Przegląd sytuacji na rynku zbóż

Transkrypt

1 Przegląd sytuacji na rynku zbóż Michał Koleśnikow Kierownik Wydziału Analiz Sektorowych Ekspert ds. Analiz Rynków Rolnych Wągrowiec, 29 listopada 2013 r.

2 P O P Y T Zmiany długoterminowe na światowych rynkach surowców rolnych 1. Wzrost zamożności społeczeństw w krajach rozwijających się 2. Rosnące spożycie żywności pochodzenia zwierzęcego 3. Rosnące zużycie surowców na cele nieżywnościowe 4. Zmiany na rynkach finansowych i giełdach towarowych W 8 na 13 ostatnich sezonów popyt na zboża przewyższał ich produkcję = coraz mniejsze zapasy P O D A Ż 1. Niskie zapasy zbóż i roślin oleistych 2. Wysokie ceny surowców energetycznych 3. Zmiany klimatu? 4. Wolny wzrost produktywności rolnictwa 5. Zmiany w polityce wsparcia rolnictwa Wszystko to sprawia, że jeszcze przez kilka kolejnych lat ceny prawdopodobnie nadal będą stosunkowo wysokie i zmienne Źródło: BGŻ 2

3 Zamożność społeczeństw w krajach rozwijających się nadal rośnie w imponującym tempie 155 Wzrost dochodów realnych na osobę w latach (%) Polska : 45% : 24% Prognoza >50% 11 Azja 7 Afryka 2 inne kontynenty Chiny Indie Rosja Indonezja Brazylia 71% 39% 33% 42% 17% Prog. wzrost PKB per capita Źródło: UNDP (Human Development Report), MFW (XI 2013), obliczenia BGŻ prognozowany wzrost PKB per capita ceny stałe 3

4 W niektórych regionach świata liczba ludności będzie szybko rosła REGION LICZBA LUDNOŚCI (mln) ZMIANA 2020/ (%) (mln) ŚWIAT łącznie ,0 761 Afryka ,0 256 Azja Wschodnia Centralna i Południowa Zachodnia ,6 3,1 13,9 19, Europa Wschodnia Północna Południowa Zachodnia ,8-1,9 5,4 2,1 1, Ameryki i Oceania ,9 96 Źródło: ONZ, obliczenia BGŻ, fot. Science Photo Library, 4

5 Niskie zapasy zbóż ogółem powodują, że nawet duży wzrost produkcji nie oznacza automatycznie niskich cen Współczynnik zapasy/zużycie dla światowego rynku zbóż 0 0,40 0 0,35 0 0,30 0 0,25 0 0,20 0 0, ,10 Źródło: BGŻ na podstawie danych USDA (PSD) 7

6 Mimo dużych spadków, światowe ceny zbóż wciąż stosunkowo wysokie Ceny pszenicy i kukurydzy na świecie indeks MRZ (styczeń 2000 = 100) pszenica kukurydza Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa, opracowanie BGŻ 8

7 Prognozy bilansu popytu i podaży w sezonie 2013/14 9

8 W bieżącym sezonie odbudować się mają szczególnie zapasy zbóż paszowych Współczynnik zapasy/zużycie dla światowego rynku zbóż (%) Ceny w 2012/13: pszenica: +11% kukurydza: +7% Ceny w 2013/14: pszenica: -18% kukurydza: -26% zboża razem pszenica kukurydza jęczmień Źródło: BGŻ na podstawie danych USDA (PSD XI 2013), IGC 10

9 W poprzednich dwóch sezonach kukurydza była droga w stosunku do pszenicy Relacja cen pszenicy do cen kukurydzy (cena kukurydzy = 100) Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa, MRiRW, opracowanie BGŻ 11

10 Wg USDA światowe zużycie zbóż w bieżącym sezonie ma wzrosnąć o ponad 95 mln t Zmiany światowej konsumpcji zbóż (r/r, mln t) / Źródło: BGZ na podstawie danych USDA (XI 2013) 12

