ĆWICZENIE WPŁYW STĘŻENIA TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE NA SPECJACJĘ I STĘŻENIE ŻELAZA I MANGANU
|
|
- Mieczysław Skiba
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ĆWICZENIE WPŁYW STĘŻENIA TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE NA SPECJACJĘ I STĘŻENIE ŻELAZA I MANGANU 1. WPROWADZENIE Wody naturalne to wieloskładnikowy roztwór wodny związków organicznych, nieorganicznych oraz rozpuszczonych gazów. Oprócz różnic w składzie chemicznym wody wynikającym m.in. z różnic w składzie skały z jaką się kontaktują oraz wpływu czynników antropogennych, poszczególne wody różnią się również formami w jakich poszczególne pierwiastki, szczególnie metale, występują. Określanie form występowania danego pierwiastka w środowisku nosi nazwę specjacji a jedną z jej form jest występowanie pierwiastka na różnych stopniach utlenienia SKŁAD WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH. Wody podziemne charakteryzują się zazwyczaj ustabilizowanym składem chemicznym, w miarę stałą temperaturą i są na ogół słabo zmineralizowane. Skład wód podziemnych zależy od rodzaju skał, z którymi się kontaktują, stopnia ich zwietrzenia, od uziarnienia, prędkości ruchu wody podziemnej oraz stopnia styczności z wodami powierzchniowymi i opadowymi. Wody podziemne są zasadniczo pozbawione zawiesin, mają małą mętność i dużą przezroczystość, a barwa ich może być bardzo niska (rzędu kilku mg Pt/l) lub w przypadku pojawienia się w wodzie związków humusowych - bardzo wysoka (rzędu 100 i więcej mg Pt/l). Wśród jonów podstawowych obecnych w tych wodach w największych ilościach należy wymienić kationy wapnia, magnezu, sodu i potasu, a wśród anionów głównie wodorowęglany oraz, w mniejszych ilościach chlorki i siarczany. Najbardziej typowymi podrzędnymi domieszkami wód podziemnych są związki żelaza (do kilku a nawet kilkunastu mg Fe/l) i manganu (do kilku mg Mn/l, najczęściej w stężeniach o rząd niższych niż żelazo). Żelazo jak i mangan w wodach podziemnych pochodzą głównie ze skał magmowych i osadowych skąd są ługowane w procesach hydratacji, hydrolizy, oddziaływania dwutlenku węgla i niektórych jonów (SO 2-4, OH -, H + ) a także oddziaływania mikroorganizmów (żelazo) lub rozpuszczenia skał w obecności jonów siarczanowych lub tworzenia kompleksów z materią organiczną (mangan). 1
2 Niekiedy w wodach tych występują znaczne ilości rozpuszczonego CO 2, a twardość czasem przekracza dopuszczalne normy (powyżej 10 mval/l). Innymi domieszkami gazowymi w wodach podziemnych są siarkowodór oraz tlen. Ten ostatni może być prawie wyłącznie pochodzenia atmosferycznego, przy czym jego obecność notuje się tylko w wodach płytko występujących. Tlen zawarty w wodzie infiltrującej przez glebę zużywany jest przy mikrobiologicznym rozkładzie materii organicznej a także do utleniania związków siarki, azotu, żelaza, manganu i in. Jego stężenie stopniowo maleje wraz z głębokością a do zupełnego zaniku dochodzi na głębokości określanej mianem granicy tlenowej. Pod względem bakteriologicznym wody podziemne charakteryzują się stosunkowo niską zawartością bakterii (od kilku do kilkudziesięciu kolonii na agarze i żelatynie w 1ml) i wysokim mianem coli (od kilkudziesięciu do ponad 100 ml). Wody powierzchniowe zawierają, jako jony dominujące, praktycznie te same jony podstawowe, jakie wymieniono omawiając wody podziemne. Główne kationy to wapń, magnez, sód i potas a aniony to przede wszystkim wodorowęglany, a ponadto chlorki i siarczany. Składniki podrzędne to głównie różne