Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych
|
|
- Zbigniew Sokołowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych
2 Definicja genu Region DNA, który określa dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze białko lub RNA. Zawiera całą funkcjonalną podjednostkę wraz z sekwencją kodującą, niekodującymi sekwencjami regulatorowymi DNA oraz z intronami. (definicja niedoskonała, trudno jednoznacznie zdefiniować gen) Molecular Biology of the Cell Forth Edition
3 Współczesne definicje odnoszą się do produktu, jakim jest transkrypt, i nie biorą pod uwagę białka Jak zawsze w biologii, istnieją wyjątki. Oto lista genów, które nie pasują do definicji odnoszącej się do transkryptu. Geny kodujący rybosomowe RNA ( 18S; 5,8 S, 28S ) jest transkrybowany w postaci pre-rrna 45S, następnie zachodzi rozcinanie cząsteczki RNA na fragmenty odpowiadające poszczególnym rodzajom rrna. Czy jest więc sens w tej sytuacji odnosić się do ko-transkrybowanych genów, jako do pojedynczego genu? Zamiast tego, genami możemy nazwać odcinki DNA odpowiadające pojedynczym jednostkom funkcjonalnym Trans-splicing: Istnieją geny w kawałkach. Transkrypt pochodzący z jednego fragmentu jest łączony z transkryptem z innego fragmentu, aby mógł powstać funkcjonalny RNA. Geny nakładające się: Niektóre geny nakładają się. Oznacza to, że pojedynczy fragment DNA może być częścią dwóch lub nawet trzech genów. Redagowanie RNA: Niekiedy pierwotny transkrypt ulega intensywnemu redagowaniu zanim stanie się transkryptem funkcjonalnym. W najbardziej skrajnych przypadkach dochodzi do wstawiania lub usuwania nukleotydów. Oznacza to, że zawartość informacyjna genu jest niepełna dla zapewnienia jego funkcjonalności i musi być uzupełniona z udziałem innych genów
4 Klasyczne wyobrażenie genu fragment DNA, który koduje funkcjonalny mrna Wszystkie transkrypty mrna mają niekodujące fragmenty 5 i 3 końcowe
5 Etapy ekspresji/poziomy regulacji struktura chromatyny transkrypcja obróbka i kontrola jakości RNA transport RNA degradacja RNA translacja modyfikacje post-translacyjne degradacja białka
6 Transkrypcja Przetwarzanie informacji z zapisanej w DNA na zapisaną w RNA Katalizowana przez zależne od DNA RNA-polimerazy Podlega ścisłej regulacji
7 Regulacja transkrypcji Regulacja z reguły na poziomie inicjacji transkrypcji Czynniki cis sekwencje regulatorowe w obrębie promotorów i enhancerów (wzmacniaczy) Czynniki trans białka wiążące się z sekwencjami regulatorowymi (elementami cis)
8 Czynniki cis Hartwell, Hood, Goldberg, Reynolds, Silver, Veres. Genetics. From Genes to Genomes. Copyright e McGraw-Hill Companies, Inc. Enhancery stymulują transkrypcję, silencery hamują transkrypcję. Jedne i drugie działają niezależnie od orientacji, tj odwrócenie ich sekwencji nie wpływa na efekt. Jedne i drugie działają niezależnie od miejsca położenia w genomie. Mogą działać na odległość w stosunku do promotora Enhancery wykrywa się nieomal wszędzie Jedne i drugie stanowią miejsce wiązania dla specyficznych czynników transkrypcyjnych.
9 Czynniki trans Hartwell, Hood, Goldberg, Reynolds, Silver, Veres. Genetics. From Genes to Genomes. Copyright e McGraw-Hill Companies, Inc.
