Metodologia. VI Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego

Transkrypt

1 1 S t r o n a Metodologia VI Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego A. RAMOWE WARUNKI PRZEPROWADZENIA KONKURSU VI Ranking Gmin Województwa Lubuskiego jest realizowany na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze. Wykonawcą zamówienia jest konsorcjum firm Gromadzki doradztwo i konsulting Robert Gromadzki oraz EU-CONSULT Sp. z o.o. W ramach diagnozy stanu gospodarki województwa lubuskiego zostanie dokonana analiza danych statystycznych dotyczących różnych aspektów funkcjonowania lubuskich gmin. Niezbędne dane zostaną pozyskane bezpośrednio od gmin województwa lubuskiego. W tym celu przedstawiciele każdego z samorządów gminnych otrzymają ankietę do wypełnienia. Przy udzielaniu odpowiedzi na poszczególne pytania ankietowe, wzorem lat ubiegłych, wskazana będzie współpraca prezydenta/burmistrza/wójta oraz skarbnika danej gminy i sekretarza ze względu na szeroki zakres pytań. W ankiecie zostaną uwzględnione poniżej wymienione wskaźniki. Ich zakres jest zgodny z oczekiwaniami Zleceniodawcy, które zostały opisane w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia: 1. Kapitał ludzki 2. Wielkość zwrotów podatku PIT i CIT uzyskanych przez gminę w 2012 r. 3. Opłaty lokalne na tle innych podobnych jednostek 4. Współpraca z biznesem oraz zachęty dla biznesu i inwestorów: 4. a. ocena specjalnych stref gospodarczych: wielkość i jakość 4. b. ilość nowopowstałych firm w gminie w 2012 r. (na podstawie nr Regon) 5. Ilość inwestycji z udziałem BIZ (bezpośrednich inwestycji zagranicznych) 6. Wysokość deficytu budżetowego gminy 7. Wysokość budżetu gminy przeznaczona na inwestycje z zakresu ochrony środowiska 8. Pozyskane środki unijne w ujęciu ogólnym i w przeliczeniu na 1 mieszkańca gminy 9. Zadłużenie gminy 10. Inwestycje ze środków własnych gminy 11. Wydatki gminy na edukację 12. Wydatki gminy na promocję 13. Świadczenia socjalne w gminie 14. PKB per capita w gminie (w przeliczeniu na 1 mieszkańca)

2 2 S t r o n a 15. Stopa bezrobocia 16. Migracje w gminie. Zgodnie z wymogami Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego wszelkie informacje dotyczące konkursu oraz działania w tym zakresie będą upowszechniane na stronie internetowej oraz promowane w lokalnych mediach poprzez organizację konferencji prasowych, przekazywanie materiałów prasowych dziennikarzom oraz emisje radiowych i telewizyjnych spotów reklamowych. Ustalenia zawarte w tejże metodologii zostaną przesłane do wszystkich gmin województwa lubuskiego, które będą mogły wyrazić ewentualne uwagi i uzupełnienia, które to zostaną przekazane Zleceniodawcy. B. CELE VI RANKINGU GMIN WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO (VI RGWL) Nadrzędnym celem VI Rankingu Gmin Województwa Lubuskiego pozostaje uzyskanie zobiektywizowanych informacji na temat sytuacji gospodarczej, a także identyfikacja kierunków i ścieżek rozwoju gmin lubuskich. Wzięcie udziału poszczególnych gmin w rankingu, a następnie organizacja uroczystości ogłoszenia wyników, podczas której przewidziane są prezentacje miast i wsi oraz opracowanie specjalnego wydawnictwa z wynikami, to wszystko razem będzie sprzyjać szerokiej wymianie doświadczeń samorządowców. Zwłaszcza organizacja uroczystego zakończenia Rankingu będzie okazją do promocji najlepszych rozwiązań stosowanych przez pracowników urzędów miast i gmin, które zdobędą najlepsze wyniki. Włodarze zwycięskich gmin będą mogli pokazać swoje osiągnięcia gościom spotkania. Ocena podejmowanych działań przez lubuskie samorządy będzie możliwa przy użyciu konkretnych wskaźników liczbowych. Dane zebrane w trakcie konkursu będą stanowiły ważne narzędzie w tym procesie. Każda z jednostek samorządu terytorialnego kieruje się w swojej działalności wieloma dokumentami strategicznymi. Ranking przynosi właściwe rozwiązanie umożliwiające porównywanie różniących się od siebie strategii rozwoju gmin. Kolejna edycja Rankingu służy rzetelnej diagnozie rozwoju lubuskich gmin.

