Sposób prezentacji czasopisma w bibliotece cyfrowej

Transkrypt

1 Piotr Myszkowski Leszek Szafrański Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa Sposób prezentacji czasopisma w bibliotece cyfrowej Konferencja Opracowanie czasopism ukazujących się przed II wojną światową w kontekście ich publikacji w bibliotece cyfrowej, Kraków, Biblioteka Jagiellońska, 17 listopada 2011 r.

2 Biblioteki cyfrowe w Federacji Bibliotek Cyfrowych 84 serwisy zrzeszone w Federacji Bibliotek Cyfrowych 56 na systemie dlibra (16 na wersji 5.0 i wyższej) Inne systemy to np. EPrints, DSpace, VTLS/Virtua, OCLC's OAICat Repository Framework, VTOAI XML-File Data Provider, systemy autorskie

3 Biblioteki cyfrowe w Federacji Bibliotek Cyfrowych dlibra pierwszy polski system do budowy bibliotek cyfrowych, rozwijany przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) od 1999 roku Sieć Pionier Polski Internet Optyczny przy pomocy sieci zrzeszone w FBC biblioteki współtworzą polską platformę rozproszonych bibliotek cyfrowych* Liczba publikacji w bibliotekach cyfrowych zrzeszonych w Federacji Bibliotek Cyfrowych (stan na )** * **

4 dlibra możliwości prezentacji zasobów Strukturyzacja zasobów: Kolekcje Publikacje grupowe Schemat metadanych Dublin Core możliwości modyfikacji: Zmiana nazw atrybutów Dodawanie tzw. podatrybutów (kwalifikatory) Dodawanie nowych elementów PLMET profil aplikacyjny Dublin Core; 59 elementów (wdrożony do tej pory w dwóch serwisach)

5 Możliwości a praktyka Strukturyzacja: Łatwość dotarcia do zasobów czasopiśmienniczych z poziomu strony głównej serwisu (kolekcje/podkolekcje) Struktura publikacji dla jednego tytułu (czy odzwierciedlono strukturę wydawniczą czasopisma?): - podział na roczniki - podział na numery - dodatki (samoistne, niesamoistne)

6 Możliwości a praktyka Metadane: Szczegółowość Zindywidualizowanie na poziomie rocznika i pojedynczej publikacji (uwzględnienie zmian tytułów, redaktorów, wydawców itp.) Powiązania forma (wpisy, linki) rodzaj (inne tytuły, katalog biblioteczny, inne)

7 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja czasopism w kolekcjach bibliotek cyfrowych: Czasopisma Czasopisma i gazety Czasopisma regionalne Regionalia/czasopisma Materiały regionalne/czasopisma Dziedzictwo kulturowe/czasopisma Dziedzictwo kulturowe/czasopisma dawne Dziedzictwo narodowe/czasopisma Zbiory zabytkowe/czasopisma CZASEM PRZYPISANE RÓWNOCZEŚNIE DO RÓŻNYCH KOLEKCJI, np. Regionalia/Śląsk; Regionalia/Wrocław

8 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Struktury czasopism w bibliotekach cyfrowych: Podział na roczniki/numery (roczniki/miesiące/numery) Roczniki/woluminy publikowane w całości jako elementy publikacji grupowej Brak konsekwencji struktury typu rocznik/numery i roczniki/woluminy w obrębie jednego serwisu Brak struktury pojedyncze, niepogrupowane roczniki, pojedyncze numery

9 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Struktury czasopism: podział na roczniki/numery (roczniki/miesiące/numery)

10 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Struktury czasopism: roczniki/woluminy publikowane w całości jako elementy publikacji grupowej

11 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Struktury czasopism: brak konsekwencji numery ta sama biblioteka roczniki

12 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Brak struktury pojedyncze, niepogrupowane roczniki

13 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja dodatków do czasopism: Publikowane razem z numerami, do których były dołączone Po numerach, z którymi były wydane W strukturze rocznika po wszystkich numerach głównych Jako osobna struktura (nie ma powiązania z publikacją główną) Szczególne przypadki: Dodatki wyszczególnione w opisie publikacji głównej, ale niemożliwe do odnalezienia

14 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja dodatków do czasopism: publikowane razem z numerami, do których były dołączone

15 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja dodatków do czasopism: po numerach, z którymi były wydane

16 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja dodatków do czasopism: w strukturze rocznika po wszystkich numerach głównych

17 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja dodatków do czasopism: jako osobna struktura (nie ma powiązania z publikacją główną) W publikacji głównej nie ma informacji o istnieniu dodatku

18 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Lokalizacja dodatków do czasopism: dodatki wyszczególnione w opisie publikacji głównej, ale niemożliwe do odnalezienia Brak dodatku w bibliotece cyfrowej

19 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane Rodzaje powiązań W formie nieaktywnych wpisów w atrybutach Z dodatkami Z innymi tytułami (poprzednimi, następnymi) Aktywne linki Z katalogiem bibliotecznym

20 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: rodzaje powiązań w formie nieaktywnych wpisów w atrybutach dodatki

21 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: rodzaje powiązań w formie nieaktywnych wpisów w atrybutach Tytuł następny Tytuł poprzedni

22 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: rodzaje powiązań aktywne linki Powiązanie z katalogiem bibliotecznym

23 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane Indywidualizacja na poziomie rocznika/numeru Zmiany tytułu uwzględnione nieuwzględnione Daty dzienne wpisane niewpisane Zmiany redaktorów, wydawców uwzględnione nieuwzględnione (ewentualnie wpisane w dziedziczonym dla wszystkich publikacji polu Opis)

24 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: indywidualizacja na poziomie rocznika/numeru zmiany tytułu W strukturze gazety brak informacji na temat zmian tytułu gazety

25 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: indywidualizacja na poziomie rocznika/numeru zmiany tytułu W strukturze gazety są informacje na temat zmian tytułu gazety

26 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: indywidualizacja na poziomie numeru daty dzienne Brak dat dziennych

27 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: indywidualizacja na poziomie numeru daty dzienne Są daty dzienne

28 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: indywidualizacja na poziomie rocznika/numeru zmiany redaktorów, wydawców Na poziomie pojedynczego numeru brak bezpośredniej informacji o redaktorze tego wydania (w polu Współtwórca wpisano pierwszego redaktora, a kolejnych trzeba szukać w polu Opis, wspólnym dla całego tytułu).

29 Możliwości a praktyka jak to robią inni? Metadane: indywidualizacja na poziomie rocznika/numeru zmiany redaktorów, wydawców Zmiana redaktora uwzględniona w poszczególnych numerach czasopisma

30 Jak to robią inni wnioski Struktury typu rocznik/numery, chociaż ich przygotowanie wymaga więcej czasu, są wygodniejsze dla czytelnika dotarcie do pojedynczego numeru jest łatwiejsze, jeśli nie wymaga przejrzenia całego woluminu (przewaga biblioteki cyfrowej nad tradycyjną) Przejrzysty i konsekwentny układ ułatwia przeglądanie zawartości serwisu i zwiększa jego atrakcyjność Zróżnicowanie sposobów prezentacji zasobów w bibliotekach cyfrowych zbudowanych na tym samym systemie i zrzeszonych w FBC dezorientuje użytkownika Uszczegółowienie metadanych na najniższych poziomach struktury również ułatwia odnalezienie konkretnych wydań czasopisma Określenie powiązań między tytułami (w obecnej formie mało funkcjonalne) może usprawnić poruszanie się po zasobach biblioteki Odesłanie do katalogu bibliotecznego umożliwia dotarcie do źródła, z którego sporządzono wersje cyfrowe, i pokazuje, że biblioteka cyfrowa nie działa w oderwaniu od biblioteki tradycyjnej, a jest parafrazując słowa Marka Nahotki jej młodszą siostrą i obie stanowią uzupełniające się źródła wiedzy

31 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej Wykorzystanie rekordu bibliograficznego i rekordu zasobu do odzwierciedlenia struktury wydawniczej czasopisma i uszczegółowienia metadanych Wykorzystanie możliwości właściwych tylko prezentacji cyfrowej zasobu (szczegółowe struktury, szczegółowe metadane, interaktywne powiązania) Maksymalne usprawnienie poruszania się w zasobach biblioteki

32 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej Analiza rekordu bibliograficznego i rekordu zasobu Porównanie rekordów w katalogu z zasobem cyfrowym Obraz struktury wydawniczej czasopisma Punkt wyjścia do jej odzwierciedlenia w bibliotece cyfrowej

33 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej Automatyczny import metadanych z MARC do Dublin Core (z wykorzystaniem tabeli konwersji) Opis publikacji grupowej dla całego tytułu Stworzenie szczegółowej struktury (na podstawie analizy zasobu i rekordów) roczniki (z uwzględnieniem zmian tytułów, wydawców, redaktorów) dodatki samoistne

34 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej Określenie powiązań między dodatkami a publikacją główną i w drugą stronę między tytułem a ewentualnym tytułem poprzednim lub następnym z zasobem uzupełniającym w innej bibliotece cyfrowej z katalogiem bibliotecznym i w drugą stronę Uszczegółowienie metadanych dla pojedynczych publikacji dodanie dat dziennych do każdego numeru uwzględnienie zmian redaktorów w ciągu roku Każda pojedyncza publikacja ma pełnowartościowy, indywidualny opis

35 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Analiza rekordu bibliograficznego i rekordu zasobu Gazeta Lwowska

36 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Analiza rekordu bibliograficznego i rekordu zasobu Gazeta Lwowska

37 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Opis publikacji grupowej dla całego tytułu Gazeta Lwowska

38 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury Gazeta Lwowska

39 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury Gazeta Lwowska, pojedynczy rocznik

40 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury Gazeta Lwowska, dodatki samoistne

41 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury Gazeta Lwowska, dodatki samoistne

42 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Przypadki specjalne data roczna a rocznik wydawniczy Zmiana rocznika wydawniczego w trakcie roku kalendarzowego

43 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury materiały Sejmu Krajowego we Lwowie

44 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury materiały Sejmu Krajowego we Lwowie

45 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury materiały Sejmu Krajowego we Lwowie

46 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury materiały Sejmu Krajowego we Lwowie

47 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Stworzenie szczegółowej struktury materiały Sejmu Krajowego we Lwowie

48 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Określenie powiązań między dodatkami a publikacją główną (i w drugą stronę)

49 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Określenie powiązań między tytułem a tytułem poprzednim lub następnym

50 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Określenie powiązań między tytułem a tytułem poprzednim lub następnym

51 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Określenie powiązań z zasobem uzupełniającym w innej bibliotece cyfrowej Brak numeru 5

52 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Określenie powiązań z katalogiem bibliotecznym (i w drugą stronę) Z poziomu opisu bibliograficznego publikacji w bibliotece cyfrowej można przejść do jej opisu w katalogu bibliotecznym, a z poziomu katalogu do zasobu w serwisie JBC (odnośnik w polu 856).

53 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Uszczegółowienie metadanych dla pojedynczych publikacji dodanie dat dziennych do każdego numeru

54 Propozycja Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej przykłady Uszczegółowienie metadanych dla pojedynczych publikacji uwzględnienie zmian redaktorów w ciągu roku

55 Piotr Myszkowski Leszek Szafrański Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa Dziękujemy za uwagę