PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI WYKŁAD NR 2-3

Transkrypt

1 PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI WYKŁAD NR 2-3

2 Elementy organizacji ochrony konkurencji i konsumentów: I. Prezes UOKiK II. Inspekcja Handlowa III. Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów IV. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów V. Organizacje konsumenckie VI. Stałe polubowne sądy konsumenckie VII. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów / Sąd Apelacyjny w W-wie / Sąd Najwyższy VIII. Trybunał Sprawiedliwości UE IX. Organy regulacyjne

3 I. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) podstawa prawna art , 46 u.o.k.k., odrębne ustawy Prezes UOKiK to centralny organ administracji rządowej (art. 29 ust. 1 u.o.k.k.), - jest to organ pozaresortowy, monokratyczny (jednoosobowy), decyzyjny, - Prezesa UOKiK (i Wiceprezesów UOKiK) powołuje (i odwołuje) organ nadzoru - Prezes Rady Ministrów, od r. spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru (wcześniej, od r. wyłaniano ich spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego). Od VI.2008 dr Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel

4 Zakres działania Prezesa UOKiK art. 31 u.o.k.k.: 1) sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów u.o.k.k.; OSOBNY WYKŁAD 2) wydawanie decyzji w sprawach praktyk ograniczających konkurencję, w sprawach koncentracji przedsiębiorców oraz w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów; OSOBNY WYKŁAD 3) prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych przedsiębiorców; 4) przygotowywanie projektów rządowych programów rozwoju konkurencji oraz projektów rządowej polityki konsumenckiej; konk.11-13,kons ) współpraca z krajowymi i międzynarodowymi organami i organizacjami, do których zakresu działania należy ochrona konkurencji i konsumentów; 6) wykonywanie zadań i kompetencji organu ochrony konkurencji państwa członkowskiego Unii Europejskiej, określonych w rozporządzeniu nr 1/2003/WE oraz w rozporządzeniu nr 139/2004/WE; 7) wykonywanie zadań i kompetencji właściwego organu oraz jednolitego urzędu łącznikowego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, określonych w rozporządzeniu nr 2006/2004/WE;

5 Zakres działania Prezesa UOKiK 8) opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów; 9) przedkładanie Radzie Ministrów okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej; 10) współpraca z organami samorządu terytorialnego, w zakresie wynikającym z rządowej polityki konsumenckiej; 11) inicjowanie badań towarów, wykonywanych przez organizacje konsumenckie; 12) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie konkurencji i konsumentów; 13) występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów; 14) realizacja zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie współpracy i wymiany informacji w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów oraz pomocy publicznej;

6 Zakres działania Prezesa UOKiK 15) gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów, w szczególności przez zamieszczanie decyzji Prezesa Urzędu na stronie internetowej Urzędu; 16) współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych; 17) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych: a) pomoc publiczna Więcej osobny wykład b) jakość paliw c) ogólne bezpieczeństwo produktów d) znak CE prowadzenie postępowań na podstawie ustawy o systemie oceny zgodności w stosunku do produktów określonych w dyrektywach unijnych (ponad 25), czym do r. zajmował się Główny Inspektor Inspekcji Handlowej.

7 UOKiK podstawa prawna art. 29 ust. 6, art u.o.k.k. Organizację UOKiK określa statut nadany przez Prezesa Rady Ministrów zarządzeniem nr 146 z r. (M. P. Nr 97 poz. 846) Stan zatrudnienia w r osób Budżet UOKiK w 2012 r. 55 mln zł Kary w 2012 r. ok. 166 mln zł

8 UOKiK warmińsko zachodnio- pomorskie -mazurskie pomorskie - w skład Urzędu wchodzi: Centrala w Warszawie kujawsko podlaskie -pomorskie oraz 9 delegatur, lubuskie wielkopolskie mazowieckie - ani UOKiK (aparat lubelskie pomocniczy Prezesa łódzkie UOKiK), ani jego dolnośląskie świętokrzyskie centrala, ani delegatury, opolskie ani ich dyrektorzy nie są śląskie podkarpackie organami administracji małopolskie publicznej. - rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887)

