LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE
|
|
- Roman Patryk Walczak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE Ćw. nr 4 OSŁANIAJACE WŁAŚCIWOŚCI WARSTWY PODWÓJNEJ Nazwisko i Imię:... data:... ocena (teoria)... Grupa... Zespół... ocena końcowa...
2 1 Cel ćwiczenia Promieniowanie gamma przechodzące przez materię doznaje absorpcji. Absorpcja zależ od grubości warstw i liniowego współcznnika absorpcji materiału. Celem ćwiczenia jest określenie właściwości osłaniającch przed promieniowaniem gamma dla wbranch materiałów stanowiącch warstwę podwójną. Kolejnm celem jest określenie wpłwu takiej osłon na dawkę promieniowania. Zagadnienia teoretczne (Opracować, umieścić w sprawozdaniu) Źródła promieniowania gamma. Kwant promieniowania gamma, energia kwantu, pęd kwantu, przpisana mu długość fali. Oddziałwanie promieniowania gamma z materią: zjawisko fotoelektrczne, efekt Comptona oraz zjawisko tworzenia par. Przekrój cznn. KERMA. Zależność natężenia promieniowania gamma od grubości warstw absorbenta. Liniow współcznnik absorpcji. Grubość połówkowa. Układ pomiarow. Budowa i zasada działania licznika Geigera-Müllera. Czas martw licznika. Wiązka skolimowana, wiązka szeroka. Dawka pochłonięta, równoważna, skuteczna. Jednostki dawek. Zasad ochron przed promieniowaniem. Zasada ALARA. 3 Eksperment (Wkonać pod kierunkiem osob prowadzacej zajęcia) UWAGA: Wszelkie działania ze źródłami promieniowania jonizujacego przeprowadza obsługa laboratorium! Zachować warunki BHP! 3.1 Osoba prowadzaca zajęcia omawia ze studentami układ pomiarow Schemat układu pomiarowego umieścić w sprawozdaniu (Rs.1). 3. Wkonać pomiar według instrukcji osob prowadzacej zajęcia Wniki pomiarów należ zapisać w tabeli. Tabela z wnikami opisana nazwiskiem studenta musi bć podpisana przez osobę prowadzac a pod koniec zajęć. 4 Wniki pomiarów 4.1 Pomiar tła promieniowania (Zamknać źródło promieniowania gamma pokrwa ołowiana!) Czas t pojednczego pomiaru tła i liczbę K pomiarów określa osoba prowadząca. Wniki pomiarów zapisać w Tabeli 1. 1
3 Lp K Tabela 1: Pomiar tła promieniowania Odchlenie Liczba zliczeń w j w czasie t d j =w j -w sr Wartość średnia w sr = Σw j K Suma odchleń Σd j =... d j Suma kwadratów odchleń Σd j =... liczba pomiarów K =......, czas pojednczego pomiaru t =.... Wliczć odchlenie standardowe (dspersję) dla pomiarów tła: σ w = Σd j K =... (1) Jest to odchlenie standardowe pojednczego pomiaru, inaczej średnia niepewność każdego pojednczego pomiaru. Wliczć zmodfikowane odchlenie standardowe (pojednczego pomiaru tła): σ wz = Σd j K 1 Wliczć odchlenie standardowe wartości średniej pomiarów tła: Wnik pomiaru tła przedstawić w postaci 4. Pomiar absorpcji promieniowania gamma =... () σ wsr = σ w =... (3) K w = w sr ± σ sr (4) Prowadzac zajęcia: Otworzć źródło promieniowania gamma. Wiazka stanowi zagrożenie! Wklucza się jakikolwiek kontakt organizmu z wiazk a promieniowania! Ze zbioru materiałów konstrukcjnch: ołów, żelazo, aluminium, beton, cegła, płta gipsowa, płta meblowa, deska, wbrać dwa składniki z różnch materiałów do badania absorpcji warstw podwójnej.