formy azotu nieorganicznego (amonowy, azotanowy i azotynowy), żelazo, mangan, krzemionka i niekiedy glin. W wodach powierzchniowych na szczególna uwagę zasługują wśród składników ilościowo podrzędnych związki fosforu, jednego z trzech (obok azotu i potasu) pierwiastków biogennych. Żelazo występuje w wodach powierzchniowych głównie w postaci trudno rozpuszczalnych soli na trzecim stopniu utlenienia, a także w postaci kompleksów, głównie z substancjami humusowymi, i w stężeniach znacznie niższych o tych jakie spotyka się w wodach podziemnych. Często tworzy układy koloidowe, których usunięcie z wody podobnie jak w przypadku kompleksów żelazoorganicznych wymaga stosowania specjalnych metod uzdatniania. Mangan powszechnie występuje w wodach powierzchniowych głównie w postaci trudno rozpuszczalnych związków na trzecim lub czwartym stopniu utlenienia, łatwo sedymentujących na dno zbiorników wodnych. W warunkach silnego deficytu tlenowego, w pobliżu dna, jak często występuje w przypadku wód zanieczyszczonych, mangan, podobnie jak żelazo obecne w osadach, ulega redukcji i przedostaje się z powrotem do toni wodnej. Wśród gazowych domieszek wód powierzchniowych wymienić należy przede wszystkim tlen i dwutlenek węgla. Głównym źródłem tlenu jest podobnie jak w przypadku 2
3 wód podziemnych powietrze atmosferyczne, jednak w wodach powierzchniowych istnieją warunki do ciągłego uzupełniania jego zawartości. W wodach powierzchniowych normą jest występowanie organizmów żywych wśród nich szczególnego znaczenia dla procesów uzdatniania wody maja wirusy, bakterie i organizmy planktonowe WPŁYW OBECNOŚCI TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE NA FORMY WYSTĘPOWANIA ŻELAZA I MANGANU. W wodach pozbawionych obecności tlenu rozpuszczonego, tzn. głównie wodach podziemnych oraz specyficznych powierzchniowych akwenach wodnych lub ich częściach, żelazo i mangan występują w formach żelaza Fe +2 i manganu Mn +2. Pojawienie się rozpuszczonego tlenu utlenienia dobrze rozpuszczalne związki żelaza i manganu na +2 stopniu utlenienia do nierozpuszczalnych związków żelaza +3 oraz manganu na +4 stopniu utlenienia, co sprzyja ich usunięciu z wody. Proces ten wykorzystywany jest m.in. w technologii odżelaziania i odmanganiania wody. Procesy utleniania żelaza i manganu zawartym w wodzie tlenem zachodzą zgodnie z poniższymi reakcjami: 4Fe +2 + O 2 +10H 2 O 4Fe(OH) 3 + 8H + 2Mn 2+ + O 2 + 2H 2 O 2MnO 2 + 4H + 2. CEL ĆWICZENIA Celem tego ćwiczenia jest wskazanie wpływu obecności tlenu rozpuszczonego w wodzie na specjację (czyli formy w jakich występuje dany związek) i stężenie żelaza i manganu w wodzie podziemnej i powierzchniowej. W tym celu porównane zostanie stężenie i formy występowania (wartościowość) żelaza oraz stężenie manganu w próbkach wody powierzchniowej i podziemnej. Wielkości te skorelowane zostaną ze stężeniem tlenu rozpuszczonego w obu próbkach wody. 3. ZAKRES MATERIAŁU WYMAGANY PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO WYKONYWANIA ĆWICZENIA. Zasady beztlenowego poboru próbek Znajomość metod analitycznych: Oznaczania zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera. Oznaczania stężenia żelaza w wodzie metodą rodankową. 3
