Dobór, montaŝ, uruchomienie, występujące problemy. Camsat. Bezprzewodowe Systemy Telemetryczne oraz Video pracujące w pasmach ISM 5,8 GHz oraz 2,4 GHz

Transkrypt

1 Dobór, montaŝ, uruchomienie, występujące problemy Camsat Bezprzewodowe Systemy Telemetryczne oraz Video pracujące w pasmach ISM 5,8 GHz oraz 2,4 GHz Jako dodatkowe źródło informacji o systemach Camsat polecamy: Serwis na Artykuł zamieszczony w dwumiesięczniku Ochrona Mienia i Informacji nr 3/2006 który jest do pobrania w Dziale Instrukcje na Zasady montaŝu oraz problemy w uruchomieniu systemów radiowych na 2,4GHz - Dział Instrukcje na Specyfikacje oraz instrukcje montaŝu Dział Instrukcje na Producent: Firma Camsat ul. Prosta , Solec Kujawski tel. +48 (0) fax. +48 (0) camsat@camsat.com.pl Serwis i wsparcie techniczne tel

2 Spis treści: 1. Wprowadzenie 2. Transmisja Video 5,8GHz TCO Bezprzewodowy Systemy Telemetryczne do kamer szybkoobrotowych CD5802 5,8GHz 4. WaŜne sprawy techniczne, dobór, uruchomienie, występujące problemy 4.1. Przeznaczenie Charakterystyka Systemów Video na 5,8GHz TCO5808, TCO5808h Charakterystyka Systemów Video na 2,4GHz RTR02m, s, k, h: Bezprzewodowe Systemy Telemetryczne na 5,8GHz Charakterystyka Systemów Telemetrycznych CD5802 z video na 5,8GHz: 4.2 Uruchomienie 4.3 Wymagania widoczności optycznej anten 4.4 Odpowiednie przewody antenowe 4.5 Przewody antenowe 4.6 Problemy z uruchomieniem lub niepoprawną pracą 2

3 Bezprzewodowe systemy wideo i telemetryczne Camsat 5,8 GHz i 2,4 GHz Monitoring wizyjny znajduje z kaŝdym rokiem coraz szersze zastosowanie począwszy od dozoru pojedynczych posesji, przez wielozakładowe korporacje, instytucje publiczne i monitoring miejski, po obiekty, gdzie odbywają się imprezy masowe. W wielu rozwiązaniach doskonale zdają egzamin przewodowe systemy monitoringu wizyjnego i są one juŝ dobrze znane projektantom i instalatorom. Ale nie wszędzie moŝna je zastosować i to z róŝnych powodów. Czasem są to względy ekonomiczne konieczność np. przeprowadzenia okablowania, wykonania wykopów zwiększa koszt, wymaga uzyskania pozwoleń budowlanych i w oczywisty sposób wydłuŝa czas instalacji. W wielu miejscach wręcz nie ma moŝliwości wykonania okablowania. Wtedy rozwiązaniem moŝe być profesjonalny wideomonitoring bezprzewodowy. 1. Wprowadzenie Czy takie systemy mogą w pełni zastąpić monitoring przewodowy? Tak, ale naleŝy pamiętać o kilku istotnych zagadnieniach. Do monitora powinien docierać pełny obraz, zawierający szczegóły, jakie zarejestrowała dobra kamera. Kompresja juŝ na początku drogi sygnału od kamery do uŝytkownika zubaŝa obraz i moŝe się on okazać zupełnie nieprzydatny, bo np. na skutek kompresji zniknęły istotne szczegóły. Po które aby zarejestrowany materiał miał cechy dokumentu dowodowego, system nie moŝe zmieniać kolejności zdarzeń, z zatem musi to być przekaz w czasie rzeczywistym, a przy tym obrazy z poszczególnych kamer nie mogą konkurować między sobą o dostęp do kanału transmisji. Wniosek z tego, Ŝe sygnał z kaŝdej kamery musi być przesyłany oddzielnym kanałem, przypisanym tylko do tej kamery. Jeszcze jeden istotny problem dobry system monitoringu powinien umoŝliwiać śledzenie zmian na obserwowanym obszarze. Musi więc być (w przypadku kamer obrotowych) moŝliwość sterowania kaŝdą kamerą w ślad za dynamicznie zmieniającą się sytuacją i wykonania zoomu na istotne szczegóły zdarzeń. Z tego względu sygnały sterowania kamerami nie mogą być blokowane przez przekaz duŝych pakietów informacji, a to jest moŝliwe tylko wtedy, gdy system