STOP CYBERPRZEMOCY DLACZEGO W SPOŁECZEŃSTWIE SIECI TAK WAŻNE STAJĄ SIĘ RELACJE BEZPOŚREDNIE?

Transkrypt

1 STOP CYBERPRZEMOCY DLACZEGO W SPOŁECZEŃSTWIE SIECI TAK WAŻNE STAJĄ SIĘ RELACJE BEZPOŚREDNIE? dr Maciej Dębski Uniwersytet Gdański, Fundacja Dbam o Mój Z@sięg

2 ( ) kiedy dla rodzica priorytetem jest smartfon i komputer, dziecko zaczyna czuć się bardzo samotne. To poczucie naznacza także jego doświadczenie w innych kontekstach społecznych Jeśli chodzi o młodsze dzieci, to najczęstszą konsekwencją jest utrata nadziei, że jakikolwiek dorosły zechce poświęcić im swój czas, żeby je wysłuchać i pomóc w zrozumieniu, kim są. Nastolatki natomiast zaczynają wycofywać się z życia rodzinnego i poszukują uznania, zrozumienia i bliskości na zewnątrz, bardzo często posiłkując się Internetem J. Jull

3 . Przez krótką chwilę mieliśmy nadzieję, że e, czaty i Skype mogą zrekompensować nam fizyczne oddalenie. Niestety, nie mogą. Są to bardzo wartościowe narzędzia, ale sprawdzają się przede wszystkim w pracy, zaś w relacjach opartych na miłości stanowią tylko skąpy substytut kontaktu.

4 FUNDACJA DBAM O MÓJ Z@SIĘG dr MACIEJ DĘBSKI m.debski@dbamomojzasieg.com

5 CO SIĘ STAŁO MIĘDZY 2004 ROKIEM A 2017 ROKIEM? dr Maciej Dębski Uniwersytet Gdański, Fundacja Dbam o Mój Z@sięg

6 ŻYJEMY NAPRAWDĘ W CIEKAWYCH CZASACH w roku 1969 roku w Stanach Zjednoczonych została wysłana pierwsza wiadomość . Od tego czasu specjaliści zgodnie wskazują, że ludzkość rozpoczęła nową erę życia erę życia w społeczeństwie cyfrowym, w którym najważniejszą rolę gra dostęp do internetu w roku 2017 na całym świecie żyje ponad 7,5 mld osób, 70% całej ziemskiej populacji ma dostęp do internetu, do szczoteczek do zębów 60% w dzisiejszych czasach mózg człowieka w ciągu miesiąca przetwarza tyle informacji w ciągu miesiąca, ile mózgi naszych pradziadków przez całe życie w przeciągu każdej minuty, w serwisie YouTube pojawia się około stu godzin nowego materiału wideo. Oznacza to, że na obejrzenie wszystkich filmów umieszczonych na stronie jednego tylko dnia, trzeba by było przeznaczyć ponad szesnaście lat. Podczas wspinaczki na Mount Everest, można korzystać z szybkiego internetu w standardzie LTE. Co więcej, sieć działa nawet na szczycie najwyższej góry świata

7 ŻYJEMY NAPRAWDĘ W CIEKAWYCH CZASACH po czterech latach od wynalezienia internetu, korzystało z niego już 50 milionów osób. Zdobycie takiej samej publiczności zajęło telefonowi 75 lat, radiu 38 lat, telewizji 13 lat, a grze Angry Birds dni

8 KORZYSTANIE Z TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH WYBRANE WYNIKI BADAŃ

9 DLACZEGO MÓWIMY O SMARTFONACH Są to najczęściej używane narzędzia komunikacji z innymi Są to najbardziej powszechne i coraz bardziej dostępne narzędzia komunikacji z innymi Dla wielu użytkowników stanowią centrum życia osobistego i zawodowego Są modne i jako takie coraz częściej są przedmiotem dążeń i pragnień młodzieży SĄ ONE NAJCZĘSTSZYM NARZĘDZIEM STOSOWANIA CYBERPRZEMOCY

10 JAKA JEST MOBILNA CYBERPRZEMOC? Jest o wiele szybsza niż w przypadku komputerów stacjonarnych Jest bardziej rozległa w oparciu o stosowanie aplikacji mobilnych Jest bardziej spontaniczna, mniej przemyślana, bardziej odruchowa