11 Światowy bilans pszenicy Niższe o ok. 20 mln t zapasy początkowe Oczekiwany wzrost zbiorów o ok. 40 mln t Oczekiwany wzrost zapasów końcowych o 5-10 mln t Niewielki wzrost lub nawet minimalny spadek wskaźnika zapasy do zużycia Kontynuacja cyklu zwiększania prognoz zbiorów? Wzrost zbiorów przede wszystkim w Europie Presja na spadek cen ze strony rynku kukurydzy Duży popyt ze strony Chin 13

12 Globalny bilans popytu i podaży pszenicy poprawi się, choć w niewielkim stopniu Szacunek za Prognoza na 2013/14 (mln t) 2011/ / Zmiana r/r Produkcja ,6% Zużycie ,8% Zapasy końcowe ,6% - w tym u głównych eksporterów Współczynnik zapasy/zużycie (%) ,3% 27,7 26,0 26,2 - W ostatnich pięciu miesiącach podniesiono prognozy zbiorów (łącznie o 15 mln t), ale również zużycia (o 11 mln t), co spowodowało, że wskaźnik zapasy/zużycie obniżył się! Źródło: BGZ na podstawie Międzynarodowej Rady Zbożowej ( ) 14

13 Prognozy dziś są znacznie bardziej optymistyczne niż przed trzema-czterema miesiącami Prognozy na sezon 2013/14 (pszenica) Tallage (SG) 680 mln t (+6,8% r/r) (20.06) MRZ 683 mln t (+4,3% r/r) (1.07) USDA 698 mln t (+6,5% r/r) (11.07) FAO 704 mln t (+6,8% r/r) (11.07) Tallage (SG) 689 mln t (+8,2% r/r) (14.11) MRZ 698 mln t (+6,6% r/r) (31.10) FAO 709 mln t (+7,4% r/r) (7.11) USDA 706 mln t (+7,8% r/r) (8.11) 4,3-6,8% 6,6-8,2% Praktycznie prawie nieprzerwanie od maja br. do końca września pojawiały się coraz bardziej optymistyczne prognozy zbiorów. W październiku po raz pierwszy od wielu miesięcy FAO obniżyło swoją prognozę (z 710 na 705 mln t). Jednak najnowsze prognozy trzech instytucji (łącznie z listopadową prognozą FAO) były podwyższone. USDA obniżyła prognozę wobec prognozy wrześniowej. 15 Źródło: BGŻ na podstawie danych Tallage, USDA, MRZ, FAO Kierunek strzałki oznacza zmianę prognozy w stosunku do poprzedniego miesiąca.

14 Wyższe zbiory pszenicy w sezonie 2013/14 oczekiwane są szczególnie w przypadku Europy Prognozowane zmiany zbiorów pszenicy w sezonie 2013/14 (mln t; r/r) Stany Zjednoczone -4 Chiny Indie -3-2 Argentyna 2 Australia 3 Kanada Kazachstan Ukraina UE 11 Rosja Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa ( ), obliczenia i opracowanie BGŻ 16

15 Prognozowany jest duży wzrost importu pszenicy do Chin Import pszenicy do Chin (mln t) ,2 3,0 3,3 1,0 2010/ / /13 s 2013/14 p Chiny w bieżącym sezonie mogą stać się jednym z trzech największych importerów pszenicy. Jeszcze pół roku temu MRZ przewidywała, że chiński import pszenicy w sezonie 2013/14 obniży się. Wg doniesień prasowych rząd zamierza zwiększyć poziom rezerw. Chiny Źródło: BGŻ na podstawie danych MRZ 17

16 Światowy bilans kukurydzy Niższe tylko o ok. 2 mln t zapasy początkowe Oczekiwany wzrost zbiorów o ok. 87 mln t Oczekiwany wzrost zużycia o ok. 58 mln t Oczekiwany wzrost zapasów końcowych i wskaźnika zapasy do zużycia Wzrost zbiorów przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych Dalsze zwiększanie prognoz zbiorów? 18