4 Oznaczania stężenia manganu w wodzie metodą spektrofotometryczną z nadsiarczanem amonu. Zalecana literatura: Nawrocki Jacek, Biłozor Sławomir: Uzdatnianie Wody, Procesy chemiczne i biologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Poznań Kowal Apolinary : Technologia Wody, Arkady, Warszawa Hermanowicz Jan: Chemiczno-fizyczne badanie wody i ścieków, Arkady, Warszawa SPRZĘT I ODCZYNNIKI Butelki tlenówki o pojemności 300 ml Pipety i dozowniki Cylindry Nesslera Odczynniki do oznaczania stężenia tlenu rozpuszczonego: Roztwór KJ + KOH Roztwór MnSO 4 Roztwór skrobii Roztwór tiosiarczanu sodowego (0,025 n) Stężony kwas siarkowy (98%) Odczynniki do oznaczania stężenia żelaza: Roztwór rodanku amonowego lub potasowego, 5% roztwór wodny Roztwór kwasu solnego (1+1) Woda utleniona, 3% roztwór wodny Odczynniki do oznaczania stężenia manganu: Amonowy nadsiarczan (NH 4 ) 2 S 2 O 8 cz.d.a., 20% roztwór wodny. Odczynnik srebrowo-rtęciowy (Ag-Hg), roztwór: 75 g siarczanu rtęciowego cz.d.a. rozpuścić w 600 ml roztworu kwasu azotowego (2+1). Następnie dodać 200 ml kwasu o- fosforowego cz.d.a. (d=1,71 g/ml) i 0,035 g azotanu srebra cz.d.a. Roztwór ostudzić i uzupełnić wodą destylowaną do objętości 1 L. Roztwór wzorcowy podstawowy manganu: w kolbie miarowej o pojemności 1 L rozpuścić 0,2748 g siarczanu manganawego cz.d.a. (wyprażonego uprzednio w temp
5 o C) w 10 ml gorącego roztworu kwasu siarkowego (1+4), uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać. 1 ml tak przygotowanego roztworu zawiera 0,1 mg manganu. Roztwór wzorcowy roboczy manganu: do kolby miarowej o pojemności 250 ml odmierzyć 25 ml roztworu wzorcowego podstawowego manganu uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać. 1 ml tak przygotowanego roztworu zawiera 0,01 mg manganu. 5. SPOSÓB WYKONANIA ĆWICZENIA 5.1. METODYKI BADAWCZE Zasady beztlenowego pobierania próbek wody pobór próbek na zawartość żelaza Fe +3 do przygotowanej w tym celu butelki ze szlifem o pojemności ok. 300 ml wlać 2 ml roztworu kwasu solnego (1:1) a na odpowiedni króciec probierczy zamontować zwężkę, której koniec wprowadzić do dna butelki. Butelkę napełniać do momentu, gdy woda osiągnie górną krawędź otworu, następnie powoli usuwać zwężkę z butelki zgodnie z prędkością napełniania. Nadmiar wody wypchnąć przy pomocy korka a następnie butelkę szczelnie zamknąć. pobór próbek na zawartość tlenu rozpuszczonego: na odpowiedni króciec probierczy zamontować zwężkę, której koniec wprowadzić do dna przygotowanej w tym celu butelki ze szlifem o pojemności ok. 300 ml. Butelkę napełniać do momentu, gdy woda osiągnie górną krawędź otworu, następnie powoli usuwać zwężkę z butelki zgodnie z prędkością napełniania. Nadmiar wody wypchnąć przy pomocy korka a następnie butelkę szczelnie zamknąć Metodyki analityczne Oznaczania zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera. Zasadą tej metody analitycznej jest wyznaczenie stężenia tlenu rozpuszczonego w wodzie jako funkcji ilości powstałego jodu. Ten ostatni tworzy się w reakcji utleniania jodku potasowego w trakcie reakcji red-ox zachodzącej w zasadowym ph. Otrzymany ta drogą jod oznaczany jest metodą miareczkowania otrzymanego roztworu przy pomocy tiosiarczanu sodowego w obecności skrobii jako wskaźnika (patrz reakcje 1-5). (1) 2Mn OH - 2Mn(OH) 2 (2) 2Mn(OH) 2 + O 2 2MnO(OH) 2 (3) 2MnO(OH) 2 + 4H + Mn H 2 O 5
