BIULETYN GOSPODARCZY 6/2015

Transkrypt

1 BIULETYN GOSPODARCZY 6/2015 INFORMACJE MAKROEKONOMICZNE Produkt Krajowy Brutto r. Czeski Urząd Statystyczny (CzSU) przedstawił zrewidowany szacunek wzrostu gospodarczego kraju w I kw. br. Zgodnie z danymi CzSU PKB Czech wzrósł wówczas o 4,2%, co oznacza korektę pierwszych danych szacunkowych (z ) o +0,3% pkt. %. Tym samym Czechy osiągnęły w I kw. najwyższy wzrost gospodarczy spośród wszystkich krajów członkowskich UE. Wzrost odnotowany w I kw r. dotyczył właściwie wszystkich gałęzi czeskiej gospodarki. Produkcja przemysłowa Według danych opublikowanych przez Czeski Urząd statystyczny w kwietniu 2015 r. miał miejsce międzyroczny wzrost produkcji przemysłowej o 4,3% w ujęciu realnym. W porównaniu do miesiąca poprzedniego odnotowano wzrost o 0,8% (po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych). Liczba zatrudnionych w przemyśle (w zakładach zatrudniających więcej niż 50 osób) wzrosła w tym okresie międzyrocznie o 3,3%, natomiast średnie wynagrodzenie miesięczne brutto w tym sektorze miało wartość CZK (tj EUR). Produkcja budowlana Produkcja budowlana w kwietniu 2015 r. w ujęciu realnym wzrosła porównaniu międzyrocznym o 10,2%. Urzędy budowlane w porównaniu międzyrocznym wydały o 4,7% więcej pozwoleń budowlanych (wydano pozwoleń), a ich orientacyjna wartość w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego spadła o 3,3% (bez uwzględniania różnic kursowych) do poziomu 803 mln EUR. Liczba rozpoczętych realizacji inwestycji mieszkaniowych wzrosła o 49,0% r/r przy jednoczesnym wzroście liczby zakończonych realizacji mieszkań o 34,2%. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto pracowników firm budowlanych zatrudniających ponad 50 osób wyniosło CZK (tj EUR). Bez uwzględniania różnic w kursie CZK/EUR daje to międzyroczny wzrost o 6,6%.

2 Handel zagraniczny Według wstępnych danych Czeskiego Urzędu Statystycznego w kwietniu 2015 r. eksport RCz w ujęciu międzyrocznym zwiększył się o 7,0%, natomiast import o 6,0% 1. Po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych eksport w porównaniu do poprzedniego miesiąca zmalała o 0,7%, natomiast import zmalał o 2,7%. Wartość eksportu wyrażona w euro wzrosła r/r o 7,0%, a importu o 6,0%. Ich wartość wyniosła odpowiednio 11,751 mld EUR oraz 10,143 mld EUR, co dało obroty w handlu zagranicznym Czech na poziomie 21,893 mld EUR. Od początku roku do końca kwietnia 2015r. w RCz odnotowano dodatnie saldo wymiany zagranicznej na poziomie 6,042 mld EUR (wzrost r/r o 27% bez uwzględniania różnic kursowych). Najważniejsze rynki eksportowe i importowe Najistotniejszym rynkiem eksportowym dla czeskich producentów pozostają stale Niemcy. W kwietniu 2015 r. trafił tam eksport o wartości 3,773 mld EUR (międzyroczny wzrost o 7,77%). Drugie miejsce zajmuje nadal Słowacja, która w kwietniu przyjęła czeski eksport za 0,964 mld EUR (międzyroczny wzrost o 5,66%). Następna jest Polska (0,697 mld EUR, wzrost r/r o 6,48%). Kolejne miejsca zajęły Francja (0,613 mld EUR, wzrost r/r o 10,09%) i Wielka Brytania (0,612 mld EUR, wzrost r/r o 15,88%). Również pod względem importu najważniejszym partnerem Czech są Niemcy. W kwietniu czeski import z Niemiec miał wartość 2,692 mld EUR (wzrost r/r o 4,23%). Następne są Chiny (1,227 mld EUR, międzyroczny wzrost o 30,01%. Trzecie miejsce zajmuje Polska (0,802 mld EUR, wzrost r/r o 13,85%). Kolejne miejsce zajmuje Słowacja (0,525 mld EUR, wzrost r/r o 4,08%). Piąte miejsce wśród źródeł importu do Czech zajmują Włochy, skąd w kwietniu do Czech trafiła produkcja o wartości 0,411 mld EUR (wzrost r/r o 5,03%). Struktura towarowa Pod względem wartości najważniejszymi grupami towarowymi w czeskim eksporcie w kwietniu 2015 r. były pojazdy drogowe (2,319 mld EUR, wzrost r/r o 9,66%), maszyny i urządzenia elektryczne (1,173 mld EUR, wzrost r/r o 12,08%), ogólny sprzęt przemysłowy i części maszyn (0,800 mld EUR, wzrost r/r o 4,71%), maszyny biurowe i rządzenia do automatycznego przetwarzania danych (0,760 mld EUR, spadek r/r o 1,00%) oraz różne wyroby przemysłowe (0,650 mld EUR, wzrost r/r o 5,54%). W imporcie do Czech natomiast dominowały maszyny i urządzenia elektryczne (1,004 mld EUR, wzrost r/r o 4,59%), pojazdy drogowe (0,975 mld EUR, wzrost r/r o 12,82%), maszyny biurowe i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (0,682 mld EUR, wzrost r/r o 25,30%), sprzęt i urządzenia telekomunikacyjne (0,596 mld EUR, wzrost r/r o 33,95%) oraz ogólny sprzęt przemysłowy i części maszyn (0,543 mld EUR, wzrost r/r o 5,10%). Struktura towarowa wymiany z RP Czeski eksport do Polski miał w kwietniu 2015 r. wartość 697 mln EUR i stanowił 5,93% całości czeskiego eksportu w tym okresie. W porównaniu do kwietnia 2013 r. oznacza 1 Dane w tabeli poniżej zostały przedstawione zgodnie z tym ujęciem. 2