4 Zmierzć 5 raz grubość składnika 1. Wznaczć średnią artmetczną, oszacować błąd pomiaru. Zmierzć 5 raz grubość składnika. Wznaczć średnią artmetczną, oszacować błąd pomiaru. Wkonać pomiar liczb zliczeń m promieniowania gamma dla składnika 1. Czas t pojednczego pomiaru promieniowania określa osoba prowadząca. Wniki pomiarów zapisać w Tabeli. Grubość składnika 1 0 Tabela : Pomiar absorpcji promieniowania dla składnika 1 Liczba zliczeń m j Liczba zliczeń bez tła n j =m j -w sr d j Wliczć n sr, kwadrat odchleń d j = (n j n sr ) (5) oraz odchlenie standardowe pojednczego pomiaru dla K=5 pomiarów σ n = Σd j 5 (6) Wliczć zmodfikowane odchlenie standardowe (pojednczego pomiaru) σ nz = Σd j 5 1 (7) Wliczć odchlenie standardowe wartości średniej pomiarów σ nsr = σ n (8) 5 Analogiczne pomiar (Tabela 3) i obliczenia wkonać dla składnika o grubości. 3
5 Grubość składnika 0 Tabela 3: Pomiar absorpcji promieniowania dla składnika Liczba zliczeń m j Liczba zliczeń bez tła n j =m j -w sr d j Wkonać pomiar absorpcji promieniowania dla warstw podwójnej 1- i wniki zapisać w Tabeli 4. Wliczć n sr, σ n, σ nz, σ nsr. Grubość warstw Tabela 4: Pomiar absorpcji promieniowania dla warstw podwójnej 1- Liczba zliczeń m j Liczba zliczeń bez tła n j =m j -w sr d j Wkonać pomiar absorpcji promieniowania dla warstw podwójnej -1 i wniki zapisać w Tabeli 5. Wliczć n sr, σ n, σ nz, σ nsr. Grubość warstw Tabela 5: Pomiar absorpcji promieniowania dla warstw podwójnej -1 Liczba zliczeń m j Liczba zliczeń bez tła n j =m j -w sr d j 4
6 5 Opracowanie wników pomiaru 5.1 Wliczanie współcznników absorpcji składników Przechodząc przez warstwę absorbenta (osłon) część promieniowania gamma zostaje pochłonięta. Liczba zliczeń rejestrowanch przez detektor maleje, gd grubość warstw zwiększa się co opisuje wzór: n() = n(0)ep( µ) (9) gdzie n(0) jest liczbą zliczeń dla zerowej grubości warstw a µ ( 1 ) jest liniowm współcznnikiem absorpcji. cm Stosownie do Tabeli i wzoru (9) przjmując n()=n sr wliczć współcznnik absorpcji liniowej µ 1 dla składnika 1 warstw. Oszacować błąd pomiaru. Stosownie do Tabeli 3 i wzoru (9) wliczć współcznnik absorpcji liniowej µ dla składnika warstw. Oszacować błąd pomiaru. 5. Wliczanie współcznników absorpcji warstw podwójnej Liczba zliczeń po przejściu promieniowania gamma przez warstwę 1 wnosi: kolejno liczba zliczeń po przejściu przez warstwę wnosi: n() = n(0)ep( µ 1 ) (10) n() = n()ep( µ ) (11) zatem po przejściu przez warstwę podwójną liczba zliczeń wniesie: n( + ) = n() n() = n(0)ep[ (µ 1 + µ 1 )] (1) Liczbę zliczeń po przejściu przez obie warstw ( + ) można zapisać w postaci: gdzie n( + ) = n(0)ep[ µ 1 ( + )] (13) µ 1 = µ 1 + µ + jest współcznnikiem absorpcji liniowej ważonm dla warstw. Stosownie do Tabeli 4 i wzoru (13) wliczć ważon współcznnik absorpcji liniowej µ 1 dla grubości (+) warstw podwójnej 1-. Podobnie wliczć µ 1 stosując wzór (14) i wniki podrozdziału 5.1. Porównać wartości. Oszacować błąd pomiaru. Analogiczne działania przeprowadzić dla warstw podwójnej -1 czli dla ( + ); wznaczć współcznnik µ 1. Cz otrzmane ważone współcznniki absorpcji liniowej µ 1 i µ 1 są sobie równe w granicach błędu pomiarowego? Czm mogłab bć spowodowana różnica? Cz warstwa 1- tak samo chroni przed promieniowaniem jak warstwa -1? (14) 5
7 5.3 Wliczanie dawki Gdb w miejscu okienka licznika Geigera-Müllera umieścić warstwę naświetlanego promieniowaniem gamma materiału o współcznniku absorpcji µ (nie mlić tego współcznnika z omawianmi wżej współcznnikami warstw podwójnej) to energia promieniowania gamma P pochłonięta w ciągu 1s w warstwie o grubości dr czli w objętości Sdr wniesie ( ) AS P = E 4πr γ µdr = IE γ µdr (15) gdzie: A jest aktwnością źródła promieniowania, r jest odległością źródło punktowe okienko licznika, E γ jest energią kwantu gamma, I= n jest natężeniem promieniowania, czli liczbą zliczeń t na sekundę rejestrowaną przez licznik. Objętość Sdr warstw posiada masę Sdr ρ, gdzie ρ jest gęstością warstw naświetlanej. Zatem moc dawki czli energia pochłonięta w ciągu 1s przez jednostkę mas wniesie ( ) AS P ρ = E 4πr γ µ dr Sdrρ = IE µ ρ γ (16) S gdzie µ ρ = µ jest masowm współcznnikiem absorpcji naświetlanego materiału. ρ Zakładając, że w miejscu okienka licznika Geigera-Müllera znajduje się woda (tkanka miękka) (µ ρ = 0,094 cm /g) wliczć moc dawki P ρ przpadającą na jednostkę mas pochodzącą od źródła promieniotwórczego 60 Co stosując wzór (16). Przjąć w tm celu wartość tablicową energii kwantu gamma E γ = 1,3 MeV oraz powierzchnię licznika S = 0,64cm. Kolejno wliczć dawkę D ρ jaką pochłonęłab woda (tkanka miękka) w czasie trwania zajęć laboratorjnch 45 min stosując wzór D ρ = P ρ t (17) Dawkę pochłoniętą D ρ () wliczć dla osłon 1- i osłon -1. Porównać dawki. Określić błęd pomiarowe dawek. Cz dawki są takie same w granicach błędu pomiarowego? Dawkę wrazić również za pomocą G (grej). 6 Dskusja otrzmanch wników Ustosunkować się do otrzmanch rezultatów. Ocenić jakość ekspermentu. Podać wnioski pomiarowe. Podać wnioski dotczące pochłanianch dawek w przpadku osłon 1- i -1. Literatura 1. J.R. Talor, Wstęp do analiz błędu pomiarowego, Wd. Naukowe PWN, Warszawa, G.L. Squires, Praktczna fizka, Wd. Naukowe PWN, Warszawa, A. Strzałkowski, Wstęp do fizki jądra atomowego, PWN, Warszawa, B. Dziunikowski, S.J. Kalita, Ćwiczenia laboratorjne z jądrowch metod pomiarowch, (Skrpt uczelniane, 1440) Wdawnictwa AH, Kraków, 1995 (dostępne w sieci www) 5. K. Małuszńska, M. Prztuła, Laboratorium fizki jądrowej, PWN, Łódź,