9 2. Inspekcja Handlowa Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219, z późn. zm.) wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej - kierownik wojewódzkiej Inspekcji Handlowej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie (delegatury! np. Łomża, Suwałki) organ wyższego stopnia w postępowaniach adm. Prezes UOKiK Zadania IH: - kontrole na podstawie ustawy o IH, - podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów oraz organizowanie i prowadzenie stałych polubownych sądów konsumenckich (dalej) ; - prowadzenie poradnictwa konsumenckiego; - wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub przepisach odrębnych Art. 35 ust. 3 u.o.k.k.: Prezes UOKiK może zlecić Inspekcji Handlowej przeprowadzenie kontroli lub realizację innych zadań należących do zakresu jego działania.

10 3. Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów podstawa prawna art. 44 u.o.k.k., Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów działa przy Prezesie UOKiK (art. 44 ust. 1 u.o.k.k.) jest to stały organ opiniodawczo-doradczy Prezesa UOKiK w zakresie spraw związanych z ochroną praw konsumentów na szczeblu samorządu powiatowego (art. 44 ust. 2 u.o.k.k.), zadania art. 44 ust. 3 u.o.k.k. w skład Rady wchodzi 9 powiatowych (miejskich) rzeczników konsumentów, po jednym z obszaru właściwości miejscowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, powoływanych przez Prezesa UOKiK na wniosek dyrektorów delegatur, za pisemną zgodą rekomendowanych rzeczników (art. 44 ust. 4-5 u.o.k.k.).

11 4. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów od 1999 r. podstawa prawna art u.o.k.k., każdy powiat ma obowiązek utworzenia stanowiska powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów (jednego!), jednakże w drodze porozumienia powiaty mogą utworzyć jedno stanowisko rzecznika konsumentów wspólne dla dwóch bądź większej liczby powiatów (art. 39 ust. 2 u.o.k.k.), z rzecznikiem konsumentów stosunek pracy nawiązuje starosta lub w miastach na prawach powiatu prezydent miasta (przed r. powoływała go rada powiatu/rada miasta na prawach powiatu) = bezpośrednie podporządkowanie staroście (prezydentowi miasta); rzecznikiem konsumentów może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie, w szczególności prawnicze lub ekonomiczne, i co najmniej 5-letnią praktykę zawodową. Rzecznika konsumentów wyodrębnia się organizacyjnie w strukturze starostwa powiatowego (urzędu miasta), a w powiatach powyżej 100 tys. mieszkańców i w miastach na prawach powiatu rzecznik konsumentów może wykonywać swoje zadania przy pomocy wyodrębnionego biura. sprawozdanie z działalności art. 43 u.o.k.k.: do dnia 31 marca każdego roku, staroście (prezydentowi miasta) do zatwierdzenia oraz właściwej miejscowo delegaturze UOKiK. W Polsce jest ponad trzystu rzeczników. Co roku udzielają po kilkaset tys. porad i dokonują po kilkadziesiąt tys. interwencji.

12 zadania rzecznika art. 42 u.o.k.k.: 1) zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów; 2) składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów; 3) występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów; 4) współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami UOKiK, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi; 5) fakultatywne wytaczanie powództw na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczących się postępowań w sprawach o ochronę interesów konsumentów; 6) występowanie w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów w charakterze oskarżyciela publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia; 7) wytaczanie powództw do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone; 8) występowanie do sądu grodzkiego z wnioskiem o ukaranie na podstawie art. 114 ust. 1 u.o.k.k. ( kto,, narusza obowiązek udzielenia rzecznikowi konsumentów wyjaśnień i informacji lub obowiązek ustosunkowania się do uwag i opinii rzecznika, podlega karze grzywny, nie mniejszej niż zł ).

13 5. Organizacje konsumenckie podstawa prawna art. 4 pkt 13, art. 37, 45 u.o.k.k., organizacje konsumenckie to niezależne od przedsiębiorców i ich związków organizacje społeczne, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów; mogą one prowadzić działalność gospodarczą na zasadach ogólnych, o ile dochód z działalności służy wyłącznie realizacji celów statutowych (art. 4 pkt 13 u.o.k.k.), przykłady Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej Testy konsumenckie: - Federacja Konsumentów ; ostatnie testy 2007 r. - aktualne testy Fundacja Pro-Test; np. opony zimowe, odkurzacze, płyty grzewcze, lustrzanki i aparaty cyfrowe, golarki elektryczne, kremy i olejki do opalania, kaski rowerowe, farby do włosów, foteliki samochodowe, i in. Dostęp do wyników testów jest płatny.

14 6. Stałe polubowne sądy konsumenckie podstawa prawna art. 37 ustawy o Inspekcji Handlowej; art k.p.c.; art. 110 ustawy Prawo telekomunikacyjne (przy Prezesie UKE), stałe polubowne sądy konsumenckie działają przy wojewódzkich inspektorach inspekcji handlowej, tworzone są na podstawie umów o zorganizowaniu takich sądów, zawartych przez wojewódzkich inspektorów inspekcji handlowej z organizacjami pozarządowymi reprezentującymi konsumentów lub przedsiębiorców oraz innymi zainteresowanymi jednostkami organizacyjnymi, na terytorium Polski istnieje ich 16, działa także 15 ośrodków zamiejscowych, rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży produktów i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami na podstawie regulaminu określonego rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia regulaminu organizacji i działania stałych polubownych sądów konsumenckich poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wymaga umowy stron, w której należy wskazać przedmiot sporu lub stosunek prawny, z którego spór wyniknął; wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego lub ugodą zawartą przed sądem powszechnym po ich uznaniu przez sąd powszechny albo po stwierdzeniu przez sąd powszechny ich wykonalności.

15 7. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przed r. sąd antymonopolowy, podstawa prawna art k.p.c., sąd ten jest właściwy w sprawach: odwołań od decyzji / zażaleń na postanowienia Prezesa UOKiK, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, a także w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone; w doktrynie podnosi się, że przyczyną przekazania przez ustawodawcę spraw z odwołań na drogę postępowania cywilnego był zamiar poddania ich treści kontroli merytorycznej sprawowanej przez SOKiK jako sąd powszechny, a nie wyłącznie kontroli pod kątem legalności charakterystycznej dla sądownictwa administracyjnego.

16 8. Trybunał Sprawiedliwości UE W toku postępowania przed sądem krajowym może zaistnieć kwestia zastosowania do sprawy i wykładni prawa UE. W takiej sytuacji prawo UE daje sędziemu krajowemu m. in. prawo przedłożenia TS zapytania w trybie prejudycjalnym. W przypadku, gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest zobowiązany wnieść sprawę do TS. Zapytania dotyczyć mogą wykładni prawa UE, w tym prawa traktatowego, rozporządzeń, dyrektyw oraz decyzji Rady lub Komisji, jak również aktów niewiążących takich, jak zalecenia. TS dokonuje interpretacji prawa unijnego w sposób abstrakcyjny, gdyż nie posiada jurysdykcji ani co do orzekania w konkretnych sprawach, ani też w zakresie stwierdzania legalności krajowych przepisów prawnych. Sąd krajowy musi uwzględnić wiążące i ostateczne orzeczenie TS.

17 9. Organy regulacyjne Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Prezes Urzędu Transportu Kolejowego czasem zaliczani są również do nich: Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz Komisja Nadzoru Finansowego. europejskie grupy regulatorów (Europejska Grupa Organów Regulacyjnych dla Energii Elektrycznej i Gazu Ziemnego oraz Europejska Grupa Organów Regulacyjnych dla Sieci i Usług Łączności Elektronicznej) przekształcone w organy: 2010 r. - Organ Europejskich Regulatorów Łączności Elektronicznej (BEREC) z siedzibą w Rydze 2011 r. - Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) z siedzibą w Lublanie Komisja Europejska związała ze sobą krajowe organy regulacyjne i poddała je swojemu wpływowi; ich powiązanie z pozostałymi organami w państwie uległo dodatkowemu osłabieniu, przy jednoczesnym wzmocnieniu ich powiązań z instytucjami unijnymi.

18 Dziękuję za uwagę Zapraszam na następny wykład