3 to wzrost jego wartości o 6,48%. Struktura towarowa czeskiego eksportu do Polski charakteryzowała się największą wartością w grupach towarowych takich, jak: pojazdy drogowe (89,89 mln EUR, wzrost r/r o 1,28%), żeliwo i stal (47,1 mln EUR, wzrost r/r o 8,55%), maszyny i urządzenia elektryczne (43,9 mln EUR, wzrost r/r o 18,23%), różne wyroby przemysłowe (34,2 mln EUR, wzrost r/r o 60,26%) oraz wyroby metalowe gdzie indziej niewymienione (33,9 mln EUR, wzrost r/r o 14,79%). Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego Polska w kwietniu 2015 r. wyeksportowała do Czech produkcję o wartości 802 mln EUR, co stanowiło 7,90% całości importu RCz w tym okresie. W porównaniu do kwietnia roku poprzedniego oznacza to wzrost o 13,85%. Najwięcej wyeksportowano z Polski do Czech w następujących grupach towarowych: metale nieżelazne (78,4 mln EUR, wzrost r/r o 55,22%), pojazdy drogowe (74,8 mln EUR, wzrost r/r o 6,97%), maszyny i urządzenia energetyczne (64,4 mln EUR, wzrost r/r o 53,75%), żeliwo i stal (56,0 mln EUR, wzrost r/r o 12,51%) oraz maszyny i urządzenia elektryczne (42,9 mln EUR, wzrost r/r o 1,27%). Deficyt budżetowy Do końca maja 2015 r. przychody budżetowe wyniosły 17,528 mld EUR, a wydatki 18,331 mld EUR, co daje deficyt budżetowy na poziomie 0,803 mld EUR (wobec deficytu 0,346 mld EUR na koniec maja 2015 r.). Do końca maja zrealizowano 42,4% założonych rocznych wpływów do budżetu, 40,8% założonych wydatków oraz 22,1% planowanego na koniec roku deficytu. Bezrobocie Wg Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych na koniec maja 2015 r. bezrobocie wyniosło 6,4%, tj. 466 tys. osób. O miesiąc wcześniej wynosiło ono 6,7% (492 tys. osób), a o rok wcześniej 7,5% (550 tys.). W porównaniu do poprzedniego miesiąca zwiększeniu uległa liczba wolnych miejsc pracy, która na koniec maja wyniosła 92,7 tys. i pozostawała wyraźnie wyższa niż przed rokiem (48,0 tys.). Rezerwy walutowe Na dzień 31 maja 2015 r. struktura rezerw walutowych Czeskiego Banku Narodowego była następująca: 49,6 mld EUR, 54,5 mld USD oraz 1 360,3 mld CZK. Prognozy gospodarcze Wg prognozy Międzynarodowego Funduszu Walutowego PKB Czech wzrośnie w br. o 2,5%, natomiast w 2016 r. o 2,7%. Wg prognoz opublikowanych przez KE tegoroczny wzrost gospodarczy w Czechach powinien wynieść 2,5%, zaś w roku ,6%. Rating Moody s A1 Standard & Poor s AA - Fitch Ratings A+ 3