8 6. B. Gostkowska, Ochrona radiologiczna, wielkości, jednostki i obliczenia, Centralne Laboratorium Ochron Radiologicznej, Warszawa, A. Hrnkiewicz, Dawki i działanie biologiczne promieniowania jonizującego, Państwowa Agencja Atomistki, Insttut Fizki Jądrowej, Warszawa-Kraków, M. Siemiński, Fizka zagrożeń środowiska, Wd. Naukowe PWN, Warszawa,
LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE
LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE Ćw nr 3 NATEŻENIE PROMIENIOWANIA γ A ODLEGŁOŚĆ OD ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA Nazwisko i Imię: data: ocena (teoria) Grupa Zespół ocena końcowa 1 Cel ćwiczenia Natężenie
LABORATORIUM PROMIENIOWANIE w MEDYCYNIE
LABORATORIUM PROMIEIOWAIE w MEDYCYIE Ćw nr STATYSTYKA ZLICZEŃ PROMIEIOWAIA JOIZUJACEGO azwisko i Imię: data: ocena (teoria) Grupa Zespół ocena końcowa Cel ćwiczenia Rozpad izotopu promieniotwórczego wysyłającego
Badanie absorpcji promieniowania γ
Badanie absorpcji promieniowania γ 29.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu badana jest zależność natężenia wiązki osłabienie wiązki promieniowania γ po przejściu przez warstwę materiału absorbującego w funkcji
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z podstawami dozymetrii promieniowania jonizującego. Porównanie własności absorpcyjnych promieniowania
Ćwiczenie nr 2. Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji
Ćwiczenie nr (wersja_05) Pomiar energii gamma metodą absorpcji Student winien wykazać się znajomością następujących zagadnień:. Promieniowanie gamma i jego własności.. Absorpcja gamma. 3. Oddziaływanie
Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania γ
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 96: Dozymetria
Doświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich.
Doświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich.. 1. 3. 4. 1. Pojemnik z licznikami cylindrycznymi pracującymi w koincydencji oraz z uchwytem na warstwy
gamma - Pochłanianie promieniowania γ przez materiały
PJLab_gamma.doc Promieniowanie jonizujące - ćwiczenia 1 gamma - Pochłanianie promieniowania γ przez materiały 1. Cel ćwiczenia Podczas ćwiczenia mierzy się natężenie promieniowania γ po przejściu przez
OZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA GAMMA PRZY UŻYCIU LICZNIKA SCYNTYLACYJNEGO
Politechnika Poznańska, nstytut Chemii i Elektrochemii Technicznej, OZNACZANE WSPÓŁCZYNNKA POCHŁANANA PROMENOWANA GAMMA PRZY UŻYCU LCZNKA SCYNTYLACYJNEGO nstrukcję przygotował: dr, inż. Zbigniew Górski
2. Porównać obliczoną i zmierzoną wartość mocy dawki pochłoniętej w odległości 1m, np. wyznaczyć względną róŝnice między tymi wielkościami (w proc.
Ćwiczenie 7 Dozymetria promieniowania jonizującego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z: - wielkościami i jednostkami stosowanymi w dozymetrii i ochronie radiologicznej, - wzorcowaniem przyrządów
IM-8 Zaawansowane materiały i nanotechnologia - Pracownia Badań Materiałów I 1. Badanie absorpcji promieniowania gamma w materiałach
IM-8 Zaawansowane materiały i nanotechnologia - Pracownia Badań Materiałów I 1 IM-8 Badanie absorpcji promieniowania gamma w materiałach I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar współczynników absorpcji
3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona
3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona I. Przedmiotem zadania zjawisko Comptona. II. Celem zadania jest doświadczalne sprawdzenie zależności energii kwantów γ od kąta rozproszenia
ĆWICZENIE 2. BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ
ĆWICZENIE 2 BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wyznaczenie następujących charakterystyk sond promieniowania γ: wydajności detektora w funkcji odległości detektora
C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH
C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest: zbadanie pochłaniania promieniowania β w różnych materiałach i wyznaczenie zasięgu promieniowania
C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH
C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest obserwacja pochłaniania cząstek alfa w powietrzu wyznaczenie zasięgu w aluminium promieniowania
Ćwiczenie nr 5. Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji.