10 3 (+1) główne polimerazy RNA Eukaryota polimeraza produkty wrażliwość na α-amanitynę Polimeraza I geny rrna (18S; 28S; 5,8S) Polimeraza II Polimeraza III hn/mrna, większość snrna (U1, U2, U4, U5), mirna małe RNA: trna, snorna, 5S rrna, U6 snrna nie wrażliwa bardzo wrażliwa umiarkowanie wrażliwa Polimeraza mitochondrialna
11 Skład podjednostkowy 3 głównych polimeraz RNA Eukaryota Polimeraza RNA E.coli Eukariotyczne polimerazy RNA Podjednostki typu β i β Podjednostki typu α Podjednostki wspólne Podjednostki specyficzne dla danej polimerazy CTD- C końcowa domena Pol II, o krytycznym znaczeniu dla transkrypcji
12 Polimeraza II Polimeraza II RNA rozplata nici DNA, syntetyzuje RNA i łączy ponownie obie nici DNA. Samodzielnie nie jest w stanie rozpoznać promotora genu i zainicjować transkrypcji. Do tego celu niezbędna jest obecność OGÓLNYCH CZYNNIKÓW TRANSKRYPCYJNYCH Hartwell, Hood, Goldberg, Reynolds, Silver, Veres. Genetics. From Genes to Genomes. Copyright e McGraw-Hill Companies, Inc. U prokariontów geny są ciągłe, tj. kolinearne z ich mrna. U wyższych eukariontów geny są nieciągłe, tj. niekolinearne z ich mrna. Części genu ulegające ekspresji noszą nazwę eksonów, zaś sekwencje przedzielające eksony intronów.
13 Inicjacja transkrypcji
14 Inicjacja transkrypcji (czynniki cis DNA) Podstawowe elementy cis Promotor rdzeniowy wiąże czynniki ogólne (podstawowe) kompleksu polimerazy II element TATA (wiązanie TBP) miejsce inicjacji Elementy promotora podstawowego wiążą czynniki wspólne dla wielu różnych promotorów i zapewniające podstawowy poziom transkrypcji element CAAT czynniki NF-1 i NF-Y element GC czynnik Sp1 oktamer czynnik Oct1
15 Inicjacja transkrypcji (czynniki trans - białka) Ogólne czynniki transkrypcyjne (podstawowe) wspólne dla wielu promotorów, wiązanie w proksymalnej części promotora
16 Pierwszy etap inicjacji transkrypcji przyłączenie ogólnego czynnika transkrypcyjnego TFIID TATA binding protein (TBP) w kompleksie z DNA w rejonie TATA-box TBP- składnik ogólnego czynnika transkrypcyjnego TFIID Molecular Biology of the Cell Forth Edition
17 TATA" -30" +1" TAFs" Inr" TFIID" or TBP" TBP" }" IIA" IIB" RNA " polimeraza II" IIF" Pol IIa" IIE" helicase" CTD protein kinase" IIH" IIB" TATA" IIA" IIE" Pol Inr" IIH" IIa" IIF" Kompleks preinicjacyjny" ATP - hydroliza" IIB" TATA" IIA" IIE" Pol Inr" IIa" IIF" PIC IIH" Kompleks inicjacyjny, DNA na I nukl. stopiony" Sekwencyjny model składania Kompleksu Preinicjacyjnego (PIC preinitiation complex) Aktywność transkrypcyjna na poziomie podstawowym, jeszcze nie regulatorowym TFIIA, B, D,E, H, F Ogólne Czynniki Transkrypcyjne (GTF) Czynniki TAF składowe TFIID (ang. TBP Associated Factors) TATA TATA box sekwencja TATAAA rozpoznawana przez białko TBP Inr sekwencja inicjatorowa rozpoznawana przez białka TAF Aktywowany PIC Polimeryzacja pierwszych kilku nukleozydotrifosforanów i fosforylacja CTD prowadzą do uwolnienia promotora.
