Zadanie 2.1 Doskonalenie specjalistycznych maszyn i technologii sadowniczych celem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery 1.
|
|
- Zdzisław Witek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zadanie 2.1 Doskonalenie specjalistycznych maszyn i technologii sadowniczych celem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery 1. W jakim stopniu planowane cele zostały zrealizowane (podać także w %) Zakres rzeczowy zadania i przyjęte cele zostały zrealizowane zgodnie z harmonogramem. W okresie od roku planowane cele zostały osiągnięte w 100%. 2. Opis wykonania zadania Podzadanie 1. Monitorowanie zużycia paliw i energii w gospodarstwach sadowniczych a także określenie zapotrzebowania na paliwo w zalezności od stosowanych maszyn i ciągników oraz warunków w jakich są wykonywane podstawowe zabiegi produkcyjne w sadownictwie. W 4 gospodarstwach sadowniczych prowadzono monitorowanie zużycia oleju napędowego w zależności od zabiegów agrotechnicznych w sadach. Monitorowaniem objęto następujące gospodarstwa: 1) Insad, Prusy, Gmina: Głuchów, łączna powierzchnia gospodarstwa 163 ha w tym: jabłonie 61 ha, czereśnie 3ha, wiśnie 1ha, grusze 2ha, śliwy 2ha, morele 2ha Posiadane ciągniki i specjalistyczny sprzęt sadowniczy: Ciągniki 5szt (30, 44 i 60KM)., kosiarki sadownicze 3szt (1x 3m i 2x1,5m),opryskiwacze sadownicze 5 szt. (4x100l i 1x 1500), belka herbicydowa sadownicza 1szt, rozsiewacz nawozów 1szt.(600 l do siewu pasowego), sadowniczy dozownik trutek przeciw gryzoniom. Do wykonano: 27 zabiegów ochrony roślin, 4 zabiegi koszenia murawy, 1 zabiegi nawożenia mineralnego i 3 zabiegi niszczenia chwastów ( herbicydy). W okresie sprawozdawczym do zużyto 8600 l oleju napędowego. 2) Tomasz Papiernik, Ostrowiec 1, Gmina: Kocierzew Łączna powierzchnia gospodarstwa - 30,00 ha w tym jabłonie - 15,00 ha, porzeczki czarne 10 ha, wiśnie - 2,00 ha, śliwy - 2,00 ha, inne 1,0 ha. Posiadane ciągniki i specjalistyczny sprzęt sadowniczy: Ciągniki 6 szt. (30, 44, 60 i 72 KM), kosiarka sadownicza 2 szt. (szer.rob. 1,5 i 2,2m),opryskiwacze sadownicze 2 szt. (1x1000 i 1x 1500 l), opryskiwacze ciśnieniowy (1000l)z belką do herbicydów) - 1szt., rozsiewacz nawozów 1szt.(300 l do siewu pasowego), rozrzutnik obornika 1szt. Zaczepiany kombajn do zbioru porzeczek 1szt. Do wykonano: zabiegów ochrony roślin 25 w jabłoniach, po 8 zabiegów w porzeczkach, wiśniach i śliwach, 5 zabiegów koszenia murawy, 1 zabiegi nawożenia mineralnego, 2 zabiegi niszczenia chwastów ( herbicydy). W okresie sprawozdawczym do zużyto 3620 l oleju napędowego 3) Bogusław Krzyszczak, Gościeńczyce nr 53; Gmina: Grójec Łączna powierzchnia gospodarstwa -13,46 ha w tym: jabłonie 7ha, truskawki 2ha, czereśnie 1ha, wiśnie 1ha, grusze 1ha, śliwy 1ha. Posiadane ciągniki i specjalistyczny sprzęt sadowniczy: Ciągniki 3szt (30, 47 i 52 KM), kosiarka sadownicza 1szt. (szer.rob.2,2m), opryskiwacz sadowniczy szt. (1000 l), opryskiwacz polowy (400 l ), rozsiewacz nawozów 1szt. belka herbicydowa 1szt. Do wykonano zabiegów ochrony roślin 20 w jabłoniach, 8 zabiegów w porzeczkach i pozostałych gatunkach, 4 zabiegi koszenia murawy, 1 zabiegi nawożenia mineralnego, 2 zabiegi niszczenia chwastów ( herbicydy). W okresie sprawozdawczym do zużyto 1540 l oleju napędowego 4) Andrzej Michalski, Skierniewice ul. Mszczonowska 158 Łączna powierzchnia gospodarstwa - 15,00 ha w tym: porzeczki czarne 9,00 ha, jabłonie 164
2 4,50 ha, zboże 1,5 ha. Posiadane ciągniki i specjalistyczny sprzęt sadowniczy: Ciągniki 2 szt. (30, 60), kosiarka sadownicza 1 szt. (szer.rob. 2,0m),opryskiwacze sadownicze 1 szt. (1x1000 l ), opryskiwacze ciśnieniowy (300l)z belką do herbicydów) - 1szt., rozsiewacze nawozów 2szt.(zaczepiany 2t i zawieszany do siewu pasowego- 400kg), samojezdny kombajn do zbioru porzeczek KPS. Do wykonano: zabiegów ochrony roślin 16 w jabłoniach, 6 zabiegów w porzeczkach, 4zabiegi koszenia murawy, 1 zabieg nawożenia mineralnego, 2 zabiegi niszczenia chwastów (herbicydy). W okresie sprawozdawczym do zużyto 1610 l oleju napędowego. Zużycie paliwa na 1 ha upraw sadowniczych w badanych gospodarstwach wyniosło od 118 do 125 litrów oleju napędowego. Rozkład zużycia paliw płynnych w poszczególnych kwartałach przedstawiono na rysunku 1. Rys. 1 Procentowy rozkład zużycia paliwa w 2011 roku. Wnioski: 1. Zużycie oleju napędowego w produkcji owoców można przyjąć na poziomie 120 l/ha w sezonie wegetacyjnym. 2. Większość paliw płynnych (ponad 80%) zużywa się w II i III kwartale sezonu wegetacyjnego. Podzadanie 2. Określenie warunków optymalizacji konstrukcji, eksploatacji i doboru specjalistycznych maszyn dla sadownictwa pod kątem obniżenia zużycia paliw płynnych Przeprowadzono pomiary poboru mocy dla 7 specjalistycznych maszyn : - kosiarko-rozdrabniacze sadownicze 3 szt. - opryskiwacz sadownicze 2 szt. - sadowniczy karczownik krzewów 1 szt. - ciągnikowe urządzenie do walki z przymrozkami 1 szt. Przeprowadzone pomiary poboru mocy kosiarko-rozdrabniaczy sadowniczych o różnej konstrukcji (sekcje robocze z poziomo pracującymi nożami i bębnowymi) dla koszenia i rozdrabniania gałęzi zestawiono w tab. 1 i
3 Tabela 1 Pobory mocy przy koszeniu murawy Rodzaj Wysokość trawy [m] maszyny Kosiarka z poziomymi nożami tnącymi Kosiarka z poziomymi nożami tnącymi Kosiarka z bębnowym zespołem tnącym Szerokość robocza [m] przed koszeniem po koszeniu Pobór mocy [kw* m -1 ] Prędkość robocza [m*s -1 ] Opory tocznia [kw] Prędkość liniowa noży [m*s -1 ] Moment na osi roboczej [Nm] 2,4 0,20 0, Tabela 2 Pobory mocy przy rozdrabnianiu gałęzi Rodzaj maszyny Szerokość robocza [m] Masa gałęzi [kg*ha -1 ] Pobór mocy [kw*m -1 ] Prędkość robocza [m*s -1 ] Opory tocznia [kw] Całkowita moc [kw] Kosiarko-rozdrabniacz z poziomymi nożami tnącymi Kosiarko-rozdrabniacz z poziomymi nożami tnącymi Kosiarko-rozdrabniacz z poziomymi nożami tnącymi Kosiarko-rozdrabniacz z poziomymi nożami tnącymi Kosiarka z bębnowym zespołem tnącym Kosiarka z bębnowym zespołem tnącym Kosiarka z bębnowym zespołem tnącym Przeprowadzono również pomiary zapotrzebowania energetycznego na karczowanie plantacji krzewów z zastosowaniem specjalistycznych kosiarko-rozdrabniaczy i karczownika. Wyniki pomiarów pokazuje tabela
4 Tabela 3. Pobory mocy przy karczowaniu porzeczki Rodzaj maszyny Szerokość robocza [m] Etap pracy Pobór mocy [kw*m -1 ] Prędkość robocza [m*s -1 ] Opory tocznia [kw] Całkowita moc [kw] Karczownik Karczownik Kosiarko-rozdrabniacz / 2* z poziomymi nożami tnącymi 2 / 2* Kosiarko-rozdrabniacz z poziomymi nożami tnącymi Kosiarka z bębnowym zespołem tnącym / 2* / 2* / 1* / 2* / 2* / 1* * Praca podzielona na etapy: 1 / 2 pierwszy etap z dwóch (rozdrabnianie krzewów do jednej trzeciej wysokości), 2 / 2 drugi etap krzewy rozdrabniane do ziemi, 1 / 1 rozdrobnienie krzewów jednoetapowo. Rys. 2. Całkowity pobór mocy z wałka odbioru mocy urządzenia do walki z przymrozkami (Frost Buster) w funkcji obrotów wałka odbioru mocy. Pełne zapotrzebowanie mocy podczas zabiegu ochrony przed przymrozkami będzie sumą wartości poboru mocy na WOM i oporów przetaczania oraz sprawności ogólnej agregatu na poziomie 8 kw.. 167
5 Rys. 3 Całkowity pobór mocy z wałka odbioru mocy opryskiwacza Vento 1500 pierwsza prędkość wentylatora w funkcji obrotów wałka odbioru mocy. Rys. 4 Całkowity pobór mocy z wałka odbioru mocy opryskiwacza Vento 1500 druga prędkość wentylatora w funkcji obrotów wałka odbioru mocy. Pełne zapotrzebowanie mocy podczas zabiegu ochrony sadów przy użyciu opryskiwacza Vento 1500 będzie sumą wartości poboru mocy na WOM i oporów przetaczania oraz sprawności ogólnej agregatu na poziomie 8 kw. 168
6 Rys. 5 Całkowity pobór mocy z wałka odbioru mocy opryskiwacza KWH Holland w funkcji obrotów wałka odbioru mocy. Wyniki pomiarów zużycia oleju napędowego podczas zabiegów wykonywanych specjalistycznymi kosiarko-rozdrabniaczami sadowniczymi zestawiono w tabeli 4. Pomiary przeprowadzono w jednakowych warunkach agrotechnicznych. Tabela 4. Jednostkowe zużycie oleju napędowego. Rodzaj maszyny Szerokość Zużycie oleju napędowego [l/ha] robocza [m] Koszenie murawy Ścinanie porzeczek Kosiarko-rozdrabniacz z 1,8 2,65 29,62 poziomymi nożami tnącymi Kosiarka z bębnowym zespołem tnącym 1,5 2,90 32,30 Uzyskane wyniki pokazują, że kosiarko-rozdrabniacze z bębnowym zespołem tnącym wykazują wyższe jednostkowe pobory mocy podczas zabiegów koszenia murawy i rozdrabniania ściętych gałęzi. Jednak różnice te w dużym stopniu zależą od konstrukcji i prędkości obwodowej noży tnących. I tak w przypadku kosiarki ze średnicą sekcji tnącej 125 cm i prędkości obwodowej noży 75 m/s pobór mocy jest o około 40 % niższy, natomiast przy średnicy sekcji 174 cm i prędkości noży 80 m/s jest o 5 % niższy niźli dla kosiarek z bębnowym zespołem tnącym. W przypadku rozdrabniania gałęzi pobory mocy kosiarko-rozdrabniaczy z poziomymi i bębnowymi zespołami roboczymi są zbliżone i uwarunkowanie głównie masą rozdrabnianych gałęzi. Podczas karczowania porzeczki stwierdzono że ścinanie kosiarko-rozdrabniaczami z poziomymi zespołami roboczymi jest efektywniejsze energetycznie, pomierzone pobory macy są o około 40% niższe w stosunku do zapotrzebowania mocy kosiarko rozdrabniaczy z bębnowymi zespołami roboczymi. Zapotrzebowanie mocy podczas likwidacji karp krzewów porzeczki można przyjąć na poziomie od 6 do 10 kw. Bezpośrednie pomiary zużycia paliwa wykazały około 10 % niższe zapotrzebowanie na paliwo w przypadku kosiarkorozdrabniaczy z poziomymi sekcjami tnącymi w stosunku do maszyn z zespołami tnącymi bębnowymi. Opryskiwacz Vento 1500 wymaga ciągnika o mocy silnika powyżej 50 kw, a opryskiwacz 169