6 (4) Mn J - Mn 2+ + J 2 (5) J 2 + 2S 2 O 2-3 S 4 O J - Do butelki zawierającej próbkę wody poddawaną analizie, przy pomocy pipet wprowadzić pod powierzchnię wody w butelce 1 ml roztworu MnSO 4 i 2 ml roztworu KJ + KOH. Butelkę zamknąć korkiem i dokładnie wymieszać zawartość a następnie odstawić do czasu opadnięcia zawiesiny. W celu roztworzenia powstałego osadu, do butelki dodać 1 ml stężonego kwasu siarkowego i delikatnie wymieszać. Z otrzymanego roztworu odlać do kolbki erlenmajerki 100 ml próbki, dodać kroplę roztworu skrobii i miareczkować 0,025 n roztworem tiosiarczanu sodowego do odbarwienia. Stężenie tlenu obliczyć z poniższego równania. CO 2 0,2 A 1000 = 100 gdzie: C O2 stężenie tlenu w próbce [mg O 2 /l] 0,2 ilość tlenu odpowiadająca 1 ml ściśle 0,025 n tiosiarczanu sodowego A - objętość tiosiarczanu sodowego zużyta na zmiareczkowanie 100 ml próbki [ml] W przypadku roztworu tiosiarczanu sodowego dokładnie 0,025 n, ilość zużytego tiosiarczanu (w ml) przemnożona przez dwa da w wyniku stężenie tlenu w mg O 2 /l. Oznaczenie wykonać co najmniej dwukrotnie Oznaczania stężenia żelaza w wodzie metodą rodankową. Zasadą tej metody analitycznej jest wyznaczenie stężenia żelaza obecnego w wodzie drogą utworzenia w środowisku kwaśnym barwnego związku żelaza z jonem rodankowym, którego natężenie barwy jest wprost proporcjonalne do stężenia żelaza w próbce (patrz reakcja 6). Jakkolwiek tylko żelazo na trzecim stopniu utlenienia tworzy związek barwny z jonem rodankowym, dodanie nadtlenku wodoru do próbki analitycznej skutkuje utlenieniem żelaza na drugim stopniu umożliwiając tym samym oznaczenia całkowitego stężenia żelaza w próbce (patrz reakcja 7). Różnica stężeń żelaza w tej samej próbce z dodatkiem nadtlenku wodoru (całkowite stężenie żelaza) oraz bez jego dodatku (żelazo na trzecim stopniu utlenienia) umożliwia wyznaczenie również stężenia żelaza na drugim stopniu utlenienia. (6) FeCl 3 + 3KSCN Fe(SCN) 3 + 3KCl (7) 2FeCl 2 + H 2 O 2 + 2HCl 2FeCl 3 + 2H 2 O FeCl 3 + 3KSCN Fe(SCN) 3 + 3KCl Sporządzenie krzywej wzorcowej: 6
7 Do cylindrów Nesslera odmierzyć kolejno następujące ilości podstawowego wzorcowego roztworu żelaza (0.1 mg Fe/ ml) : 0.0, 0.1, 0.3, 0.5, 0.7, 1.0, 1.2, 1.5, i 2 ml. Odpowiada to odpowiednio 0,00, 0.01, 0.03, 0.05, 0.07, 0.1, 0.12, 0.15, 0.2 mg Fe w próbce. Dopełnić wodą destylowaną do 100 ml dodać 2 ml HCl (1:1) oraz 2 krople 3% roztworu nadtlenku wodoru. Po wymieszaniu dodać 2 ml roztworu rodanku amonowego i ponownie wymieszać. Wykonanie oznaczenia Do 100 ml próbki lub wzorca dodać 2 ml HCl (1:1) oraz 2 krople 3% roztworu nadtlenku wodoru. Po wymieszaniu dodać 2 ml roztworu rodanku amonowego i ponownie wymieszać. Po 3 min, poprzez porównanie ze skalą wzorców, odczytać stężenie żelaza w próbce zgodnie z zasadą identyczne natężenie barwy próbki i wzorca to identyczne stężenie żelaza w próbce i wzorcu Oznaczania manganu w wodzie metodą z nadsiarczanem amonowym. Zasadą tej metody analitycznej jest wyznaczenie stężenia manganu w wodzie drogą katalitycznego utlenienia obecnego w wodzie manganu na +2, +3 i +4 stopniu utlenienia do jonu nadmanganianowego na +7 stopniu utlenienia, którego absorbancję przy długości fali 525 nm porównuje się ze skalą wzorców (patrz przykładowa reakcja (8) dla jonu Mn +2 ). (8) 2Mn(HCO 3 ) 2 + 5(NH 4 ) 2 S 2 O 8 + 8H 2 O (Ag-Hg) 2HMnO 4 + 5(NH 4 ) 2 SO 4 + 4H 2 CO 3 + 5H 2 SO 4 Sporządzenie krzywej wzorcowej: Do kolb stożkowych o pojemności 300 ml odmierzyć kolejno 0,0, 2,0, 3,0, 5,0 7,0 i 10,0 roztworu wzorcowego roboczego manganu, co odpowiada następującym zawartościom manganu we wzorcach: 0,000; 0,020; 0,030; 0,050; 0,070 i 0,100 mg. Do kolb dodać po ok. 70 ml wody destylowanej oraz 5 ml odczynnika srebrowo-rtęciowego. Roztwory ogrzać do wrzenia i dodać 5 ml świeżo przygotowanego 20% roztworu nadsiarczanu amonowego, po czym utrzymywać je w stanie wrzenia przez 2 minuty. Po tym czasie wzorce ostudzić pod strumieniem zimnej wody, następnie przenieść kolejno do kolb miarowych o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą do kreski i wymieszać. Pomiary absorbancji wykonać nie później niż po 20 minutach, w kuwetach 5 cm, przy długości fali 525 nm, stosując jako odnośnik wodę destylowaną. Krzywą wzorcową wykreślić, odkładając na osi odciętych zawartość manganu w mg/100 ml, a na osi rzędnych absorbancję. 7