zapewnia przesyłanie sygnałów sterowania kamerami za pośrednictwem specjalnego kanału, niezaleŝnego od kanału wideo. Te wymagania i jeszcze inne, bardziej szczegółowe spełniają systemy oferowane przez CAMSAT. Firma Camsat specjalizuje się w produkcji i dystrybucji bezprzewodowych systemów transmisji audio/wideo, systemów telemetrycznych oraz wszelkiego rodzaju zabezpieczeń wideo. W ciągu lat specjaliści CAMSAT-u zaprojektowali i przygotowali do wdroŝenia całą gamę systemów radiowych opartych na kontroli dostępu i telewizji przemysłowej. Nasze prace zdobyły uznanie i referencje instalatorów oraz uŝytkowników. Specjaliści Camsat w kaŝdej chwili udzielą wszelkiego doradztwa w doborze i instalacji urządzeń bezprzewodowych. 2. Transmisja wideo 5,8 GHz TCO5808 Najnowszym rozwiązaniem konstruktorów CAMSAT jest stabilny i wysoce odporny na zakłócenia radiowe Bezprzewodowy System Transmisji Obrazu i Dźwięku działający w paśmie 5,8 GHz o nazwie TCO5808. System ten został stworzony na potrzeby profesjonalnej instalacji telewizji przemysłowej oraz telewizji kablowej, gdzie jest wymagane stabilne i bezobsługowe przesyłanie obrazów wideo drogą radiową. Zestaw bezprzewodowy jest oparty na 8-kanałowych urządzeniach nadawczo-odbiorczych, pracujących w wolnym paśmie radiowym ISM MHz. MoŜliwość zastosowania aŝ do 8 niezaleŝnych kanałów wideo w powiązaniu z bardzo wysoką jakością obrazu sprawia, Ŝe zestaw TCO5808 nadaje się niemal do kaŝdego wymagającego systemu monitoringu wizyjnego. Charakterystyka Systemu: transmisja bardzo wysokiej jakości obrazu PAL (czyli pełne 50 kl./s) oraz dźwięku audio; 8 niezaleŝnych kanałów transmisyjnych wideo/audio; stabilna praca, wolna od zakłóceń sieci internetowych a/b; analogowa transmisja wideo bez jakichkolwiek opóźnień (real time) oraz utraty szczegółów w obrazie (bez kompresji); zasięg systemu 2, 3 lub 5km w pełni bezobsługowy; dostępny takŝe w wersji zewnętrznej hermetycznej IP56; bez konieczności uzyskiwania zezwoleń; bez konieczności opłat za pasmo radiowe; istnieje moŝliwość dołączenia modułu telemetrycznego do sterowań kamerami obrotowymi. System TCO5808 jest bardzo prosty w instalacji i uruchomieniu wystarcza załączona instrukcja i podstawowa wiedza o zasadach montaŝu zabezpieczeń wideo. 3

4 3. Bezprzewodowy Systemy Telemetryczne do kamer szybkoobrotowych CD5802 System na 5,8 GHz moŝna dodatkowo wyposaŝyć w moduł telemetryczny do bezprzewodowej transmisji sterowań kamerami obrotowymi. TCO moduł telemetryczny stanowią zestaw Camsat Digital Camsat Digital 5802 jest wyposaŝony w profesjonalny moduł telemetrii, dzięki któremu obsługuje bezprzewodowo zaawansowane kamery obrotowe (wszystkie funkcje z kamer obrotowych są wykorzystywane identycznie jak przy sterowaniu przewodowym) jak równieŝ multipleksery. Sygnał z nadajnika telemetrycznego poprzez moduł wykrywania kolizji z systemem zabezpieczenia poprawności protokołu dociera do punktu kamerowego bez jakichkolwiek opóźnień i utraty sygnału Urządzenia te są w pełni przezroczyste dla stosowanego protokołu transmisji, dzięki czemu mogą być stosowane do łączenia wszelkich urządzeń z RS-485. Np. powiązanie CD5808 z klawiaturą multiplekserów daje nie nieograniczony bezprzewodowy podgląd z bardzo wielu kamer nawet największego monitoringu wideo. Moduł telemetryczny w Camsat Digital 5802 nie wykorzystuje Access Pointów WLAN jak to występuje w tanich rozwiązaniach instalatorskich, lecz specjalnie zaprojektowane do tego typu transmisji modemy radiowe, dzięki czemu nie występuje efekt