WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI DLA KL.III

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI DLA KL.III 1.Metody oceny osiągnięć ucznia Kontroloanie i ocenianie osiągnięć ucznia odgrya szczególną rolę rocesie dydaktycznym. Dokonując oceny osiągnięć ucznia nauczyciel bada jego iadomości umiejętności i ostay. Bieżąca ocena osiągnięć ucznia olega na odnotoyaniu ostęó i ocenianiu jego racy na odstaie: obseracji aktyności ucznió n. odczas ogadanki dyskusji roadzonych dośiadczeń kontroli samodzielnej racy z tekstem czasie lekcji sradzaniu i ocenianiu ćiczeń ykonyanych na lekcji lub zadaanych do ykonania domu samodzielnie rzygotoyanych oracoań ramach ykonyanych rojektó samodzielnego rojektoania dośiadczeń udziału racach gruoych kartkóek i sradzianó 2.Wymagania szczegółoe (ymagania na daną ocenę obejmują ymagania z odoiedniej kolumny oraz z kolumn na oceny niższe) O elektryczności statycznej Douszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący ie że ciała elektryzują się rzez tarcie ie że są da rodzaje ładunkó elektrycznych "+" i " " ie że jednostką ładunku elektrycznego jest 1 C ie że ciała naelektryzoane oddziałują na siebie zajemnie. ie z czego składa się ie że ciała naelektryzoane jednoimiennie odychają się a naelektryzoane różnoimiennie rzyciągają się ie że rzez tarcie ciała elektryzują się różnoimiennie otrafi oisać jak zbudoany jest atom ie że ciało naelektryzoane ujemnie otrafi dośiadczalnie stierdzić stan naelektryzoania ciała otrafi skazać otoczeniu zjaiska elektryzoania ciał rzez tarcie ie jak ostają jony dodatnie i ujemne otrafi uzasadnić odział ciał na rzeodniki i izolatory na odstaie ich otrafi yjaśnić różnice elektryzoaniu rzeodnika i izolatora rzez ocieranie roblemy dotyczące zasady zachoania ładunku i raa Coulomba. umie graficznie rzedstaić ole dóch ładunkó unktoych otrafi określić znak otrafi korzystając z układu okresoego narysoać model atomu ybranego ieriastka. roblemy dotyczące elektryzoania ciał. otrafi zarojektoać dośiadczenie otierdzające słuszność raa Coulomba

2 atom ie że elektrony mają elementarny ładunek ujemny rotony dodatnia neutrony są elektrycznie obojętne ie że rzeodnikach są elektrony "sobodne" a izolatorach "ziązane" umie odać rzykłady rzeodnikó i izolatoró. zna sosoby elektryzoania ciał umie korzystać z elektroskou rzy badaniu czy ciało jest naelektryzoane. ie że ciało elektrycznie obojętne ma tyle samo ładunkó dodatnich co ujemnych ie że ładunki oddziałują silniej gdy są bliżej siebie i gdy mają iększą artość. ie co jest źródłem ola elektrostatycznego. ie że skazóka elektroskou ychyla się gdy zbliżymy do niego ciało naelektryzoane ie do czego służy iorunochron zna niebezieczeństa ziązane z ystęoaniem zjaisk elektrycznych rzyrodzie. ie że na cząstkę osiada nadmiar elektronó a naelektryzoane dodatnio osiada niedobór elektronó. ie że rzy elektryzoaniu ciał rzez tarcie nastęuje rzemieszczenie elektronó z jednego ciała na drugie umie yjaśnić zjaisko elektryzoania ciał rzez tarcie na odstaie elektrycznej budoy materii zna budoę i zasadę działania elektroskou umie yjaśnić elektryzoanie ciał rzez dotyk ciałem naelektryzoanym. zna i umie stosoać zasadę zachoania ładunku elektrycznego ie jak artość siły oddziałyania elektrostatycznego zależy od odległości ciał naelektryzoanych i ielkości ich ładunkó umie narysoać ektory sił działających na unktoe ciała naelektryzoane. ie co to znaczy że jakimś obszarze istnieje ole elektryczne otrafi narysoać linie ola ytorzone rzez unktoy ładunek dodatni oraz ujemny. enętrznej budoy. ie jak rozmieszcza się ładunek elektryczny rzeodniku a jak izolatorze. umie stosoać rao Coulomba rostych zadaniach zna mechanizm zobojętniania ciał naelektryzoanych (metali i dielektrykó). ie kiedy ole jest centralne a kiedy jednorodne umie graficznie rzedstaić ole jednorodne. otrafi yjaśnić mechanizm rzyciągania drobnych ciał (nitek skrakó aieru kurzu) rzez ciało naelektryzoane zna zasadę działania iorunochronu. otrafi oisać rodzaj ruchu cząstki naładoanej olu elektrostatycznym. otrafi yjaśnić o jakim torze orusza się jednorodnym olu elektrycznym naelektryzoana krola ody. ładunku ciała naelektryzoanego rzez zbliżenie go do naelektryzoanego elektroskou otrafi skazać otoczeniu rzykłady elektryzoania ciał rzez indukcję otrafi yjaśnić mechanizm yładoań atmosferycznych.