11 opracowanie merytoryczne: Maciej Dębski; opracowanie graficzne: J oanna Kurowska #1 W Z O R Y K O R Z Y S T A N I A ZE S M A R T F O N A * przeciętny wiek rozpoczęcia regularnego korzystania z własnego telefonu komórkowego to 10 LAT a w dużych aglomeracjach miejskich 7 8 LAT 92,4% telefonów użytkowanych przez polską młodzież ma dostęp do internetu 86,6% uczniów regularnie (codziennie) korzysta z telefonów komórkowych 70% uczniów korzystając z telefonu komórkowego w ciągu ostatniego miesiąca korzystała z aplikacji społecznościowych 56% młodych osób korzysta z telefonu komórkowego z taką samą częstotliwością w dni robocze (od poniedziałku do piątku), jak w weekendy 29,1% uczniów przynajmniej raz dziennie umieszcza swoje zdjęcie w sieci 25,6% uczniów przynajmniej raz dziennie robi sobie selfie 10,3% uczniów robi selfie kilkadziesiąt bądź kilkanaście razy dziennie *Na podstawie wyników badań prowadzonych wśród uczniów i nauczycieli w Polsce, M. Dębski, Nałogow e korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegółowa charakterystyka fonoholizmu w Polsce. Raport z badań, Fundacja Dbam o Mój Z@sięg, Gdynia, 2016.

12 opracowanie merytoryczne: Maciej Dębski; opracowanie graficzne: J oanna Kurowska #2 S Y M P T O M Y N A Ł O G O W E G O K O R Z Y S T A N I A ZE S M A R T F O N A * 49% młodych osób stara się być ZAW SZE pod telefonem 47,4% uczniów z telefonem przy sobie czuje się bardziej bezpiecznie 45,8% młodzieży stara się mieć telefon ZAW SZE przy sobie, również wtedy, kiedy kładzie się spać i kiedy wstaje z łóżka 38,6% uczniów często zerka na telefon komórkowy, aby sprawdzić, czy ktoś nie napisał / nie zadzwonił 37,5% uczniów nie wyobraża sobie życia codziennego bez używania telefonu 35,3% komórkowego uczniów czuje wewnętrzną potrzebę, aby odpisać na SMS/ jak najszybciej jest to możliwe 32,7% uczniów odczuwa niepokój, kiedy nie ma przy sobie telefonu, bądź jest on rozładowany 28,8% uczniów czuje się pozbawiona czegoś ważnego, kiedy nie może być w kontakcie telefonicznym ze znajomymi 26,8% uczniów jeśli zapomni wziąć telefon ze sobą, robi wszystko, aby jak najszybciej mieć go ponownie przy sobie *Na podstawie wyników badań prowadzonych wśród uczniów i nauczycieli w Polsce, M. Dębski, Nałogow e korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegółowa charakterystyka fonoholizmu w Polsce. Raport z badań, Fundacja Dbam o Mój Z@sięg, Gdynia, 2016.

13 opracowanie merytoryczne: Maciej Dębski; opracowanie graficzne: J oanna Kurowska #3 S M A R T F O N W D O M U * 62,3% uczniów deklaruje wyższy poziom wiedzy w zakresie użytkowania urządzeń mobilnych (laptop, tablet, telefon komórkowy) niż ich rodzice w 60,6% polskich domach nie istnieją żadne zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz internetu 35% rodziców nigdy nie rozmawiała ze swoimi dziećmi na temat szkodliwości nadmiernego korzystania z telefonu komórkowego 43,5% rodziców stosuje karę wobec swoich dzieci polegającą na ograniczeniu możliwości korzystania z internetu i telefonu komórkowego młodzieży uważa, że można w sposób dyskretny bądź bez 36,6% większych przeszkód 18,3% używać smartfona w czasie wspólnego posiłku rodziców często zwraca swoim dzieciom uwagę, że zbyt często korzystają z telefonów komórkowych 27,2% rodziców nagradza swoje dzieci pozwalając im więcej czasu spędzać on-line 50,4% uczniów przyznaje, że kontaktuje się ze swoimi rodzicami za pomocą telefonu komórkowego i portali społecznościowych przebywając z nimi jednocześnie w domu 13,5% rodziców pozwala swoim dzieciom dłużej korzystać z telefonów komórkowych i internetu tylko po to, aby załatwić swoje zaległe sprawy *Na podstawie wyników badań prowadzonych wśród uczniów i nauczycieli w Polsce, M. Dębski, Nałogow e korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegółowa charakterystyka fonoholizmu w Polsce. Raport z badań, Fundacja Dbam o Mój Z@sięg, Gdynia, 2016.