3 3 S t r o n a C. ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE Punkt wyjścia dla tworzonych kryteriów ocen oraz opracowań na potrzeby diagnozy sytuacji gospodarczej województwa lubuskiego będą stanowiły dane uzyskane od gmin. Dane te będą przedstawione w postaci analizy rozkładów dla poszczególnych wskaźników, czyli w zestawieniach tabelarycznych. Zgromadzone dane zostaną zestawione z informacjami publikowanymi przez instytucje takie jak: Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze oraz Urząd Statystyczny w Zielonej Górze, co umożliwi pełniejszą analizę sytuacji gmin. Kryteria ocen oparte będą o analizę syntetycznych wskaźników. Realizacja szóstej edycji Konkursu umożliwia śledzenie dynamiki sytuacji społeczno-gospodarczej lubuskich gmin. Mając na uwadze uzyskanie szerokiego zakresu opisu owej dynamiki w analizach aktualnej edycji Rankingu konieczne jest wykorzystanie dotychczasowych kryteriów analitycznych. W tej edycji również dojdzie do podsumowania wyników poprzednich rankingów. Dadzą one obraz kierunku rozwoju samorządów w naszym województwie. Główne wskaźniki ocen w VI RGWL będą składały się z takich elementów jak: I Główny wskaźnik rankingowy (Indeks sytuacji gospodarczej gmin): a. Dochody gminy wykonane. b1. Wydatki majątkowe. b2. W tym inwestycyjne. c. Środki pozyskane z UE i innych zagranicznych źródeł. d. Zwrot podatku CIT i PIT. II Indeks aktywności gospodarczej: e. Inwestycje na ochronę środowiska. f. Wydatki na promocję. g. Wielkość stref inwestycyjnych. h. Liczba nowopowstałych firm. i. Wpływy z podatków i opłat lokalnych. j. PKB per capita. k. Wartość inwestycji z udziałem kapitału zagranicznego. III Indeks wspierania aktywności obywatelskiej: l. Wydatki własne na edukację. m. Świadczenia społeczne. n. Liczba bezrobotnych.