3 naładoaną znajdującą się olu elektrycznym działa siła. ie na czym olega zjaisko indukcji elektrostatycznej umie trale naelektryzoać elektrosko rzez ły. O rądzie elektrycznym Douszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący ie że naięcie anujące między końcami rzeodnika jest arunkiem by łynął nim rąd elektryczny ie jaki jest umony kierunek rądu eklektycznego otrafi ymienić źródła naięcia ie że jednostką naięcia jest 1V. ie że do omiaru naięcia służy oltomierz zna symbole elementó obodó elektrycznych umie zbudoać rosty obód edług schematu zna zasady beziecznego użytkoania odbiornikó energii elektrycznej. ie że jednostką natężenia rądu elektrycznego jest 1 A ie że natężenie mierzy się ameromierzem otrafi yjaśnić na czym olega rzeły rądu metalach. otrafi narysoać schemat obodu składającego się z danych elementó umie zmierzyć naięcie n. na zaciskach źródła otrafi skazać kierunek rądu obodzie i ie że na schematach zaznacza się kierunek umony. zna definicję natężenia rądu otrafi obliczać natężenie q korzystając ze zoru I t ie że 1A 1C1s otrafi zmierzyć natężenie rądu doolnym unkcie obodu. zna i rozumie rao Ohma roste zadania z zastosoaniem raa Ohma. ie że dzięki rzyłożonemu do końcó rzeodnika naięciu siły W ola ykonują racę zna budoę i zasadę działania ognia Volty ie na czym olega rzeły rądu cieczach i gazach. otrafi obliczać każdą q ielkość ze zoru I t. umie rzedstaić na ykresie zależność I (U). ie jaki sosób oór elektryczny rzeodnika zależy od jego długości i ola rzekroju orzecznego umie obliczać oór korzystając z ykresu I (U). zadania stosując oznane zależności między I U R. umie obliczać oór zastęczy układu odbiornikó U q ie jak działa akumulator. ie że ładunek elektronu 19 jest róny C (I/1) a zna jednostki ładunku 1 Ah 1 As. otrafi stosoać rao Ohma do roziązyania roblemó złożonych. ie że oór elektryczny zależy od temeratury rzeodnika. otrafi uzasadnić dlaczego R R1 R2 R3. umie obliczyć oór zastęczy dla ołączenia mieszanego otrafi yjaśnić dlaczego R R R R zna budoę i zasadę działania ognia Leclanche'go otrafi oszacoać nieeność omiaru naięcia. złożone roblemy rachunkoe ykorzystując ziązki między ielkościami: W U I t R q.