18 Regulacja inicjacji transkrypcji
19 Regulacja inicjacji transkrypcji Czynniki transkrypcyjne i koaktywatory Ogólne czynniki transkrypcyjne (podstawowe) wspólne dla wielu promotorów, wiązanie w proksymalnej części promotora Specyficzne (tkankowo, w odpowiedzi na sygnały regulacyjne, w rozwoju), wiązanie w dystalnej części promotora i w enhancerach
20 Specyficzne elementy cis promotorów i enhancerów Moduły odpowiedzi na sygnał np. moduł CRE odpowiedź na camp (czynnik transkrypcyjny CREB) Moduły specyficzne dla komórek i tkanek np. moduł mioblastowy rozpoznawany przez czynnik MyoD; moduł limfoblastoidalny czynnik NF- B Moduły rozwojowe np. moduły Bicoid i Antennapedia D. melanogaster
21 Regulacja kombinatoryczna W sekwencjach regulatorowych występują różne kombinacje elementów cis wiążących różne czynniki trans, co daje bardzo wiele możliwości regulacji przy udziale stosunkowo niewielkiej liczby regulatorów kombinatoryka Promotor ludzkiego genu insuliny
22 Alternatywny start transkrypcji Wiele genów wyższych eukariontów posiada wiele alternatywnych miejsc startu transkrypcji (promotorów), specyficznych tkankowo Dzięki temu z jednego powstają różne transkrypty i białka w różnych komórkach i tkankach móżdżek mięśnie siatkówka kom. Schwanna pozostałe tkanki kora Gen dystrofiny człowieka
23 Specyficzne czynniki transkrypcyjne
24 Struktura domenowa aktywatorów transkrypcji domena wiążąca DNA domena odpowiedzialna za dimeryzację domena aktywująca domena regulatorowa Hartwell, Hood, Goldberg, Reynolds, Silver, Veres. Genetics. From Genes to Genomes. Copyright e McGraw-Hill Companies, Inc.
25 Domeny wiążące DNA Palce cynkowe Helisa-skręt-helisa (H-T-H) np. homeodomena, domena HMG, domena PAU Helisa-pętla-helisa (H-L-H) i wiele innych
26 Domeny wiążące DNA Palec cynkowy Homeodomena zawiera domenę HTH (helisa-skręt-helisa) Czynnik transkrypcyjny SP1 atlasgeneticsoncology.org/deep/images/tffig2.jpg
27 Dimeryzacja czynników transkrypcyjnych Suwak leucynowy protoonkogeny rodziny c-fos i c-jun rodzina CREB (camp response element binding protein)
28 Represory Hartwell, Hood, Goldberg, Reynolds, Silver, Veres. Genetics. From Genes to Genomes. Copyright e McGraw-Hill Companies, Inc.
29 Regulacja inicjacji transkrypcji Czynniki transkrypcyjne i koaktywatory Ogólne czynniki transkrypcyjne (podstawowe) wspólne dla wielu promotorów, wiązanie w proksymalnej części promotora Specyficzne (tkankowo, w odpowiedzi na sygnały regulacyjne, w rozwoju), wiązanie w dystalnej części promotora i w enhancerach Koaktywatory uczestniczą w aktywacji transkrypcji, ale nie wiążą się z DNA. Działają przez oddziaływania z białkami kompleksu transkrypcyjnego Kompleks mediatora jest ogólnym koaktywatorem polimerazy II
30 Mediator kompleks białkowy Kornberg R D PNAS 2007;104: by National Academy of Sciences
31 Polimeraza II RNA wraz z Mediatorem niezbędny do regulowanej transkrypcji absolutnie wymagany do transkrypcji większości genów eukariotycznych oddziałuje bezpośrednio z aktywatorami transkrypcji i polimerazą II RNA ważny zarówno dla pozytywnej jak i negatywnej regulacji transkrypcji Kornberg R D PNAS 2007;104: by National Academy of Sciences
32 Elongacja transkrypcji genów eukariotycznych jest ściśle związana z obróbką RNA Molecular Biology of the Cell Forth Edition
33 Domena CTD polimerazy II RNA koordynuje wydarzenia transkrypcyjne Domena CTD zawiera powtarzającą się sekwencję aminokwasową (YSPTSPS) Hyperfosforylacja domeny CTD determinuje nowy zestaw regulatorów przyłączających się do pol II i zaznacza przejście od inicjacji do elongacji transkrypcji. Zatrzymanie w pobliżu promotora i uwolnienie promotora; przejście do fazy produktywnej transkrypcji jest zależne od fosforylacji CTD Saunders et al. Nature Reviews Molecular Cell Biology 7, (August 2006) doi: /nrm1981