Ćwiczenie nr 5 Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji. 1. 2. 3. 1. Ołowiany domek pomiarowy z licznikiem kielichowym G-M oraz wielopoziomowymi wspornikami. 2. Zasilacz
Promieniowanie jonizujące Wyznaczanie liniowego i masowego współczynnika pochłaniania promieniowania dla różnych materiałów.
Ćw. M2 Promieniowanie jonizujące Wyznaczanie liniowego i masowego współczynnika pochłaniania promieniowania dla różnych materiałów. Zagadnienia: Budowa jądra atomowego. Defekt masy, energie wiązania jądra.
ĆWICZENIE 3. BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β w ABSORBERACH
ĆWICZENIE 3 BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β w ABSORBERACH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wyznaczenie: zbadanie pochłaniania promieniowania β w różnych materiałach i wyznaczenie zasięgu w
Wyznaczanie energii promieniowania γ pochodzącego ze. źródła Co metodą absorpcji
Wyznaczanie energii promieniowania γ pochodzącego ze 6 źródła Co metodą absorpcji I. Zagadnienia 1. Procesy fizyczne prowadzące do emisji kwantów γ. 2. Prawo absorpcji. Oddziaływanie promieniowania γ z
Pomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu
J1 Pomiar energii wiązania deuteronu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu Przygotowanie: 1) Model deuteronu. Własności deuteronu jako źródło informacji o siłach jądrowych [4] ) Oddziaływanie
wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej oraz prędkości czastek β o zasięgu maksymalnym,
1 Część teoretyczna 1.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie absorpcji promieniowania β w ciałach stałych poprzez: wyznaczenie krzywej absorpcji, wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej
Wyznaczenie absorpcji promieniowania radioaktywnego.
Prof. Henryk Szydłowski BADANIE ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO Cel doświadczenia: Wyznaczenie promieniotwórczości tła. Wyznaczenie absorpcji promieniowania radioaktywnego. Przyrządy: Zestaw komputerowy z interfejsem,
Osłabienie promieniowania gamma
Osłabienie promieniowania gamma Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie osłabienia wiązki promieniowania gamma przy przechodzeniu przez materię oraz wyznaczenie współczynnika osłabienia dla różnych
SYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW. Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego
SYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego W celu analizy narażenia na promieniowanie osoby, której podano radiofarmaceutyk, posłużymy się
Radiobiologia, ochrona radiologiczna i dozymetria
Radiobiologia, ochrona radiologiczna i dozymetria 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil
γ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego
γ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaprezentowanie zasady działania pozytonowego tomografu emisyjnego. W doświadczeniu użyjemy detektory scyntylacyjne
Wyznaczanie współczynnika rozpraszania zwrotnego. promieniowania β.
Wyznaczanie współczynnika rozpraszania otnego. Zagadnienia promieniowania β. 1. Promieniotwórczość β.. Oddziaływanie cząstek β z materią (w tym rozproszenie otne w wyniku zderzeń sprężystych). 3. Znajomość
Dozymetria promieniowania jonizującego
Dozymetria dział fizyki technicznej obejmujący metody pomiaru i obliczania dawek (dóz) promieniowania jonizującego, a także metody pomiaru aktywności promieniotwórczej preparatów. Obecnie termin dawka
Oddziaływanie cząstek z materią
Oddziaływanie cząstek z materią Trzy główne typy mechanizmów reprezentowane przez Ciężkie cząstki naładowane (cięższe od elektronów) Elektrony Kwanty gamma Ciężkie cząstki naładowane (miony, p, cząstki
Osłabienie Promieniowania Gamma
Marcin Bieda Osłabienie Promieniowania Gamma (Instrukcja obsługi) Aplikacja została zrealizowana w ramach projektu e-fizyka, współfinansowanym przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Miejsce Wirtualnego Nauczyciela w infrastruktureze SILF
Miejsce Wirtualnego Nauczyciela w infrastruktureze SILF Schemat infrastruktury SILF załączona jest na rys. 1. Cała komunikacja między uczestnikami doświadczenia a doświadczeniem przebiega za pośrednictwem
Budowa bunkrów radioterapeutycznych. eutycznych. Ludwik Kotulski
Budowa bunkrów radioterapeutycznych eutycznych Ludwik Kotulski Szkoła Fizyki Akceleratorów Medycznych, Świerk 2007 Bunkier akceleratora oraz pomieszczenie symulatora jako zabezpieczenie przed promieniowaniem
Pracownia Jądrowa. dr Urszula Majewska. Spektrometria scyntylacyjna promieniowania γ.