4 umie zbudoać rosty obód edług schematu i dokonać omiaru natężenia rądu. ie że zrost naięcia między końcami rzeodnika ooduje zrost natężenia łynącego nim rądu elektrycznego. ie że oór elektryczny jest ielkością charakteryzującą rzeodnik ie że jednostką ooru elektrycznego jest 1. otrafi zbudoać obód odbiornikó ołączonych szeregoo zgodnie ze schematem umie obliczyć oór zastęczy oornikó ołączonych szeregoo. ie że domoej instalacji elektrycznej stosuje się ołączenie rónoległe ie że naięcie na zaciskach odbiornikó ołączonych rónolegle jest jednakoe. ie że rąd elektryczny ykonuje racę otrafi oisać rzemiany energii e skazanych odbiornikach energii elektrycznej: grzałka silnik odkurzacza żaróka zna definicję ooru elektrycznego 1V ie że 1 1A ie od czego zależy oór rzeodnika otrafi stosoać oorniki do zmiany natężenia rądu obodzie. otrafi narysoać schemat obodu odbiornikó ołączonych szeregoo ie że dla odbiornikó ołączonych szeregoo U U1 U2 U3 ie że natężenie doolnym unkcie obodu szeregoego jest jednakoe otrafi yjaśnić dlaczego ośietleniu choinkoym stosuje się ołączenie szeregoe. zna i otrafi stosoać I rao Kirchhoffa otrafi zbudoać obód odbiornikó ołączonych rónolegle. umie obliczyć racę z zależności W UIt ie że 1J 1V1A1s (I/2) d. umie obliczać moc z rónania P UI ie że 1kWh jest jednostką ołączonych rónolegle otrafi zaisać rao Kirchhoffa dla doolnego ęzła sieci zadania stosując oznane zależności. otrafi obliczyć każdą ielkość z zależności W UIt. otrafi na odstaie danych z tabliczki znamionoej urządzenia elektrycznego obliczyć n. natężenie rądu oór odbiornika.

5 ie że jednostką racy jest 1 J ie że niesrane urządzenie elektryczne może być rzyczyną zarcia instalacji elektrycznej roadzić do ostania ożaru. zna jednostki mocy 1W i 1kW rozumie otrzebę oszczędzania energii elektrycznej. racy rądu elektrycznego (energii elektrycznej) O zjaiskach magnetycznych Douszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący ie że okół Ziemi i magnesu trałego istnieje ole magnetyczne ie że są da rodzaje biegunó magnetycznych N i S i ystęują one arami ie jak oddziałują ze sobą bieguny magnetyczne ie jak należy rzechoyać magnesy sztabkoe i odkoiaste. ie że okół rzeodnika z rądem istnieje ole magnetyczne ie że da rzeodniki których łynie rąd oddziałują ze sobą. ie z jakich substancji ykonuje się magnesy trałe umie ykorzystać igłę magnetyczną do zbadania ola magnetycznego n. magnesu sztabkoego ie że każda część odzielonego magnesu staje się magnesem. umie określić bieguny magnetyczne zojnicy z rądem umie rzedstaić graficznie ole magnetyczne magnesu sztabkoego i zojnicy z rądem. umie zbudoać umie yjaśnić dlaczego żelazo olu magnetycznym zachouje się jak magnes ie że oddziałyanie magnesó odbya się za ośrednictem ól magnetycznych. ie że każdy oruszający się ładunek jest źródłem ola magnetycznego ie że ole magnetyczne enątrz zojnicy jest jednorodne. ie od czego zależy to czy ole ytorzone rzez elektromagnes jest słabe czy silne. otrafi uzasadnić dlaczego każda z części odzielonego magnesu jest magnesem otrafi rzedstaić graficznie ole rzeodnika rostolinioego i kołoego zna definicję amera. otrafi yszukać i ciekaie zarezentoać informacje o zastosoaniach elektromagnesó. zna budoę rądnicy i umie yjaśnić zasadę jej działania zna ziązek między okresem i częstotliością rądu rzemiennego. otrafi korzystając z różnych źródeł informacji yszukać i zarezentoać iadomości o magnetyzmie ziemskim. zna zasadę działania miernikó elektrycznych.

6 ie że elektromagnes zbudoany jest ze zojnicy i umieszczonego niej rdzenia ze stali miękkiej ie że elektromagnes ytarza ole magnetyczne gdy jego zojnicy łynie rąd. ie że na rzeodnik z rądem umieszczony olu magnetycznym działa siła zna zasady beziecznego osługiania się odbiornikami energii elektrycznej ie że silniku elektrycznym energia elektryczna zamienia się energię mechaniczną otrafi odać rzykłady urządzeń z silnikiem elektrycznym umie zbudoać rosty obód i zbudzić nim rąd indukcyjny za omocą magnesu sztabkoego ie że domoa instalacja elektryczna zasilana jest rądem rzemiennym ie że symbol ~ oznacza że urządzenie należy zasilać rądem zmiennym. ie jak jest zbudoany transformator ie kiedy transformator elektromagnes umie yjaśnić dlaczego rdzeń elektromagnesu ykonany jest ze stali miękkiej. ie od czego zależy zrot i artość siły elektrodynamiczne ie że silnikach elektrycznych i miernikach ykorzystuje się oddziałyanie ola magnetycznego na rzeodnik z rądem. umie określić zrot rądu indukcyjnego zojnicy ie jakie rzemiany energii zachodzą rądnicy ie że rąd rzemienny to taki którego natężenie i kierunek zmienia się okresoo. zna zasadę działania transformatora ie o czym informuje nas rzekładnia transformatora zna rzykłady sółracy Polski z innymi aństami dziedzinie energetyki ie że fale elektromagnetyczne rzenoszą energię zna szybkość fali elektromagnetycznej różni ie jak zrot siły elektrodynamicznej zależy od kierunku rądu i zrotu linii ola zna zasadę działania silnika elektrycznego. zna różne sosoby zbudzania rądu indukcyjnego rozumie co oznacza nais 50 Hz na tabliczce znamionoej urządzenia. ie że moce obydu uzojeniach transformatora (idealnego) są róne i otrafi to uzasadnić korzystając z zasady zachoania energii umie roziązyać zadania z ykorzystaniem zależności: U n U n. zna łasności fal elektromagnetycznych otrafi skazać rzykłady urządzeń ykorzystujących różne rodzaje fal elektromagnetycznych umie roziązyać złożone zadania z ykorzystaniem ziązkó: I I n n U U rozróżnia na czym olega rzekazyanie informacji (n. głosu lub obrazu) metodą analogoą i cyfroą. I I