4 DANE MAKROEKONOMICZNE W SKRÓCIE okres miara wartość dynamika okres ref. PKB I kw mld EUR. 4,3% r/r Produkcja przemysłowa mld EUR. 4,3% r/r Produkcja budowlana mld EUR. 10,2% r/r Eksport mld EUR 11,751 7,0% r/r w tym: pojazdy drogowe mld EUR 2,319 9,66% r/r maszyny i urządzenia elektryczne mld EUR 1,173 12,08% r/r ogólny sprzęt przemysłowy i części maszyn mld EUR 0,800 4,71% r/r Niemcy mld EUR 3,773 7,77% r/r Słowacja mld EUR 0,964 5,66% r/r Polska mld EUR 0,697 6,48% r/r w tym: pojazdy drogowe mln EUR 89,812 1,28% r/r żeliwo i stal mln EUR 47,054 8,55% r/r maszyny i urządzenia elektryczne mln EUR 42,933 18,23% r/r Import mld EUR 10,143 6,0% r/r w tym: maszyny i urządzenia elektryczne mld EUR 1,004 4,59% r/r pojazdy drogowe mld EUR 0,975 12,82% r/r maszyny biurowe i urządzenia do automatycznego przetwarzania danych mld EUR 0,682 25,30% r/r Niemcy mld EUR 2,692 4,23% r/r Chiny mld EUR 1,227 30,01% r/r Polska mld EUR 0,802 13,85% r/r w tym: metale nieżelazne mln EUR 78,411 55,22% r/r pojazdy drogowe mln EUR 74,809 6,97% r/r maszyny i urządzenia energetyczne mln EUR 64,409 53,75% r/r Deficyt budżetowy mld EUR 0,35 132,4% r/r Bezrobocie % 6,4-0,7 pkt % r/r Inflacja % 0,7 0,2 pkt % m/m Rentowność obligacji 10-letnich % 0,60 0,34 pkt % m/m 4

5 Unipetrol przejął Czeską rafinerską NAJWAŻNIEJSZE WIADOMOŚCI GOSPODARCZE MAJ koncern Unipetrol (spółka zależna PKN Orlen) zakończył z sukcesem transakcję przejęcia 32,445% udziałów ENI w spółce Czeska rafinerska. Wartość transakcji wyniosła 24 mln EUR. Tym samym Unipetrol stał się jedynym właścicielem czeskich rafinerii. Ekspansja Babisza do Polski Kontrolowany przez wicepremiera fundusz inwestycyjny Hartenberg Holding kupił od funduszu Resource Partners większościowy pakiet w spółce Good Food Products, znaczącym producencie zdrowej żywności w PL. W 2015 r. obroty firmy wyniosą ponad 80 mln PLN. Żadna ze stron jak dotychczas nie ujawniła kwoty transakcji. Więcej ropy z Rosji w czeskich rafineriach PKN Orlen zwiększy o 120 tys. ton miesięcznie dostawy rosyjskiej ropy do rafinerii należących do Unipetrolu. Operacja związana jest z przejęciem udziałów koncernu ENI w spółce Czeska rafinerska. PKN Orlen podpisał umowę na dostawy ropy REBCO z rosyjską, państwową firmą energetyczną Rosnieft w połowie 2013 r. Umowa gwarantuje dostawy rzędu 8,28 mln ton ropy rocznie do k. czerwca 2016 r. Czeski Bank Eksportowy chce szybko uporać się z problemowymi należnościami Na koniec marca problemowe należności Czeskiego Banku Eksportowego (CzEB) wyniosły ponad 1,4 mld EUR, z czego połowę stanowiły niespłacone kredyty, które służyły wsparciu eksportu do Rosji, na Ukrainę, Słowację, do Serbii, Mongolii, Wietnamu i Tunezji. Do dwóch lat CzEB zamierza odzyskać połowę tych należności. Plan na br. zakłada odzyskanie 140 mln EUR. Wyższe wydatki cudzoziemców podczas pobytu w Czechach W 2014 r. wydatki zagranicznych turystów w RCz zamknęły się kwotą 7,4 mld EUR, tj. o 12,2% więcej niż w 2013 r. Statystyczny turysta podczas jednego dnia pobytu w Czechach wydał 107 EUR. W 2014 r. Czechy odwiedziło 25,7 mln turystów, a większość z nich spędziła tu jedynie jeden dzień. Koalicja zgadza się na kasy fiskalne Zdaniem ANO rządząca koalicja osiągnęła porozumienie ws. wprowadzenia kas fiskalnych, mimo wcześniejszego sprzeciwu współrządzącej KDU-CzSL. Wprowadzenie systemu jest szeroko krytykowane przez opozycję. Kasy fiskalne mają zacząć funkcjonować od przyszłego roku. Rosjan w czeskich hotelach zastąpili Niemcy 5