17 Spodziewany znaczny wzrost światowej produkcji kukurydzy w sezonie 2013/14 Szacunek za Prognoza na 2013/14 (mln t) 2011/ / Zmiana r/r Produkcja ,1% Zużycie ,7% Zapasy końcowe ,2% - w tym u głównych eksporterów Współczynnik zapasy/zużycie (%) ,4% 14,9 15,0 17,0 - W sezonie 2013/14 spodziewane są rekordowe zbiory kukurydzy w Stanach Zjednoczonych (355 mln t wobec 274 mln t rok wcześniej i 314 mln t w sezonie 2011/12). Źródło: BGZ na podstawie Międzynarodowej Rady Zbożowej ( ) 19

18 Dziś prognozy produkcji w sezonie 2013/14 są trochę mniej optymistyczne niż kilka miesięcy temu Prognozy na sezon 2013/14 (kukurydza) MRZ 939 mln t (+10,3% r/r) (31.05) USDA 963 mln t (+12,5% r/r) (12.06) Tallage (SG) 943 mln t (+10,5% r/r) (23.05) 10,3 12,5% MRZ 950 mln t (+10,1% r/r) (31.10) USDA 957 mln t (+10,9% r/r) (8.11) Tallage (SG) 953 mln t (+10,7% r/r) (14.11) 10,1 10,9% W ostatnim okresie, szczególnie na skutek doniesień ze Stanów Zjednoczonych, podnoszono prognozy światowych zbiorów. Źródło: BGŻ na podstawie danych Talalge, USDA, MRZ, FAO 20

19 Wyższe zbiory kukurydzy na świecie będą rezultatem zwiększenia produkcji w Stanach Zjednoczonych Prognozowane zmiany zbiorów kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t; r/r) Brazylia Argentyna Kanada Meksyk Indie RPA Chiny Ukraina UE Stany Zjednoczone Wzrost światowej produkcji: 85 mln t. Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa ( ), obliczenia i opracowanie BGŻ 21

20 Stany Zjednoczone odzyskują pozycję niekwestionowanego lidera w eksporcie kukurydzy Prognozowany eksport kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t) USA Brazylia Argentyna Ukraina Indie UE Rosja RPA W sezonie 2012/13 prognozowany eksport 110 mln t (wobec 91 mln t w sezonie 2012/13). Źródło: USDA, PSD Online (XI 2013), opracowanie BGŻ 22

21 Wzrostowi eksportu ze Stanów Zjednoczonych towarzyszy spadek eksportu z Ameryki Południowej Prognozowane zmiany eksportu kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t, r/r) Brazylia Indie Argentyna -2,0-1,3-1,0 RPA Rosja UE 0,1 0,6 0,9 Ukraina 5,3 USA 17, W sezonie 2012/13 prognozowany eksport 110 mln t (wobec 91 mln t w sezonie 2012/13). Źródło: USDA, PSD Online (XI 2013), opracowanie BGŻ 23

22 W imporcie duże znacznie odgrywają kraje azjatyckie Prognozowany import kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t) Japonia Meksyk Korea Pd UE Chiny Egipt Taiwan Iran Światowy import w sezonie 2013/ mln t, z czego 36 mln t Azja Wschodnia (bez Pd-Wsch) Źródło: USDA, PSD Online (XI 2013), opracowanie BGŻ 24

23 W imporcie duże znacznie odgrywają kraje azjatyckie Prognozowany import kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t) Afryka Pn. 12,2 mln t; Bliski Wschód 10,9 mln t; Azja Pd-Wsch. 8,0 mln t, Źródło: USDA (FAS, XI 2013) tu: Bliski Wschów bez Egiptu 25

24 Sytuacja w Unii Europejskiej Oczekiwany duży wzrost zbiorów w UE Jednocześnie notowany wysoki poziom eksportu Oczekiwane również zwiększenie zużycia w regionie Poprawa wskaźnika zapasy do zużycia niewielka 26

25 Plony pszenicy nieco wyższe niż przeciętnie, kukurydzy niższe Szacowane plonowanie zbóż zbiory 2013 Pszenica zwyczajna (t/ha) Kukurydza (t/ha) Przeciętne plony pszenicy zwyczajnej w UE-28: 5,74 t/ha (+2,0% wobec średniej pięcioletniej). Przeciętne plony kukurydzy: 6,88 t/ha (-1,5% wobec średniej). Źródło: MARS Bulletin ( ), BGZ 27