7 obniża a kiedy odyższa naięcie. ie że zmiennemu olu magnetycznemu toarzyszy zmienne ole elektryczne ie że fale elektromagnetyczne rozchodzą się także różni ie że jednym z rodzajó fal elektromagnetycznych są fale śietlne. rozumie ojęcie idma fal elektromagnetycznych otrafi odać rzykłady fal o różnych długościach. ie że rąd indukcyjny ostaje obodzie znajdującym się zmiennym olu magnetycznym Otyka czyli nauka o śietle Douszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący umie odać rzykłady źródeł śiatła ie że śiatło rzenosi energię ie że śiatło ośrodku jednorodnym otycznie rozchodzi się o liniach rostych ie że śiatło rozchodzi się różni i ośrodkach rzezroczystych. ie że śiatło odbija się od oierzchni gładkich ie że na oierzchni chrooatej śiatło rozrasza się umie na rysunku skazać kąt adania i odbicia. ie że zierciadle umie odać dośiadczalne rzykłady otierdzające rostolinioość rozchodzenia się śiatła umie yjaśnić ostaanie cienia ie że najiększą szybkość ma śiatło różni zna jej artość. otrafi określić kąt adania i odbicia zna rao odbicia śiatła. umie skonstruoać obraz unktu zierciadle łaskim otrafi rzedstaić bieg iązki rónoległej do osi otycznej o odbiciu od zierciadła kulistego otrafi yjaśnić zaćmienia Słońca i Księżyca. otrafi uzasadnić dlaczego na oierzchni chrooatej śiatło się rozrasza. otrafi ykonać konstrukcję obrazu zierciadle klęsłym. rozumie dlaczego na granicy dóch ośrodkó śiatło może ulec załamaniu zadania z ykorzystaniem oznanych ra odbicia i załamania śiatła. umie rzedstaić graficznie zjaisko załamania śiatła ryzmacie otrafi yjaśnić dlaczego ie że szybkość śiatła uarunkoana jest gęstością otyczną ośrodka zna artości tej szybkości dla różnych ośrodkó. otrafi skonstruoać obraz doolnej figury zierciadle łaskim. złożone roblemy uzględniające zjaisko odbicia i załamania śiatła. otrafi ytłumaczyć na czym olega idzenie barne ie jak i o co stosuje się filtry otyczne umie dośiadczalnie yznaczyć zdolność otrafi graficznie rzedstaić rozroszenie śiatła na doolnej oierzchni. umie narysoać bieg romienia rzez kilka ośrodkó o różnej gęstości otycznej otrafi yjaśnić dlaczego niebo jest błękitne.

8 łaskim ostaje obraz ozorny rosty tej samej ielkości co rzedmiot otrafi skazać zastosoania zierciadeł łaskich umie rozoznać zierciadło kuliste klęsłe i yukłe ie że na granicy dóch ośrodkó rzeźroczystych śiatło załamuje się i zmienia kierunek rozchodzenia się otrafi odać rzykłady ystęoania zjaiska załamania śiatła umie na rysunku skazać kąt adania i kąt załamania śiatła. zna ojęcie śiatła białego ie dlaczego latem nosimy na ogół jasne ubrania a zimą ciemne ie jak na organizm człoieka działa romienioanie odczerone i ultrafioletoe. ie że soczeki mogą skuiać lub rozraszać śiatło zna ojęcia: głóna oś otyczna ognisko ogniskoa umie za omocą soczeki skuiającej otrzymać obrazy rzeczyiste otrafi objaśnić zasadę działania oka klęsłego i yukłego otrafi skazać zastosoania zierciadeł kulistych. ie że śiatło rzechodząc z ośrodka otycznie rzadszego do otycznie gęstszego załamuje się do normalnej a rzechodząc z ośrodka otycznie gęstszego do otycznie rzadszego od normalnej ie że dla kąta adania jest róny kątoi załamania. ie że załamaniu śiatła białego ryzmacie toarzyszy rozszczeienie umie odać rzykłady tego zjaiska rzyrodzie (tęcza) umie rzedstaić bieg iązki rónoległej do osi otycznej o rzejściu rzez soczekę otrafi narysoać bieg romieni charakterystycznych rzy rzejściu rzez soczekę skuiającą. otrafi konstruoać obrazy otrzymane za omocą soczeki skuiającej zna cechy otrzymyanych obrazó otrafi yjaśnić zasadę działania luy i aaratu fotograficznego śiatło białe ulega ryzmacie rozszczeieniu ie jaką rolę ełni arsta ozonoa atmosferze i rozumie otrzebę jej ochrony umie obliczyć zdolność skuiającą soczeki otrafi yjaśnić zasadę działania innych rzyrządó otycznych n. mikroskou lunety. skuiającą soczeki. ie że łasności soczeki zależą także od gęstości otycznej materiału soczeki i otaczającego ją ośrodka.

9 zna ojęcia odległość dobrego idzenia i kąt dobrego idzenia. ie jak można dokonyać korekcji niektórych ad zroku 2 odstaą do ystaienia oceny celującej może być także udział etaie rejonoym lub yższym konkursu rzedmiotoego z fizyki