34 Terminacja i poliadenylacja CPSF- kompleks białkowy, czynnik specyficzności cięcia i poliadenylacji
35 Terminacja i poliadenylacja CstF czynniki stymulacji cięcia
36 Poliadenylacja Kontroluje (zwiększa) stabilność mrna Dotyczy większości mrna, wyjątkiem są mrna kodujące histony
37 Chromatyna - podstawowy element regulacji transkrypcji genów eukariotycznych
38 Kolejne stopnie kondensacji chromatyny
39 Dwa podstawowe stany chromatyny Heterochromatyna konstytutywna jest obecna stale w komórce, DNA wchodzący w jej skład nie zawiera genów, dzięki czemu zachowuje zwartą strukturę (obszary centromerów i telomerów) fakultatywna ta forma chromatyny pojawia się w jądrze okresowo i tylko w niektórych komórkach, prawdopodobnie zawiera geny nieaktywne w czasie niektórych faz cyklu komórkowego, W mitozie cały DNA występuje jako heterochromatyna Euchromatyna to luźno upakowana forma chromatyny, zawierająca geny aktywne transkrypcyjnie
40 Domeny funkcjonalne i izolatory Izolatory oddzielają domeny funkcjonalne w chromatynie Białka wiążące się z izolatorami uniemożliwiają interferencję regulatorów z sąsiedniej domeny (innych genów) Izolator Izolator
41 Obszary kontrolujące loci LCR (locus control regions) utrzymują domeny funkcjonalne otwarte, czyli aktywne transkrypcyjnie
42 Chromatyna preparaty mikroskopowe
43 Struktura chromatyny DNA + związane białka 1. Histony (małe, zasadowe) 2. Niehistonowe białka regulatorowe We wszystkich stanach chromatyny białka są związane z DNA, a różnice strukturalne wynikają z różnego stopnia upakowania
44 PODSTAWOWE BIAŁKA BUDUJĄCE CHROMATYNĘ TO HISTONY najbardziej konserwowane ewolucyjnie białka u Eucariota Histony H3 i H4 : bogate w argininy, najbardziej konserwowane ewolucyjnie sekwencje białkowe Histony H2A i H2B : wzbogacone w lizyny, sekwencje konserwowane ewolucyjnie Histon H1 : bardzo bogaty w lizyny, sekwencja białkowa słabo konserwowana ewolucyjnie, związany z nukleosomem poza jego rdzeniem
45 Struktura Krystaliczna Nukleosomu Luger K, Mader AW, Richmond RK, Sargent DF, Richmond TJ. Nature 1997 Sep18;389(6648):251-60
46 Nukleosom zbudowany jest z rdzenia białkowego, z około 147 bp DNA owiniętego wokół rdzenia oraz z 50 bp DNA łącznikowego Rdzeń składa się z dwóch kopii każdego z histonów H2A, H2B, H3 i H4 Poza rdzeniem nukleosomu dołączony jest histon H1 DNA histon H1 histon H2A histon H2B histon H3 histon H4
47 Proces transkrypcji genów eukariotycznych zachodzi w chromatynie. Kornberg R D PNAS 2007;104: by National Academy of Sciences
48 Regulacja dostępności chromatyny Hartwell, Hood, Goldberg, Reynolds, Silver, Veres. Genetics. From Genes to Genomes. Copyright e McGraw-Hill Companies, Inc.
49 Modyfikacje struktury chromatyny wpływające na regulację procesu transkrypcji Kowalencyjne modyfikacje histonów rdzeniowych
50 Nukleosom Nature Reviews Molecular Cell Biology 4, (October 2003) Timeline: Chromatin history: our view from the bridge Donald E. Olins 1 & Ada L. Olins Zasadowe N- i C-końce histonowe wystają na zewnątrz nukleosomu, ponad DNA owinięty na oktamerze białkowym. Są miejscem wielu potranslacyjnych modyfikacji
51 Fosforylacja Acetylacja Metylacja ADP-rybozylacja Ubikwitynylacja Sumoylacja Modyfikacje histonów rdzeniowych Nature Cell Biology Vol, 5 May, 2003 Current Opinion in Cell Biology 2003, 15:
