Integrowana produkcja roślin korzyści i perspektywy

Transkrypt

1 Integrowana produkcja roślin korzyści i perspektywy Prof. dr hab. Danuta Sosnowska (IOR PIB) Prof. dr hab. Piotr Sobiczewski (IO) Dr hab. Zbyszek Zbytek (PIMR) Prof. dr hab. Jerzy H. Czembor (IHAR - PIB)

2 Światowe Forum ds. Krajobrazu żywność produkowana w Polsce jest jedną z najlepszych w Europie W latach eksport rolno-spożywczy wzrósł ponad dwukrotnie (z 10,1 mld Euro do 21,3 mld Euro) Polska jest największym producentem jabłek i pieczarek Wg FAO zapotrzebowanie na żywność w roku 2050 będzie dwukrotnie wyższe niż obecnie (liczba ludności ok. 8 mld) Plon roślin zbożowych powinien wzrosnąć o co najmniej 40%, co będzie się wiązało z potrzebą pozyskania i uprawy dodatkowo około mln hektarów

3 Integrowana produkcja roślin dobrowolny system produkcji żywności, podlegający rejestracji i czynnościom kontrolnym oraz wiążący się z koniecznością uzyskania przez producenta certyfikatu jakości żywności. W latach PIORiN wydał 8082 Certyfikatów IP (najwięcej na jabłka).

4 INTEGROWANA PRODUKCJA W SADACH Początki IP w Polsce sięgają lat 90-tych ub. wieku System IP został wprowadzony w wielkotowarowym sadownictwie przez Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach pod kierunkiem prof. Edmunda Niemczyka W roku 1991 zorganizowano w Skierniewicach pierwsze szkolenia dla ponad 100 doradców, inspektorów i producentów W latach Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa opracował i wdrażał zasady Integrowanej Produkcji Owoców publikowane w formie Wytycznych, Metodyk i Notatników dla: Jabłoni (1991), Truskawki (1995), Gruszy (1997), Porzeczki, Borówki i Wiśni (2002), Maliny (2003)

5 Do roku 2003 jedynie Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa posiadał uprawnienia do wydawania certyfikatów IPO, które opatrywał własnym znakiem; znak ten był naklejany na owoce i opakowania Szkolenia w ISK dla producentów w latach : jabłek > 6500 osób truskawek > 4000 wiśni > 1600 porzeczek > 1000 malin > 800 borówki wysokiej > 100 w latach łącznie > osób + 14 konferencji ogólnopolskich W roku 2004 nadzór nad Integrowaną Produkcją Roślin przejęła Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin

6 Integrowana ochrona roślin

7 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów. Stosownie do postanowień art. 14 tej dyrektywy od dnia 1 stycznia 2014 r. zasady integrowanej ochrony roślin powinny być bezwzględnie stosowane przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin.

8 Integrowana ochrona roślin: sposób ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, polegający na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w szczególności metod niechemicznych, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska.

9 Zasady integrowanej ochrony roślin: 1) nad chemiczne metody zwalczania organizmów szkodliwych przedkładać należy metody biologiczne, fizyczne i inne niechemiczne, jeżeli zapewniają one ochronę przed organizmami szkodliwymi, 2) zapobieganie występowaniu organizmów szkodliwych przez: - płodozmian - właściwą agrotechnikę - odmiany odporne i tolerancyjne - zrównoważone nawożenie, wapnowanie i nawadnianie - środki zapobiegające introdukcji organizmów szkodliwych - ochrona i stworzenie warunków sprzyjających występowaniu organizmów pożytecznych.

10 Podstawą Integrowanej ochrony jest: Monitoring, sygnalizacja i prognozowanie występowania chorób i szkodników oraz profilaktyka.

11 Prognozowanie i sygnalizacja Bardzo pomocne w prawidłowo prowadzonej ochronie chemicznej przeciwko parchowi jabłoni jest korzystanie ze wskazań sygnalizatorów i programów symulacyjnych

12 Monitoring szkodników w sadach pułapki feromonowe tablice lepowe i wabiące płachta entomologiczna

13 METODYKI INTEGROWANEJ OCHRONY ROŚLIN - Stanowią pełny zestaw zaleceń opartych o wyniki najnowszych badań naukowych i dane z literatury, a ich wdrożenie do praktyki przyczynia się do zmniejszenia zużycia chemicznych środków ochrony roślin, a przez to uzyskanie bezpiecznej dla konsumentów żywności. - Obejmują one wszystkie etapy produkcji roślinnej od wyboru stanowiska i przygotowania pola oraz wyboru odmiany, poprzez zabiegi agrotechniczne, do monitoringu i zwalczania chorób, szkodników i chwastów.

14 Instytut Ochrony Roślin PIB opracował po 30 metodyk integrowanej ochrony roślin rolniczych (dla doradców i producentów): pszenżyto ozime i jare, jęczmień ozimy i jary, łubin biały, wąskolistny i żółty, ziemniak, pszenica ozima i jara, żyto ozime i jare, kukurydza, rzepak ozimy i jary, gorczyca biała, czarna i sarepska, wierzba energetyczna, owies, proso, gryka, groch siewny, bobik, komonica, koniczyna, facelia, kapusta pastewna, rzodkiew oleista, mieszanki zbożowe i trawy.

15 Instytut Ogrodnictwa opracował 25 metodyk integrowanej produkcji i po 25 metodyk integrowanej ochrony roślin (dla doradców i producentów): rośliny sadownicze: jabłoń, grusza, śliwa, brzoskwinia, wiśnia, czereśnia, truskawka, malina, porzeczka i borówka wysoka) rośliny warzywne: burak ćwikłowy, kapusta pekińska, ogórek gruntowy, ogórek pod osłonami, szparag, cebula, kalafior, kapusta głowiasta, marchew, papryka, pomidor gruntowy, pomidor pod osłonami, sałata pod osłonami i w gruncie, szparag.

16 KORZYŚCI: Produkcja bezpiecznej żywności (wolnej od przekroczeń dopuszczalnych pozostałości środków ochrony roślin, metali ciężkich, azotanów i innych substancji szkodliwych) Ekonomiczne marketingowe wynikające ze sprzedaży żywności o poświadczonej urzędowo jakości (certyfikat) Ekonomiczne mniejsze nakłady na produkcję: stosowanie nawozów na podstawie faktycznego zapotrzebowania roślin na składniki pokarmowe, określonego w szczególności na podstawie analiz gleby lub roślin; a stosowanie środków ochrony roślin zgodnie z zaleceniami w Metodykach

17 KORZYŚCI: Stosowanie systemu gwarantuje wypełnienie obligatoryjnego wymogu stosowania zasad integrowanej ochrony roślin Ograniczenie zanieczyszczenia środowiska przez chemiczne środki ochrony roślin Zwiększenie bioróżnorodności agrocenoz Zwiększenie świadomości społecznej konsumentów i producentów

18 PERSPEKTYWY

19 ROLNICTWO PRECYZYJNE Mapy plonu System satelitarny Analizowanie Dane gleby i uprawy Kombajn monitorowanie plonu Modele Ochrona roślin Nawożenie Siew Mapy zastosowań

20 Innowacyjne rozwiązania konstrukcyjne maszyn rolniczych

21 Niszczenie chwastów i samosiewów podczas uprawy pożniwnej (PIMR) - Wielozadaniowy agregat do bezorkowej uprawy gleby i jednoczesnego siewu poplonu. - Kompaktowa brona talerzowa. - Brony mulczowe.

22 Mechaniczna ochrona roślin wysiewanych w wąskie międzyrzędzia (PIMR) Bronowanie zasiewów w celu ograniczenia zachwaszczenia: opracowano wielofunkcyjne zestawy bron chwastowników do upraw płaskich i redlinowych.

23 Mechaniczna ochrona roślin wysiewanych w szerokie międzyrzędzia uprawy warzywnicze (PIMR) - Pielnik szczotkowy - Pielnik aktywny

24 Wytwarzanie strumienia elektrycznie naładowanego aerozolu o dużej początkowej prędkości strugi do zastosowań agrotechnicznych i dekontaminacyjnych (PIMR) Opracowanie: T. Szulc Projekt badawczy rozwojowy nr R

25 Wymagania integrowanej ochrony roślin w zakresie techniki ochrony (IO) ograniczenie stosowania środków ochrony roślin do niezbędnego minimum redukcja dawek i ograniczenie liczby zabiegów ukierunkowanie środków ochrony roślin na osiągnięcie danego celu minimalizacja skutków ubocznych dla ludzi i środowiska przyznawanie pierwszeństwa najefektywniejszym technikom ochrony stosowanie urządzeń antyznoszeniowych (np. opryskiwacze tunelowe) ochrona wód oraz organizmów niebędących celem zwalczania zachowanie stref buforowych minimalizacja zagrożeń dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska bezpieczne postępowanie ze środkami ochrony roślin

26 Innowacyjne metody analityczne do badania pozostałości środków ochrony roślin i metody diagnostyczne do określania agrofagów

27 Najnowszy zestaw analityczny do badań pozostałości pestycydów System GC/MS-MS System LC/MS-MS

28 Laboratorium Patogenów Kwarantannowych (IO) Fot. D. Rasz-Zają

29 CENTRUM BADAŃ ORGANIZMÓW KWARANTANNOWYCH, INWAZYJNYCH I GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANYCH (IOR PIB)

30 Nowoczesny kompleks szklarniowy ~ 2000 m 2 (IO)

31 Polowa Stacja Doświadczalna WINNA GÓRA (IOR PIB)

32 Metody hodowlane do poszukiwania źródeł odporności roślin

33 Odporność na choroby i szkodniki ważnym wskaźnikiem przydatności danej odmiany do uprawy

34 Zaraza ogniowa odmiany podatne, odmiany odporne (IO)

35 Markery molekularne przyspieszenie procesu, jako narzędzie diagnostyczne w selekcji materiału roślinnego. - Korzyści wynikające z zastosowania markerów DNA widoczne są szczególnie przy wprowadzaniu pojedynczych genów (recesywnych) drogą krzyżowań wypierających i cech o niskiej odziedziczalności. - Zastosowanie markerów DNA umożliwia szybszą selekcję w obrębie segregujących populacji z uwzględnieniem pożądanego genu lub kombinacji genów.

36 Wiedza i kwalifikacje

37 Dziękuję za uwagę.