Ćwiczenie nr 1 Spektrometria scyntylacyjna promieniowania γ. 3. Oddziaływanie promieniowania γ z materią: Z elektronami: zjawisko fotoelektryczne, rozpraszanie Rayleigha, zjawisko Comptona, rozpraszanie
MATERIAŁ SZKOLENIOWY SZKOLENIE WSTĘPNE PRACOWNIKA ZATRUDNIONEGO W NARAŻENIU NA PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE. Ochrona Radiologiczna - szkolenie wstępne 1
MATERIAŁ SZKOLENIOWY SZKOLENIE WSTĘPNE PRACOWNIKA ZATRUDNIONEGO W NARAŻENIU NA PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE Ochrona Radiologiczna - szkolenie wstępne 1 Cel szkolenia wstępnego: Zgodnie z Ustawą Prawo Atomowe
Ćwiczenie 361 Badanie układu dwóch soczewek
Nazwisko... Data... Wdział... Imię... Dzień tg.... Godzina... Ćwiczenie 36 Badanie układu dwóch soczewek Wznaczenie ogniskowch soczewek metodą Bessela Odległość przedmiotu od ekranu (60 cm 0 cm) l Soczewka
DOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE
X3 DOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE Tematyka ćwiczenia Promieniowanie X wykazuje właściwości jonizujące. W związku z tym powietrze naświetlane promieniowaniem X jest elektrycznie
PODSTAWY OCHRONY RADIOLOGICZNEJ.
Politechnika Warszawska Wydział Fizyki Laboratorium Fizyki II p. Do użytku wewnętrznego PODSTAWY OCHRONY RADIOLOGICZNEJ. Część ćwiczeń wykonywanych w Laboratorium Fizyki II wymaga pracy ze źródłami promieniowania
P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A
P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A Wydział Chemiczny, Zakład Metalurgii Chemicznej Chemia Środowiska Laboratorium RADIOAKTYWNOŚĆ W BUDYNKACH CEL ĆWICZENIA : Wyznaczanie pola promieniowania jonizującego
Narodowe Centrum Badań Jądrowych Dział Edukacji i Szkoleń ul. Andrzeja Sołtana 7, Otwock-Świerk. Imię i nazwisko:... Imię i nazwisko:...
Narodowe Centrum Badań Jądrowych Dział Edukacji i Szkoleń ul. Andrzeja Sołtana 7, 05-400 Otwock-Świerk ĆWICZENIE 4 L A B O R A T O R I U M F I Z Y K I A T O M O W E J I J Ą D R O W E J Dobór optymalnego
Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r.
Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r. 1 Budowa jądra atomowego Liczba atomowa =Z+N Liczba masowa Liczba neutronów Izotopy Jądra o jednakowej liczbie protonów, różniące się liczbą
Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa
Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się - z metodyką pomiaru aktywności
Pomiar maksymalnej energii promieniowania β
Narodowe Centrum Badań Jądrowych Dział Edukacji i Szkoleń ul. Andrzeja Sołtana 7, 05-400 Otwock-Świerk ĆWICZENIE 7 L A B O R A T O R I U M F I Z Y K I A T O M O W E J I J Ą D R O W E J Pomiar maksymalnej
ĆWICZENIE NR 1. Część I (wydanie poprawione_2017) Charakterystyka licznika Geigera Műllera
ĆWICZENIE NR 1 Część I (wydanie poprawione_2017) Charakterystyka licznika Geigera Műllera 1 I. Cel doświadczenia Wykonanie charakterystyki licznika Geigera-Müllera: I t N min 1 Obszar plateau U V Przykładowy
METODY DETEKCJI PROMIENIOWANIA JĄDROWEGO 3
METODY DETEKCJI PROMIENIOWANIA JĄDROWEGO 3 ENERGETYKA JĄDROWA KONWENCJONALNA (Rozszczepienie fision) n + Z Z 2 A A A2 Z X Y + Y + m n + Q A ~ 240; A =A 2 =20 2 E w MeV / nukl. Q 200 MeV A ENERGETYKA TERMOJĄDROWA
Odtwarzanie i przekazywanie jednostek dozymetrycznych
Opracował Adrian BoŜydar Knyziak Politechnika Warszawska Wydział Mechatroniki Odtwarzanie i przekazywanie jednostek dozymetrycznych Opracowanie zaliczeniowe z przedmiotu "Metody i Technologie Jądrowe"
Licznik Geigera - Mülera
Detektory gazowe promieniowania jonizującego. Licznik Geigera - Mülera Instrukcję przygotował: dr, inż. Zbigniew Górski Poznań, grudzień, 2004. s.1/7 ` Politechnika Poznańska, Instytut Chemii i Elektrochemii
W2. Struktura jądra atomowego
W2. Struktura jądra atomowego Doświadczenie Rutherforda - badanie odchylania wiązki cząstek alfa w cienkiej folii metalicznej Hans Geiger, Ernest Marsden, Ernest Rutherford ( 1911r.) detektor pierwiastek
Pomiar górnej granicy widma energetycznego promieniowania β metodą absorpcji
Pomiar górnej granicy widma energetycznego promieniowania β metodą absorpcji. Zagadnienia 1. Teoria rozpadu β. 2. Oddziaływanie promieniowania β z materią. 3. Metody detekcji promieniowania β. 4. Sposób
Laboratorium Podstaw Fizyki. Ćwiczenie 100a Wyznaczanie gęstości ciał stałych
Prowadzący: najlepszy Wykonawca: mgr Karolina Paradowska Termin zajęć: - Numer grupy ćwiczeniowej: - Data oddania sprawozdania: - Laboratorium Podstaw Fizyki Ćwiczenie 100a Wyznaczanie gęstości ciał stałych