4 4 S t r o n a o. Migracja. p. Liczba ludności. + wydatki na NGO Pozostałe wskaźniki, nie wymienione w powyższych kategoriach, będą wykorzystane w analizach i interpretacjach eksperckich. D. OPIS OBLICZANIA WSKAŹNIKÓW RANKINGOWYCH (dla analiz porównawczych) Dotychczas przygotowując analizę sytuacji społeczno-gospodarczej w lubuskich gminach przyjęto zasadę, aby pokazywać te wskaźniki, które są wynikiem działań samorządów oraz pokazują rozwój gmin. Staraliśmy się nie zwiększać ich liczby. Tym samym dla dobra badań przyjęcie takiego założenia wymagało podejmowania i uzasadniania określonych decyzji i mimo, że sytuacja po sześciu latach mogła się zmienić, w celach porównawczych należy pozostawić je w niezmiennym kształcie. Na tej podstawie stworzono cztery wskaźniki rankingowe, tworzące bazę dla trzech klasyfikacji rankingowych. Metodę sumy ważonej wykorzystano w obliczaniu wskaźników syntetycznych, aby umożliwić wyróżnianie wydatków, które zdaniem twórców Rankingu mają większe znaczenie dla rozwoju gmin. Dane, które zostaną zebrane podczas badań, zwykle w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy, będą przekształcone według algorytmu na skalę w przedziale od 2 do 5, która odpowiada dawnej skali szkolnych ocen. To czysto formalny zabieg, który zwiększać będzie czytelność opisów. I - Główny Wskaźnik Rankingowy (GWR) (indeks sytuacji gospodarczej gmin) Algorytm: GWR = WD x 0,1 +WI x 0,3 + WU x 0,4 + WP x 0,2, gdzie: WD Wskaźnik dochodów budżetowych. WI Wskaźnik wartości inwestycji. WU Wskaźnik pozyskanych środków unijnych. WP Wskaźnik wielkości zwrotu podatku PIT i CIT. Każdy ze wskaźników obliczany będzie wedle następującego algorytmu: W GWR = [(W PWRG W PWRmin ) / W PWRmax - W PWRmin )] x 3 + 2, gdzie: W PWRG Wartość wskaźnika dla danej gminy. W PWRmin Najniższa wartość wskaźnika dla analizowanych gmin. W PWRmax Najwyższa wartość wskaźnika dla analizowanych gmin.

5 5 S t r o n a Uzasadnienie Podstawową informację o kondycji finansowej gminy stanowią jej dochody. Wielkość dochodów danej gminy to wypadkowa działalności administracji w dłuższej perspektywie czasowej oraz uwarunkowań zewnętrznych, do których należą zmiany przepisów prawa, zobowiązań, itp. Dynamika dochodów gminy obrazuje efekty właściwego zarządzania gminą. Wagę tego wskaźnika ustala się na 0,1. Wybór przez samorząd określonej ścieżki rozwojowej oraz jego możliwości finansowe przynoszą rezultat w postaci wartości inwestycji. Zdolności prowadzenia racjonalnej gospodarki finansowej gminy mają kluczowe znaczenie. Dlatego w VI Rankingu nadal premiuje się ten kierunek rozwoju. Temu wskaźnikowi przypisuje się wagę 0,3 1. Wysokość środków finansowych pozyskanych z zewnątrz również zdecydowanie przekłada się na możliwości realizacji priorytetów w rozwoju danej gminy. Umiejętności podejmowania skutecznych starań o wsparcie zewnętrzne, szczególnie z programów pomocowych Unii Europejskiej jest dowodem konsekwentnej realizacji zaplanowanych inwestycji i wykorzystaniu przez gminy pojawiających się szans na przeprowadzenie postawionych zadań. Podczas badań brane będą pod uwagę środki pozyskane z Europejskiego Funduszu Społecznego, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, jak i z Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Wliczana będzie również wysokość środków pochodzących również z innych zewnętrznych programów. Zastrzec należy, że wskaźnik uwzględniać będzie wyłącznie środki, które zostały zapisane w budżecie po stronie wykonane. Dlatego nie będą brane pod uwagę środki finansowe lub inwestycje, które dopiero zostaną dofinansowane, czyli określone kwoty, które dopiero wpłyną do budżetu danej gminy w kolejnych latach. Znaczenie i efekty wykorzystanych środków unijnych i innych środków zewnętrznych umożliwia przypisanie temu wskaźnikowi wagi 0,4. Bezpośrednim wskaźnikiem sytuacji ekonomicznej mieszkańców gminy pozostaje niezmienne wartość zwrotu podatków PIT i CIT, co doskonale świadczy o dochodach osób i firm. Uzyskane w ten sposób kwoty stanowią znaczącą część każdego z budżetów gmin. Wskaźnik ten określa jednocześnie stopień, w jakim gmina kładzie nacisk na inne niż produkcja ścieżki rozwoju i informuje pośrednio o potencjale gmin 1 W Rankingu nie uwzględniono inwestycji realizowanych w ramach remontów lub poprzez pozabudżetowe samodzielne podmioty gospodarcze realizujące inwestycje komunalne. Wynika to z nierozwiązywalnych trudności metodologicznych.