52 Enzymy modyfikujące histony rdzeniowe zależnie od ich aktywności mogą być aktywatorami bądź represorami transkrypcji S/T kinazy fosfatazy P S/T fosforylacja K Acetylotransferazy histonowe (HAT) Deacetylazy histonowe (HDAC) Ac K acetylacja K/R metylazy Me K/R metylacja demetylazy
53 Po-translacyjne modyfikacje histonów wg. B.Turner, Cell 2002
54 Mechanizm działania modyfikacji potranslacyjnych białek histonowych
55 Acetylacja histonów rdzeniowych rozluźnia strukturę chromatyny acetylacja deacetylacja Chromatyna staje się dostępna dla czynników transkrypcyjnych i polimeraz
56 Modyfikowane histony hamują wiązanie białek z danym rejonem chromatyny Modyfikowane histony rekrutują specyficzne białka rozpoznających określone modyfikacje Tony Kozaurides, Cell 128 (2007)
57 Typowy wzór modyfikacji histonowych na aktywnym transkrypcyjnie genie Saunders et al. Nature Reviews Molecular Cell Biology 7, (August 2006) doi: /nrm1981
58 Modyfikacje struktury chromatyny wpływające na regulację procesu transkrypcji Remodeling (przebudowywanie) struktury chromatyny
59 Regulacja struktury nukleosomowej chromatyny przesuwanie nukleosomów - zwalnianie dostępu do miejsc wiązania czynników transkrypcyjnych
60 Aktywność kompleksów przebudowujących chromatynę zależy od ATP, w wyniku ich działania zmienia się sposób oddziaływania pomiędzy histonami, a DNA. Kompleksy remodelujące zaangażowane są zarówno w aktywację jak i represję transkrypcji (koaktywatory i korepresory transkrypcji)
61 Kompleksy przebudowujące chromatynę zależne od ATP składają się z wielu białkowych podjednostek Drożdżowy SWI/SNF 11 białek potrzebny do ekspresji genów decydujących o typie koniugacyjnym drożdży (switching), oraz ekspresji genów regulujących metabolizm sacharozy (sucrose non-fermenting) niektóre supresory mutacji swi/snf są mutacjami w genach kodujących histony aby aktywować transkrypcję regulowanych przez siebie genów kompleks SWI/SNF oddziałuje z chromatyną kompleks jest ATPazą
62 SWI/SNF wielo-podjednostkowy kompleks remodelujący chromatynę
63 ATP - zależna przebudowa chromatyny Ślizganie lub przesunięcie oktameru histonowego w nowe miejsce, odsłonięcie DNA Usunięcie oktameru histonowego z obszaru DNA Chromatin remodeling: insights and intrigue from single-molecule studies Bradley R Cairns Nature Structural and Molecular Biology 14: , 2007
64 ATP - zależna przebudowa chromatyny Usunięcie dimerów H2A-H2B, pozostawienie jedynie centralnej części oktameru tetrameru l H3-H4, odsłonięcie DNA i destabilizacja nukleosomu Zastąpienie dimerów wymiana dimeru H2A-H2B na dimer zawierający histon H2B i wariant H2A.Z (Htz1 in S. cerevisiae) Chromatin remodeling: insights and intrigue from single-molecule studies Bradley R Cairns Nature Structural and Molecular Biology 14: , 2007
65 Metylacja DNA wpływa na strukturę chromatyny i reguluje proces transkrypcji genów eukariotycznych
66 Mechanizm metylacji DNA
67 Metylacja DNA przyłączenie grupy metylowej do cytozyny (u ssaków metylacji podlegają sekwencje CpG, do 10% cytozyn jest metylowanych u ssaków ) powoduje zamknięcie danego obszaru chromatyny może być podtrzymywana podczas podziałów komórkowych może powstawać de novo metylacja DNA a struktura chromatyny podtrzymywanie metylacji DNA
68 Przykład ewolucyjnego efektu epimutacji (zmiany we wzorze metylacji DNA) Lcyc kontroluje symetrię góradół kwiatu; u mutanta nieaktywny z powodu silnej, dziedziczonej metylacji From Cubas et al 1999, Nature 401:
69 Metylacja DNA odgrywa ważną rolę w regulacji ekspresji genów oraz w dziedziczeniu epigenetycznym Epigenetyczna regulacja genów to zjawisko polegajace na dziedziczeniu zmian w ekspresji genów, które są niezależne od zmian w sekwencji DNA Metylacja DNA jest znacznikiem epigenetycznym decydującym o prawidłowym zachodzeniu piętna genomowego (ang. genetic imprinting), znacznik ten powstaje w rozwijającym się oocycie i jest niezbędny do utrzymania mono-allelicznej ekspresji piętnowanego genu (np. gen Igf2 koduje czynnik wzrostowy, wyłącznie allel od ojca jest aktywny) Proces ten jest niezbędny do właściwego rozwoju. Metylacja DNA odgrywa podstawową rolę w inaktywacji chromosomu X. Dzięki inaktywacji jednego z chromosomów X, u samic tak jak i u samców aktywna jest tylko jedna kopia genów sprzężonych z płcią. Metylacja DNA utrzymuje się podczas mitozy, u zwierząt w procesie mejozy jest usuwana
70
71
72 Podstawowe modyfikacje zmieniające strukturę chromatyny kowalencyjne modyfikacje histonów, np. acetylacja lub metylacja ATP-zależna przebudowa (remodeling) chromatyny- zmiana konformacji nukleosomów lub ich pozycji względem DNA, np. poprzez przesunięcie oktameru histonów wzdłuż nici DNA Metylacja DNA
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych Dr hab. Marta Koblowska, prof. UW Zakład Biologii Systemów, Wydział Biologii UW Pracownia Analiz Mikromacierzy i Sekwencjonowania UW/IBB PAN Klasyczne wyobrażenie
Bardziej szczegółowoRegulacja transkrypcji genów eukariotycznych
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych Klasyczne wyobrażenie genu fragment DNA, który koduje mrna Definicja genu GEN- podstawowa jednostka dziedziczenia Region DNA, który określa charakterystyczną
Bardziej szczegółowoRegulacja transkrypcji genów eukariotycznych
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych Klasyczne wyobrażenie genu fragment DNA, który koduje mrna Definicja genu - klasyczna GEN- podstawowa jednostka dziedziczenia Region DNA, który określa charakterystyczną
Bardziej szczegółowoRegulacja transkrypcji genów eukariotycznych
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych Klasyczne wyobrażenie genu fragment DNA, który koduje mrna Definicja genu GEN- podstawowa jednostka dziedziczenia Region DNA, który określa charakterystyczną
Bardziej szczegółowoRegulacja transkrypcji genów eukariotycznych
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych Definicja genu GEN- podstawowa jednostka dziedziczenia Region DNA, który określa charakterystyczną dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze białko
Bardziej szczegółowoINICJACJA ELONGACJA TERMINACJA
INICJACJA ELONGACJA TERMINACJA 2007 by National Academy of Sciences Kornberg R D PNAS 2007;104:12955-12961 Struktura chromatyny pozwala na różny sposób odczytania informacji zawartej w DNA. Możliwe staje
Bardziej szczegółowoPlan wykładu: Budowa chromatyny - nukleosomy. Wpływ nukleosomów na replikację i transkrypcję
Nukleosomy 1 Plan wykładu: Budowa chromatyny - nukleosomy Wpływ nukleosomów na replikację i transkrypcję Metody pozwalające na wyznaczanie miejsc wiązania nukleosomów Charakterystyka obsadzenia nukleosomów
Bardziej szczegółowoTATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe
Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów
Bardziej szczegółowoTRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów
Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ 1. Gen to odcinek DNA odpowiedzialny
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Wykład 5 Droga od genu do
Bardziej szczegółowoWykład 5. Remodeling chromatyny
Wykład 5 Remodeling chromatyny 1 Plan wykładu: 1. Przebudowa chromatyny 2. Struktura, funkcje oraz mechanizm działania kompleksów remodelujących chromatynę 3. Charakterystyka kompleksów typu SWI/SNF 4.