26 Oczekiwany duży wzrost produkcji pszenicy w UE, prognozy zapasów dosyć zmienne Szacunek na Prognoza na 2013/14 (mln t) 2012/ Zmiana r/r Produkcja 125,5 135,2 134,9 7,5% Zużycie 111,6 114,1 112,6 0,9% Eksport netto 16,0 19,2 21,5 34,4% Zapasy końcowe 12,2 13,2 13,0 6,6% Wsp. zapasy/kons. 10,9% 11,6% 11,5% - W większości krajów oczekiwane są wyższe zbiory, w tym największy wzrost (bezwzględny) oczekiwany jest w Niemczech, Rumunii i Hiszpanii. Natomiast mniejsze zbiory w Wielkiej Brytanii. Przeciętne plony prognozowane na 5,81 t/ha, tj. +7,2% wobec 2012 r. Źródło: BGZ na podstawie Strategie grains ( ) 28

27 Utrzymuje się wysokie jest tempo eksportu pszenicy z UE Wydane od początku sezonu licencje na eksport pszenicy z UE (narastająco, mln t) Od początku sezonu do wydano licencje na eksport prawie 11,2 mln t pszenicy miękkiej czyli o 53% więcej niż w porównywalnym okresie przed rokiem. Źródło: KE ( ) oraz KE za Sparks Polska 29

28 Prognozowana poprawa bilansu kukurydzy w UE nie jest duża Szacunek na Prognoza na 2013/14 (mln t) 2012/ Zmiana r/r Produkcja 57,6 64,9 64,8 12,5% Zużycie 69,3 71,7 72,2 4,2% Import netto 9,4 7,3 7,7-18,1% Zapasy końcowe 4,8 5,5 5,1 6,3% Wsp. zapasy/kons. 6,9% 7,7% 7,1% - Źródło: BGZ na podstawie Strategie grains ( ) 30

29 W UE w produkcji kukurydzy przodują kraje południowe Prognozowana produkcja kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t) , ,3 7,6 6,8 4,4 4,3 3,8 2,7 2,0 1,9 0 Prognoza produkcji w UE wg Strategie grain: 64,8 mln t. Źródło: Strategie grains, opracowanie BGŻ 31

30 Kraje wschodniej UE notują największy przyrost produkcji względem poprzedniego roku Prognozowane zmiany produkcji kukurydzy w sezonie 2013/14 (mln t, r/r) Niemcy Austria Francja Polska Czechy Słowacja Grecja Hiszpania Chorwacja Bułgaria Węgry Rumunia -1,1-0,4-0,4-0,2-0,1 0,1 0,3 0,4 0,6 1,0 2,0 4, UE-28 łącznie wzrost o 7,18 mln t.. Źródło: Strategie grains (XI 2013), opracowanie BGŻ 32

31 Ukraina Oczekiwany duży wzrost zbiorów w UE Jednocześnie notowany wysoki poziom eksportu Oczekiwane również zwiększenie zużycia w regionie Poprawa wskaźnika zapasy do zużycia niewielka 33

32 Wschodnia część kontynentu zyskuje na znaczeniu na globalnym rynku zbóż Eksport netto trzech gatunków zbóż* - najważniejsze regiony i kraje (średnia ) POZOSTAŁA UE: FRANCJA: NIEMCY: +3.9 WSCH UE: ROSJA: UKRAINA: Regiony Nadwyżkowe 83,8 mln t POŁUDNIOWA UE: BLISKI WSCHÓD: Regiony Deficytowe 103,6 mln t * pszenica, kukurydza, jęczmień AFRYKA PN: Źródło: BGZ/Rabobank na podstawie danych Tallage, USDA

33 Podstawowe informacje o Ukrainie Polska Ukraina UKR/PL Ludność (mln) 38,5 45,6 1,18 PKB nominalny (mld USD) 489,7 176,2 0,36 Powierzchnia (tys. km 2 ) 322,6 603,7 1,87 Powierzchnia gruntów rolnych (mln ha) 12,1 32,6 2,69 % powierzchni ogólnej ,42 Źródło: GUS, Rocznik Statystyczny