6 6 S t r o n a do przyciągania mieszkańców o wyższym statusie społecznym i lepszej sytuacji materialnej. Wskaźnikowi temu w VI RGWL przyznano wagę 0,2. II Indeks Aktywności Gospodarczej (IAG) Algorytm: IAG = WSG x 0,7 + WPR x 0,3, gdzie: WSG Ocena wielkości specjalnych stref gospodarczych oraz stref gospodarczych. WPR Wskaźnik wydatków na promocję obliczany analogicznie do wskaźników opisanych, jako W PWR. Uzasadnienie Wydatki na promocję oraz fakt istnienia na terenie danej gminy strefy gospodarczej znacząco przekładają się na aktywność samorządu w dziedzinie gospodarki. Istnienie strefy i wiążące się z tym przedsięwzięcia wyzwala podejmowanie przez radnych danej gminy uchwał ułatwiających rozpoczynanie konkretnego rodzaju działalności gospodarczej właśnie na tym, a nie innym terenie. Powyższe pozwala zmierzyć aktywność obranej ścieżki rozwoju gminy. Najlepszy sposób realizacji aktywnych działań na rzecz rozwoju gospodarczego gminy daje przygotowanie stref gospodarczych. Teren dobrze przygotowany pod inwestycje przynosi kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o wzrost poziomu inwestycji komercyjnych. Strefy znacząco wpływają na to, czy dana gmina może okazać się atrakcyjna dla potencjalnych inwestorów. W tego typu miejscach może rozwijać się przedsiębiorczość. To właśnie w strefach najszybciej powstają miejsca pracy. Istnienie stref i pozytywne efekty działania wyzwala w samorządach podejmowanie kolejnych działań. Radni poszczególnych gmin podejmują uchwały o przystąpieniu do inwestycji, które podnoszą wartość działek inwestycyjnych. Służą temu: scalanie gruntów, budowa infrastruktury technicznej oraz m.in. zmiana przeznaczenia terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Istniejące strefy w gminach mają zróżnicowany charakter. Największy potencjał w powyższym zakresie mają gminy posiadające strefy gospodarcze funkcjonujące w ramach Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Posiadanie określonego typu stref pozwala na przypisanie gminie określonej wartości punktowej na skali 2-5, gdzie 2 otrzymają gminy nieposiadające stref gospodarczych, a 5 gminy, w których istnieje strefa w ramach K-SSSE mająca, co najmniej trzech inwestorów. Gmina posiadająca strefę gospodarczą, w której występują, co najmniej 3 podmioty

7 7 S t r o n a gospodarcze również otrzymuje 5 pkt. (Jest to nowość w tegorocznym rankingu). Wskaźnik posiadania stref gospodarczych ze względu na oddziaływanie na aktywność gospodarczą gmin otrzymał wagę 0,7. Ściśle określone i konsekwentnie realizowane plany promocyjne gmin przynoszą efekt w postaci budowania danej gminy, jako marki, a następnie wzrostu jej rozpoznawalności. Tak realizowana promocja może być traktowana, jako instrument dla przyciągania potencjalnych inwestorów, nowych mieszkańców i turystów. Mając na uwadze oddziaływanie promocji gminy na wspieranie jej rozwoju, osiąga ona wagę 0,3. Przy konstruowaniu wskaźników rankingowych nie nadano wagi pozostałym wskaźnikom klasyfikowanym w tym aspekcie oceny gmin. Ze względu na swój charakter zostaną uwzględnione jedynie w eksperckich analizach. a) Poziom opłat i podatków lokalnych wynika z aktywności gospodarczej mieszkańców i ich zamożności. Opłaty te muszą być jednak kształtowane w taki sposób, aby nie stały się przyczyną protestów określonych grup społecznych, gdyż nadmierny fiskalizm może przynieść odwrotny od zamierzonego skutek. Podobnie jak w poprzednich edycjach Rankingu podatki i opłaty lokalne będą wykorzystane do analiz eksperckich, nie zostaną uwzględnione przy obliczaniu indeksu. b) O potencjale aktywności gospodarczej mieszkańców świadczy liczba nowo powstałych firm na terenie danej gminy. Jednak należy podkreślić, że zakładanie indywidualnej działalności gospodarczej nie jest bezpośrednim efektem działań podejmowanych przez gminę, wynika częściej z uwarunkowań zewnętrznych takich jak: czynniki osobowościowe, wymagania rynkowe, sytuacja demograficzna i m.in. czynniki rodzinne. c) Podkreślić należy, że liczba Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych w województwie lubuskim ma wyłącznie znaczenie prestiżowe, a nie gospodarcze. d) Ze względu na zbyt szeroką interpretację, czym jest i jaki ma zakres ochrona środowiska, nie można wskazać jednoznacznych kryteriów, które umożliwiłyby klasyfikację wydatków na ten cel. Uwzględnienie takich danych, przy braku jednoznaczności definicyjnej, mogłoby wprowadzić do badań aspekty nieporównywalne do siebie.

8 8 S t r o n a III - Indeks wspierania aktywności obywatelskiej (IAO) Algorytm: IAO = WE x 0,4 +WN x 0,6, gdzie: WE Wskaźnik wydatków na edukację. WN Wskaźnik wydatków na NGO. Każdy ze wskaźników obliczany będzie wedle algorytmu przestawionego, jako W PWR : Wsparcie działalności stowarzyszeń, czy innych organizacji pozarządowych, a tym samym mieszkańców jest jedną z najlepszych inwestycji. Jest to fundament, który powoduje, że lokalna społeczność jest bardzo mocno ze sobą związana. Poziom edukacji i zaangażowanie społeczne kształtują kapitał ludzki. Dlatego kluczowe znaczenie mają w tym zakresie: wielkość środków przeznaczonych na edukację oraz wspieranie organizacji pozarządowych. O tym, jakie znaczenie w priorytetach danej gminy ma rozwój oświaty świadczą wydatki na edukację. W tym zakresie ważny do określenia jest także poziom wykształcenia mieszkańców gminy. Wysokość wsparcia edukacji daje również możliwość zobrazowania tego jak będzie wyglądał w najbliższej przyszłości lub jak już wygląda lokalny rynek pracy. Podstawą wskaźnika są wydatki gminy poniesione na edukację z wykluczeniem dotacji otrzymywanych w ramach subwencji z budżetu państwa. Biorąc pod uwagę rolę ww. wydatków w budowaniu atrakcyjności gminy ustalono wartość wagi w tym zakresie na 0,4. Na rozwój społeczeństwa może znacząco wpłynąć możliwość brania udziału przez mieszkańców w różnego rodzaju oddolnych inicjatywach. Aby mieszkańcy mieli możliwości wyboru rodzaju przedsięwzięć, konieczne jest wsparcie tego typu inicjatyw z budżetu gminy. Zaangażowanie mieszkańców ma bezpośredni wpływ na rozwój społeczności lokalnych, liderzy znając potrzeby sąsiadów oraz problemy najbliższego otoczenia mogą podejmować społeczne działania i inicjatywy, których realizacja przyczynia się do rozwoju gminy. Społeczeństwo obywatelskie to także rodzaj organu kontrolnego władz. Aktywne analizowanie decyzji podejmowanych przez rady miejskie, czy poszczególnych włodarzy sprzyja ograniczeniu patologii władzy. Analizy przeprowadzone na podstawie I i II oraz V RGWL wskazują na pozytywną zależność pomiędzy wydatkami na NGO, a wysokością zwrotu podatku PIT i CIT. Przynosi ona dowód na większą aktywność środowisk pozarządowych w gminach zamieszkanych przez osoby z wyższymi kwalifikacjami. Wadze wspierania społeczeństwa obywatelskiego przyznano wartość 0,6.

9 9 S t r o n a Podstawę analiz autorskich mogą stanowić pozostałe elementy składowe kapitału ludzkiego, które nie zostały włączone do konstrukcji wskaźnika oceny. a) Ograniczaniu wykluczenia społecznego oraz społecznej patologii, która ujemnie wpływa na sposób postrzegania gminy sprzyjają wydatki na świadczenia socjalne. Ale podkreślić należy, że wysokość tych wydatków wskazuje również na niską aktywizację społeczną i jest dowodem niewielkiego potencjału mieszkańców. Jest to również sygnał, który negatywnie wpływa na rozwój danej gminy. Dlatego dane zgromadzone w Rankingu obejmą wydatki własne każdej gminy na świadczenia socjalne, w tym stypendia i pomoc dla uczniów, ale pominięte będą środki otrzymywane z budżetu państwa. b) Wcześniejsze analizy sytuacji społeczności lokalnych w województwie lubuskim wskazały, że panujące bezrobocie powstało z powodu likwidacji jednostek wojskowych i pegeerów. Najwyższe wskaźniki bezrobocia mają gminy, w których funkcjonowały oba rodzaje placówek. Zatem bezrobocie nie wynika ze złej sytuacji gospodarczej gminy, ale są skutkiem działań państwa. W związku z powyższym bezrobocie nie będzie uwzględniane w obliczaniu wskaźników rankingowych. c) Występujące w wielu gminach dość znaczące saldo migracji, wynikające z podejmowania pracy przez mieszkańców w krajach europejskich i związanych z tym wyjazdów czasem całych rodzin, nie daje jednoznacznych informacji na temat kierunków rozwoju gminy i jej potencjału. Dlatego zmienna ta zostanie wyłączona z syntetycznych analiz. E.OPIS OBLICZANIA WSKAŹNIKÓW RANKINGOWYCH (dla VI RGWL) Ogólna ocena gmin powstanie na bazie wskaźników wymaganych przez Zleceniodawcę, które są miarodajne, a jednocześnie możliwe do uzyskania oraz prawidłowej i jasnej interpretacji. Będzie to sprzyjać rzetelnej diagnozie stanu lubuskiej gospodarki wynikającej z dokładnych badań sytuacji społeczno-gospodarczej, w jakiej znajduje się województwo lubuskie. Na tej podstawie stworzony indeks traktowany będzie, jako najważniejszy.

10 10 S t r o n a Podstawowe Kryterium Klasyfikacji Gmin (BASIC INDEX). Procedura rangowania pozostanie zasadą tworzenia Podstawowego Kryterium Klasyfikacji Gmin. W każdym aspekcie wyróżnionym w części A metodologii, gminy biorące udział w konkursie otrzymają wartość w przedziale od 1 do 83 punktów, zależnie od miejsca ulokowania wartości uzyskanego wskaźnika w zestawieniu wszystkich gmin. Zależnie od kierunku oddziaływania wskaźnika na rozwój gminy sposób przypisywania wartości punktowej będzie przebiegał w porządku rosnącym lub malejącym. Wartość syntetycznego indeksu będzie stanowiła sumę punktów uzyskanych przez daną gminę. Najwięcej punktów otrzymają gminy o największym potencjale rozwojowym. Pozytywnie na rozwój gmin oddziałują następujące wskaźniki: 1. Kapitał ludzki - Na kierunek rozwoju preferowany przez samorządy oraz na możliwości ich wdrożenia przekłada się wiele aspektów o charakterze niezwiązanym bezpośrednio z projektowaniem wydatków i strategii rozwoju gospodarczego gmin. Jednym z takich aspektów jest wyróżniony wśród wskaźników kapitał ludzki. Kapitał ludzki będzie rozumiany na potrzeby rankingu nadal, jako wskaźnik złożony. Możliwości budżetowe, perspektywy rozwojowe danej gminy oraz jej sytuacja społecznogospodarcza zależne są od liczebności mieszkańców i struktury demograficznej społeczeństwa. W ocenie tego aspektu uwzględnione zostaną, więc: liczba mieszkańców gminy i struktura wiekowa