Narodowe Centrum Badań Jądrowych Dział Edukacji i Szkoleń ul. Andrzeja Sołtana 7, Otwock-Świerk
Narodowe Centrum Badań Jądrowych Dział Edukacji i Szkoleń ul. Andrzeja Sołtana 7, 05-400 Otwock-Świerk ĆWICZENIE L A B O R A T O R I U M F I Z Y K I A T O M O W E J I J Ą D R O W E J Zastosowanie pojęć
Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X
Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X Oskar Gawlik, Jacek Grela 16 lutego 2009 1 Podstawy teoretyczne 1.1 Liczniki proporcjonalne Wydajność detekcji promieniowania elektromagnetycznego
Ć W I C Z E N I E N R J-1
INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA DETEKCJI PROMIENIOWANIA JĄDROWEGO Ć W I C Z E N I E N R J-1 BADANIE CHARAKTERYSTYKI LICZNIKA SCYNTYLACYJNEGO
OCHRONA RADIOLOGICZNA 2. Osłony. Jakub Ośko
OCHRONA RADIOLOGICZNA 2 Osłony Jakub Ośko Osłabianie promieniowania elektromagnetycznego 2 Pochłanianie i rozpraszanie promieniowania elektromagmetycznego droga, jaką przebywają fotony w danym materiale
Rok akademicki: 2030/2031 Kod: STC OS-s Punkty ECTS: 2. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Radioaktywność w środowisku Rok akademicki: 2030/2031 Kod: STC-2-212-OS-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Ochrona środowiska w energetyce
J7 - Badanie zawartości manganu w stali metodą analizy aktywacyjnej
J7 - Badanie zawartości manganu w stali metodą analizy aktywacyjnej Celem doświadczenie jest wyznaczenie zawartości manganu w stalowym przedmiocie. Przedmiot ten, razem z próbką zawierającą czysty mangan,
LABORATORIUM Populacja Generalna (PG) 2. Próba (P n ) 3. Kryterium 3σ 4. Błąd Średniej Arytmetycznej 5. Estymatory 6. Teoria Estymacji (cz.
LABORATORIUM 4 1. Populacja Generalna (PG) 2. Próba (P n ) 3. Kryterium 3σ 4. Błąd Średniej Arytmetycznej 5. Estymatory 6. Teoria Estymacji (cz. I) WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE (STATISTICAL INFERENCE) Populacja
Ćwiczenie 9. Pomiar bezwględnej aktywności źródeł promieniotwórczych.
Ćwiczenie 9 Pomiar bezwględnej aktywności źródeł promieniotwórczych. Stanowisko 9 (preparaty beta promieniotwórcze) Stanowisko 9 (preparaty gamma promieniotwórcze) 1. Student winien wykazać się znajomością:
Wyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co. Tomasz Winiarski
Wyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co metoda koincydencyjna. Tomasz Winiarski 24 kwietnia 2001 WSTEP TEORETYCZNY Rozpad promieniotwórczy i czas połowicznego zaniku. Rozpad promieniotwórczy polega
WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH
WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH Dobrze przygotowane sprawozdanie powinno zawierać następujące elementy: 1. Krótki wstęp - maksymalnie pół strony. W krótki i zwięzły
PRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4. Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego
Katedra Fizyki Jądrowej i Bezpieczeństwa Radiacyjnego PRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4 Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego Łódź 017 I.
Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali.
Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali. Projekt ćwiczenia w Laboratorium Fizyki i Techniki Jądrowej na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. dr Julian Srebrny
Szkoła z przyszłością. Zastosowanie pojęć analizy statystycznej do opracowania pomiarów promieniowania jonizującego
Szkoła z przyszłością szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Narodowe Centrum Badań Jądrowych, ul. Andrzeja Sołtana 7, 05-400 Otwock-Świerk ĆWICZENIE
Dozymetria promieniowania jonizującego
UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI INSTYTUT FIZYKI ZAKŁAD FIZYKI CIAŁA STAŁEGO Ćwiczenie laboratoryjne Nr. 15 Dozymetria promieniowania jonizującego SZCZECIN - 2004 WSTĘP Promieniowanie jonizujące występuje w przyrodzie
Absorpcja promieni rentgenowskich 2 godz.
Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. (032)3591627, e-mail: joanna_palion@poczta.fm opracowanie: mgr Joanna Palion-Gazda Laboratorium
Zagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym. Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka
Zagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2007 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE (J. SKOWRONEK)...