14 opracowanie merytoryczne: Maciej Dębski; opracowanie graficzne: J oanna Kurowska #5 S M A R T F O N A Z A C H O W A N I A R Y Z Y K O W N E * 50% uczniów w Polsce przyznaje, że ma w telefonie jakieś zdjęcia/filmy bądź wiadomości, których nie powinni ogl ą dać inni (rodzice, koledzy, znajomi) 48,9% uczniów w Polsce jest zdania, że K A Ż D Y może stać się ofiarą cyberprzemocy 37,2% uczniów w Polsce doświadczyła hejtowania, czyli otrzymywania obraźliwych wiadomości, wpisów na chatach, forach, portalach społecznościowych uczniów wyraża przekonanie, że m oż na korzystać ze s m a rtf ona 27,1% 25,6% bez zestawu głośnomówiącego podczas prowadzenia samochodu uczniów w Polsce przynajmniej raz w życiu otrzym a ł a od kogoś zdjęcia bądź filmy o charakterze intymnym 15,9% uczniów odbiera połączenia telefoniczne n a w e t w sytuacjach, w których może stwarzać to zagrożenie (na przejściu dla pieszych) 25,1% uczniów przyznaje, że przynajmniej raz w życiu opublikowano ich zdjęcie/film w internecie w celu ośmieszenia 11,6% uczniów przynajmniej raz w życiu zrobił sobie zdjęcie/film o charakterze intymnym i w ys ył a ł je/go do innych osób przez internet 13% uczniów był a ofiarą prowokowania lub a t a k owani a fizycznego oraz jednoczesnego dokumentowania zdarzenia za p o m o c ą filmu lub zdjęć *Na podstawie wyników bad a ń prowadzonych wśród uczniów i nauczycieli w Polsce, M. Dębski, N a ł o g o w e k o r zy s t a n i e z t e l e f o n ó w k o m ó r k o w y c h. S z c z e g ó ł o w a c h a r a k t e r y s t y k a f o n o h o l i z m u w P o l s c e. R a p o r t z b a d a ń, Fundacja D bam o Mój Z@sięg, Gdynia, 2016.

15

16

17

18 DLACZEGO TAK WAŻNE SĄ RELACJE BEZPOŚREDNIE Z OSOBAMI NAJBLIŻSZYMI?

19

20 Aby myśleć o budowaniu tak zwanej odpowiedzialności cyfrowej młodego pokolenia należy z jednej strony wzmacniać kompetencje cyfrowe dorosłych, ale przede wszystkim uczyć umiejętności nawiązywania odpowiednich RELACJI, budowania rodzinnych RYTUAŁÓW, ustalania RAM rodzinnych dla codziennego używania mediów cyfrowych. Właśnie na tych trzech filarach osadza się idea, którą nazwaliśmy ideą 3xR. Najlepszym czynnikiem chroniącym przed e-uzależnieniem jest dobrze zbudowana relacja w domu, w szkole, w najbliższej przestrzeni

21 IDEA 3 x R. RELACJE

22 Prawdopodobnie najdłużej trwające badania panelowe prowadzone przez uniwersytet Harvarda nad rozwojem 724 dorosłych ludzi jednoznacznie wskazują, że dobre relacje, jakie posiadamy z innymi ludźmi nie tylko utrzymują nas w szczęściu i zdrowiu, ale mają bardzo pozytywny wpływ na przeżywanie naszej starości oraz na funkcjonowanie naszego mózgu. Wnioski z badań prowadzą nas do prostego z twierdzenia że: więzi społeczne są dla nas dobre, a samotność nas zabija. osoby które mają lepsze więzi społeczne w rodzinie, które posiadają wsparcie w przyjaciołach czy w lokalnej społeczności są szczęśliwsze, są fizycznie zdrowsze i żyją dłużej niż osoby, które nie mają tak dobrej więzi. Ludzie którzy byli najbardziej zadowoleni ze swoich relacji w wieku lat 50 byli zdrowsi w wieku lat 80. Więcej na