34 Produkcja głównych ziemiopłodów na Ukrainie w 2012 r. Źródło: Latifundist.com 36

35 Ukraina jest bardzo korzystnie położona względem dużych importerów zbóż Dystans (km) i przykładowy czas transportu (dni) do portu Damietta (Egipt) z Lublina 7681 km z Połtawy 3020 km w tym transport lądem: Lublin Gdynia 540 km, Połtawa Mariupol 490 km Źródło: Sea-Rates.com 37

36 Tym samym koszty transportu są bardzo konkurencyjne Przeciętny dystans od pola do portu (km) Koszt frachtu pomiędzy portami (USD/t) 13 portów morskich, w tym 2/3 obsługujące statki Panamax (Jużne, Illiczewsk) Źródło: Grain Alliance 38

37 Produkcja kukurydzy skoncentrowana w centrum kraju, produkcja pszenicy na zach, pd i pd-wsch Udział poszczególnych zbóż w zasiewach ogółem (%, 2012) Pszenica Kukurydza Źródło: Opracowanie BGŻ na podst. danych Urzędu Statystycznego Ukrainy 39

38 Eksport pszenicy z Ukrainy ma być znacznie wyższy niż przed rokiem Produkcja i eksport pszenicy z Ukrainy (mln t) eksport produkcja Cały światowy eksport pszenicy w sezonie 2013/14 prognozowany wzrost o 16 mln t do 154 mln t, Ukraina - wzrost eksportu o 2,8 mln t 40 Źródło: USDA,,, obliczenia BGŻ

39 Kukurydza stała się głównym zbożem produkowanym i eksportowanym z Ukrainy Produkcja i eksport kukurydzy z Ukrainy (mln t) eksport produkcja Cały światowy eksport kukurydzy w sezonie 2013/14 prognozowany wzrost o 10 mln t do 105 mln t, Ukraina - wzrost eksportu o ~5 mln t 41 Źródło: USDA,,, obliczenia BGŻ

40 Sytuacja w Polsce 42

41 Ceny zbóż w drugiej połowie 2013 r. znacznie tańsze niż przed rokiem Ceny zakupu zbóż przez zakłady (zł/t) Pszenica żyto (konsumpcyjne) Pszenica paszowa - kukurydza Pszenica Żyto Pszenica Kukurydza Żyto w stosunku do pszenicy nadal bardzo tanie. Kukurydza przestała tanieć, a pszenica przestała drożeć. 43 Źródło: BGZ na podstawie danych MRiRW

42 Pszenica i jęczmień drogie w stosunku do kukurydzy Relacje cen skupu (zł/t) 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 Pszenica paszowa kukurydza 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 Pszenica paszowa - jęczmień Pszenica jest o 18-20% droższa niż kukurydza. Aż tak duży rozdźwięk między cenami zdarza się rzadko. Jęczmień minimalnie jedynie tańszy niż pszenica. W stosunku do ubiegłego roku potaniał najmniej. 44 Źródło: BGZ na podstawie danych MRiRW

43 Skala ostatnich spadków ceny kukurydzy w Polsce i na świecie była podobna Ceny kukurydzy w Polsce i na świecie (średnia = 100) Świat - MRZ Polska - MRiRW Źródło: Międzynarodowa Rada Zbożowa, MRiRW, opracowanie BGŻ 45

44 Szacunki polskiej produkcji pszenicy i żyta w sezonie 2013/14 Szacunki Tallage (Strategie grains) dla pszenicy z : Powierzchnia: 2,14 mln ha (wobec 2,08 mln ha; +2,9% r/r) Plony: 4,39 t/ha (wobec 4,20 t/ha; +4,5% r/r) (MARS: 4,26 t/ha wobec 4,14 t/ha) Zbiory: 9,38 mln t (wobec 8,72 mln t; +7,6% r/r) (GUS: 9,38 mln t) Prognozy produkcji dla bliskich rynków w sezonie 2013/14 i porównanie z sezonem 2012/13: Czechy: 4,48 mln t wobec 3,43 mln t +1,05 mln t Słowacja: 1,62 mln t wobec 1,25 mln t +0,37 mln t Węgry: 4,97 mln t wobec 3,93 mln t +1,04 mln t Niemcy: 24,70 mln t wobec 22,35 mln t +2,35 mln t Szacunki GUS dla żyta z : Plony: 2,84 t/ha wobec 2,77 t/ha w 2012 r. (+2,5% r/r) Zbiory: 3,29 mln t wobec 2,89 mln t (+13,9% r/r) Źródło: BGŻ na podstawie danych Tallage, ( ), MARS, GUS 47