Ć w i c z e n i e K 2 b
Akademia Górniczo Hutnicza Wdział Inżnierii Mechanicznej i Robotki Katedra Wtrzmałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji Nazwisko i Imię: Nazwisko i Imię: Wdział Górnictwa i Geoinżnierii Grupa nr: Ocena:
Ćwiczenie nr 50 CHARAKTERYSTYKA LICZNIKA GEIGERA-MÜLLERA I BADANIE STATYSTYCZNEGO CHARAKTERU ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO
Politechnika Warszawska Wydział Fizyki Laboratorium Fizyki II p. Piotr Kurek Do użytku wewnętrznego Ćwiczenie nr 50 CHARAKTERYSTYKA LICZNIKA GEIGERA-MÜLLERA I BADANIE STATYSTYCZNEGO CHARAKTERU ROZPADU
PODSTAWY DOZYMETRII. Fot. M.Budzanowski. Fot. M.Budzanowski
PODSTAWY DOZYMETRII Fot. M.Budzanowski Fot. M.Budzanowski NARAŻENIE CZŁOWIEKA Napromieniowanie zewnętrzne /γ,x,β,n,p/ (ważne: rodzaj promieniowania, cząstki i energia,) Wchłonięcie przez oddychanie i/lub
Promieniowanie jonizujące i metody radioizotopowe. dr Marcin Lipowczan
Promieniowanie jonizujące i metody radioizotopowe dr Marcin Lipowczan Budowa atomu 897 Thomson, 0 0 m, kula dodatnio naładowana ładunki ujemne 9 Rutherford, rozpraszanie cząstek alfa na folię metalową,
Wydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych
Wydział Fizyki Laboratorium Technik Jądrowych rok akademicki 2016/17 ćwiczenie RTG1 zapoznanie się z budową i obsługą aparatu RTG urządzenia stosowane w radiografii cyfrowej ogólnej testy specjalistyczne:
Przenoszenie niepewności
Przenoszenie niepewności Uwaga wstępna: pojęcia niepewność pomiarowa i błąd pomiarow są stosowane wmiennie. Załóżm, że wielkość jest funkcją wielkości,,, dla którch niepewności (,, ) są znane (wnikają
SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ
SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ Podobne pytania możesz otrzymać na egzaminie certyfikacyjnym Uwaga: Jeśli masz wątpliwości czy wybrałeś poprawną odpowiedź, spytaj przez forum dyskusyjne Pytania zaczerpnięto ze zbiorów
Pomiar współczynnika pochłaniania światła
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 12 V 2009 Nr. ćwiczenia: 431 Temat ćwiczenia: Pomiar współczynnika pochłaniania światła Nr. studenta:
Szczegółowy zakres szkolenia wymagany dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej
Załącznik nr 1 Szczegółowy zakres szkolenia wymagany dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej Lp. Zakres tematyczny (forma zajęć: wykład W / ćwiczenia obliczeniowe
J6 - Pomiar absorpcji promieniowania γ
J6 - Pomiar absorpcji promieniowania γ Celem ćwiczenia jest pomiar współczynnika osłabienia promieniowania γ w różnych absorbentach przy użyciu detektora scyntylacyjnego. Materiał, który należy opanować
Doświadczenie nr 7. Określenie średniego czasu życia mionu.
Doświadczenie nr 7 Określenie średniego czasu życia mionu. Teleskop licznikowy Układ elektroniczny 1. Student winien wykazać się znajomością następujących zagadnień: 1. Promieniowanie kosmiczne wpływ ziemskiego
J8 - Badanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 - Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wytworzenie izotopu 128 I poprzez aktywację w źródle neutronów próbki zawierającej 127 I, a następnie badanie schematu rozpadu tego nuklidu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu Ć wiczenia laboratoryjne z fizyki Ćwiczenie Wyznaczanie parametrów ruchu obrotowego bryły sztywnej Kalisz, luty 005 r. Opracował: Ryszard Maciejewski Natura jest
Ćwiczenie nr 1 : Statystyczny charakter rozpadów promieniotwórczych
Ćwiczenie nr 1 : Statystyczny charakter rozpadów promieniotwórczych Oskar Gawlik, Jacek Grela 26 stycznia 29 1 Wstęp 1.1 Podstawy teoretyczne 1.1.1 Detektor Geigera-Müllera Jest to jeden z podstawowych
Prawo rozpadu promieniotwórczego. Metoda datowania izotopowego.
Prawo rozpadu promieniotwórczego. Metoda datowania izotopowego. Prawo rozpadu promieniotwórczego. Rodzaje promieniowania PROMIENIOWANIE ŁADUNEK ELEKTRYCZNY MASA CECHY CHARAKTERYSTYCZNE alfa +2e 4u beta
Foton, kwant światła. w klasycznym opisie świata, światło jest falą sinusoidalną o częstości n równej: c gdzie: c prędkość światła, długość fali św.