8 Wykonanie oznaczenia. Do kolby stożkowej o pojemności 300 ml odmierzyć 100 ml badanej wody, dodać 5 ml odczynnika srebrowo-rtęciowego i przez odparowanie doprowadzić objętość próbki do około 90 ml. Roztwór ogrzać do wrzenia i dodać 5 ml świeżo przygotowanego 20% roztworu nadsiarczanu amonowego. Roztwór utrzymywać w stanie wrzenia przez 2 minuty, po czym ostudzić pod strumieniem zimnej wody, a następnie przenieść do kolby miarowej o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą do kreski i wymieszać. Zmierzyć absorbancję otrzymanego roztworu przy długości fali 525 nm (nie później niż po upływie 20 minut), stosując jako odnośnik wodę destylowaną i kuwety 5 cm. Zawartość manganu (Mn) odczytać z krzywej wzorcowej a stężenie manganu (C Mn ) obliczyć zgodnie z wzorem: CMn Mn 1000 = V w którym: Mn- zawartość manganu odczytana z krzywej wzorcowej wyrażona w mg. V- objętość próbki wziętej do oznaczania wyrażona w ml PRZEBIEG ĆWICZENIA 1. Zgodnie z metodyka zapewniającą beztlenowy pobór próbek wody, pobrać po 1 litrze wody podziemnej ze studni podziemnej usytuowanej na terenie Zakładu Technologii Uzdatniania Wody (pobór wody z króćca wskazanego przez prowadzącego zajęcia.) i powierzchniowej z przepływającej nieopodal rzeczki Bogdanki (pobór wody ze stanowiska wskazanego przez prowadzącego zajęcia). 2. Wykonać analizę wody podziemnej na zawartość Fe(ogólnego), Fe +3, manganu oraz tlenu rozpuszczonego. 3. Wykonać analizę wody powierzchniowej na zawartość Fe(ogólnego), Fe +3, manganu oraz tlenu rozpuszczonego. 6. OPRACOWANIE WYNIKÓW Przedstawić, w formie stabelaryzowanej wyznaczone parametry wody podziemnej i powierzchniowej (patrz wzorcowa Tabela 1) 8
9 Na podstawie uzyskanych wyników opracować wnioski dotyczące wpływu tlenu rozpuszczonego w wodzie na specjację i stężenie żelaza i manganu w wodzie podziemnej i powierzchniowej. Tabela 1. Parametry wody podziemnej i powierzchniowej. WODA PODZIEMNA WODA POWIERZCHNIOWA Stężenie tlenu [mg O 2 /l] Stężenie żelaza Fe +3 [mg Fe/l] Stężenie żelaza Fe og [mg Fe/l] Stężenie manganu Mn og [mg Mn/l] 9
GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE: Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu
ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko studenta:...
Imię i nazwisko studenta:..... Grupa:.. SPOSÓB WYKONANIA ANALIZY WYNIKI POMIARÓW ph - przygotować ph-metr i elektrodę do pomiaru - przelać do małej zlewki badaną próbę wody - zlewkę z próbą umieścić na
Bardziej szczegółowoII. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowo8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria
8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I
OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Twardość wody
Spis treści 1 Wstęp 1.1 Twardość wody 1.2 Oznaczanie twardości wody 1.3 Oznaczanie utlenialności 1.4 Oznaczanie jonów metali 2 Część doświadczalna 2.1 Cel ćwiczenia 2.2 Zagadnienia do przygotowania 2.3
Bardziej szczegółowoREDOKSYMETRIA ZADANIA
REDOKSYMETRIA ZADANIA 1. Na zmiareczkowanie 0,1952 g kwasu szczawiowego H 2 C 2 O 4 2H 2 O zużyto 31,24 cm 3 mianowanego roztworu KMnO 4. Oblicz miano KMnO 4. m.m. H 2 C 2 O 4 2H 2 O=126,068 g/mol Odp.