6 Zgodnie z informacjami Czeskiego Urzędu Statystycznego liczba noclegów udzielonych przez czeskie hotele w I kw. br. była o 10% wyższa niż przed rokiem. Na wzrost ten najbardziej zapracowali rodzimi klienci, stanowiący około połowy wszystkich gości hotelowych - ich liczba wzrosła o 13%. Rekordowy, bo aż 40% wzrost odnotowano w przypadku turystów z Korei Południowej. Dwucyfrowe tempo wzrostu miało ponadto miejsce w wypadku turystów z Polski, Słowacji, Niemiec, USA, Wielkiej Brytanii. O połowę spadła natomiast liczba turystów z Rosji. Program Operacyjny Transport zatwierdzony przez KE Czechy będą mogły w ramach Programu Operacyjnego Transport, który został zatwierdzony przez KE, do 2020 r. wykorzystać 4,7 mld EUR. Minister transportu D. Tiok zapowiedział, że chce być w wykorzystywaniu funduszy europejskich skuteczniejszy niż jego poprzednicy i w związku z tym już wzmocnił działania urzędników związane z przygotowaniem nowych projektów infrastrukturalnych. Bank of China od września w Czechach Jeden z największych chińskich państwowych banków otworzy swój oddział w Czechach najpóźniej we wrześniu br. Deklarację taką prezydentowi M. Zemanowi złożył dyrektor generalny węgierskiego oddziału Bank of China. Oceny sytuacji gospodarczej W Czechach 23% populacji deklaruje zadowolenie z sytuacji gospodarczej, co jest najwyższym wynikiem od 2008 r. Negatywnie sytuację ekonomiczną Czech oceniło 35% badanych. Z kwietniowego badania CVVM wynika, że pozytywnie sytuację oceniają studenci, pracownicy na stanowiskach kierowniczych, zwolennicy prawicy i osoby darzącej zaufaniem obecny rząd. Krytyczni są natomiast emeryci, bezrobotni, mieszkańcy woj. morawskośląskiego oraz wyborcy komunistów (KSCzM). Wpływ mistrzostwa świata w hokeju na gospodarkę Wg szacunków firmy Deloitte trwające właśnie w Pradze i Ostrawie mistrzostwa świata w hokeju na lodzie mogą przynieść czeskiej gospodarce 54 mln EUR, co odpowiada 0,03% PKB. Lokalnie, w niektórych sektorach (turystyka, gastronomia) wzrost dochodów może być jednak znaczący. Hokej to sport narodowy Czechów. Niska mobilność na rynku pracy Prawie jedna piąta (17%) osób pracujących w Czechach, czyli 800 tys. osób, nigdy w dotychczasowym życiu nie zmieniła pracodawcy. 43% z nich nie zmienia pracy, ponieważ boi się ryzyka utraty dochodów, a 21% dlatego, że zbyt nisko ocenia swoje kwalifikacje i/lub zdolności uczenia się wykonywania nowych obowiązków. 6