opóźnień w sterowaniu kamerami. Zastosowanie aŝ do 8 niezaleŝnych kanałów wideo i 16 kanałów telemetrycznych na jednym obszarze sprawia, Ŝe system bezprzewodowy Camsat Digital 5802 jest w zupełności wystarczający do większości radiowych zabezpieczeń wideo. Zasięg systemu wynosi nawet 5 km. Podczas projektowania nowych systemów CCTV często pojawia się problem braku odpowiednich warunków do wykonania sieci światłowodowych lub konwencjonalnych, dedykowanych dla transmisji wizji oraz protokołów sterowania PTZ. Zdarza się teŝ, Ŝe trzeba czekać na plany zabudowy i realizację kilometrów okablowania. Uruchomienie systemu Camsat Digital 5802 z łączem wideo i PTZ ogranicza się do instalacji samych urządzeń transmisyjnych i anten. Uzupełnieniem oferty firmy jest cała gama bezprzewodowych kamer wideo stacjonarnych jak i szybkoobrotowych, spełniających szerokie wymagania klientów. Kamery sterowane radiowo przez Camsat Digital 5802 wykorzystując pasmo 5,8 GHz są przeznaczone do zastosowań specjalnych wszędzie tam, gdzie jest wymagana szybka instalacja, a zastosowanie przewodów/światłowodów jest niemoŝliwe lub nieopłacalne. Dzięki modułowości moŝna swobodnie dobierać parametry kamer w zaleŝności od specyficznych wymagań konkretnej aplikacji (rozdzielczość, zasięg, obudowy, prędkość i dostępne funkcje). W zaleŝności od zastosowań przesyłany sygnał wideo oraz PTZ moŝe być zakodowany. Systemy bezprzewodowe tego typu doskonale nadają się do monitoringu miejskiego, szpitali, szkół, parkingów, posesji prywatnych, zarówno do pracy wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektów. Pełną ofertę oraz specyfikacje techniczne znajdą Państwo na stronie producenta: 4. Bezprzewodowy Systemy Telemetryczne do kamer szybkoobrotowych CD5802 WaŜne sprawy techniczne, dobór, uruchomienie, występujące problemy Przeznaczenie Bezprzewodowe Systemy Video na 2,4GHz - RTR02 oraz na 5,8GHz TCO5808 przeznaczone są do bezprzewodowego przesyłania obrazów video oraz dźwięku drogą radiową na odległość 2 do 5km (zasięg zaleŝny od anten odbiorczych systemu) W gęstych aglomeracjach miejski zalecane systemy na 5,8GHz Charakterystyka Systemów Video na 5,8GHz TCO5808, TCO5808h : o na jednym obiekcie moŝna zastosować do 8 systemów na 5,8GHz o jakość obrazu transmisji jest identyczna jak po przekazie kablowym ( porównania obrazów na ) nie występuje tu Ŝadna kompresja czy klatkowanie obrazu ( transmisja analogowa) o brak występowania zakłóceń radiowych, pasmo od 5725 MHz do 5875MHz w którym działa TCO5808 przeznaczone jest tylko dla transmisji video. o koniecznie wymagana widoczność optyczna anten o kaŝdy zestaw transmituje nieprzerwanie 1 obraz video oraz 2 sygnały audio, jeśli potrzeba jest przesłać obrazy np. z 5 kamer naleŝy zainstalować 5 niezaleŝnych zestawów o kaŝdy zestaw posiada własne anteny kierunkowe o z uwagi na specjalistyczne konektory na 5GHz i zaciskarki w zestawie znajdują się dwa obrobione przewody antenowe o nie moŝna podłączać kilku odbiorników do jednej anteny ( z uwagi na bardzo duŝe straty sygnału radiowego), kaŝdy odbiornik powinien posiadać własną antenę 4