Bardziej szczegółowoLaboratorium 3 Toksykologia żywności
Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:
Bardziej szczegółowoCHLOROWANIE WODY DO PUNKTU PRZEŁAMANIA
CHLOROWANIE WODY DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WYKREŚLANIE KRZYWYCH PRZEBIEGU CHLOROWANIA DLA WODY ZAWIERAJĄCEJ AZOT AMONOWY. 1. WPROWADZENIE Chlor i niektóre jego związki po wprowadzeniu do wody działają silnie
Bardziej szczegółowoDEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU
DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.0 Numer zadania: 01 Wypełnia
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych
ĆWICZEIE B: znaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest oznaczenie zawartości rozpuszczalnego w wodzie chromu (VI) w próbce cementu korzystając
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 02
Bardziej szczegółowoKlasa czystości I II III IV V
Oznaczanie azotanów(iii) i azotanów(v) w wodzie 17 XI 014.Łaptaś, M.Kot naliza instrumentalna w ochronie środowiska, III rok OŚ Wprowadzenie W wodach naturalnych może znajdować się azot zawarty w różnych
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH
OZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH WPROWADZENIE Utlenialność wody jest to umowny wskaźnik określający zdolność wody do pobierania tlenu z nadmanganianu potasowego (KMnO4) w roztworze kwaśnym lub
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH
8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA JONÓW TIOSIARCZANOWYCH Miejsce ćwiczenia: Zakład Chemii Fizycznej, sala
Bardziej szczegółowoBADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ.
BADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ. Wprowadzenie: Azot jest pierwiastkiem niezwykle ważnym dla organizmów ponieważ jest podstawowym składnikiem białek.
Bardziej szczegółowo10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria
10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych
ĆWICZENIE 2 Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych Część doświadczalna 1. Metody jonowymienne Do usuwania chromu (VI) można stosować między innymi wymieniacze jonowe. W wyniku przepuszczania
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne
Bardziej szczegółowoBADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW FOSFORU (OZNACZANIE FOSFORU OGÓLNEGO).
BADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW FOSFORU (OZNACZANIE FOSFORU OGÓLNEGO). Wprowadzenie: Fosfor w skorupie ziemskiej nie występuje w postaci pierwiastkowej. Najczęściej spotyka się związki fosforu w postaci apatytów
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoOznaczanie tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera
Pracownia dyplomowa III rok Ochrona Środowiska Licencjat (OŚI) Ćwiczenie 8 Oznaczanie tlenu rozpuszczonego w wodzie metodą Winklera 1. Wstęp Znane są trzy podejścia analityczne do oznaczania tlenu rozpuszczonego
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja wybranych kationów i anionów
Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 2: Stężenia
Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoOdpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
Bardziej szczegółowoK1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE
K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE Postępowanie analityczne, znane pod nazwą miareczkowania konduktometrycznego, polega na wyznaczeniu punktu końcowego miareczkowania
Bardziej szczegółowo2. Procenty i stężenia procentowe
2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety
II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.
Bardziej szczegółowoPiotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.
SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą
Bardziej szczegółowoPODSTAWY STECHIOMETRII
PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych
Bardziej szczegółowo2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:
2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoUsuwanie jonów żelaza i manganu z wody
Usuwanie jonów żelaza i manganu z wody Miejsce wykonywania ćwiczenia: Zakład Chemii Środowiska, Wydział Chemii UJ ul. Gronostajowa 3 (III Kampus UJ), pok. 015. Prowadzący: Dr Paweł Miśkowiec Wstęp Jony
Bardziej szczegółowoAKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I
Związki manganu i manganometria AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA 1. Spośród podanych grup wybierz tą, w której wszystkie związki lub jony można oznaczyć metodą manganometryczną: Odp. C 2 O 4 2-, H 2 O 2, Sn
Bardziej szczegółowoANALIZA OBJĘTOŚCIOWA
Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy
PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie
Bardziej szczegółowoKATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA
9 KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z procesami katalitycznymi oraz wpływem stężenia, temperatury i obecności katalizatora na szybkość reakcji chemicznej. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW.
ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza
Bardziej szczegółowo1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy... 10 2. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach... 12 Literatura... 12
Spis treści III. Wstęp... 9 III. Zasady porządkowe w pracowni technologicznej... 10 1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy... 10 2. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach... 12 Literatura... 12 III. Wskaźniki
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Bardziej szczegółowoPotencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej
Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody
Bardziej szczegółowoXLVII Olimpiada Chemiczna
M P IA O L I D A 47 1954 2000 CH N A E M Z I C XLVII Olimpiada Chemiczna Etap III KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY CHEMICZNEJ Zadania laboratoryjne Zadanie 1 Analiza miareczkowa jest użyteczną metodą ilościową,
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY
Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 15.11.2017 R. 1. Test konkursowy zawiera 26 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte.
Bardziej szczegółowoX Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH
INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Oznaczanie kwasowości ogólnej wody 2. Redoksymetria Redoksymetryczne oznaczania miedzi. 3. Kompleksometria
Bardziej szczegółowo009 Ile gramów jodu i ile mililitrów alkoholu etylowego (gęstość 0,78 g/ml) potrzeba do sporządzenia 15 g jodyny, czyli 10% roztworu jodu w alkoholu e
STĘŻENIA - MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Ile gramów wodnego roztworu azotanu sodu o stężeniu 10,0% można przygotować z 25,0g NaNO3? 002 Ile gramów kwasu siarkowego zawiera 25 ml jego
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji
Bardziej szczegółowoĆwiczenia laboratoryjne 2
Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenie 5: Wytrącanie siarczków grupy II Uwaga: Ćwiczenie wykonać w dwóch zespołach (grupach). A. Przygotuj w oddzielnych probówkach niewielką ilość roztworów zawierających
Bardziej szczegółowoANALIZA INSTRUMENTALNA
ANALIZA INSTRUMENTALNA TECHNOLOGIA CHEMICZNA STUDIA NIESTACJONARNE Sala 522 ul. Piotrowo 3 Studenci podzieleni są na cztery zespoły laboratoryjne. Zjazd 5 przeznaczony jest na ewentualne poprawy! Możliwe
Bardziej szczegółowoZakład Biologii Sanitarnej i Ekotechniki ĆWICZENIE 3
ĆWICZENIE 3 ROLA ORGANIZMÓW AUTOTROFICZNYCH W ŚRODOWISKU. DROBNOUSTROJE FOTO- I CHEMOSYNTETYZUJĄCE I ICH ROLA W INŻYNIERII ŚRODOWISKA /Opiekun merytoryczny: dr hab. Teodora M. Traczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODACH
OZNACZANIE TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODACH NATURALNYCH WPROWADZENIE Ogólnie rozpuszczalność gazów w wodzie zależy od ich charakteru, ciśnienia cząstkowego, temperatury wody, a w wodach naturalnych dodatkowo
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoUSUWANIE ZWIĄZKÓW FOSFORU Z WÓD NATURALNYCH
USUWANIE ZWIĄZKÓW FOSFORU Z WÓD NATURALNYCH METODĄ WYTRĄCANIA WPROWADZENIE W Polsce występuje narastający deficyt wody, a ta którą dysponujemy nie zawsze spełnia określone wymogi sanitarno-epidemiologiczne.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH METODY BIOTECHNOLOGICZNE W OCHRONIE ŚRODOWISKA BADANIE AKTYWNOŚCI DEHYDROGENAZ MIKROORGANIZMÓW
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3. I. Analiza miareczkowa mocnych i słabych elektrolitów
ĆWICZENIE 3 I. Analiza miareczkowa mocnych i słabych elektrolitów Alkacymetria jest metodą opartą na reakcji zobojętniania jonów hydroniowych jonami wodorotlenowymi lub odwrotnie. H 3 O+ _ + OH 2 O Metody
Bardziej szczegółowoArkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II)
Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II) Reakcje w roztworach 1. Jaką objętość 20% roztworu kwasu solnego (o gęstości ρ = 1,10 g/cm 3 ) należy dodać do
Bardziej szczegółowoAnaliza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH
ĆWICZENIE 8 Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH 1. Zakres materiału Pojęcia: miareczkowanie alkacymetryczne, krzywa
Bardziej szczegółowo2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?