ludności. Należy podkreślić założenie, że większy potencjał rozwojowy mają gminy, gdzie odsetek osób w wieku poprodukcyjnym nie przekracza 15% 2 ) 2. Wysokość zwrotu podatku CIT i PIT w przeliczeniu na 1 mieszkańca 3. Wpływy z opłat lokalnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca 4. Współpraca z biznesem oraz zachęty dla biznesu i inwestorów (wskaźnik składa się z kilku wymiarów wartość uzyskana dla poszczególnych mierników zostanie na potrzeby rankingu uśredniona) a) Wielkość specjalnych stref gospodarczych w hektarach b) Procent wykorzystania powierzchni specjalnych stref (jaki obszar został zagospodarowany?) c) Liczba nowopowstałych firm na terenie gminy (na podstawie rejestru REGON) 5. Ilość inwestycji z udziałem BIZ 2 Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w woj. lubuskim kształtuje się na poziomie 15,2% (dane GUS za 2010)

11 11 S t r o n a 6. Wysokość budżetu przeznaczona na inwestycje z zakresu ochrony środowiska w przeliczeniu na 1 mieszkańca 7. Pozyskane środki unijne w przeliczeniu na 1 mieszkańca z uwzględnieniem środków pozyskanych przez zakłady budżetowe gminy 8. Wartość inwestycji ze środków własnych gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca 9. Wydatki gminy na edukację pomniejszone o subwencję oświatową 10. Wydatki gminy na promocję Z powodu negatywnego oddziaływania na rozwój gmin, najwięcej punktów otrzymają gminy uzyskujące najmniejsze wartości poniższych wskaźników: 11. Wysokość deficytu budżetowego gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca 12. Zadłużenie gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca 13. Świadczenia socjalne gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca 14. Zmiana liczby bezrobotnych (w porównaniu do 2012 roku) W ten sposób zostało zdefiniowane kryterium oceny będące najbardziej ogólnym wskaźnikiem uwzględnianym przy konstruowaniu VI RGWL. F. OCENY DODATKOWE PRYMUS INNOWACYJNOŚCI (CYFRYZACJI) Tylko innowacyjne podejście do rozwoju gospodarczego gminy ma szansę wyróżnić dany samorząd pośród wielu innych i przyczynić się do skutecznego zainteresowania danym miejscem przez inwestorów. To właśnie wdrażanie innowacji zdecydowanie wpływa na konkurencyjność gmin. Inicjowanie działania nowych technologii, świadczenie nowych usług, prowadzenie działań marketingowych, a także stosowanie coraz bardziej efektywnych rozwiązań usprawniających funkcjonowanie danego urzędu miasta lub gminy to wszystko razem ma bezpośredni wpływ na rozwój gospodarczy i dobrobyt mieszkańców. Stopień wykorzystania nowoczesnych rozwiązań organizacyjno-komunikacyjnych stanowi o innowacyjności gmin. Świadczyć o innowacyjności danej gminy będzie również planowanie znaczących inwestycji wybiegających poza możliwości rocznego budżetu. Planowanie rozwoju sytuacji społeczno-gospodarczej gminy w perspektywie, co najmniej kilku lat daje możliwości realizowania odważnych celów będących odpowiedzią na rosnące potrzeby mieszkańców, sprzężonych z rozwojem technologii, a wręcz wyprzedzających spodziewane rozwiązania. Szanse na wypełnienie planów przyniesie nowa perspektywa

12 12 S t r o n a unijna na lata Zatwierdzone przez rady miast i gmin plany tego typu inwestycji będą dowodem na zdecydowane otwarcie danej gminy na poprawę i rozwój gospodarki. Na potrzeby oceny tego parametru powstanie indeks sumaryczny, który obejmie niżej wymienione aspekty, ważna będzie liczba przypisanych punktów określających znaczenie każdego z rozwiązań: 1. Załatwianie drogą elektroniczną spraw meldunkowych (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 2. Posiadanie jednostki odpowiedzialnej za informatyzację (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 3. Realizacja szkoleń dla pracowników w zakresie rozwiązań teleinformatycznych (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 4. Cykliczna ocena wdrożonych rozwiązań teleinformatycznych i analiza ich udoskonalania (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 5. Szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym z wykorzystania technologii informatycznych (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 6. Możliwość elektronicznego udzielania zamówień publicznych (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 7. Posiadanie elektronicznego system informacji przestrzennej np. GIS(tak 1 punkt; nie 0 punktów). 8. Posiadanie punktów bezprzewodowego, bezpłatnego internetu na terenie gminy (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 9. Posiadanie Elektronicznego Obiegu Dokumentów (tak 1 punkt; nie 0 punktów). 10. Posiadanie zatwierdzonego przez radę miasta lub gminy planu inwestycji, na których realizację czynione będą starania o pozyskanie środków z funduszy nowej perspektywy unijnej (tak 1 punkt; nie 0 punktów). EUROPEJSKA GMINA Podstawą badania w tym zakresie będzie informacja o wysokości środków pozyskanych ze źródeł zewnętrznych o charakterze regionalnym i ponadregionalnym pochodzących z budżetu UE, wydanych przez gminę w roku Uwzględniane będzie również wsparcie uzyskane przez zakłady budżetowe gminy, które powołane zostały do wypełniania zadań gminy. Na tej podstawie zostanie skonstruowany potrzebny wskaźnik. Dodać należy, że wysokość otrzymanych środków zewnętrznych będzie przeliczana na jednego mieszkańca.

13 13 S t r o n a Pozyskane dofinansowanie inwestycji z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz innych programów zewnętrznych daje znaczące możliwości rozwoju gmin. Natomiast kierunki rozwoju zależą od potrzeb i możliwości posiadanych przez samorządy. Dlatego ocena podejmowanych działań i realizacji strategicznych gminnych dokumentów jest możliwa podczas badania całości okresu wyznaczanego przez strategie rozwojowe. LIDER SAMORZĄDOWY Zdecydowano o kontynuacji przedstawiania wzajemnych ocen i opinii samorządowców o innych włodarzach. Jest to ważne kryterium i daje bardzo ciekawe wyniki. Taka subiektywna ocena to także znaczący element w budowaniu własnego wizerunku gminy. Pozytywny wizerunek gminy może przyciągać inwestorów ze względu na charyzmę gospodarza, który wie, czego chce i wie jak skutecznie zachęcić przedsiębiorców do prowadzenia inwestycji właśnie na terenie tej, a nie innej gminy. Elementy subiektywnej oceny działalności innych gmin sprzyjają wymianie doświadczeń przedstawicieli gmin. Ponadto ocena ta umożliwia promocję działalności najlepszych gmin w województwie. Kryterium oceny będzie indeks wskazań gmin w podziale na typ gminy. Będą obowiązywały odrębne kategorie dla gmin wiejskich oraz gmin miejskich i miejsko wiejskich. W ankiecie każda gmina będzie mogła wskazać trzy najlepsze gminy, wyróżniające się aktywnością i skutecznym zaangażowaniem włodarza w działania na rzecz rozwoju gospodarczego. Podkreślić należy, że nie można wskazywać własnej gminy. Gmina wskazana na pierwszym miejscu otrzyma 3 punkty, na drugim miejscu 2 punkty, na trzecim miejscu 1 punkt.