45 Przewidywania dla polskiej produkcji kukurydzy w sezonie 2013/14 Prognozy Tallage (Strategie grains) z : Powierzchnia: 0,61 mln ha (wobec 0,54 mln ha; +13,0% r/r) Plony: 6,23 t/ha (wobec 7,35 t/ha; -15,2% r/r) Zbiory: 3,82 mln t (wobec 4,00 mln t; -4,5% r/r) GUS: 3,91 mln t W ostatnich dwóch miesiącach znacznie podniesiono prognozę powierzchni, lecz obniżono prognozowane plony. W rezultacie tych zmian prognoza produkcji wzrosła o 0,09 mln t. Prognozy produkcji w sezonie 2013/14 i porównanie z sezonem 2012/13: Czechy: 0,85 mln t wobec 0,93 mln t -0,08 mln t Słowacja: 1,25 mln t wobec 1,17 mln t +0,08 mln t Węgry: 6,77 mln t wobec 4,74 mln t +2,03 mln t Niemcy: 4,37 mln t wobec 5,51 mln t -1,14 mln t W czerwcu +3,22 mln t we wrześniu +1,04 mln t Źródło: BGŻ na podstawie danych Talalge, (23.05,20.06 i ) 48

46 Czy warto jeszcze przechowywać pszenicę co na to statystyka? Sezonowe zmiany ceny pszenicy wobec ceny w drugim tygodniu listopada (zł/t) / / / / / /14 średnia Tydzień sezonu Źródło: BGŻ na podstawie danych MRiRW 49

47 Czy warto jeszcze przechowywać kukurydzę co na to statystyka? Sezonowe zmiany ceny kukurydzy wobec ceny w drugim tygodniu listopada (zł/t) / / / / / /14 średnia Tydzień sezonu* Źródło: BGŻ na podstawie danych MRiRW * sezon rozumiany jako okres VII-VI 50

48 Pszenica tańsza niż w poprzednim sezonie, jednak nadal stosunkowo droga Średnia cena pszenicy konsumpcyjnej w sezonie (zł/t) , % / / / / / / / /132013/14 p Pszenica z dużym prawdopodobieństwem będzie tańsza niż w ubiegłym, rekordowym sezonie. Prawdopodobnie będzie również tańsza niż w dwóch poprzednich sezonach. Nadal jednak jej cena nie jest niska. 51 Źródło: BGZ na podstawie danych MRiRW

49 Produkcja wieprzowiny spada znacznie wolniej niż pogłowie trzody chlewnej Dynamika pogłowia trzody chlewnej i produkcji wieprzowiny (2004=100) produkcja wp. pogłowie p Pogłowie trzody od 2004 r. obniżyło się o 36%, a produkcja wieprzowiny o ok. 20%. 52 Źródło: BGZ na podstawie danych Eurostat, prognoza na 2013 r. BGŻ i IERiGŻ

50 Import wieprzowiny znacznie większy niż eksport, choć dystans ostatnio się zmniejsza Eksport i import nieprzetworzonego mięsa wieprzowego (tys. t) p Import Eksport Import nieprzetworzonej wieprzowiny od 2004 r. zwiększył się sześciokrotnie. W ostatnim okresie bardzo silnie rośnie import trzody chlewnej żywej (prog. 2013: ok. 200 tys. t) 53 Źródło: Obliczenia BGŻ na podstawie MF (za: MRiRW), prognoza na 2013 r.:. BGŻ