7 KWH Holland może współpracować z ciągnikami o mocy od 35 kw. Urządzeni Frost Buster wymaga do współpracy ciągników o mocy co najmniej 50 kw. Wnioski: 1. Stosowanie w sadach kosiarek i kosiarko rozdrabniaczy z poziomymi sekcjami roboczymi o średnicach roboczych poniżej 1,5 m pozwala na obniżenie nakładów energetycznych podczas koszenia traw i rozdrabniania gałęzi. 2. Podczas karczowania plantacji krzewów zabieg ścinania pędów jest bardziej energochłonny od rozdrabniania karp korzeniowych. 3. Specjalistycznie opryskiwacze sadownicze wykazują duże zróżnicowania w zapotrzebowaniu mocy. Należy więc zwrócić uwagę by przy zakupie sprzętu dla gospodarstwa odpowiednio dobrać ciągnik zapewniający wykorzystanie pełnych parametrów pracy opryskiwacza. REFERATY/POSTERY PREZENTOWANE NA KONFERENCJACH SYMPOZJACH KRAJOWYCH 1) Konferencja pt.: Postęp Naukowo-Techniczny i Organizacyjny w Rolnictwie. Tytuł referatu: Ograniczania emisji gazów cieplarnianych do atmosfery w technologiach upraw sadowniczych Autor: P. Wawrzyńczak Miejsce:, Zakopane Termin: KONSULACJE KRAJOWE Dr inż. Jacek Rabcewicz i mgr inż. Paweł Białkowski uczestniczyli w wystawie maszyn rolniczych w tym sadowniczych Agro Show 2011 w Bednarach. Przeprowadzono konsultacje w zakresie prezentowanych nowych ciągników oraz maszyn pod kątem ograniczenia zanieczyszczenia środowiska i ograniczenia zużycia paliw płynnych podczas prac polowych. Uzyskane informacje zostaną wykorzystane do realizacji Zadania 2.1. KONSULTACJE ZAGRANICZNE Kraj, miejscowość i okres pobytu: Turcja, Istambuł, r. (1 osoba). dr Paweł Wawrzyńczak Kierownik zadania 2.1PW Udział w 11 Międzynarodowej Konferencji Mechanizacji i Energii w Rolnictwie (Istambuł - Turcja). Wyjazd miał na celu pozyskanie najnowszych informacji w zakresie ograniczania emisji gazów cieplarnianych w uprawach sadowniczych. Wymierne korzyści wynikające z udziału w konferencji 1. Zapoznano się z najnowszymi badaniami nad obniżeniem zużycia paliw płynnych i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w technologiach upraw sadowniczych, w szczególności dotyczyło to zabiegów ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami, zwalczania chwastów w sadach oraz transportu owoców. Uzyskane informacje wykorzystane zostaną przy realizacji kolejnych etapów badań. 2. Uzyskane informacje związane z doborem ciągników i maszyn stosowanych w zabiegach agrotechnicznych zostaną wykorzystane w kolejnych latach realizacji badań. Dotyczy to właściwego doboru maszyn (opryskiwaczy, kosiarek, chwastowników) oraz optymalnej organizacji transportu (eliminacja pustych przebiegów zestawów transportowych) owoców z sadu. Uzyskane informacje wykorzystane zostaną przy realizacji kolejnych etapów badań. 170
8 3. Wymierne rezultaty realizacji zadania MIERNIK (i) dla zadania: 1/ Liczba gospodarstw sadowniczych objętych monitorowaniem zużycia paliwa i energii. Plan - 4 gospodarstwa. Wykonanie 4 gospodarstwa. Wykaz gospodarstw objętych monitorowaniem podano w podzadaniu 1. 2/ Liczba maszyn (agregatów) objętych pomiarami poboru mocy. Plan 7 maszyn. Wykonanie 7 maszyn. Wykaz maszyn objętych pomiarami podano w podzadaniu 2. 3/ Liczba specjalistycznych maszyn badanych pod kątem obniżenia zużycia paliw płynnych. Plan 2 maszyny. Wykonanie 2 maszyny. Wykaz maszyn podano w tabeli 4. 4/ Liczba publikacji i instrukcji wdrożeniowych związanych z realizacją zadania. Plan 1 publikacja. Wykonanie 1 publikacji. Wawrzyńczak P. Białkowski P. Możliwości ograniczenia zużycia paliw płynnych w sadach. Artykuł w druku w czasopiśmie MPS-Sad. 4. Rola partnerów w realizacji zadania (ze szczególnym uwzględnieniem organów administracji publicznej) W realizacji zaplanowanych zadań prowadzona była współpraca z producentami owoców z województw: łódzkiego i mazowieckiego, którzy umożliwili monitorowanie zużycia paliw oraz wykonanie pomiarów zapotrzebowania mocy na wykonywanie zabiegów koszenia murawy i ochrony roślin. 171
9 Zadanie 2.2. Optymalizacja nawadniania upraw sadowniczych w Polsce z uwzględnieniem przebiegu pogody i zasobów wodnych gleby w głównych rejonach upraw sadowniczych 1. W jakim stopniu planowane cele zostały zrealizowane (podać także w %) Zakres rzeczowy zadania i przyjęte cele zostały zrealizowane zgodnie z harmonogramem. W okresie od roku planowane cele zostały osiągnięte w 100%. 2. Opis wykonania zadania Podzadanie 1. Opracowanie systemu zbierania pomiarowych danych meteorologicznych służących do oceny potrzeb nawadniania roślin. Stworzono aplikację pozwalającą na automatyczne pobieranie danych meteorologicznych z konta serwera stacji meteorologicznej i zapisywanie ich na określonym komputerze PC. Dane te stanowić będą bazę do oceny potrzeb wodnych roślin. Dane pomiarowe z naszych stacji meteorologicznych przekazywane są automatycznie do serwera producenta stacji (Pessl). Dostęp do danych z możliwością wyboru odczytywanych parametrów uzyskiwany jest po zalogowaniu się na stronie producenta i wpisaniu indywidualnego kodu dostępu. Dotychczas brak było możliwości automatycznego regularnego importu danych pomiarowych (naszych stacji meteorologicznych) z serwera producenta stacji na komputer PC, na którym stworzona będzie baza danych meteo. Prace związane z tworzeniem automatycznej bazy danych meteorologicznych składały się z dwu etapów: Pierwszym etapem było powiązanie systemu operacyjnego na komputerze bazowym z danymi przesyłanymi ze stacji meteo i gromadzonymi przez producenta stacji - firmę Pessl. Proces ten polegał na synchronizacji danych pogodowych z systemem operacyjnym. Do tego celu wykorzystano dwa programy. Jednym z nich jest Microsoft.net Framework 3.5 firmy Microsoft. Celem jego platformy programowej jest łączenie odmiennych aplikacji. Posiada on wiele bibliotek umożliwiających współpracę różnych narzędzi programowych. Kompatybilność z językami programowania pozwala nam na płynny przepływ informacji między nimi. W naszym przypadku wykorzystano wersję 3.5 z SP1 pod system operacyjny Windows XP Home Edition. Po zainstalowaniu i uruchomieniu aplikacji można było przejść do instalacji kolejnego programu, który ma za zadanie łączyć się z danymi z konta użytkownika. Wykorzystano tu oprogramowanie PesslSync. Moduły udostępnione przez producenta, a dedykowane pod systemy operacyjne Windows. Program ten jest oparty na interfejsie SOAP (protokół wywołania zdalnego dostępu) zawiera zestaw funkcji umożliwiających odczyt wszystkich danych z konta użytkownika. Pozwala na konfigurację stacji meteo oraz danych pogodowych. Daje dostęp nie tylko do danych pomiarowych, ale także bilansowych. Drugim etapem zadania było zaprogramowanie pobierania interesujących nas danych pogodowych na komputer bazowy. W tym celu wykorzystano kolejną aplikacje dostępną dla użytkowników firmy Pessl o nazwie Trapman Export. Aplikacja ta daje możliwość wyeksportowania danych pogodowych z konta użytkownika do własnego komputera. Pobierane informacje zapisywane są w nowo utworzonych katalogach w formacie xls. Format ten jest ogólnodostępny i obsługiwany przez większość arkuszy kalkulacyjnych. Po uruchomieniu programu i załogowaniu się do konta klienta w interfejsie użytkownika możemy konfigurować pożądane opcje. Mamy tu dostęp do listy stacji i czujników, z których będziemy eksportować dane. W zakładce sezon wybieramy interesujący nas okres pomiarów. Po ustawieniu wszystkich opcji i naciśnięciu klawisza Export tworzone są katalogi z wybranymi danymi pogodowymi. Aby zautomatyzować funkcję eksportu bez codziennego uruchamiania programu Trapman Export pod systemem Windows XP wykorzystano opcję zaplanowane zadania. Aplikacja ta pozwala włączyć program według zaplanowanego 172