5 o odstępy miedzy kanałami są tak duŝe i bezpieczne Ŝe nie ma obawy o nachodzenie na siebie sąsiednich kanałów o urządzenia nie zakłócają się wzajemnie, mogą być montowane obok siebie Charakterystyka Systemów Video na 2,4GHz RTR02m, s, k, h: o na jednym obiekcie moŝna zastosować do 4 (lub 12) systemów na 2,4GHz o jakość obrazu transmisji jest identyczna jak po przekazie kablowym ( porównania obrazów na ) nie występuje tu Ŝadna kompresja czy klatkowanie obrazu ( transmisja analogowa) o poprzez zastosowanie anten kierunkowych z dwoma polaryzacjami wyeliminowano zakłócenia radiowe, o powyŝej 100m odległości koniecznie wymagana widoczność optyczna anten o kaŝdy zestaw transmituje nieprzerwanie 1 obraz video oraz 2 sygnały audio, jeśli potrzeba jest przesłać obrazy np. z 4 kamer naleŝy zainstalować 4 niezaleŝnych zestawów o kaŝdy zestaw posiada własne anteny kierunkowe o stosować dobrej jakości przewody antenowe na wysokie częstotliwości o konektory do przewodów antenowych standardowe wkręcane satelitarne F-ki. o nie moŝna podłączać kilku odbiorników do jednej anteny ( z uwagi na bardzo duŝe straty sygnału radiowego), kaŝdy odbiornik powinien posiadać własną antenę o odstępy miedzy kanałami są tak duŝe i bezpieczne Ŝe nie ma obawy o nachodzenie na siebie sąsiednich kanałów o urządzenia nie zakłócają się wzajemnie, mogą być montowane obok siebie Bezprzewodowe Systemy Telemetryczne na 5,8GHz CD5802 przeznaczone są do bezprzewodowego sterowania kamerami obrotowymi ze zwrotną transmisją obrazu video oraz dźwięku w odległości 2 do 5km Charakterystyka Systemów Telemetrycznych CD5802 z video na 5,8GHz: o na jednym obiekcie moŝna zastosować do 8 systemów telemetrycznych CD5802 na 5,8GHz ( plus 4 systemy na 2,4GHz co daje maksymalnie obsługę 12 kamer) o jakość obrazu transmisji jest identyczna jak po przekazie kablowym ( porównania jakości obrazów na ) nie występuje tu Ŝadna kompresja czy klatkowanie obrazu ( transmisja analogowa) o brak występowania zakłóceń radiowych, pasmo od 5725 MHz do 5875MHz w którym działa CD5802 przeznaczone jest tylko dla transmisji video. o do telemetrii wykorzystywane są osobne niezaleŝne kanały radiowe, sterowania telemetryczne działają na innych częstotliwościach niŝ transmisja obrazu o koniecznie wymagana widoczność optyczna anten o kaŝdy zestaw transmituje nieprzerwanie 1 obraz video 2 sygnały audio oraz sterowniczy protokół RS485 w obie strony o do obsługi 1 kamery obrotowej słuŝy cały komplet CD5802, o aby sterować np. 5 kamerami naleŝy zaopatrzyć się w zestaw CD5802 (Master +Slave) plus 4 rozszerzenia CD5802 Slave o zestawy są kompletne w obudowach zewnętrznych hermetycznych z zasilaczami okablowaniem antenowym oraz antenami o w trakcie rozbudowy systemu o następne kamery naleŝy tylko zaopatrzyć się moduł rozszerzenia CD5802 Slave w którym znajduje się jeszcze dodatkowy odbiornik z anteną który umieszczamy w obudowie zamontowanego juŝ CD5802 Mastera o kaŝdy zestaw posiada własne anteny kierunkowe, o przy zestawach z rozszerzeniami ( czyli powyŝej jednej kamery ) do telemetrii stosuje się antenę dookolną która znajduje się w zestawie. o z uwagi na specjalistyczne konektory na 5GHz i zaciskarki w zestawie znajdują się obrobione przewody antenowe ( standardowa długość przewodów D=1m) o nie moŝna podłączać kilku odbiorników do jednej anteny ( z uwagi na bardzo duŝe straty sygnału radiowego), kaŝdy odbiornik powinien posiadać własną antenę o odstępy miedzy kanałami są tak duŝe i bezpieczne Ŝe nie ma obawy o nachodzenie na siebie sąsiednich kanałów o urządzenia nie zakłócają się wzajemnie, mogą być montowane obok siebie o 4.2. Uruchomienie Uruchomienie. Systemy Camsat są bardzo proste w instalacji i uruchomieniu wystarcza załączona instrukcja i podstawowa wiedza o zasadach montaŝu zabezpieczeń wideo. Zestawy są uruchomione oraz ustawione zawsze na kanał pierwszy. Do pracy wymagane jest jedynie stabilne zamocowanie oraz podpięcie przewodów zasilających oraz sygnałowych. Dodatkowo naleŝy ustawić odpowiedni nr kanału oraz wyregulować poziom 5