23

24

25 IDEA 3 x R. RYTUAŁ

26 Żeby rozwinąć bliskość emocjonalną i intelektualną w relacji z dziećmi i partnerem, potrzebujemy 2-3 godzin dziennie na bycie razem, w którym jest także miejsce na ciszę i brak wszelkich planów. To doskonała sposobność, aby budować wspólne rytuały. Wszystkie one mają sens, o tyle, o ile są często i konsekwentnie powtarzane. Rytuały rodzinne, w których realizację zaangażowani są wszyscy domownicy, przede wszystkim budują poczucie bezpieczeństwa dziecka od najmłodszych jego lat. Sprawiają że dziecko uczy się pożądanej struktury dnia codziennego, powodują, że wszystkie osoby zaangażowany zaczynają być bliżej siebie

27 poranne przygotowywanie się do szkoły w strefie wolnej od mediów cyfrowych (phone-free zone), wieczorna kąpiel o ustalonej porze dnia, wspólna celebracja posiłków, czytanie książki przed zaśnięciem, systematycznie powtarzane weekendy bez używania mediów cyfrowych, wspólne wyjazdy w znaczące miejsca

28 IDEA 3 x R. RAMA

29 Nie ma odpowiedzialnego używania smartfona, tabletu czy Internetu bez określenia i jasnych zasad używania urządzeń mobilnych. Zasady te stanowią ramę w używaniu cyfrowych urządzeń komunikacji z innymi, i tak rozumiane są naturalną konsekwencją wdrożonych w rodzinie rytuałów. Pomysłów na uregulowanie naszego codziennego współistnienia w sąsiedztwie mediów cyfrowych jest naprawdę wiele: nieużywanie urządzeń cyfrowych podczas wspólnych posiłków, nie zabieranie ze sobą smartfona do łóżka, dokładne i konsekwentne pilnowanie czasu przeznaczonego na korzystanie z Internetu, używanie mediów cyfrowych tylko w miejscach bezpiecznych, nie korzystanie z urządzeń mobilnych podczas spotkań towarzyskich - to tylko niektóre z zasad, które jako pierwsze przychodzą na myśl

30

31 PODSUMOWANIE Czym skorupka za młodu na siąknie, tym na starość trąci wychowanie on-line off-line Modeluj postawy odpowiedzialnego używania mediów cyfrowych od pierwszych lat życia dziecka Czego nie dasz dziecku w pierwszych latach życia, same jako nastolatek/nastolatka znajdzie sobie w sieci Kreśl opowieść i pilnej potrzebie bliskości, dotyku, czułości, realnej (nie wirtualnej) więzi między Tobą a dziećmi Zawsze zachowaj uważność wobec tego, co robi Twoje dziecko To nie media niszczą więzi, ale osłabiane albo wręcz niszczone przez rodziców więzi otwierają przestrzeń na nowe, ale w istocie obce dzieciom, bycie online!!!

32 WSPÓŁCZESNA DRAMATURGIA WYBORU Uznaję, że świat cyfrowy pędzi jak szalony, nie jestem w stanie tego zmienić, nie mam wpływu na korzystanie z nowych technologii, posiadam niskie kompetencje do życia w takim świecie, przestaję się interesować tym, co w sieci robi moje dziecko, przekierowują na dziecko/ucznia moje własne nowoczesne wybory, uczeń wchodzi w świat mediów cyfrowych sam/a a ja przyjmuję rolę OBSERWATORA, KOMENTATORA

33 WSPÓŁCZESNA DRAMATURGIA WYBORU Staram się podążać za rozwojem społecznym, śledzę kierunki zmian, interesuję się trendami w innowacjach, staram się wykorzystywać nowe technologie w życiu codziennym, pozwalam na to, abym sam się uczył/a od swoich dzieci/uczniów korzystania z mediów cyfrowych ODWRACAM PROCES EDUKACJI

34 CO CZYTAĆ, ABY WIĘCEJ ROZUMIEĆ?

35

36

37

38