10 harmonogramu startu. Wpisując nasze zadanie w dziennik startu możemy ustalić, w jakie dni i o jakiej godzinie ma nastąpić uruchomienie Trapman Expot. W zaplanowanym wcześniej czasie w folderze export zostaną utworzone katalogi z danymi wybranych stacji meteorologicznych. Dzięki wykorzystaniu wyżej wymienionych aplikacji odbywa się automatyczne ściąganie danych i zapisywanie ich na bazowym komputerze PC, z którego będą pobierane do dalszych działań obliczeniowych i prezentacyjnych. Podzadanie 2. Opracowanie zaleceń optymalizacji nawadniania roślin sadowniczych na podstawie kryteriów glebowych, ocena przydatności dla warunków Polski klimatycznych modeli szacowania potrzeb wodnych roślin sadowniczych. Tab. 1. Pomiar średnicy pnia i przyrostów na jabłoni Beni Shogun Warunki Ściółki Średnica pnia [mm] Przyrosty [cm] uprawy wiosna 2010 jesień 2010 jesień 2011 Suma jesień 2010 Suma jesień 2011 Nawadnianie Kontrola 15,58 17,94 22,79 167,73 410,80 Folia szkółkarska 15,97 17,77 24,33 174,20 737,20 Zrębki 15,84 18,55 24,23 194,33 733,13 Kontrola Kontrola 15,62 17,07 21,85 141,73 363,3 Folia szkółkarska 15,81 18,29 23,65 178,00 601,67 Zrębki 16,49 18,84 24,4 183,87 652,20 Doświadczenia polowe 1 Ocena zastosowania ściółek w sadach. Doświadczenie prowadzone jest w Sadzie Pomologicznym w Skierniewicach na jabłoniach odmiany Beni Shogun. Na podstawie uzyskanych wyników i danych literaturowych można stwierdzić, że ściółkowanie gleby podnosi jej żyzność, chroni przed, erozją, utratą wilgotności, czy wahaniami temperatury gleby. Na podstawie uzyskanych wyników można zauważyć, że drzewa rosnące na glebie ściółkowanej charakteryzowały się istotnie wyższym przyrostem średnicy pnia oraz sumaryczną długością przyrostów w porównaniu z kontrolą już w drugim roku trwania doświadczenia. Dodatkowo przeprowadzono doświadczenie szklarniowe, w którym oceniano straty wody z powierzchni nie okrytych i ściółkowanych, w warunkach kontrolowanych. W tym celu skrzynki wypełnione glebą przykryto 5 cm i 10 cm warstwą zrębek (w zależności od wariantu doświadczenia), zalano wodą i ustawiono w szklarni. Następnie raz w tygodniu skrzynki ważono, notując ubytek wagi. Kontrolę stanowiła gleba nie okryta. Obserwacje prowadzono przez okres 7 tygodni. 173
11 % utraty masy Tygodnie suszy I II III IV V VI VII kontrola zrębki 5 cm zrębki 10 cm Rys. 1. Ocena straty wody z powierzchni ściółkowanych. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że w okresie suszy ściółkowanie (zwłaszcza 5 cm warstwą zrębek) znacznie opóźnia i ogranicza straty wody z gleby. Ponadto w trakcie sezonu wegetacyjnego prowadzony jest monitoring zmian wilgotności gleby we wszystkich gospodarstwach, w których zainstalowane są automatyczne stacje meteorologiczne. Prowadzone są również prace laboratoryjne, które pozwolą na określenie optymalnego dla wzrostu roślin poziomu wilgotności gleby w poszczególnych sadach doświadczalnych. Uzyskane dotychczas wyniki wykazują, że obserwacje przebiegu zmian wilgotności gleby, mogą istotnie zredukować ilość wody podawanej w sadach. Podzadanie 3. Ocena przydatności dla warunków Polski klimatycznych modeli szacowania potrzeb wodnych roślin sadowniczych. Prowadzono 3 doświadczenia polowe: 1. Optymalizacja nawadniania roślin jagodowych. (Gospodarstwo Sadownicze SADPOL, Janusz Glinicki, Kondrajec Pański, Gospodarstwo Ogrodnicze Jerzy Wilczewski, Białousy) 2. Optymalizacja nawadniania roślin sadowniczych. (Sad Pomologiczny ISK Skierniewice, Gospodarstwo Sadowniczo Szkółkarskie Tadeusz Pagacz, Biała Rządowa, Gospodarstwo Rolne Andrzej Lis, Zawichost) W kolejnym etapie oceny przydatności dla warunków Polski klimatycznych modeli szacowania potrzeb wodnych prowadzona jest weryfikacja współczynników liczbowych w nich zawartych. W tym celu kontynuowane są obserwacje meteorologiczne (archiwizacja i analiza danych uzyskanych ze stacji meteorologicznych) w wymieniowych gospodarstwach sadowniczych objętych badaniami. Do wyznaczenia ewapotranspiracji referencyjnej badano 4 modele obliczeniowe. 1. FAO 56 Penmana-Monteiha - ET 0 (PM) - wymaga pełnych danych meteo 2. Model Grabarczyka - ET 0 (G) 3. Model Hargreavesa (H) 4. Model Hargreavesa w modyfikacji Droogersa i Allena - ET 0 (HDA) Dla każdego gospodarstwa prowadzony jest również bilans klimatyczny, który ułatwia sadownikowi podjęcie decyzji o nawadnianiu plantacji. 174
12 3. Ocena przydatności korekcyjnych współczynników roślinnych niezbędnych do szacowania ewapotarnspiracji. W 2011 roku założono doświadczenie polowe w celu oceny zużycia wody przez wybrane gatunki roślin sadowniczych (jabłoń, grusza, śliwa, czereśnia, wiśnia, borówka wysoka, truskawka). Wykonywano pomiary zużycia wody przez rośliny, natężenia wymiany gazowej (transpiracja) oraz analizę morfologiczną liści w celu określenia liczby aparatów szparkowych. Tab.1. Natężenie transpiracji oraz liczba aparatów szparkowych na powierzchni liści roślin sadowniczych. grusza jabłoń borówka wiśnia czereśnia śliwa truskawka Natężenie transpiracji (mmol H 2 O m -2 s -1 ) 2,12 2,37 1,33 2,17 1,64 2,33 1,97 Liczba aparatów szparkowych (liczba mm -2 ) 160,69 288,75 290,76 293,78 370,61 411,15 429,28 Po przeprowadzonych pomiarach natężenia wymiany gazowej (transpiracji) poszczególnych gatunków roślin sadowniczych stwierdzono, że z największą intensywnością transpirowały jabłoń, śliwa oraz wiśnia, z najmniejszą borówka wysoka. Doświadczenie będzie kontynuowane w kolejnym roku w celu weryfikacji uzyskanych wyników, jednak już wstępna analiza wskazuje na potrzebę korekty współczynników roślinnych, stosowanych obecnie w modelach szacowania potrzeb wodnych roślin sadowniczych. W celu wyjaśnienia przyczyn różnic w transpiracji pomiędzy gatunkami roślin wykonano pomiary liczby aparatów szparkowych na powierzchni blaszki liściowej. Stwierdzono, że w przypadku niektórych gatunków (śliwa, truskawka), wysoki poziom transpiracji może wynikać z dużej liczby aparatów szparkowych znajdujących się na powierzchni liścia. W dalszym etapie badań zostanie przeprowadzona analiza rozmiarów aparatów szparkowych. REFERATY/POSTERY PREZENTOWANE NA KONFERENCJACH SYMPOZJACH KRAJOWYCH 1) Konferencja pt. Współczesne rolnictwo, ogrodnictwo i leśnictwo innowacyjne badania naukowe Tytuł referatu/posteru: Ocena wpływu siły wzrostu odmiany szlachetnej na architekturę systemu korzeniowego jabłoni w warunkach stresu suszy Autor: Anna Tryngiel-Gać, Waldemar Treder, Krzysztof Klamkowski Organizator: CreativeTime Miejsce: Kraków Termin: REFERATY/POSTERY PREZENTOWANE NA KONFERENCJACH SYMPOZJACH ZAGRANICZNYCH Kraj, miejscowość i okres pobytu: Litwa, Babtai, Institute of Horticulture, Lithuanian Research Centre for Agriculture and Forestry Research Centre for Agriculture and Forestry dr Krzysztof Klamkowski Wykonawca zadania 2.2 PW 175
13 Udział w międzynarodowej konferencji Climate change: agro-and forest systems sustainability. Prezentacja posteru pt. Influence of mulch on rainfall interception in an apple orchard. Wymierne korzyści wynikające z udziału w konferencji: 1. Zapoznanie się z metodami optymalizacji zużycia wody w produkcji ogrodniczej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. 2. Poznanie charakteru zmian klimatycznych zachodzących w krajach Europy Środkowo- Wschodniej (zmiany temperatury oraz wielkości i rozkładu opadów) oraz ich wpływu na produkcję ogrodniczą. 3. Udział w konferencji pozwolił na zapoznanie się z tematyką badawczą prowadzoną w ośrodkach naukowych Europy Środkowo-Wschodniej oraz możliwościami nawiązania dwustronnej współpracy. 3. Wymierne rezultaty realizacji zadania MIERNIK (i) dla zadania: 1/ Liczba systemów zbierania danych meteorologicznych do oceny potrzeb nawadniania. Plan 1 system. Wykonanie 1 system. Opracowano 1 system zbierania danych pomiarowych. Prace związane z tworzeniem automatycznej bazy danych meteorologicznych polegały na powiązaniu systemu operacyjnego na komputerze bazowym z danymi przesyłanymi ze stacji meteo i gromadzonymi przez producenta stacji - firmę PESEL, a następnie zaprogramowanie pobierania interesujących nas danych pogodowych na komputer bazowy. Dzięki wykorzystaniu odpowiednich aplikacji ściąganie danych i zapisywanie ich na bazowym komputerze PC odbywa się automatycznie. 2/ Liczba zaleceń do optymalizacji nawadniania. Plan 1 zalecenie. Wykonanie 1 zalecenie. Zalecenie optymalizacji nawadniania upraw sadowniczych polega na: 1. Stosowaniu efektywnych systemów nawodnieniowych. Do nawadniania upraw sadowniczych zalecamy stosowanie systemów mikro nawadniania systemy kroplowe lub mini zraszanie. W przypadku instalacji kroplowych należy stosować linie kroplujące z emiterami o wydatku 1-2 l/h i rozstawie cm. Minizraszacze stosowane do nawadniania sadów powinny emitować wodę wzdłuż rzędów drzew tak aby nie zwilżać międzyrzędzi. 2. Budowie instalacji nawodnieniowej, która powinna być poprzedzona uzyskaniem pozwolenia na korzystanie z wód powierzchniowych lub gruntowych wg. przepisów Prawa Wodnego. Zaleca się w pierwszej kolejności wykorzystywanie wód powierzchniowych 3. Instalacji nawodnieniowej, która powinna być zaprojektowana według zasad hydrauliki. 4. Do budowy instalacji należy wykorzystywać materiały dobrej jakości a instalacja powinna być wykonana tak aby wyeliminować straty wody podczas transportu. 5. Nawadnianie powinno być prowadzone w oparciu o kryteria klimatyczne i (lub) glebowe W gospodarstwie sadowniczym powinny być prowadzone pomiary wielkości opadów i przebiegu temperatury powietrza. W miarę możliwości zaleca się instalowanie automatycznych stacji meteorologicznych. Na podstawie tych danych wyznaczany jest Klimatyczny Bilans Wodny (KBW). KBW = O ETo O opady, ETo ewapotranspiracja wskaźnikowa 3/ Liczba badanych modeli do szacowania potrzeb wodnych roślin sadowniczych. Plan 3 modele. Wykonanie 4 modele. 176