51 Poprawa opłacalności trzody chlewnej okazała się bardzo krótkotrwała Relacja cen żywca wieprzowego do cen pszenicy paszowej Na razie okres poprawy trwa jednak zbyt krótko aby wyciągać daleko idące wnioski dotyczące możliwego wzrostu pogłowia trzody chlewnej w przyszłym roku. Szanse na wzrost pogłowia w lipcu 2014 r. o co najmniej 2% r/r oceniane na ok. 25%. 54 Źródło: BGZ na podstawie danych MRiRW

52 Najważniejsze wnioski W ujęciu długoterminowym podstawy do wysokich cen surowców rolnych W bieżącym sezonie na skutek wysokiej światowej produkcji zbóż, ceny będą przeciętnie niższe niż w trzech poprzednich sezonach Szczególnie duży wzrost produkcji pszenicy notowany jest w Europie, a kukurydzy w Stanach Zjednoczonych Duży eksport z Europy, obawy o jakość tegorocznych zbiorów w Rosji i na Ukrainie oraz o zasiewy ozimin w tych krajach oraz duży import do Chin, działały w ostatnich tygodniach w kierunku wzrostów cen czynniki te tracą jednak na znaczeniu W Polsce zbiory zbóż zbliżone do ubiegłorocznych więcej pszenicy i żyta Region wschodnich krajów UE zyskuje na znaczeniu w regionalnym handlu zbożami i oleistymi Może to oznaczać nowe warunki gospodarowania w najbliższych latach Źródło: BGŻ 64

53 Dziękuję za uwagę Bank Gospodarki Żywnościowej Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Kasprzaka 10/16, kod pocztowy: , zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod nr KRS Numer identyfikacji podatkowej (NIP): Kapitał zakładowy w wysokości zł w całości wpłacony.

54 Informacje i zastrzeżenia prawne Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. z siedzibą w Warszawie ( Bank BGŻ ) informuje, że niniejszy materiał ma charakter wyłącznie marketingowy i informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Zawarte w nim informacje nie mogą być traktowane także, jako usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. W szczególności niniejsza prezentacja nie stanowi rekomendacji dotyczącej kupna lub sprzedaży subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu określonych instrumentów finansowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej jakichkolwiek instrumentów finansowych, jak też rekomendacji dotyczącej wykonania lub powstrzymania się od wykonania uprawnień wynikających z określonego instrumentu finansowego do zakupu, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu instrumentu finansowego. Przygotowując niniejszą prezentację Bank BGŻ nie spełnia roli zarządzającego portfelem ani doradcy inwestycyjnego jakiejkolwiek osoby, w tym w szczególności Otrzymującego prezentację. Jakiekolwiek treści, zawarte w niniejszej prezentacji i przekazywane Otrzymującemu prezentację przez Bank BGŻ w związku z zawieraniem lub wykonywaniem transakcji opisanych w prezentacji, nie mogą być traktowane przez Otrzymującego prezentację jako podstawa decyzji Otrzymującego prezentację dotycząca zawierania lub wykonywania transakcji opisanych w prezentacji. Odnośnie każdej pojedynczej transakcji, korzyści oraz przydatność transakcji dla Otrzymującego prezentację jest poddawana przez Otrzymującego prezentację ocenie dokonywanej niezależnie od Banku BGŻ, albo przez Otrzymującego prezentację samodzielnie albo przez niezależnych doradców Otrzymującego prezentację, w zakresie wszelkich aspektów transakcji, w tym aspektów prawnych, podatkowych, księgowych i finansowych. Każda transakcja dotycząca produktu przedstawionego w niniejszej prezentacji jest zawierana przez Otrzymującego prezentację wyłącznie na podstawie jego niezależnej oceny i na jego własne ryzyko. Bank BGŻ dołożył niezbędnych starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na kompetentnych źródłach. Przyjęte w przykładach ceny i kursy walutowe nie są kwotowaniami rzeczywistymi, bądź kalkulacjami finansowymi jakiegokolwiek uczestnika rynku finansowego i pieniężnego, ani nie odnoszą się do obecnej bądź przyszłej sytuacji Otrzymującego prezentację. Szczegółowe informacje dotyczące Banku BGŻ S.A. oraz usług inwestycyjnych świadczonych przez Bank BGŻ znajdują się na stronie internetowej 66