Foton, kwant światła Wielkość fizyczna jest skwantowana jeśli istnieje w pewnych minimalnych (elementarnych) porcjach lub ich całkowitych wielokrotnościach w klasycznym opisie świata, światło jest falą
Podstawowe zasady ochrony radiologicznej
OCHRONA RADIOLOGICZNA 1 Podstawowe zasady ochrony radiologicznej Jakub Ośko OCHRONA RADIOLOGICZNA zapobieganie narażeniu ludzi i skażeniu środowiska, a w przypadku braku możliwości zapobieżenia takim sytuacjom
POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
OZNACZANIE OKRESU PÓŁROZPADU DLA NUKLIDU 40 K WSTĘP Naturalny potas stanowi mieszaninę trzech nuklidów: 39 K (93.08%), 40 K (0.012%) oraz 41 K (6.91%). Nuklid 40 K jest izotopem promieniotwórczym, którego
Fizyka promieniowania jonizującego #
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwa przedmiotu Fizyka promieniowania jonizującego Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod ECTS 10135 Instytut
Badanie schematu rozpadu jodu 128 J
J8A Badanie schematu rozpadu jodu 128 J Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 J Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią (1,3) a/ efekt fotoelektryczny b/ efekt Comptona
- ĆWICZENIA - Radioaktywność w środowisku naturalnym K. Sobianowska, A. Sobianowska-Turek,
Ćwiczenie A Wyznaczanie napięcia pracy licznika Ćwiczenie B Pomiary próbek naturalnych (gleby, wody) Ćwiczenie C Pomiary próbek żywności i leków - ĆWICZENIA - Radioaktywność w środowisku naturalnym K.
KONTROLA DAWEK INDYWIDUALNYCH I ŚRODOWISKA PRACY. Magdalena Łukowiak
KONTROLA DAWEK INDYWIDUALNYCH I ŚRODOWISKA PRACY Magdalena Łukowiak Narażenie zawodowe Narażenie proces, w którym organizm ludzki podlega działaniu promieniowania jonizującego. Wykonywanie obowiązków zawodowych,
Badanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 I Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią [1,3] a) efekt fotoelektryczny b) efekt Comptona
II PRACOWNIA FIZYCZNA część Pracownia Jądrowa. Ćwiczenie nr 6
II PRACOWNIA FIZYCZNA część Pracownia Jądrowa Ćwiczenie nr 6 Aktywacja neutronowa. Wyznaczanie krzywej aktywacji i półokresu rozpadu izotopów promieniotwórczych srebra Ag W substancji umieszczonej w strumieniu
Badanie widma fali akustycznej
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 00/009 sem.. grupa II Termin: 10 III 009 Nr. ćwiczenia: 1 Temat ćwiczenia: Badanie widma fali akustycznej Nr. studenta: 6 Nr. albumu: 15101
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała
III. PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI ŹRÓDEŁ PROMIENIOTWÓRCZYCH. ELEMENTY DOZYMETRII
III. PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI ŹRÓDEŁ PROMIENIOTWÓRCZYCH. ELEMENTY DOZYMETRII 3. Aktywność Pracując ze źródłami promieniotwórczymi musimy ustalić sposób ich charakteryzacji. Dotyczy ono izotopu lub izotopów,
CHARAKTERYSTYKA LICZNIKA GEIGERA-MÜLLERA I BADANIE STATYSTYCZNEGO CHARAKTERU ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO
Politechnika Warszawska Wydział Fizyki Laboratorium Fizyki II p. Piotr Kurek Do użytku wewnętrznego Ćwiczenie nr 1 CHARAKTERYSTYKA LICZNIKA GEIGERA-MÜLLERA I BADANIE STATYSTYCZNEGO CHARAKTERU ROZPADU PROMIENIOTWÓRCZEGO
RADIOMETR Colibri TTC
RADIOMETR Colibri TTC Radiometr Colibri TTC w podstawowej konfiguracji (bez sond zewnętrznych) służy do pomiaru mocy przestrzennego równoważnika dawki H*(10), oraz zakumulowanego (od momentu włączenia)
Inżynieria Bezpieczeństwa I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2014/2015
Ćw. 2: Analiza błędów i niepewności pomiarowych
Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (200/20) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 2: Analiza błędów i niepewności pomiarowych
Program szkolenia dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień Inspektora Ochrony Radiologicznej
Program szkolenia dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień Inspektora Ochrony Radiologicznej - RMZ z dnia 21 grudnia 2012 r. (DZ. U. z 2012 r. poz. 1534) Lp. Zakres tematyczny 1. Podstawowe pojęcia
SCENARIUSZ LEKCJI FIZYKI Z WYKORZYSTANIEM FILMU OSWOIĆ PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ.
SCENARIUSZ LEKCJI FIZYKI Z WYKORZYSTANIEM FILMU OSWOIĆ PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy.
PL B1. Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp Górniczych FASER SA,Tarnowskie Góry,PL Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii, Warszawa,PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 197300 (21) Numer zgłoszenia: 344617 (22) Data zgłoszenia: 15.12.2000 (13) B1 (51) Int.Cl. G01T 1/29 (2006.01)
OCHRONA RADIOLOGICZNA PACJENTA. Promieniotwórczość
OCHRONA RADIOLOGICZNA PACJENTA Promieniotwórczość PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ (radioaktywność) zjawisko samorzutnego rozpadu jąder atomowych niektórych izotopów, któremu towarzyszy wysyłanie promieniowania α, β,