14 Do wyznaczenia ewapotranspiracji referencyjnej badano następujące modele obliczeniowe. 1. FAO 56 Penmana-Monteiha - ET 0 (PM) - wymaga pełnych danych meteo 2. Model Grabarczyka - ET 0 (G) 3. Model Hargreavesa (H) 4. Model Hargreavesa w modyfikacji Droogersa i Allena - ET 0 (HDA) 4/ Liczba publikacji i instrukcji wdrożeniowych związanych z realizacją zadania. Plan 1 publikacja. Wykonanie 1 publikacja. Klamkowski K., Treder W., Tryngiel-Gać A Influence of mulch on rainfall interception in apple orchard. Scientific Works Of The Institute Of Horticulture, Lithuanian Research Centre For Agriculture And Forestry And Lithuanian University Of Agriculture. Sodininkystė Ir Daržininkystė. 30 (2) Rola partnerów w realizacji zadania (ze szczególnym uwzględnieniem organów administracji publicznej) 1. Współpraca z firmą PESSL w zakresie serwisu stacji meteo i przesyłania danych meteorologicznych do serweru IO. 2. Współpraca z wybranymi gospodarstwami sadowniczymi, w których zainstalowano stacje meteo. W realizacji zaplanowanych zadań istotna była współpraca z 4 sadownikami z województw: łódzkiego, mazowieckiego, świętokrzyskiego, podlaskiego, którzy wyrazili zgodę na zainstalowanie w sadzie stacji meteorologicznych, monitorowanie i lustrację sadów na terenie ich gospodarstw. 177
15 Zadanie 3.1 Monitorowanie i prognozowanie uwarunkowań ekonomicznych produkcji sadowniczej 1. W jakim stopniu planowane cele zostały zrealizowane (podać także w %) Zakres rzeczowy zadania i przyjęte cele zostały zrealizowane zgodnie z harmonogramem. W okresie od roku planowane cele zostały osiągnięte w 100%. 2. Opis wykonania zadania Podzadanie 1. Ocena bieżąca i powiązanie stanu produkcji z wymogami rynku polskiego i Unii Europejskiej. Dokonano analizy stanu potencjału produkcyjnego jabłek, wiśni i truskawek w państwach UE ze szczególnym uwzględnieniem Austrii i Węgier. Oceniano także koszty produkcji tych gatunków i możliwe zmiany ich wysokości i struktury w przyszłości w Polsce i w wybranych krajach UE. Sadownictwo austriackie różni się od polskiego, przede wszystkim 10-krotnie mniejszą skalą produkcji. Poza tym towarowa produkcja owoców w Austrii jest bardziej intensywna niż w Polsce. Austria i Polska należą do tych nielicznych krajów Europy, gdzie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat sadownictwo intensywnie się rozwijało. Powierzchnia towarowej uprawy jabłoni (drzew owocujących) w Austrii w ciągu ostatnich 30 lat zwiększyła się o 55% (z 3905 ha w roku 1982 do 6051 w roku 2010), a powierzchnia uprawy grusz o 85 % (z 215 ha w roku 1982 do 398 ha w roku 2010). Zwiększyła się w tym okresie, także towarowa powierzchnia uprawy pozostałych gatunków sadowniczych z wyjątkiem brzoskwiń i śliw. Zbiory jabłek i gruszek z nasadzeń towarowych zwiększyły się w tym okresie dwukrotnie. W Polsce w tym okresie zbiory jabłek także zwiększyły się około dwukrotnie, osiągając jednak wielkość nie 200 tys. jak w Austrii, lecz powyżej 2 mln ton. Polskie jabłka jednak nie dorównują jeszcze austriackim pod względem jakości. W Austrii niewiele ziemi nadaje się dla nasadzeń sadowniczych. Prawie 75% powierzchni tego kraju, 3,5 krotnie mniejszego od Polski, stanowią tereny górzyste. Jedynie wschodnia jej cześć jest nizinna z ciepłym klimatem, sprzyjającym uprawie drzew owocowych i winorośli. Największym zagłębiem sadowniczym jest położona na płd. wschodzie kraju Styria (ściślej jej wschodnia część i okolice miasta Graz), na którą przypada ponad 65% powierzchni sadów w całej Austrii. W roku 2010 wyprodukowano w tym kraju 237 tys. owoców, z czego 86 % stanowiły owoce ziarnkowe, 9% jagodowe i 5% pestkowe (tab.1). Ciekawostką jest, że około 8% (1033ha) powierzchni upraw sadowniczych stanowi bez czarny. Plony tego krzewu wynosiły 7,2 tony na ha w roku 2010 i 9,2 tony na ha w roku Owoce bzu używane są do produkcji soków, konfitur, marmolady, galaretek, herbaty (kwiatostany), jako naturalny barwnik dla różnych artykułów spożywczych oraz do produkcji wina i winiaku. Jego intensywna technologia uprawy została spopularyzowana przez naukowców Straussa i Nowaka z HBLVA Klosterneuburg. Niewielkie znaczenie gospodarcze ma natomiast towarowa produkcja porzeczek, w całej Austrii zajmuje około 220 ha oraz wiśni -około 30 ha. Produkcja owoców kierowana jest w zasadzie wyłącznie na rynek wewnętrzny. Pomimo to jedynie w przypadku jabłek i śliwek stopień samozaopatrzenia jest bliski 100%, dla czereśni i gruszek wynosił on w ostatnich latach powyżej 80%, dla truskawek 40-50%, a dla brzoskwiń tylko około 20%. 178
16 Tabela 1. Zbiory i powierzchnia uprawy wybranych gatunków owoców w Austrii w latach Zbiory w tonach Powierzchnia upraw owocujących w ha * 2010 Jabłka odmian zimowych Jabłka odmian letnich Gruszki Śliwki Morele Brzoskwinie Czereśnie Truskawki deserowe Maliny Borówki wysokie Orzechy włoskie Bez czarny *-szacunek Źródło: STATISTIC AUSTRIA Co pięć lat przeprowadza się w Austrii statystyczne badanie upraw sadowniczych. Ostatnie takie badanie miało miejsce w roku Jest ono na tyle dokładne, że dla danego gatunku sadowniczego, w każdym z dziewięciu krajów związkowych i w każdym gospodarstwie, obejmuje powierzchnie upraw oraz liczbę drzew i krzewów. W przypadku gdy liczba gospodarstw w którymś z krajów związkowych jest mniejsza od trzech, nie podaje się jej ze względu na możliwość identyfikacji gospodarstwa (ochrona danych osobowych). Zgodnie z badaniem z roku 2007, uprawy sadownicze zajmowały ha, z czego 58,3 % tj ha stanowiła uprawa jabłoni. W dziesięcioleciu liczba gospodarstw sadowniczych w Austrii zmniejszyła się prawie o 20%, z 5141 do Dla porównania w Niemczech w tym okresie liczba gospodarstw sadowniczych spadła o połowę; z 21,6 tys. do 11,5 tys. w Holandii o jedną trzecią z ponad 4,0 tys. do 2,6 tys., a w Polsce o 16%, z około 331 tys. do 276,5 tys. Powierzchnia upraw sadowniczych w Austrii w tym okresie wzrosła z ha do ha, w rezultacie średnia powierzchnia upraw sadowniczych w gospodarstwie wzrosła z 2,32 ha do 2,93 ha. Sukcesywnie w tym okresie rosła także średnia gęstość nasadzeń drzew. Dla jabłoni w roku 2007 wyniosła ona 3070 sztuk/ha, dla grusz 1367 sztuk na ha, dla czereśni 1249 drzew na ha, w przypadku bzu czarnego było to 526 krzewów na 1 ha.. Najczęściej uprawianą odmianą jabłoni jest Golden Delicious, uprawa tego gatunku jabłoni zajmowała blisko 25% powierzchni uprawy odmian zimowych. Na następną odmianę Gala i jej sporty przypadało 19,5 %, na Jonagold i Idared przypadało z kolei po około 11,5%. Spośród odmian letnich najczęściej uprawiano odmianę Summerred, która zajmowała 38% powierzchni uprawy odmian letnich, następnie Early Gold (20%) i Delbarestivale (13%). Sprzedaż owoców wyprodukowanych Austrii zależy od skali ich produkcji. Ponad 60% jabłek i gruszek sprzedawanych jest przez grupy producenckie. W przypadku owoców pestkowych i jagodowych, uprawianych na dużo mniejszą skalę największe znaczenie ma natomiast sprzedaż bezpośrednia, najczęściej z podwórza gospodarstwa lub sklepu farmerskiego (tzw. Hofladen). W ten sposób sprzedaje się prawie 40% owoców pestkowych, podczas gdy 179
17 poprzez grupy producenckie około 20%. Jeszcze większe znaczenie sprzedaż bezpośrednia ma w przypadku owoców jagodowych, tu ponad 50% owoców sprzedaje się na farmach lub w sklepach farmerskich. Na Węgrzech w przeciwieństwie do Polski produkcja owoców ma coraz mniejsze znaczenie gospodarcze. Węgry przez wiele lat były krajem o największej produkcji jabłek na świecie w przeliczeniu na jednego obywatela. Jednakże urynkowienie gospodarki i integracja z UE diametralnie zmieniły ekonomiczne uwarunkowania w produkcji owoców tego kraju, powodując znaczny spadek opłacalności produkcji, przy braku możliwości efektywnych inwestycji po 2004 roku. Wzrost kosztów zwłaszcza siły roboczej, środków ochrony oraz oleju napędowego, przy niższych niż w krajach starej unii dotacjach, sprzyja marginalizacji produkcji. Obecnie uprawa owoców prowadzona jest na obszarze około 100 tys. hektarów w 59 tys. gospodarstw. Natomiast średnia roczna produkcja oscyluje w granicach tys. ton owoców. Jest więc nieomal 2 razy mniejsza niż w latach kiedy na Węgrzech zbierano średnio 1,56 mln ton. Na spadek opłacalności bardzo duży wpływ mają niekorzystne uwarunkowania klimatyczne w ostatnich latach. Niewystarczające opady powodują suszę i stepowienie ziemi, gdyż nawadnianie w większości przypadków jest zaniechane z powodu niskich cen owoców i wysokich kosztów wody. Niekorzystne zjawiska w produkcji pogłębia deficyt siły roboczej z uwagi na emigrację zarobkową i duży udział w handlu żywnością sieci które zaopatrują się w owoce w innych krajach. Podzadanie 2. Analiza kosztów produkcji jabłek, wiśni i truskawek z uwzględnieniem oddziaływania wymogów bezpieczeństwa żywności określonych standardami i ochroną środowiska. W 2011 roku bezpośrednie koszty produkcji jabłek, wiśni i truskawek oraz wiśni wzrosły w stosunku do roku ubiegłego średnio o 8,8%. Bezpośrednie koszty produkcji truskawek dla przetwórstwa wynosiły zł/ha i wzrosły W stosunku do roku ubiegłego o 6,5% (rys.1). Ponad 58% (8168 zł/ha) tych kosztów przypadało na koszty zbioru owoców przy średnim plonie 9,8 tony/ha. W przypadku truskawek deserowych, okrywanych włókniną i folią perforowaną bezpośrednie koszty produkcji były ponad dwukrotnie wyższe, na co składał się koszt słomy, włókniny i stosowanych własnych opakowań. Liczba zabiegów ochrony w zależności od gospodarstwa wahała się od 5 do
18 zł/ha Zwalczanie chwastów Zwalczanie chorób i szkodników Nawożenie Zbiór Rys. 1 Koszty bezpośrednie polowej produkcji truskawek (bez osłon) w 2011r. w zł/ha Bezpośrednie koszty produkcji wiśni w roku wynosiły 9907 zł/ha i w stosunku do roku ubiegłego wzrosły o 10,3%.Najwiekszą pozycję w kosztach bezpośrednich (45,2%) stanowiły koszty zbioru w kwocie 4476zł/ha. Na koszty ochrony przypadało 2879 zł co stanowiło 29,1 % kosztów bezpośrednich. (rys.2) Obciążenia dla środowiska były o 50% mniejsze niż w przypadku jabłek, ponieważ na wiśniach stosowano mniej zabiegów ochrony (średnio 13-14) zł/ha Zwalczanie chwastów Zwalczanie chorób i szkodników Koszenie trawy Cięcie drzew Nawożenie Zbiór Rys.2 Koszty bezpośrednie produkcji wiśni w 2011r. w zł/ha Dla jabłek deserowych wynosiły zł /ha, z czego około 44% (4814zł/ha) przypadało na koszty ochrony tzn. koszt pestycydów, koszty pracy ludzi i maszyn przy zabiegach (rys 3.). W badanych gospodarstwach koszty te były o 35 % wyższe niż średnio dla lat ubiegłych, co wiąże się z dużą ilością opadów w roku 2011 i koniecznością wykonywania dodatkowych 181
19 zabiegów, głównie przeciwko parchowi jabłoni. Z tego powodu wzrosły obciążenia środowiska naturalnego. Przy liczbie zabiegów od 15 do 25 w badanych gospodarstwach na 1 ha sadu jabłoniowego wyemitowano około kg fungicydów i insektycydów. Do tego dodać należy około 20 kg herbicydów, których także używano więcej z racji większej ilości opadów zł/ha Zwalczanie chwastów Zwalczanie chorób i szkodników Koszenie trawy Cięcie drzew Nawożenie Zbiór Rys.3 Koszty bezpośrednie produkcji jabłek w 2011r. w zł/ha Po uwzględnieniu kosztów amortyzacji nasadzeń kosztów pośrednich oraz podatków ubezpieczeń obliczono dochód czysty netto na 1 ha (tab.1). Najbardziej opłacalna uprawą była produkcja truskawek dla przetwórstwa, która przynosiła około 16 tys. zł dochodu czystego z ha. Największą produkcję towarową (52440 zł/ha) osiągano w przypadku truskawek deserowych okrywanych włókniną, wysokie koszty powodowały jednak niską opłacalność uprawy, stosunek produkcji do kosztów, czyli wskaźnik opłacalność wyniósł w tym przypadku 109,5%. Bardziej opłacalna była produkcja jabłek gdzie wskaźnik opłacalności (przy sprzedaży do końca grudnia) wyniósł 123,6%. Badane gospodarstwa znacznie różniły się pod względem zużycia wody i energii. Największe zużycie wody miało miejsce w gospodarstwach z produkcją truskawek z racji znacznego udziału powierzchni nawadnianych, wynosiło średnio 417 m 3 na 1 ha uprawy truskawek. W gospodarstwach produkcją jabłek zużycie wody wynosiło średnio 231 m 3 na 1 ha uprawy jabłoni, a w gospodarstwach z produkcją wiśni jedynie około 20 m 3 na 1 ha uprawy, ale tu nie stosowano nawadniania. Ogólnie w roku 2011 zużycie wody, w opinii sadowników, było mniejsze niż w latach z racji dużej ilości opadów w okresie wegetacyjnym. Według producentów zmniejszenie ilości zużywanej do nawadniania wody, możliwe będzie po wprowadzeniu systemów pomiarowych do określania dawek wody niezbędnych dla danej uprawy. We wszystkich gospodarstwach stosowano kropelkowy system nawadniania, a dawki wody ustalano na podstawie własnego doświadczenia i danych z literatury. Poza nawadnianiem najwięcej wody zużywano przy zabiegach ochrony, średnio od 7,5 m 3 na 1 ha w uprawie wiśni do średnio 15,6 m 3 /ha w uprawie jabłoni. Dużo problemów stwarzała niska jakość wody do zabiegów ochrony, co w więcej niż połowie badanych gospodarstw nie pozwalało na obniżanie ilości zużywanej wody poprzez zwiększanie stężenia 182
20 środka ochrony. Według właścicieli ankietowanych gospodarstw woda stosowana do oprysków z reguły zawierała zbyt dużo jonów wapnia i żelaza. Poprawa jakości wody przyczyni się do zmniejszenia jej zużycia przy zabiegach ochrony. Zużycie energii w badanych gospodarstwach wynosiło średnio około 12,5 Gj na 1 ha upraw sadowniczych. Najmniejsze było w grupie gospodarstw nie posiadających chłodni na owoce gdzie wynosiło średnio 5,6 GJ na 1 ha upraw sadowniczych. W grupie gospodarstw z chłodniami na owoce, w zależności od wielkości chłodni i jej długości okresu wykorzystania w ciągu roku wynosiło od 10,2 GJ do 35 GJ na 1 ha upraw sadowniczych. Nie jest to zużycie zbyt duże w porównaniu do gospodarstw sadowniczych w innych krajach UE. W Niemczech i Holandii jest ono 3 do 5 krotnie większe z racji większego wyposażenia gospodarstw w chłodnie. Według danych EUROSTATU dla ogółu gospodarstw rolnych w Holandii wynosiło ono około 80 GJ/ha, w Belgii około 30 GJ/ha, a średnio dla państw UE około 8 GJ/ha. Tabela 1. Koszty i opłacalność produkcji jabłek, wiśni i truskawek w roku 2011 w Polsce. Wyszczególnienie Truskawki dla Truskawki przetwórstwa deserowe Wiśnie Jabłka (włóknina) Plony w t/ha 9,80 9,50 7,20 18,75 Średnia cena w zł/kg 3,90 5,52 2,51 1,31 Produkcja towarowa w zł/ha Koszty bezpośrednie produkcji ( zł/ha) Rata amortyzacyjna (zł/ha) Koszty pośrednie i inne (zł/ha) Całkowite koszty produkcji (zł/ha) Dochód czysty netto (zł/ha) Wskaźnik opłacalności (%) 169,7 109,5 118,3 123,6 KONSULATCJE ZAGRANICZNE Kraj, miejscowość i okres pobytu: Węgry Fertod Austria Klosterneuburg Bundeslehranstalt, Osoby uczestniczące: dr Krzysztof Zmarlicki Kierownik zadania 3.1, dr Piotr Brzozowski Wykonawca zadania 3.1 Służbowy wyjazd zagraniczny obejmował wymianę doświadczeń oraz konsultacje w zakresie monitorowania i prognozowania uwarunkowań ekonomicznych produkcji sadowniczej na Węgrzech i w Austrii. Węgry konsultacje prowadzono w dniach z Dr. Dénes Ferenc ügyvezető igazgató ze Stacji doświadczalnej Fertődi Gyümölcstermesztési Kutató- Fejlesző Intézet Nonprofit Kft.9435 Sarród, Kossuth utca 57. Zapoznano się z wpływem przemian własnościowych, jak również dopłatami do rolnictwa w ramach PHARE SAPARD oraz efektami akcesji do UE na ekonomikę produkcji sadowniczej na Węgrzech. W ocenie dr Denes a opłacalność produkcji owoców na Węgrzech uległa drastycznemu spadkowi z chwilą wejścia do UE. Wielokrotnie niższe dopłaty, w ramach subwencjonowania rolnictwa UE, do produkcji na Węgrzech w stosunku do sąsiedniej Austrii oraz innych krajów powodują, że produkcja owoców przy pełnym rachunku ekonomicznym jest nieopłacalna. Zwłaszcza, że coraz więcej ziemi jest dzierżawionych przez rolników z Austrii. Konkurencyjną w stosunku do rolnictwa, w tym produkcji owoców, staje się w ostatnim okresie agroturystyka. Z rolnictwa następuje odpływ pracowników do innych gałęzi oraz do Austrii i Niemiec. 183
21 Austria konsultacje prowadzono z prof. Haraldem Lindnerem oraz z mgr Eva- Maria Gantar w kompleksie uczelniano doświadczalnym Die Höhere Bundeslehranstalt und das Bundesamt für Wein- und Obstbau in Klosterneuburg umiejscowionym w obszarze administracyjnym Wiednia. Zakres działalności jednostki obejmuje sadownictwo, uprawę winorośli oraz produkcję wina i przetworów owocowych. Model gospodarstw sadowniczych jest zbliżony do przeciętnego gospodarstwa sadowniczego w Polsce z wyjątkiem systemu dystrybucji owoców. W ocenie prof. Lindnera w Austrii dochodowość produkcji podstawowych gatunków owoców, z uwagi na bardzo wysokie koszty pracy, bez dopłat unijnych nie miałaby ekonomicznego uzasadnienia. Inaczej jest w przypadku mniej znanych gatunków sadowniczych gdzie zmechanizowano zbiór owoców. Coraz większego znaczenia nabierają w Austrii bez czarny, pigwa, rokitnik kasztan jadalny oraz jarzębina. Uzgodniono warunki przyszłej współpracy i wymiany informacji pomiędzy jednostkami z Węgier i Austrii. 3. Wymierne rezultaty realizacji zadania MIERNIK (i) dla zadania: 1/ Liczba analiz związanych z oceną powiązania stanu produkcji sadowniczej z wymogami rynku krajowego i UE Plan 1 analiza. Wykonanie 1 analiza. Wykonano analizę porównawczą pt. Ocena powiązania produkcji sadowniczej z wymogami rynku krajowego i UE. 2/ Liczba analiz kosztów produkcji jabłek, wiśni i truskawek. Plan -3 analizy. Wykonanie - 3 analizy. Wykonano następujące analizy: 1/ analiza kosztów produkcji jabłek 2/ analiza kosztów produkcji wiśni 3/ Analiza kosztów produkcji truskawek 3/ Liczba publikacji i instrukcji wdrożeniowych związanych z realizacją zadania. Plan 1 publikacja. Wykonanie 1 publikacja. Zmarlicki K., Brzozowski P Ceny środków ochrony roślin a koszty produkcji. Sad Nowoczesny 4/2011, s Rola partnerów w realizacji zadania (ze szczególnym uwzględnieniem organów administracji publicznej) Prowadzona była współpraca z Rynkami Hurtowymi w tym: warszawki rynek hurtowy w Broniszach, wielkopolski we Franowie, lubelski w Elizówce oraz rynek sandomierski. Analizowano koszty produkcji jabłek, wiśni i truskawek w oparciu o dane z Ośrodków Doradztwa Rolniczego i aktualne badania własne. Przy ocenie wykorzystania środków produkcji i tendencji rozwojowych gospodarstw sadowniczych współpracowano z Instytutem Ekonomiki i Gospodarki Żywnościowej PIB w Warszawie. Prowadzono współpracę z : AMI Service, Główny Urząd Statystyczny, Niemiecki Urząd Statystyczny, Holenderski Urząd Statystyczny, Austriacki Urząd Statystyczny oraz wykorzystano dane pochodzące z FAOSTAT, EUROSTAT. 184
22 Zadanie 3.2. Monitorowanie i prognozowanie uwarunkowań ekonomicznych produkcji roślin ozdobnych 1. W jakim stopniu planowane cele zostały zrealizowane (podać także w %) Zakres rzeczowy zadania i przyjęte cele zostały zrealizowane zgodnie z harmonogramem. W okresie od roku planowane cele zostały osiągnięte w 100%. 2. Opis wykonania zadania Podzadanie 1. Ocena bieżąca i powiązanie stanu produkcji roślin ozdobnych z wymogami rynku krajowego i Uni Europejskiej. Produkcja roślin ozdobnych w Polsce jest obecnie bardzo ważnym działem rolnictwa. Sektor produkcji kwiaciarskiej w Polsce jest w bardzo niewielkim stopniu objęty informacją statystyczną, a i te dostępne dane są także obciążone nieraz dużymi błędami, stąd istnieje potrzeba prowadzania badań i monitoringu produkcji oraz zmian jakie zachodzą w tej dziedzinie. Szczególnie po roku 2004, kiedy Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, a więc także członkiem globalnego rynku. Produkcja roślin ozdobnych w Polsce zajmowała w 2007 roku około 10 tys. ha i nadal w niektórych działach rozwija się dynamicznie (szkółkarskie rośliny ozdobne, produkcja roślin rabatowych, bylin oraz kwiatów ciętych), zajmując w 2011 areał 11 tys. ha. Warunki klimatyczne, a w szczególności czynniki termiczno solarne, mają kluczowe znaczenie w rozwoju produkcji kwiatów ciętych pod osłonami. Produkcja w szklarniach lub zblokowanych tunelach wymaga ogrzewania, a w Polsce warunki zimą są zdecydowanie mniej korzystne niż w zachodniej i południowej Europie. Tylko z uwagi na wyższe temperatury nakłady na energię w Holandii są nawet o 40% niższe niż w Polsce. W sytuacji szybszego wzrostu cen nośników energii w stosunku do cen kwiatów holenderscy producenci kwiatów stosując nowoczesne rozwiązania techniczne zmniejszyli zużycie opału na jednostkę powierzchni o około 1/3. W Polsce z uwagi na przestarzałe budownictwo szklarniowe dostosowywanie do nowych warunków gospodarowania trwa dłużej. Dopiero po 2000 roku widać dużo bardziej dynamiczne zmiany w technologii szklarniowej, możliwe również dzięki doinwestowaniu gospodarstw ze środków przedakcesyjnych (SAPARD) oraz środków unijnych Sektorowy Program Operacyjny oraz Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach, których wspiera się inwestycje w gospodarstwach, tworzenie grup producenckich, ułatwia start młodym rolnikom. Programy te kontynuowane są w latach W Polsce uprawa kwiatów ciętych w okresie zimowym, gdzie potrzebne są duże nakłady na ogrzewanie będzie coraz trudniejsza zawłaszcza tych gatunków, których cena jednostkowa transportu jest relatywnie niska. W tej sytuacji import z krajów południowych Europy lub nawet Afryki czy Ameryki Południowej będzie wysoce konkurencyjny. Producenci tych roślin zostaną zmuszeni do ukierunkowania produkcji na inne grupy roślin o wyższych kosztach transportu lub źle zanoszące transport na duże odległości. Zjawisko dynamicznego wzrostu płac w rolnictwie po wstąpieniu Polski w struktury UE powoduje, iż koszty produkcji wzrastają, a przewaga w zakresie taniej siły roboczej nad producentami z krajów tzw. Starej Unii wyraźnie zmalała. W Holandii w latach nastąpił spadek upraw kwiatów pod osłonami o około 1000 ha. Wzrosła w tym czasie powierzchnia upraw warzyw, a szczególności pomidorów i papryki. Z kwiatów uprawianych w szklarniach na znaczeniu straciły róże, których areał zmniejszył się w tym czasie o około 420 ha, dalej chryzantemy spadek powierzchni upraw o 270 ha (Ryc. 1). Wzrosła natomiast powierzchnia upraw 185
Adam Maciak Marta Kuśmierczyk MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA NA CELE ERGETYCZNE BIOMASY ODPADOWEJ Z PRODUKCJI I PRZETWÓRSTWA OWOCÓW
Adam Maciak Marta Kuśmierczyk MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA NA CELE ERGETYCZNE BIOMASY ODPADOWEJ Z PRODUKCJI I PRZETWÓRSTWA OWOCÓW Warszawa 13 14 września 2016 Sady to plantacje drzew owocowych, krzewów owocowych
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI OGRANICZENIA ZUŻYCIA PALIW
Zakład Agroinżynierii Pracownia Techniki Ogrodniczej MOŻLIWOŚCI OGRANICZENIA ZUŻYCIA PALIW PŁYNNYCH W SADACH Autorzy: mgr Paweł Białkowski dr Jacek Rabcewicz dr Paweł Konopacki Autorzy zdjęć: mgr Paweł
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNA OCENA PRODUKCJI JABŁEK W WYBRANYM GOSPODARSTWIE SADOWNICZYM
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2008 Józef Kowalczuk, Robert Podgajny Katedra Maszyn i Urządzeń Ogrodniczych Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie EKONOMICZNA OCENA PRODUKCJI JABŁEK W WYBRANYM GOSPODARSTWIE
Bardziej szczegółowoGospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej
Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Mgr Jolanta Sobierajewska Warszawa, 28 wrzesień 212 r 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoNr Informacja. Przewidywana produkcja głównych upraw rolniczych i ogrodniczych w 2004 r. KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Przewidywana produkcja głównych upraw rolniczych i ogrodniczych w 2004 r. Wrzesień 2004 Dorota Stankiewicz Informacja
Bardziej szczegółowoInstytut Ogrodnictwa
Instytut Ogrodnictwa Analiza wpływu zwiększającej się wymiany towarowej produktów sadowniczych na rynkach światowych, przy bieżącym poziomie kosztów, na produkcję sadowniczą w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem
Bardziej szczegółowoSkutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowoCena ziemniaków - czy utrzyma się na niskim poziomie?
.pl https://www..pl Cena ziemniaków - czy utrzyma się na niskim poziomie? Autor: Ewa Ploplis Data: 12 grudnia 2017 Jaka może być cena ziemniaków na krajowym rynku w najbliższych miesiącach? Jakich cen
Bardziej szczegółowoRYNEK WYBRANYCH NARZĘDZI I MASZYN ROLNICZYCH DO PRODUKCJI ROŚLINNEJ W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 1/2009 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK WYBRANYCH NARZĘDZI I MASZYN ROLNICZYCH DO PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoRolnictwo w Polsce. Kołaczkowska Adrianna 2a
Rolnictwo w Polsce Kołaczkowska Adrianna 2a Rolnictwo Jest jednym z głównych działów gospodarki, jego głównym zadaniem jest dostarczanie płodów rolnych odbiorcom na danym terenie. Przedmiotem rolnictwa
Bardziej szczegółowoKalkulacje rolnicze. Uprawy polowe
.pl https://www..pl Kalkulacje rolnicze. Uprawy polowe Autor: Maria Czarniakowska Data: 20 stycznia 2016 Kalkulacje rolnicze są podstawowym narzędziem rachunku ekonomicznego, które pozwalają na określenie
Bardziej szczegółowood 1 kwietnia do 31 maja 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoEfekty mechanicznego cięcia drzew jabłoni i śliwy a termin wykonania zabiegu
Konferencja Upowszechnieniowo-Wdrożeniowa Nauka-Praktyce. Skierniewice, 24 listopada 2017 r. Efekty mechanicznego cięcia drzew jabłoni i śliwy a termin wykonania zabiegu Halina Morgaś, dr Program Wieloletni
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowoWarszawa,20.06.2005 r.
B A D A N I E P R O D U K C J I R O Ś L I N N E J PRODUKCJA OGRODNICZA. BADANIE SADÓW 1) Warszawa,20.06.2005 r. Uogólnione wyniki reprezentacyjnego badania sadów w gospodarstwach indywidualnych uzupełnione
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoOwoce jagodowe - jakie będą ceny w najbliższym czasie?
https://www. Owoce jagodowe - jakie będą ceny w najbliższym czasie? Autor: Ewa Ploplis Data: 9 września 2017 Z powodu wiosennych przymrozków w br. w Polsce zbiory owoców jagodowych były mniejsze, a także
Bardziej szczegółowoKoszty eksploatacji maszyn rolniczych
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie 89-1 Minikowo tel. 5 386 7 00, 5 386 7 7 e-mail: sekretariat@kpodr.pl www.kpodr.pl 16 Koszty eksploatacji maszyn rolniczych Minikowo, 016 1 Autor:
Bardziej szczegółowoINFORMACJA na temat perspektyw polsko kaliningradzkiej współpracy w sektorze rolno - spożywczym 2014-07-18 10:12:29
INFORMACJA na temat perspektyw polsko kaliningradzkiej współpracy w sektorze rolno - spożywczym 2014-07-18 10:12:29 2 INFORMACJA na temat perspektyw polsko kaliningradzkiej współpracy w sektorze rolno
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowo1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
1 UWAGI ANALITYCZNE 1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. w województwie łódzkim było 209,4 tys. gospodarstw
Bardziej szczegółowoAnaliza problemu opłacalności produkcji ekologicznej truskawek
Rozdział 9 Analiza problemu opłacalności produkcji ekologicznej truskawek W poprzednich rozdziałach przedstawiłem wiele czynników, które wpływają lub mogą wpłynąć na wysokość ponoszonych kosztów i opłacalność
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa Warszawa, 31. 10. 2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS PRODUKCJA OGRODNICZA. BADANIE SADÓW 1) w 2012 R. W 2012 r. zostało przeprowadzone w Polsce
Bardziej szczegółowoInstytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Bardziej szczegółowoPrognoza ceny malin 2017 r.
.pl https://www..pl Prognoza ceny malin 2017 r. Autor: Ewa Ploplis Data: 13 lipca 2017 Większa powierzchnia nasadzeń malin, mniejsze zbiory, duże zainteresowanie rynku zagranicznego tym owocem. Jaka jest
Bardziej szczegółowoRYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Bardziej szczegółowoDuży eksport cukru będzie konieczny. A jak ceny zbytu?
.pl https://www..pl Duży eksport cukru będzie konieczny. A jak ceny zbytu? Autor: Ewa Ploplis Data: 6 czerwca 2017 Zbiory buraków cukrowych w kraju będą w 2017 r. na wyższym poziomie niż przed rokiem.
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2018; okres: 03 (11.IV - 10.VI) IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski
Bardziej szczegółowoPorównanie wyników produkcyjnych gospodarstw w zależności od klas wielkości ekonomicznej
Porównanie wyników produkcyjnych gospodarstw w zależności od klas wielkości ekonomicznej Krystyna Maciejak Dz. Ekonomiki i zarządzania gospodarstwem rolnym 18.10.2017 r. FADN to europejski system zbierania
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia
Bardziej szczegółowoWiadomości wprowadzające.
- Wymagania edukacyjne z warzywnictwa. Wiadomości wprowadzające. znajomość różnych gatunków warzyw umiejętność rozróżniania podstawowych gatunków warzyw znajomość rodzajów produkcji warzywnej znajomość
Bardziej szczegółowoTest dwustopniowy do hasła programowego Szczegółowa uprawa roślin sadowniczych
Test dwustopniowy do hasła programowego Szczegółowa uprawa roślin sadowniczych Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: zadania 1 14 są z poziomu podstawowego, zadania 15 20 są z poziomu
Bardziej szczegółowoCena agrestu - jaka jest i jakiej można się spodziewać?
.pl https://www..pl Cena agrestu - jaka jest i jakiej można się spodziewać? Autor: Ewa Ploplis Data: 10 września 2017 Pomimo dobrze rozpoczętego bieżącego sezonu, w dalszym okresie skupu cena agrestu obniżyła
Bardziej szczegółowoProblemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2007
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2007 Jan Pawlak Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie NAKŁADY I KOSZTY ENERGII W ROLNICTWIE
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer
Bardziej szczegółowoSadownictwo w Polsce musi być dobrze zorganizowane
https://www. Sadownictwo w Polsce musi być dobrze zorganizowane Autor: Tomasz Kodłubański Data: 11 marca 2018 Sadownictwo w Polsce musi być dobrze zorganizowane, aby polskie jabłka były znane na świecie.
Bardziej szczegółowoOcena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne
Ocena możliwości rozwoju upraw wieloletnich na cele energetyczne dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Przeciwdziałanie zmianom
Bardziej szczegółowoROLNIKU, CZY CHCIAŁBYŚ ROZPOCZĄĆ UPRAWĘ EKOLOGICZNYCH WARZYW? ZGŁOŚ SIĘ DO UDZIAŁU W PROJEKCIE GO AGRI BIO I WEŹ DOFINANSOWANIE!
ROLNIKU, CZY CHCIAŁBYŚ ROZPOCZĄĆ UPRAWĘ EKOLOGICZNYCH WARZYW? ZGŁOŚ SIĘ DO UDZIAŁU W PROJEKCIE GO AGRI BIO I WEŹ DOFINANSOWANIE! Projekt jest realizowany jest przez Społeczny Instytut Ekologiczny, a finansowanie
Bardziej szczegółowoWSTĘPNY SZACUNEK GŁÓWNYCH ZIEMIOPŁODÓW ROLNYCH I OGRODNICZYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
1/ WSTĘPNY SZACUNEK GŁÓWNYCH ZIEMIOPŁODÓW ROLNYCH I OGRODNICZYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 93-176 Łódź ul. Suwalska 29 tel. 42 6839-100, 6839-101 URZĄD STATYSTYCZNY W ŁODZI Informacja sygnalna http://www.stat.gov.pl/urzedy/lodz/index.htm
Bardziej szczegółowoZachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Bardziej szczegółowoILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE PARKU CIĄGNIKOWEGO
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2008 Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wstęp ILOŚCIOWE I JAKOŚCIOWE ZMIANY W STANIE
Bardziej szczegółowoWpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoArtur Łączyński Departament Rolnictwa GUS
Artur Łączyński Departament Rolnictwa GUS Plan wystąpienia Czynniki pływające na rolnictwo polskie od roku 2002 Gospodarstwa rolne Użytkowanie gruntów Powierzchnia zasiewów Zwierzęta gospodarskie Maszyny
Bardziej szczegółowoZjawiska występujące w rolnictwie unijnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2004 roku i wnioski na przyszłość
Zjawiska występujące w rolnictwie unijnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2004 roku i wnioski na przyszłość Prof. dr hab. Wojciech Józwiak Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Suchedniów 10-12 czerwca
Bardziej szczegółowoInstytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy. Wojciech Ziętara, Wojciech Józwiak, Zofia Mirkowska
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Rola dużych gospodarstw rolnych we wzroście produktywności pracy rolnictwa polskiego na tle sytuacji w innych w wybranych
Bardziej szczegółowoWielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce
Wielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce Konferencja Międzynarodowa pt. Gospodarstwa industrialne versus drobnotowarowe konkurenci czy partnerzy IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoCONDIT. Środek poprawiający właściwości gleby. Plan oferty. Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o.
Środek poprawiający właściwości gleby Zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym pod numerem NE/115/2009 Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o., ul. Fabryczna
Bardziej szczegółowoOPŁACALNOŚĆ UŻYTKOWANIA MASZYN NABYTYCH Z DOTACJĄ
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 3/2008 Aleksander Muzalewski Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie OPŁACALNOŚĆ UŻYTKOWANIA MASZYN NABYTYCH Z OTACJĄ Streszczenie Opracowano
Bardziej szczegółowoKoncepcja rozdrabniacza karp korzeniowych do rewitalizacji upraw roślin energetycznych
Konferencja Naukowa z okazji 200-lecia SGGW PROBLEMY GOSPODARKI ENERGIĄ I ŚRODOWISKIEM W ROLNICTWIE, LEŚNICTWIE I PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM WARSZAWA, 13-14 września 2016 r. Paweł Tylek, Józef Walczyk, Tadeusz
Bardziej szczegółowoKOSZTY PRODUKCJI ROŚLINNEJ PRZY WYKONYWANIU PRAC CIĄGNIKIEM ZAKUPIONYM W RAMACH PROGRAMU SAPARD
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2006 Jacek Skudlarski Katedra Organizacji i Inżynierii Produkcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie KOSZTY PRODUKCJI ROŚLINNEJ PRZY WYKONYWANIU PRAC CIĄGNIKIEM
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Od Autora...11
SPIS TREŚCI Od Autora...11 CZĘŚĆ OGÓLNA Wprowadzenie...13 Produkcja, rynek owoców i ich spożycie w Polsce...15 Wymagania przyrodnicze roślin sadowniczych...19 Wymagania drzew karłowych, półkarłowych i
Bardziej szczegółowoWIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH
WIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Dariusz Kwaśniewski Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki Uniwersytet Rolniczy w Krakowie XX Konferencja Naukowa POSTĘP
Bardziej szczegółowozawód: technik rolnik przykładowe rozwiązanie zadania
Przykładowe rozwiązanie zadania praktycznego z informatora TYTUŁ Projekt nawożenia NPK pszenicy ozimej odmiany Pegassos opracowany na podstawie dokumentacji gospodarstwa rolnego Dane do projektu: Warunki
Bardziej szczegółowoCena jabłek - jakiej można się podziewać?
.pl https://www..pl Cena jabłek - jakiej można się podziewać? Autor: Ewa Ploplis Data: 21 września 2017 W bieżącym sezonie będzie utrzymywać się wyższa cena jabłek w wyniku mniejszych zbiorów. To będzie
Bardziej szczegółowoRynek ziemniaka w Polsce. Co przyniesie 2019 rok?
https://www. Rynek ziemniaka w Polsce. Co przyniesie 2019 rok? Autor: Agata Piechota Data: 1 marca 2019 Ubiegły rok upłynął pod znakiem protestów rolników. Problemy dotknęły m.in. polski rynek ziemniaka.
Bardziej szczegółowoRzepakowe żniwa jakie plony kalkulowali doradcy z ODR
https://www. Rzepakowe żniwa jakie plony kalkulowali doradcy z ODR Autor: Tadeusz Śmigielski Data: 21 lipca 2019 Rzepakowe żniwa jeszcze trwają. Wahające się ceny skupu niepokoją plantatorów. Wygląda na
Bardziej szczegółowoINTENSYWNOŚĆ PRODUKCJI A WYPOSAŻENIE I WYKORZYSTANIE WYBRANYCH TECHNICZNYCH ŚRODKÓW PRODUKCJI W GOSPODARSTWACH SADOWNICZYCH
Inżynieria Rolnicza 10(108)/2008 INTENSYWNOŚĆ PRODUKCJI A WYPOSAŻENIE I WYKORZYSTANIE WYBRANYCH TECHNICZNYCH ŚRODKÓW PRODUKCJI W GOSPODARSTWACH SADOWNICZYCH Zbigniew Kowalczyk Katedra Inżynierii Rolniczej
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. Technika rolnicza R.C2
KARTA PRZEDMIOTU 1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu i kod (wg planu studiów): Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Forma studiów: Obszar kształcenia: Koordynator przedmiotu: Prowadzący
Bardziej szczegółowoPRAKTYKA ZAWODOWA Przewodnik metodyczny dla studentów III roku studiów niestacjonarnych Kierunek: Ogrodnictwo
Student. Nazwisko i imię ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE WYDZIAŁ KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA I ROLNICTWA Dorota Jadczak Henryk Czyż PRAKTYKA ZAWODOWA Przewodnik metodyczny dla studentów
Bardziej szczegółowoZ.P.H.U. EXPORT - IMPORT JANUSZ LISICKI Producent maszyn rolniczych i sadowniczych KATALOG MASZYN.
Z.P.H.U. EXPORT - IMPORT JANUSZ LISICKI Producent maszyn rolniczych i sadowniczych KATALOG MASZYN www.lisickirawa.pl biuro@lisickirawa.pl Kosiarki rotacyjne 1,65m i 1,35 m Glebogryzarka polowa zawieszana
Bardziej szczegółowoZimna wiosna dała plantatorom po kieszeni
https://www. Zimna wiosna dała plantatorom po kieszeni Autor: Ewa Ploplis Data: 27 maja 2017 Uprawy ozime przezimowały w bieżącym roku zdecydowanie lepiej niż w ubiegłym, bez większych strat. Stan większości
Bardziej szczegółowoOpatowskie rolnictwem stoi
Opatowskie rolnictwem stoi Powierzchnia powiatu opatowskiego liczy 91151 ha i swoim zasięgiem obejmuje 8 gmin: Baćkowice, Iwaniska, Lipnik, Opatów, Ożarów, Sadowie, Tarłów, Wojciechowice. Są to gminy typowo
Bardziej szczegółowoNIEWIELKIE GOSPODARSTWA ROLNE: PROBLEM SPOŁECZNY CZY GOSPODARCZY. W. Józwiak, Jachranka
NIEWIELKIE GOSPODARSTWA ROLNE: PROBLEM SPOŁECZNY CZY GOSPODARCZY W. Józwiak, Jachranka 22.06.2016 Spis treści: - Wstęp - Gospodarstwa rolne o wielkości do 4 SO na tle tych o wielkości 25-50 SO - Podsumowanie
Bardziej szczegółowoCzynniki determinujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie średnioterminowej
Czynniki determinujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie średnioterminowej Konferencja nt. WPR a konkurencyjność polskiego i europejskiego sektora żywnościowego 26-28
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Z A P Y T A N I E O F E R T O W E NR 4/ UDA -POKL.09.02.00-0-026/-00 DOTYCZY: zakupu podręczników ramach projektu pt.: Szkoła XXI w. partnerem na rynku pracy realizowanego przez Zespół Szkół Zawodowych
Bardziej szczegółowoROLNICTWO W LICZBACH. Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu Lubań, ul. Tadeusza Maderskiego 3, 83-422 Nowy Barkoczyn tel. 58 326-39-00, fax. 58 309-09-45 e-mail: sekretariat@podr.pl, www.podr.pl ROLNICTWO W LICZBACH
Bardziej szczegółowoJakie będą ceny jabłek w tym roku?
https://www. Jakie będą ceny jabłek w tym roku? Autor: Ewa Ploplis Data: 11 kwietnia 2017 Czy będzie sezonowy wzrost cen jabłek w skupie? Czy ceny jabłek deserowych mogą być niższe w pierwszej połowie
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoTowarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych w Lublinie
Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych w Lublinie Zbiory owoców jabłek, wiśni, truskawki, maliny i porzeczki czarnej, ich zagospodarowanie i wielkość produkcji w najbliższych latach Prof. dr hab. Eberhard
Bardziej szczegółowoBranża cukrownicza w Polsce w obliczu zmian w 2017 r.
Marcin Mucha Związek Producentów Cukru w Polsce Konferencja surowcowa "Postęp w uprawie buraków i gospodarce surowcowej", Toruń, 25 czerwca 2015 r. Plan prezentacji 1. Sytuacja w branży UE / świat 2. Branża
Bardziej szczegółowoInstytut Ogrodnictwa
Instytut Ogrodnictwa Identyfikacja możliwości wykorzystania przewagi komparatywnej dla rozwoju ogrodnictwa, na przykładzie produkcji jabłek, w Polsce Autorzy dr Krzysztof Zmarlicki dr Piotr Brzozowski
Bardziej szczegółowoRegionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny
Bardziej szczegółowoBiogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Bardziej szczegółowoza okres od 11 czerwca do 10 sierpnia 2018 roku.
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoPotrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę
Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę Czesław Rzekanowski, Jacek Żarski, Stanisław Rolbiecki Katedra Melioracji i Agrometeorologii Wydział Rolniczy
Bardziej szczegółowoJakie owoce miękkie opłaca się produkować w 2017?
.pl https://www..pl Jakie owoce miękkie opłaca się produkować w 2017? Autor: Ewa Ploplis Data: 13 kwietnia 2017 Rośnie polski eksport: malin, śliwek i czereśni. W bieżącym roku należy spodziewać się wzmocnienia
Bardziej szczegółowoPoziom kosztów produkcji w gospodarstwach rolnych Polski FADN.
Poziom kosztów produkcji w gospodarstwach rolnych Polski FADN. Niniejszy artykuł oparty jest na danych prezentowanych w opracowaniu Wyniki standardowe uzyskane przez indywidualne gospodarstwa rolne uczestniczące
Bardziej szczegółowoSorgo uprawiane na ziarno: 5 zboże na świecie
.pl https://www..pl Sorgo uprawiane na ziarno: 5 zboże na świecie Autor: prof. dr hab. inż. Józef Sowiński Data: 24 marca 2016 Wśród zbóż sorgo jest 5 pod względem zajmowanej powierzchni i wielkości zbiorów.
Bardziej szczegółowoWydajność pracy jako przesłanka restrukturyzacji zatrudnienia w rolnictwie. prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski
Wydajność pracy jako przesłanka restrukturyzacji zatrudnienia w rolnictwie prof. Andrzej Czyżewski mgr Jakub Staniszewski XIV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Globalne problemy rolnictwa i gospodarki
Bardziej szczegółowoZmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
SZKOLENIE CENTRALNE Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych Zmiana klimatu konsekwencje dla
Bardziej szczegółowoPolska produkcja pieczarek - wielki sukces!
.pl https://www..pl Polska produkcja pieczarek - wielki sukces! Autor: Ewa Ploplis Data: 21 czerwca 2017 Krajowy rynek pieczarek należy do jednych z najbardziej prężnych i niepodlegających wahaniom koniunkturalnym
Bardziej szczegółowoRolnictwo w Polsce na tle rolnictwa wybranych krajów UE w latach
Rolnictwo w Polsce na tle rolnictwa wybranych krajów UE w latach 24-218 Zbigniew Floriańczyk Polski FADN, IERiGŻ-PIB Konferencja: Dochodowość gospodarstw rolnych na podstawie rachunkowości PL FADN w latach
Bardziej szczegółowoUtworzone Grupy Operacyjne w Województwie Kujawsko-Pomorskim
Utworzone Grupy Operacyjne w Województwie Kujawsko-Pomorskim Aleksander Bomberski Broker innowacji Specjalista ds. innowacji technologicznych Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich
Bardziej szczegółowoWyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach 2015 i 2016
Wyniki uzyskane przez gospodarstwa rolne uczestniczące w systemie Polski FADN wg typów rolniczych w woj. dolnośląskim w latach i Typ rolniczy gospodarstwa rolnego jest określany na podstawie udziału poszczególnych
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia
Bardziej szczegółowoProblemy Inżynierii Rolniczej Nr 3/2005 WPŁYW PODATKU VAT NA KOSZTY MECHANIZACJI. Streszczenie
Problemy Inżynierii Rolniczej Nr 3/2005 Aleksander Muzalewski Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie WPŁYW PODATKU NA KOSZTY MECHANIZACJI Streszczenie Wprowadzenie nowych
Bardziej szczegółowoW dwunastym okresie raportowania tj. od 11 lipca do 10 września 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoWNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD. 1. Wnioskodawca (imię i nazwisko) : Adres zamieszkania wnioskodawcy / adres siedziby gospodarstwa rolnego...
Wniosek należy wypełnić czytelnie (drukowanymi literami). W niniejszym wniosku należy zachować zgodność danych zawartych we wniosku o przyznanie płatności obszarowych na bieżący rok składanym do ARiMR
Bardziej szczegółowoRolnictwo ekologiczne z korzyścią dla środowiska i człowieka. Realizacja PROW - korzyści i bariery. Anna Kuczuk, OODR Łosiów
Anna Kuczuk, OODR Łosiów Rolnictwo stanowi jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki niemal każdego kraju, pełniąc istotne funkcje natury ekonomicznej, społecznej i środowiskowej. Gleba, woda, powietrze
Bardziej szczegółowoBrevis 150 SG. regulator wzrostu. Mniej znaczy więcej!
Brevis 150 SG Mniej znaczy więcej! regulator wzrostu Korzystne warunki przy zawiązywaniu pąków kwiatowych i dobra pogoda przy kwitnieniu umożliwiają skuteczne zapylanie. Prowadzi to do wykształcenia zbyt
Bardziej szczegółowoUWAGI ANALITYCZNE. Gospodarstwa z użytkownikiem gospodarstwa indywidualnego. Wyszczególnienie. do 1 ha użytków rolnych. powyżej 1 ha.
UWAGI ANALITYCZNE UDZIAŁ DOCHODÓW Z DZIAŁALNOŚCI ROLNICZEJ W DOCHODACH OGÓŁEM GOSPODARSTW DOMOWYCH W Powszechnym Spisie Rolnym w woj. dolnośląskim spisano 140,7 tys. gospodarstw domowych z użytkownikiem
Bardziej szczegółowokonkurs Asahi charakterystyka gospdarstwa ! ul. Krańcowa 151! Radomsko
konkurs Asahi wojciech kidawski ul. Krańcowa 151 97-500 Radomsko charakterystyka gospdarstwa Gospodarstwo sadownicze położone jest w południowej części województwa łódzkiego. Klimat obszaru charakteryzuje
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 39/2016 (26 WRZEŚNIA - 2 PAŹDZIERNIKA 2016)
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 26 września 2016 23:27 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 39/2016 TYDZIEŃ 39/2016
Bardziej szczegółowoWNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD 1
... imię i nazwisko lub nazwa siedziby producenta rolnego.... urząd miasta/gminy... adres i miejsce zamieszkania lub adres siedziby producenta rolnego... adres gospodarstwa rolnego... adres działu specjalnego
Bardziej szczegółowoPrzyszłość w produkcji owoców porzeczki czarnej na świecie, szanse i zagrożenia
Przyszłość w produkcji owoców porzeczki czarnej na świecie, szanse i zagrożenia prof. dr hab. Eberhard Makosz IV Międzynarodowa Konferencja Porzeczkowa Białowieża, 2 6 czerwca 2014 r. Światowa produkcja
Bardziej szczegółowoNosecka. Zbiory, zapotrzebowanie i opłacalno. acalność. produkcji wybranych owoców w jagodowych (truskawki, maliny, porzeczki czarne) r.
Zbiory, zapotrzebowanie i opłacalno acalność produkcji wybranych owoców w jagodowych (truskawki, maliny, porzeczki czarne) Bożena Nosecka Zakład ad Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB 4 marca 211 r. Limanowa
Bardziej szczegółowoCena zboża - jakiej można się spodziewać po zbiorach?
.pl https://www..pl Cena zboża - jakiej można się spodziewać po zbiorach? Autor: Ewa Ploplis Data: 17 września 2017 W br. zostało zebrane więcej ziarna niż w roku ubiegłym. Więcej będzie: pszenicy, jęczmienia
Bardziej szczegółowoKOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Bardziej szczegółowoWNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD 1
Załącznik nr do Regulaminu z dnia 9 lutego 08 r.... imię i nazwisko lub nazwa siedziby producenta rolnego.... urząd miasta/gminy... adres i miejsce zamieszkania lub adres siedziby producenta rolnego...
Bardziej szczegółowoWzrost efektywności ekonomicznej w rolnictwie
Wzrost efektywności ekonomicznej w rolnictwie Podejmowanie decyzji i procesy w gospodarstwie Prowadzenie firmy to ciągłe podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. Na osiągnięty wynik ekonomiczny gospodarstwa
Bardziej szczegółowo