EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII MAJ 2014 POZIOM PODSTAWOWY. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 50. pobrano z

Transkrypt

1 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu. Uk ad graficzny CKE 2013 WPISUJE ZDAJ CY KOD PESEL Miejsce na naklejk z kodem EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM PODSTAWOWY MAJ 2014 Instrukcja dla zdaj cego 1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron (zadania 1 29) oraz barwn map. Ewentualny brak zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka dym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l. 5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane. 6. Podczas egzaminu mo esz korzysta z linijki, lupy i kalkulatora. 7. Barwn map mo esz oderwa, ale po zako czeniu pracy w ó j do arkusza egzaminacyjnego. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejk z kodem. 9. Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej dla egzaminatora. Czas pracy: 120 minut Liczba punktów do uzyskania: 50 MGE-P1_1P-142

2 2 Zadania od 1. do 8. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Wy yny Krakowsko-Cz stochowskiej. Zadanie 1. (1 pkt) W tabeli podano opisy obiektów wyst puj cych na obszarze przedstawionym na mapie. Odszukaj na mapie opisane obiekty i wpisz ich nazwy do tabeli. Opis obiektu Ostaniec krasowy po o ony na wysoko ci 460 m n.p.m., przedstawiony w polu mapy C3. Jaskinia na pó nocnym kra cu Doliny B dkowskiej, udost pniona do zwiedzania. Wywierzysko w Dolinie B dkowskiej, znajduj ce si obok wodospadu. Nazwa obiektu na mapie Zadanie 2. (1 pkt) Na fotografii przedstawiono Filar Pokutników i Filar Abazego ska y, które tworz bram do jednej z dolin. Na podstawie: Odczytaj z mapy i podaj nazw doliny, do której wej cie przedstawiono na fotografii.... Zadanie 3. (1 pkt) Oblicz ró nic wysoko ci mi dzy szczytem wzgórza Nalipie (AB/4) a dnem Doliny B dkowskiej po o onym na tej samej szeroko ci geograficznej co szczyt wzgórza. Zapisz obliczenia. Obliczenia Odpowied...

3 Zadanie 4. (2 pkt) Na podstawie mapy podaj trzy cechy rodowiska przyrodniczego wskazuj ce na wysokie walory krajobrazowe dolin: B dkowskiej, Bolechowickiej i Kobyla skiej Zadanie 5. (2 pkt) Przedstaw trzy przyrodnicze ró nice mi dzy Dolin B dkowsk a Dolin Kobyla sk Zadanie 6. (1 pkt) Czerwony szlak rowerowy na za czonej mapie ma d ugo 62 cm. Oblicz d ugo tego szlaku w terenie. Zapisz obliczenia. Obliczenia 3 Odpowied... Zadanie 7. (1 pkt) Spo ród podanych nazw form rze by wybierz i podkre l dwie nazwy form krasowych wyst puj cych na obszarze odpowiadaj cym polom A2 i B2 mapy. jaskinia kem starorzecze ostaniec wywierzysko Wype nia egzaminator Nr zadania Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

4 4 Zadanie 8. (1 pkt) Zaznacz proces, który doprowadzi do powstania form krasowych wyst puj cych na obszarze przedstawionym na za czonej mapie. A. korazja B. erozja boczna wód p yn cych C. wietrzenie fizyczne D. rozpuszczanie ska przez wod Zadanie 9. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono o wietlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Zadanie wykonaj na podstawie rysunku i w asnej wiedzy. Wpisz obok ka dego zdania liter P, je li zdanie jest prawdziwe, lub liter F, je li jest fa szywe. Najd u szy cie w po udnie rzucaj o wietlone przez S o ce przedmioty znajduj ce si na zwrotniku Kozioro ca.... W miar przesuwania si od bieguna pó nocnego w kierunku bieguna po udniowego wzrasta d ugo dnia na Ziemi.... Z rysunku wynika, e w Polsce w kolejnych dniach tej astronomicznej pory roku d ugo dnia b dzie si wyd u a.... Nad równikiem wysoko S o ca w momencie górowania jest wi ksza ni nad zwrotnikiem Kozioro ca....

5 .pl po br an o zw ww.sq lm ed ia 5 Zadanie 10. (2 pkt) Na fotografiach przedstawiono skaáy: bazalt, granit i gnejs Na podstawie: a) Wpisz do tabeli, obok podanych rodzajów skaá, numer skaáy odpowiadającej danemu rodzajowi. Numer skaáy Rodzaj skaáy magmowa gáċbinowa magmowa wylewna b) Zaznacz poprawne dokoĕczenie zdania. WĞród skaá przedstawionych na fotografiach bazalt wyróīnia A. uporządkowane uáoīenie skáadników mineralnych. B. dominacja kwarcu w budowie mineralnej. C. maáa twardoğü i áatwoğü obróbki. D. struktura skrytokrystaliczna. Nr zadania Wypeánia Maks. liczba pkt egzaminator Uzyskana liczba pkt a) 1 10b) 1

6 6 Zadanie 11. (2 pkt) W tabeli wymieniono zastosowanie wybranych surowców mineralnych w gospodarce. Zastosowanie surowców Uzyskiwane jest z nich aluminium. S u do produkcji wyrobów ceramicznych. Wykorzystywane s do produkcji cementu. Wykorzystywane s do uszlachetniania stali. Surowce (wpisz liter ) Przyporz dkuj surowce do opisów ich zastosowa w gospodarce. Uzupe nij tabel w a ciwymi literami. A. i y i gliny B. boksyty C. mangan i tytan D. granity i bazalty E. wapienie Zadanie 12. (2 pkt) Poni ej wymieniono g ówne przyczyny niedoborów wody w Polsce. Stosunkowo niskie, zw aszcza w pasie rodkowej Polski, roczne sumy opadów atmosferycznych. Du a zmienno opadów atmosferycznych w roku. Roczne sumy opadów mog by od 40 do 50% mniejsze (lub wi ksze) od redniej wieloletniej. Bardzo ma e zasoby wód powierzchniowych przy znacznym ich zanieczyszczeniu i niskiej zdolno ci magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych. Na podstawie dostarczonych informacji podaj trzy dzia ania, które nale y podejmowa, aby ograniczy niedobory wody w Polsce

7 Zadanie 13. (2 pkt) Poni ej przedstawiono klimatogramy sporz dzone dla czterech stacji meteorologicznych po o onych w miejscach o ró nych klimatach Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa Podaj numer klimatogramu, który sporz dzono dla stacji po o onej w miejscu wyst powania klimatu ródziemnomorskiego. Przedstaw dwie cechy tego klimatu. Numer klimatogramu... Cechy klimatu ródziemnomorskiego: Wype nia egzaminator Nr zadania Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

8 8 Zadanie 14. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono rozprzestrzenianie si fali tsunami na Oceanie Spokojnym. Liczby oznaczaj up yw czasu w godzinach od momentu zaistnienia przyczyny wywo uj cej fal tsunami. Na podstawie: M. Graniczny, W. Mizerski, Katastrofy przyrodnicze, Warszawa a) dwa obszary, do których fala tsunami dotar a w tym samym czasie. A. wyspy Japonii B. Ameryka rodkowa C. pó nocno-wschodnie wybrze e Australii D. po udniowe wybrze e Alaski b) Zaznacz przyczyn fali tsunami, której rozprzestrzenianie si przedstawiono na rysunku. A. Wybuch wulkanu na Hawajach. B. Trz sienie ziemi na zachodnim wybrze u Chile. C. Trz sienie ziemi w strefie subdukcji u wybrze y Azji. D. Cyklon tropikalny u wybrze y Ameryki Po udniowej. Zadanie 15. (2 pkt) Wymie dwa czynniki ograniczaj ce na wielu obszarach wiata wykorzystywanie energii s onecznej w energetyce.

9 Zadanie 16. (2 pkt) Dla ka dego z wymienionych rodzajów elektrowni podaj przyrodniczy czynnik sprzyjaj cy jej lokalizacji. Elektrownia wiatrowa 9 Elektrownia geotermalna Zadanie 17. (1 pkt) Obszary zaznaczone na mapie charakteryzuj si wysok na tle wiata g sto ci zaludnienia. Zaznacz przyrodniczy czynnik, który znacz co wp ywa na g sto zaludnienia wszystkich obszarów oznaczonych na mapie literami od A do D. 1. Wyst powanie ciep ych pr dów morskich u wybrze y. 2. Po o enie na obszarach nizinnych w deltach du ych rzek. 3. Po o enie na obszarach zasobnych w z o a ropy naftowej. 4. Wyst powanie yznych gleb, korzystnych dla rozwoju rolnictwa. Wype nia egzaminator Nr zadania 14a) 14b) Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

10 10 Zadanie 18. (2 pkt) Na mapie przedstawiono wska nik urbanizacji w Polsce w 2012 roku wed ug województw. Na podstawie: Ma y Rocznik Statystyczny Polski 2013, Warszawa a) Wyja nij, dlaczego poziom urbanizacji w województwie lubelskim i województwie podkarpackim ró ni si od poziomu urbanizacji w województwie l skim i województwie dolno l skim. b) Na podstawie mapy uszereguj podane województwa wed ug wska nika urbanizacji, rozpoczynaj c od najni szego. Wpisz do tabeli we w a ciwej kolejno ci numery, którymi oznaczono województwa. 1. lubuskie 2. warmi sko-mazurskie 3. ma opolskie 4. dolno l skie najni szy Wska nik urbanizacji najwy szy

11 Zadanie 19. (3 pkt) Na wykresie przedstawiono liczb emigrantów i imigrantów w 2010 r. dla wybranych pa stw oznaczonych numerami od 1 do Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, Warszawa a) Zaznacz poprawne doko czenie zdania. Pa stwa o dodatnim saldzie migracji oznaczono na wykresie numerami A. 1 i 5. B. 2 i 3. C. 3 i 4. D. 2 i 4. b) Na wykresie przedstawiono liczb imigrantów, którzy nap yn li do wybranych pa stw Unii Europejskiej w 2000 r. i 2010 r. Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, Warszawa Wymie trzy czynniki sprzyjaj ce nap ywowi imigrantów do krajów Unii Europejskiej Wype nia egzaminator Nr zadania 18a) 18b) 19a) 19b) Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

12 12 Zadanie 20. (2 pkt) W ród poni szych wykresów zamieszczono wykres przedstawiaj cy zmiany wspó czynnika urodze oraz wykres przedstawiaj cy zmiany wspó czynnika zgonów w pi ciu fazach rozwoju demograficznego. Uzupe nij zdanie. Wykres, na którym przedstawiono zmiany wspó czynnika urodze, oznaczono liter..., natomiast wykres zmian wspó czynnika zgonów oznaczono liter.... Zadanie 21. (2 pkt) Przedstaw po dwa pozytywne i negatywne skutki spo eczno-gospodarcze wynikaj ce z mechanizacji prac polowych w rolnictwie. Skutki pozytywne: Skutki negatywne:

13 Zadanie 22. (1 pkt) W tabeli przedstawiono struktur zatrudnienia wed ug rodzajów dzia alno ci w wybranych województwach Polski oraz warto PKB na 1 mieszka ca w tych województwach w 2010 roku. Województwo Struktura zatrudnienia wed ug rodzajów dzia alno ci w % pracuj cych ogó em Rolnictwo, le nictwo, rybactwo Przemys i budownictwo Us ugi 13 PKB na 1 mieszka ca w z 2,9 38,0 59, ,4 22,3 66, ,2 20,9 50, Na podstawie: Regiony Polski, Warszawa 2010, Uzupe nij tabel nazwami województw. Dobierz je z podanych poni ej. mazowieckie l skie lubelskie Zadanie 23. (1 pkt) Na podstawie informacji zawartych w tabeli w zadaniu 22. sformu uj wniosek dotycz cy wielko ci PKB na 1 mieszka ca i udzia u pracuj cych w III sektorze gospodarki w podanych województwach. Zadanie 24. (2 pkt) Uzasadnij, podaj c trzy argumenty, konieczno ochrony naturalnych formacji le nych na wiecie Wype nia egzaminator Nr zadania Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

14 14 Zadanie 25. (2 pkt) Podaj po dwa przyk ady spo eczno-gospodarczych korzy ci i zagro e, które dotycz krajów s abo rozwini tych i wynikaj z procesów globalizacji na wiecie. Korzy ci: Zagro enia: Zadanie 26. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono zmiany w wielko ci wydobycia w gla kamiennego w Polsce w mln ton w latach Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa Podaj dwie przyczyny zmiany w wielko ci wydobycia w gla kamiennego w Polsce po 1980 roku.

15 Zadanie 27. (2 pkt) Na fotografiach przedstawiono obiekty o du ych walorach historycznych i turystycznych, charakterystyczne dla stolic wybranych województw w Polsce. 15 Fot. 1. Zabytkowy d wig Fot. 2. Fragment fortyfikacji miejskich Fot. 3. Miejsce pami ci narodowej Uzupe nij tabel. Wpisz nazw miasta, w którym znajduje si obiekt przedstawiony na fotografii, oraz nazw województwa, na terenie którego jest on po o ony. Nazwy miast dobierz z podanych. Warszawa Pozna Kraków Gda sk Szczecin Obiekt (numer fotografii) Miasto Województwo Wype nia egzaminator Nr zadania Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

16 16 Zadanie 28. (2 pkt) Na mapie literami od A do D oznaczono wybrane pa stwa Europy. Podzia polityczny wg stanu na Uzupe nij tabel nazwami pa stw, dla których podano wybrane informacje. Obok ka dego z pa stw wpisz liter oznaczaj c po o enie pa stwa na mapie Europy. Informacja Od 1 lipca 2013 r. jest cz onkiem Unii Europejskiej. Nazwa pa stwa Po o enie (wpisz liter ) Stolic pa stwa jest Belgrad, który pe ni funkcj sto eczn by ej Jugos awii. Jest cz onkiem Unii Europejskiej od 2004 r. Pos uguje si walut euro.

17 Zadanie 29. (2 pkt) Na mapie zaznaczono wybrane parki narodowe w Polsce. 17 Na podstawie: Atlas geograficzny Polski, Warszawa a) Zaznacz cech rodowiska przyrodniczego, która jest charakterystyczna dla ka dego z parków narodowych oznaczonych literami A, B, C. 1. Obszary pierwotnej puszczy. 2. Krajobraz polodowcowy z jeziorami rynnowymi. 3. Lasy porastaj ce wydmy ródl dowe. 4. Tereny podmok e w pradolinie. b) Wymie, spo ród zaznaczonych na mapie, nazwy dwóch parków narodowych po o onych na obszarze gór. Podaj litery, którymi oznaczono ich po o enie. Nazwa parku narodowego Po o enie parku (wpisz liter ) Wype nia egzaminator Nr zadania a) 29b) Maks. liczba pkt Uzyskana liczba pkt

18 18 BRUDNOPIS