Ustawa z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej Dz. U. poz. 1844

Transkrypt

1 Ustawa z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej Dz. U. poz Ustawa określa warunki wykonywania: 1) działalności w zakresie ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń majątkowych 2) działalności reasekuracyjnej 3) wykonywania zawodu aktuariusza 4) sprawowania nadzoru ubezpieczeniowego 5) sprawowania nadzoru nad ZU i ZR w grupach 6) organizacji i funkcjonowania ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego Ubezpieczenie definicje. Metoda zabezpieczenia się przed skutkami wypadków losowych polegająca na przeniesieniu ryzyka na instytucję zapewniającą ochronę ubezpieczeniową. Urządzenie umożliwiające zastąpienie niepewnej lecz wielkiej straty szkody losowej niewielką lecz pewną stratą składką ubezpieczeniową. Urządzenie gospodarcze zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia tego ciężaru na wiele jednostek, którym te zdarzenia zagrażają.

2 Działalność ubezpieczeniowa. Art. 4 ust. 1. Uoduir Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Działalność ubezpieczeniowa i reasekuracyjna wykonywana jest na podstawie zezwolenia wydawanego przez organ nadzoru w drodze decyzji. Czynnościami ubezpieczeniowymi są: 1. zawieranie umów ubezpieczenia, umów reasekuracji oraz umów gwarancji ubezpieczeniowych bądź zlecenie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym, a także wykonywanie tych umów, 2. zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym, a także wykonywanie tych umów w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna), 3. składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów z punktu 1 i 2, 4. ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu umów z punktu 1 i 2, 5. ustanawianie, w drodze czynności cywilnoprawnych, zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów z punktu 1 i 2 6. ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych, 7. wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów z punktu 1 i 2 8. przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej, 9. prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową 10. prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych, 11. lokowanie środków zakładu ubezpieczeń,

3 12. wykonywanie innych czynności przewidzianych dla zakładu ubezpieczeń w odrębnych ustawach. Czynnościami ubezpieczeniowymi są także następujące czynności, jeżeli są wykonywane przez zakład ubezpieczeń: 1. ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, 2. ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych, 3. ustalanie wartości przedmiotu ubezpieczenia, 4. zapobieganiu powstawaniu albo zmniejszanie skutków zdarzeń losowych oraz finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego. Ponadto zakład ubezpieczeń może bezpośrednio lub przez pośredników ubezpieczeniowych: pośredniczyć w imieniu lub na rzecz podmiotów wykonujących czynności bankowe przy zawieraniu umów, na zasadach określonych w prawie bankowym pośredniczyć w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub tytułów uczestnictwa funduszu zagranicznych, funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą a państwach UE oraz państwach należących Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju innych niż państwo członkowskie UE, wykonywać działalność akwizycyjną na rzecz dobrowolnych funduszy emerytalnych, zgodnie ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Zakład ubezpieczeń nie może wykonywać innej działalności poza działalnością ubezpieczeniową i bezpośrednio z nią związaną. Wyjątek 1. Usługi związane z zabezpieczaniem dokumentów związanych z zawieraniem i wykonywaniem umów ubezpieczenia 2. Z.U. i R. może wykonywać czynności związane z reasekuracją.

4 Podział ubezpieczeń: - obowiązkowe - dobrowolne Obowiązkowe to te do zawarcia których obligują przepisy o randze ustawy lub umowy międzynarodowe umowy ratyfikowane przez Polskę, a niespełnienie tego obowiązku jest zagrożone sankcją. Obowiązkowe: - ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów - ubezpieczenie OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego - ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń - ubezpieczenia wynikające z odrębnych przepisów nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia (OC z tytułu wykonywania niektórych zawodów) Dobrowolne to wszystkie pozostałe.

5 Podział ubezpieczeń na działy. Dział/Grupa DZIAŁ I Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4 Grupa 5 DZIAŁ II Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4 Grupa 5 Grupa 6 Grupa 7 Grupa 8 Grupa 9 Grupa 10 Grupa 11 Grupa 12 Grupa 13 Grupa 14 Tytuł ubezpieczenia Ubezpieczenia na życie Ubezpieczenia na życie Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci Ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym Ubezpieczenia rentowe Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1 4 Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe Ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej: 1) świadczenia jednorazowe, 2) świadczenia powtarzające się, 3) połączone świadczenia o których mowa w pkt 1 i 2, 4) przewóz osób. Ubezpieczenia choroby: 1) świadczenia jednorazowe, 2) świadczenia powtarzające się, 3) świadczenia kombinowane. Ubezpieczenia casco pojazdów lądowych, z wyjątkiem pojazdów szynowych obejmujące szkody w: 1) pojazdach samochodowych, 2) pojazdach lądowych bez własnego napędu. Ubezpieczenia casco pojazdów szynowych, obejmujące szkody w pojazdach szynowych Ubezpieczenia casco pojazdów powietrznych, obejmujące szkody w statkach powietrznych Ubezpieczenia żeglugi morskiej i śródlądowej casco statków żeglugi morskiej i statków żeglugi śródlądowej obejmujące szkody w: 1) statkach żeglugi morskiej, 2) statkach żeglugi śródlądowej. Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie, obejmujące szkody na transportowanych przedmiotach, niezależnie od każdorazowo stosowanych środków transportu Ubezpieczenia szkód spowodowanych żywiołami obejmujące szkody rzeczowe nieujęte w grupach 3-7 spowodowane przez: 1) ogień, 2) eksplozje, 3) burzę, 4) inne żywioły, 5) energię jądrową, 6) obsunięcia ziemi bądź tąpnięcia. Ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych (jeśli nie zostały ujęte w grupie 3, 4, 5, 6 lub 7) wywołanych przez grad lub mróz oraz inne przyczyny (np. kradzież), jeżeli przyczyny te nie są ujęte w grupie 8 Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania pojazdów lądowych z napędem własnym łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania statków powietrznych, łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za żeglugę morską i śródlądową, wynikającej z posiadania i użytkowania statków żeglugi śródlądowej i statków morskich, łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ogólnej) nieujętej w grupach Ubezpieczenia kredytu, w tym: 1) ogólnej niewypłacalności, 2) kredytu eksportowego, 3) spłaty rat kredytu hipotecznego, 4) kredytu rolniczego.

6 Grupa 15 Grupa 16 Grupa 17 Grupa 18 Gwarancja ubezpieczeniowa: 1) bezpośrednia, 2) pośrednia. Ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych, w tym: 1) utraty zatrudnienia, 2) niewystarczającego dochodu, 3) złych warunków atmosferycznych, 4) utraty zysków, 5) stałych wydatków ogólnych, 6) nieprzewidywanych wydatków handlowych, 7) utraty wartości rynkowej, 8) utraty stałego źródła dochodu, 9) pośrednich strat handlowych poza w/w, 10) innych strat finansowych. Ubezpieczenia ochrony prawnej Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania Zakłady ubezpieczeń w Polsce wg działu ubezpieczeń w latach Rodzaj ubezpieczeń według działu Dział I Dział II Razem: Podział ubezpieczeń na klasy rachunkowe. W dziale I wszystkie grupy łącznie W dziale II wyróżnia się klasy: 01 następstwa chorób i wypadków (1, 2) 02 komunikacyjne OC (10) 03 - komunikacyjne pozostałe (3) 04 morskie, lotnicze i transportowe (4, 5, 6, 7) 05 od ognia i innych szkód majątkowych (8,9) 06 OC (11, 12, 13) 07 kredyt i gwarancje (14, 15) 08 świadczenie pomocy (18) 09 ochrona prawna (17) 10 pozostałe (16)

7 Art., 4 ust. 2 uoduir Przez działalność reasekuracyjną rozumie się wykonywanie czynności związanych z przejmowaniem ryzyka cedowanego przez zakład ubezpieczeń lub przez zakład reasekuracji oraz dalsze cedowanie przyjętego ryzyka, w szczególności: 1) zawieranie i wykonywanie umów reasekuracji czynnej i umów retrocesji, 2) składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub świadczenia należne z tytułu umów z punktu 1 3) ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu umów z punktu 1 4) prowadzenie kontroli przestrzegania przez cedentów warunków umów z punktu 1 Zakład reasekuracji nie może wykonywać innej działalności poza działalnością reasekuracyjną i bezpośrednio z nią związanymi. Czynnościami bezpośrednio związanymi z działalnością reasekuracyjną są w szczególności czynności wykonywane w zakresie: - doradztwa statystycznego, - doradztwa aktuarialnego, - analizy ryzyka, - badań na rzecz klientów, - lokowania środków zakładu reasekuracji, - czynności zapobiegania powstawaniu lub zmniejszenia skutków wypadków ubezpieczeniowych lub finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego.

8 Formy prowadzenia działalności. Zakład ubezpieczeń może prowadzić działalność tylko w obrębie jednego działu ubezpieczeń, zakład reasekuracji w obu działach łącznie. Art. 6 ust. 1. Uoduir Zakład ubezpieczeń może wykonywać działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie spółki akcyjnej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych albo spółki europejskiej określonej w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2157/2001 z Art. 6 ust. 2 Uoduir Zakład reasekuracji może wykonywać działalność reasekuracyjną wyłącznie w formie spółki akcyjnej, towarzystwa reasekuracji wzajemnej albo spółki europejskiej określonej jw.

9 Spółka akcyjna Obowiązek i wyłączne prawo używania nazw: ZU, TU, ZUiR, TUiR, a przypadku ubezpieczeń na życie używa się określenia ubezpieczenia na życie. Uregulowania dla spółek są określone zarówno w Kodeksie spółek handlowych jak i w Uoduir przy czym ustawa zawiera wiele obostrzeń przepisów. Dotyczą one przykładowo: 1. zatwierdzania przez organ nadzoru np. zmiany siedziby, zasięgu terytorialnego i innych, 2. kapitału zakładowego spółki: Od 1 stycznia nie może być on niższy niż najwyższa wysokość minimalnego wymogu kapitałowego wymaganego dla prowadzonych grup ubezpieczeń (art. 272) - dział II grupy 1 9 oraz nieprzekraczalny dolny próg minimalnego wymogu kapitałowego jest równy kwocie bazowej 2,5 mln euro - dział II grupy jest to 3,7 mln euro - dział I jest to 3,7 mln euro - zakład reasekuracji jest to 3,6 mln euro Kwoty bazowe są weryfikowane co 5 lat z uwzględnieniem zharmonizowanego europejskiego indeksu cen konsumpcyjnych jeśli wzrost jest o więcej niż 5% to kwoty podnosi się z zaokrągleniem do wielokrotności euro. Jak mniej to zmiany nie ma. Równowartość w złotych jest ustalana wg kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego października danego roku i obowiązuje na cały następny rok. Jest pokrywany wkładem pieniężnym i podlega wpłaceniu w całości przed rejestracją ZU. Wpłaty na akcje nie mogą pochodzić z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz nie mogą mieć związku z finansowaniem terroryzmu. 3. emitowania akcji, ich nabywania i zbywania (1/10, 1/5, 1/3, 1/2) Organ nadzoru może uznać zakładu ubezpieczeń będący spółką akcyjna za małą spółkę akcyjną jeśli spełnia ona łącznie następujące warunki 1 : roczna składka przypisana brutto zakładu nie przekracza równowartości 5 mln euro łączne rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe zakładu lub grupy brutto dla celów wypłacalności nie przekraczają równowartości 25 mln euro zakład nie wykonuje działalności w zakresie ubezpieczenia lub reasekuracji OC, kredytu i gwarancji ubezpieczeniowej, chyba, że stanowią one ryzyko dodatkowe 1 Art. 101 ustawy z dnia 11 września 2015r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej

10 roczna składka przypisana brutto zakładu z reasekuracji czynnej nie przekracza równowartości w złotych 0,5 mln euro oraz 10% łącznej składki przypisanej brutto rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe brutto zakładu dla celów wypłacalności z reasekuracji czynnej nie przekraczają równowartości z złotych 2,5 mln euro oraz 10% łącznych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych brutto dla celów wypłacalności Mała spółka akcyjną nie ma obowiązku posiadać kapitału zakładowego wyższego niż nieprzekraczalny dolny próg minimalny wymogu kapitałowego wymaganego dla danych grup ubezpieczeń w zakresie których posiada zezwolenie na wykonywanie działalności.

11 Zakłady ubezpieczeń działające w formie spółki akcyjnej w ramach działu ubezpieczeń na życie L.p. Nazwa Zakres oferowanych ubezpieczeń wg grup ubezpieczeń 1 AEGON TU na ŻYCIE S.A ALLIANZ ŻYCIE POLSKA S.A AVIVA TUnŻ S.A AXA ŻYCIE TU S.A BZ WBK - AVIVA TUnŻ S.A. 1, 3, 5 6 CARDIF POLSKA S.A COMPENSA TU na ŻYCIE S.A. Vienna Insurance Group CONCORDIA CAPITAL SA ERGO HESTIA SA EUROPA S.A GENERALI ŻYCIE T.U. S.A ING TUnŻ S.A INTER-ŻYCIE POLSKA S.A METLIFE TUnŻiR S.A OPEN LIFE TU ŻYCIE S.A PKO ŻYCIE TU S.A POCZTOWE TUnŻ S.A POLISA-ŻYCIE TU S.A. Vienna Insurance Group PRAMERICA ŻYCIE TUiR S.A PZU ŻYCIE SA SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU S.A SKANDIA ŻYCIE TU S.A SKOK ŻYCIE SA UNIQA TU na ŻYCIE S.A WARTA S.A. 1-5

12 Zakłady ubezpieczeń działające w formie spółki akcyjnej w ramach działu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych L.p. Nazwa Zakres oferowanych ubezpieczeń wg grup ubezpieczeń 1 ALLIANZ POLSKA S.A AVIVA TU OGÓLNYCH S.A AXA TUiR S.A. 1-4, 6-10, BENEFIA TU S.A. Vienna Insurance Group 1-3, 7-10, BRE UBEZPIECZENIA TUiR S.A. 1-3, 7-10, BZ WBK - AVIVA TU OGÓLNYCH S.A. 1, 2, 8, 9, 13, 16, 18 7 COMPENSA TU S.A. Vienna Insurance Group 1-4, CREDIT AGRICOLE TU S.A. 1-3, 8-10, 13, 14, D.A.S. TU OCHRONY PRAWNEJ S.A ERGO HESTIA SA EULER HERMES S.A. 9, EUROPA S.A. 1-4, 7-10, GENERALI T.U. S.A GOTHAER TU S.A. 1-3, INTER POLSKA S.A. 1-3, 7-10, INTERRISK TU S.A. Vienna Insurance Group 1-4, KUKE S.A LINK4 TU S.A. 1-3, PARTNER TUiR S.A. 1-3, 7-10, 13, 15, PZU SA SIGNAL IDUNA POLSKA TU S.A UNIQA TU S.A WARTA S.A ZDROWIE S.A. 2

13 Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW) Towarzystwo Reasekuracji Wzajemnej (TRW) TUW / TRW jest zrzeszeniem osób, które mają wspólny cel jakim jest zaspokojenie potrzeb w zakresie ubezpieczeń. Zasada wzajemności każdy członek TUW / TRW staje się w nim ubezpieczony i na odwrót. Członkowie TUW / TRW finansują jego działalność i odpowiadają za jego losy współdecydując o jego polityce i strategii. TUW / TRW podlegają wpisowi do KRS i z tą chwilą uzyskują osobowość prawną. TUW / TRW mają podobne wymogi w sprawie zatwierdzania przez organ nadzoru. Statut TUW może przewidywać ubezpieczanie osób nie będących członkami towarzystwa osoby te nie są obowiązane do pokrywania strat przez wnoszenie dodatkowych składek ubezpieczeniowych. Składka od takich osób nie może przekroczyć 10% składki przypisanej brutto. Organ nadzoru w drodze decyzji może uznać TUW za małe, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki: 1) ograniczony zakres działalności ze względu na małą liczbę członków oraz niewielką liczbę lub niskie sumy zawieranych umów ubezpieczenia lub niewielki terytorialny zasięg działalności 2) ubezpiecza jedynie swoich członków 3) członkami towarzystwa jest zdefiniowany w statucie krąg: - osób fizycznych wykonujących określony zawód lub działalność, a także członkowie ich rodzin - osób prawnych których cel działalności odnosi się do zawodu lub działalności jw. Z wyłączeniem spółek prawa handlowego 4) roczna składka przypisana brutto w ostatnich 3 latach obrotowych nie przekracza 5 mln zł (a TUW przedstawi prognozę, że jej nie przekroczy w ciągu następnych 5 lat) 5) nie wykonuje działalności w zakresie ubezpieczeń OC, ubezpieczenia kredytu ani gwarancji ubezpieczeniowej chyba, że stanowią one ryzyko dodatkowe 6) nie wykonuje reasekuracji czynnej Decyzja o tym podlega wpisowi do KRS, Jeśli kwota z punktu 4 zostanie przekroczona w 3 kolejnych latach obrotowych TUW traci status małego i ma obowiązek dostosować się do wymogów ustawowych.

14 Małe TUW nie muszą zachowywać warunków określonych w art. 113 ust. 1 (obniżenie kapitału zapasowego tylko w drodze pokrycia straty), art. 114 (tworzenie kapitału zakładowego i podział zysku) ) i art. 285 ust. 1 pkt 5 (sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej) oraz przepisów dotyczących kapitałowego wymogu wypłacalności i minimalnego wymogu kapitałowego.

15 Zakłady ubezpieczeń działające w formie Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych w ramach działu ubezpieczeń na życie L.p. Nazwa Zakres oferowanych ubezpieczeń wg grup ubezpieczeń 1 MACIF ŻYCIE TUW grupy REJENT-LIFE grupy 1,3-5 Zakłady ubezpieczeń działające w formie TUW w ramach działu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych L.p. Nazwa Zakres oferowanych ubezpieczeń wg grup ubezpieczeń 1 CONCORDIA POLSKA TUW 1-3, 7-10, CUPRUM 1, 2, 7-9, 13 3 MEDICUM 1-3, 7-10, 13-16, 18 4 POCZTOWE 1-16,18 5 POLSKI ZAKŁAD 1, 3-13, 15, 16, 18 UBEZPIECZEŃ WZAJEMNYCH 6 SKOK 1,2,8,9,13,14,16 7 TUW TUZ TUW 1-3, 7-10, Ponadto w Polsce działa jeden zakład reasekuracji w formie spółki akcyjnej PTR S.A. oferujący ochronę reasekuracyjną w zakresie wszystkich grup i rodzajów ubezpieczeń.

16 Plan kont ZU. Nie ma wzorcowego planu kont tą rolę pełni plan kont największego ubezpieczyciela. Zespół 0 Aktywa trwałe Zespół 1 Środki pieniężne, kredyty bankowe i inne krótkoterminowe aktywa finansowe Zespół 2 Rozrachunki i roszczenia Zespół 3 Materiały Zespół 5 Koszty (analityką wg zespołu 4) Zespół 6 Odszkodowania i inne świadczenia oraz rmk Zespół 7 Przychody z działalności ubezpieczeniowej i pozostałe Zespół 8 Kapitały, rezerwy, fundusze specjalne i wynik finansowy Konta pozabilansowe