7 3 więzienia za ukrywanie majątku Rząd zatwierdził projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym, w myśl której już od fiskus ma otrzymać szersze kompetencje. W przypadku, gdy podatnik wykaże do opodatkowania dochody niewspółmierne ze wzrostem jego majątku (różnica min. 7 mln CZK, tj. 250 tys. EUR), Urząd Skarbowy będzie mógł zażądać od niego wykazania źródeł majątku. Jeśli podatnik nie wykaże faktycznych dochodów zostaną one oszacowane przez fiskus w specjalnej procedurze a następnie obłożone podatkiem i karą sięgającą 100% należnego podatku. Za podanie fałszywych informacji będzie groziło postępowanie karne z sankcją nawet do 3 lat więzienia. Koniec II filara energetycznego Rząd zatwierdził projekt ustawy, na mocy której II filar emerytalny wprowadzony przez rząd Neczasa w 2013 r. przestanie istnieć z końcem 2016 r. Już od początku przyszłego roku nie będzie możliwe dokonywanie nowych wpłat do otwartych funduszy emerytalnych, natomiast do końca roku będą one zobowiązanie do wypłaty klientom zaoszczędzonego dotychczas kapitału. Będą mogli oni zdecydować, czy chcą otrzymać gotówkę, czy też przesunąć zgromadzone środki powiększone o państwową dotację do III filara. Zniesienie obowiązku informowania o kraju pochodzenia artykułów spożywczych Od Ministerstwo Rolnictwa nałożyło na sklepy wielkopowierzchniowe obowiązek podawania na tablicach informacyjnych przy wejściu danych nt. kraju pochodzenia żywności (de facto) sprzedawanej w danym sklepie. Obecnie minister M. Jureczka przyznał, że regulacja ta nie spełniła celu, dla jakiego została wprowadzona, ponieważ właściwie wszystkie supermarkety 80-90% żywności kupowały do dostawców z siedzibą w Czechach. Minister zapowiedział, że anuluje tę regulację. Utrzymanie dotacji na biopaliwa Mimo odmiennych zapowiedzi Izba Poselska nie przegłosowała projektu likwidacji ulgi od podatku akcyzowego od biopaliw. O takim wyniku zadecydowała karuzela poglądów ANO wicepremiera A. Babisza, którego firma jest jednocześnie największym producentem biopaliw w Czechach. Najpierw w rządowym projekcie nowelizacji ustawy ANO poparło zachowanie ulgi. Następnie A. Babisz, oskarżany o konflikt interesów zapowiedział, że posłowie ANO nie zagłosują za zachowaniem ulgi. W końcu jednak to właśnie ich głosami projekt zachowania ulgi został zatwierdzony. Ustawę musi jeszcze zatwierdzić Senat i Prezydent. Plan rozwoju energetyki jądrowej Premier Sobotka poinformował, że rządowy plan rozwoju energetyki jądrowej zakłada budowę dwóch bloków atomowych w Temelinie i Dukovanach. Najpierw ma rozpocząć się budowa bloku w Dukovanach, gdyż ta elektrownia jest starsza. Przetarg na tę inwestycję ma 7

8 zdaniem premiera zostać rozpisany już w 2016 r. Nowy plan obejmuje także kwestie związane z finansowaniem budowy nowych bloków. Rząd ma się na nim zająć br. Sobotka: rynek energetyczny to priorytet Czech Po spotkaniu z wiceprzewodniczącym KE M. Szefczoviczem premier B. Sobotka oznajmił, że wprowadzenie jednolitego rynku energii w UE jest jednym z priorytetów jego rządu. Sobotka podkreślił, że stworzenie jednolitego rynku jest dla Czech priorytetowym elementem tworzonej obecnie unii energetycznej, oraz dodał, że dla Czech kluczową pozostaje autonomia państw członkowskich w kształtowaniu swoich energy mix. Policja w siedzibie Urzędu Regulacji Energetyki Antykorupcyjny wydział policji interweniował w siedzibie Urzędu Regulacji Energetyki (ERU), gdzie zabezpieczyła dokumentację dotyczącą mianowania Renaty Veseckiej na wiceprezes urzędu. Zdaniem niektórych krytyków mianowanie Veseckiej przez prezes urzędu A. Vitaskovej na swoją zastępczynię było sprzeczne z prawem, gdyż Vesecka, niegdyś prezes Prokuratury Generalnej, nie spełniała wymagania dotyczącego doświadczenia pracy w energetyce. Opracował: W. Bełch 8