6 kontrastu zaleŝnie od źródła sygnału video. W systemach telemetrycznych naleŝy dodatkowo ustawić prędkość transmisji protokołu ( standardowe ustawienie to 9600 ) Pasmo 2,4GHz - Systemy Camsat 2,4GHz wykorzystują pasma ISM wolne od opłat, z uwagi iŝ są to darmowe pasma ISM oprócz naszych systemów radiowych działają równieŝ inne urządzenia radiowe takie jak sieci komputerowe, bluetooth, itp. W takim przypadku naleŝy stosować anteny kierunkowe ( które są w zestawach) do wyeliminowania dookolnych zakłóceń, naleŝy takŝe zwrócić uwagę czy na danym obszarze w kierunkach przesyłu video nie występują zakłócenia innych urządzeń Pasmo 5,8GHz charakteryzuje się oprócz doskonałej jakości obrazu tym iŝ nie występują zakłócenia przemysłowe, System TCO5808 na 5,8GHz wykorzystuje część pasma które w Polsce jest zabronione do transmisji sieci internetowych ( WLAN działa paśmie poniŝej transmisji Video) a co za tym idzie nie występują tam zakłócenia Wymagania widoczności optycznej anten: W systemach mikrofalowych na wysokie częstotliwości takie jak 2,4 i 5.8 do prawidłowej pracy wymagana jest widoczność optyczna anten, niewielkie przeszkody typu budynki, konary drzew mogą spowodować duŝe zakłócenia w pracy, nie jest to uwarunkowane urządzeniami naszej firmy lecz właściwościami propagacji fal radiowych o tak duŝej częstotliwości które w większości nie odbijają się o przeszkody lecz tłumią. Do transmisji w warunkach silnie zabudowanych naleŝy zastosować nadajniki na niskie częstotliwości Propagacja mikrofal Propagacja, czyli właściwości rozchodzenia się mikrofali elektromagnetycznej, emitowanej przez jedną antenę i odbieranej przez inną, są (w praktycznym skrócie) następujące: mikrofala rozchodzi się po linii prostej, wyznaczonej przez kierunek anteny emitującej nie przechodzi przez takie przeszkody, jak liście czy ściany jeśli trafi na litą przeszkodę, moŝe ulec odbiciu i po osłabieniu zmienić kierunek. 90% energii odbieranej przez antenę dociera do niej poprzez przestrzeń zwaną pierwszą strefą Fresnela (o kształcie wrzeciona lub cygara). Dla poprawnej transmisji sygnału ta przestrzeń musi być wolna. Wielkość tej strefy moŝna łatwo wyliczyć dla dowolnego przekroju strefy między antenami ze wzoru: r= gdzie r jest promieniem płaszczyzny przekroju pierwszej strefy Fresnela w punkcie oddalonym o d1 od anteny pierwszej i o d2 od anteny drugiej. Lambda jest długością fali. W praktyce naleŝy raczej korzystać z wykresu (by sprawdzić, ile powinno być), rzeczywistą wolną przestrzeń zaś szacować w przybliŝeniu. Dokładne pomiary na wysokości wielu metrów nad ziemią są trudne do wykonania, a przy pewnej wprawie metoda na oko daje wystarczającą dokładność. Sytuację ilustruje schemat: 4.4. Odpowiednie przewody antenowe do montaŝu anten uŝywać wyłącznie dobrej jakości przewody antenowe zalecane przez producenta lub dobrane, odpowiednie na wysokie częstotliwości, do łączenia anten z urządzeniami stosować specjalne przewody antenowe mikrofalowe z niskim współczynnikiem strat oraz odpowiednią impedancją 50 lub 75 ohm, długość przewodów antenowych nie powinna przekraczać w 2,4GHz 10m a 5,8GHz 5m, strata sygnały radiowego na kaŝdym metrze przewodu jest bardzo znacząca Przewody antenowe: w paśmie 1,2 GHz przewody koncentryczne satelitarne w paśmie 2,4 GHz przewody koncentryczne z bardzo dobrym (podwójnym, potrójnym ) ekranem, w najgorszym wypadku bardzo dobre satelitarne, np. CTF113, H155, RF w paśmie 5,8 GHz przewody wyłącznie na bardzo wysokie częstotliwości np RF240, CNT większością problemów z nieprawidłową pracą systemów są przewody antenowe, ich długość oraz niestety nie prawidłowe parametry powodują problemy w uruchomieniu systemów, niestety sporo mało doświadczonych 6

7 instalatorów do łączenia anten z nadajnikami i odbiornikami stosuje te same przewody co do przesyłania sygnału video po niskiej!!! jeśli wymagane jest zamontowanie anten na wysokich masztach stosować zestawy hermetyczne zewnętrzne lub montować urządzenia (nadajniki, odbiorniki) w puszkach zewnętrznych o odpowiednim IP. sygnał video jak i zasilanie do nadajników i odbiorników moŝna doprowadzić przewodami na zewnątrz których długość moŝe sięgać nawet 100m przed integracją wody w przewody końcówki złącz antenowych zabezpieczyć silikonem oraz osłonami termokurczliwymi urządzenia montować wyłącznie na stabilnych masztach. Ścianach uruchamiać kaŝdy kanał osobno kaŝdy system Telemetryczny sprawdzać i konfigurować na niewielkich odległościach w warunkach warsztatowych z zastosowaniem małych anten prętowych, tak uruchomiane i sprawdzone systemy moŝna dopiero montować w punktach docelowych ( naleŝy skonfigurować protokoły transmisji sterowania telemetrycznego dla róŝnych kamer obrotowych są inne) 4.6. Problemy z uruchomieniem lub niepoprawną pracą Do uruchomienia urządzeń radiowych zaleca się testowanie transmisji obrazu na monitorach analogowych z wyłączoną opcją niebieskiego tła pojawiającą się przy braku sygnału video!!! Pionowe załamania obrazu, zrywanie synchronizacji, cienie spowodowane są niedopasowaniem poziomu kontrastu źródła sygnału video do standardowego ustawienia nadajnik i odbiornika, Porada: naleŝy precyzyjnie ustawić kontrast w nadajniku jak i w odbiorniku do odpowiedniego poziomu źródła sygnału video (kamery) Białe poziome grube linie - Zakłócenia internetowe WiFi lub innych źródeł 2,4GHz, na obrazie pojawiają się poziome, grube, białe linie na róŝnej wysokości obrazu, w skrajnych przypadkach zrywające całkowicie synchronizację Porada: Zmienić nr kanału pracy lub pasmo, zmienić polaryzację anten o 90 stopni, sprawdzić kierunkowość anten, Cienkie linie pływające z góry na dół ekranu wada zasilacza, słabo wyfiltrowane napięcie, Porada: zmienić zasilacz o większym amperaŝu lub lepiej wyfiltrowany ( do wszystkich systemów zalecane są zasilacze DC 12V minimum 500mA z dobrym kondensatorem oraz radiatorem ) Systemy radiowe podłączać pod osobne, przewidziane tylko dla nich zasilacze DC Brak obrazu (szum, śnieŝenie ) śnieŝenie na obrazie moŝe mieć róŝnorakie przyczyny, ale oznacza to Ŝe odbiornik działa prawidłowo (sprawdzić nr kanału pracy odbiornika i nadajnika), Porada: sprawdzić zasilanie nadajnika i sam nadajnik, sprawdzić poprawności połączeń antenowych, przewodów, złączek antenowych oraz anten, sprawdzić nr kanałów pracy, sprawdzić widoczność optyczną anten Brak obrazu ( czarny ekran) brak obrazu moŝe mieć róŝnorakie przyczyny Porada: sprawdzić zasilania obu urządzeń, sprawdzić przewody sygnałowe video, wyłączyć z zasilania sam nadajnik i sprawdzić czy pojawi się śnieŝenie na ekranie odbiornika - jeśli tak, oznacza to Ŝe nie dochodzi sygnał video do nadajnika, sprawdzić regulacje kontrastów VR. UWAGA w odbiorniku RT02k (12k) zmiana nr kanału nie odbywa się poprzez górny przycisk CH obok LED który w tym momencie jest nie aktywny, lecz za pomocą ukrytych zworek pod duŝym czarnym korkiem zamykającym dół obudowy ( czytać uwaŝnie instrukcję) 7