1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu
Bardziej szczegółowo. Pierwszą czynnością badania jest pobranie próbki wody. W tym celu potrzebna będzie szklana butelka o poj. ok. 250 cm 3.
Wszyscy wiemy, że woda jest świetnym rozpuszczalnikiem przeróżnych substancji, może rozpuszczać także gazy a wśród nich i tlen. Ale co zrobić jeśli chcemy się dowiedzieć ile tlenu rozpuściło się w wodzie?
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska S1. Chemia zajęcia laboratoryjne. Badanie fizykochemiczne wody
Zasadowość wody Właściwością wody, którą określa się jako zasadowość, jest zdolność do zobojętniania kwasów mineralnych w określonych warunkach. Właściwość tę nadają wodzie obecne w niej wodorowęglany
Bardziej szczegółowoGłówne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks
Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ PRAKTYCZNA. GOSPODARKA ENERGETYCZNA WODNA I ŚCIEKOWA CZĘŚĆ PRAKTYCZNA studia zaoczne
CZĘŚĆ PRAKTYCZNA 26 1. OZNACZANIE MĘTNOŚCI WODY 1. Przesączyć 100 cm 3 badanej wody do czystych zlewek (ze szkła o takim samym zabarwieniu! patrz następne oznaczenie), a następnie ocenić ilość osadu na
Bardziej szczegółowoTWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2
TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowo5. STECHIOMETRIA. 5. Stechiometria
5. STECHIOMETRIA 25 5. Stechiometria 5.1. Ile gramów magnezu wzięło udział w reakcji z tlenem, jeśli otrzymano 6,0 g tlenku magnezu? Odp. 3,60 g 5.2. Do 50 cm 3 roztworu kwasu siarkowego (VI) o stężeniu
Bardziej szczegółowoRSM ROZTWÓR SALETRZANO-MOCZNIKOWY
1. PRZEDMIOT WARUNKÓW TECHNICZNYCH Przedmiotem Warunków Technicznych jest wodny roztwór saletrzano-mocznikowy (typ nawozu C.1.2. wg załącznika I Rozporządzenia 2003/2003), w którym stosunek molowy azotanu
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH ANIONÓW.
Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH ANIONÓW. CHEMIA ANIONÓW W ROZTWORACH WODNYCH Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami chemicznymi wybranych anionów pierwiastków I oraz II okresu
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH WODY
ĆWICZENIE NR 1 BADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH WODY Cel ćwiczenia Poznanie wybranych metod oznaczania własności wody. Zakres wymaganych wiadomości 1. Własności fizykochemiczne wody. 2. Równanie Nernsta,
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 8 Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO 3 2. Oznaczenie
Bardziej szczegółowoOpracowały: Pod kierunkiem
PROGRAM ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH Z CHEMII Opracowały: Monika Górska - PG 31 Marzanna Rutkowska - PG 7 Barbara Wawrusiewicz - PG 20 Pod kierunkiem P. Izabeli Popławskiej Białystok, maj 2007 r. Program zajęć
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali
VII. Reakcje utlenienia i redukcji Zagadnienia Szereg napięciowy metali Przewidywanie przebiegu reakcji w oparciu o szereg napięciowy Stopnie utlenienie Utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja Reakcje
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoWykaz badań prowadzonych przez laboratorium - woda
1 Temperatura 0 50 0 C (pomiar bezpośredni) 2 Chlor wolny 0,03 2,00 mg/l 0,02 2,00 mg/l 3 Mętność 0,10-1000 NTU (metoda nefelometryczna) 4 Barwa 5-70 mg/l Pt (metoda wizualna) 5 Zapach (metoda organoleptyczna)
Bardziej szczegółowoELEMENTY ANALIZY INSTRUMENTALNEJ. SPEKTROFOTOMETRII podstawy teoretyczne
ELEMENTY ANALZY NSTRUMENTALNEJ Ćwiczenie 3 Temat: Spektrofotometria UV/ViS SPEKTROFOTOMETR podstawy teoretyczne SPEKTROFOTOMETRA jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowo