bibliograficzne społeczności) i library zone (dane o zasobie); Integracja różnych narzędzi: ILS, ERMS, baza wiedzy, resolver, OpenURL, lista A-Z; Produkty komercyjne: SerialsSolutions (Intota), OCLC (WorldShare), ExLibris (Alma), VTLS (Open Skies) i open source z Kuali Found. (OLE).

13 13 Systemy nowej generacji w chmurze

14 14 Pełna integracja wyszukiwania Integracja wyszukiwania zasobów różnego rodzaju (drukowanych i elektronicznych, tekstowych i multimedialnych), z różnych źródeł (płatnych i darmowych); W efekcie stworzenie jednego, zintegrowanego środowiska badawczego bez technicznych ograniczeń dostępu; Powstaje wówczas globalna biblioteka hybrydowa z zasobami cyfrowymi i ich metadanymi oraz metadanymi zasobów drukowanych; Nowa rola bibliotekarzy: organizacja wyszukiwania informacji i udostępniania.

15 15 Dziękuję za uwagę!