Bardziej szczegółowoWykład 3. Organizacja jądra komórkowego struktura chromatyny
Wykład 3 Organizacja jądra komórkowego struktura chromatyny Struktura jądra komórkowego Matriks jądrowa - jądro komórkowe pozbawione chromatyny Nukleoplazma Heterochromatyna Euchromatyna Jąderko Otoczka
Bardziej szczegółowoTRANSLACJA II etap ekspresji genów
TRANSLACJA II etap ekspresji genów Tłumaczenie informacji genetycznej zawartej w mrna (po transkrypcji z DNA) na aminokwasy budujące konkretne białko. trna Operon (wg. Jacob i Monod) Zgrupowane w jednym
Bardziej szczegółowobiałka wiążące specyficzne sekwencje DNA czynniki transkrypcyjne
białka wiążące specyficzne sekwencje DNA czynniki transkrypcyjne http://www.umass.edu/molvis/bme3d/materials/jtat_080510/exploringdna/ch_flex/chapter.htm czynniki transkrypcyjne (aktywatory/represory)
Bardziej szczegółowoJak działają geny. Podstawy biologii molekularnej genu
Jak działają geny Podstawy biologii molekularnej genu Uniwersalność życia Podstawowe mechanizmy są takie same u wszystkich znanych organizmów budowa DNA i RNA kod genetyczny repertuar aminokwasów budujących
Bardziej szczegółowoBudowa histonów rdzeniowych
Histony rdzeniowe Budowa histonów rdzeniowych Histon H4 Silnie dodatnio naładowany N-koniec białka Globularna hydrofobowa domena odpowiedzialna za oddziaływania histon-histon oraz histon-dna Domena histonowa
Bardziej szczegółowoMetody bioinformatyki. Ekspresja genów. prof. dr hab. Jan Mulawka
Metody bioinformatyki Ekspresja genów prof. dr hab. Jan Mulawka Genetyczny skład prawie wszystkich komórek somatycznych organizmów wielokomórkowych jest identyczny. Fenotyp (swoistość tkankowa lub komórkowa)
Bardziej szczegółowoKomórka eukariotyczna
Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,
Bardziej szczegółowoWykład 14 Biosynteza białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH
Bardziej szczegółowoChromatyna struktura i funkcja
Chromatyna struktura i funkcja dr hab. Marta Koblowska dr Rafał Archacki http://www.accessexcellence.org/ab/gg/nucleosome.html GENETYKA FRIEDRICH MIESCHER (1844-1895) W 1869 roku wyizolował z jąder komórkowych
Bardziej szczegółowoFragment cząsteczki DNA stanowiący matrycę dla syntezy cząsteczki lub podjednostki białka nazywamy GENEM
KONTROLA EKSPRESJI GENU PRZEKAZYWANIE INFORMACJI GENETYCZNEJ Informacja genetyczna - instrukcje kierujące wszystkimi funkcjami komórki lub organizmu zapisane jako określone, swoiste sekwencje nukleotydów
Bardziej szczegółowoRegulacja ekspresji genów. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Regulacja ekspresji genów Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Problem: jak sprawić aby z jednej komórki powstał wielokomórkowy
Bardziej szczegółowoWYKŁAD: Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Klasyczny przepływ informacji. Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach
WYKŁAD: Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Białka Retrowirusy Białka Klasyczny
Bardziej szczegółowoZarówno u organizmów eukariotycznych, jak i prokariotycznych proces replikacji ma charakter semikonserwatywny.
HIPTEZY WYJAŚIAJĄCE MECHAIZM REPLIKACJI C. Model replikacji semikonserwatywnej zakłada on, że obie nici macierzystej cząsteczki DA są matrycą dla nowych, dosyntetyzowywanych nici REPLIKACJA każda z dwóch
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki molekularnej
Podstawy genetyki molekularnej Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) 5 DNA zbudowany jest z nukleotydów
Bardziej szczegółowoTHE UNFOLDED PROTEIN RESPONSE
THE UNFOLDED PROTEIN RESPONSE Anna Czarnecka Źródło: Intercellular signaling from the endoplasmatic reticulum to the nucleus: the unfolded protein response in yeast and mammals Ch. Patil & P. Walter The
Bardziej szczegółowoAnalizy wielkoskalowe w badaniach chromatyny
Analizy wielkoskalowe w badaniach chromatyny Analizy wielkoskalowe wykorzystujące mikromacierze DNA Genotypowanie: zróżnicowane wewnątrz genów RNA Komórka eukariotyczna Ekspresja genów: Które geny? Poziom
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoRegulacja Ekspresji Genów
Regulacja Ekspresji Genów Wprowadzenie o Ekspresja genu jest to złożony proces jego transkrypcji do mrna, o Obróbki tego mrna, a następnie o Translacji do białka. 4/17/2019 2 4/17/2019 3 E 1 GEN 3 Promotor
Bardziej szczegółowoEpigenetyczna regulacja ekspresji genów w trakcie rozwoju zwierząt i roślin
Epigenetyczna regulacja ekspresji genów w trakcie rozwoju zwierząt i roślin Rozwój jest z natury epigenetyczny te same geny w różnych tkankach i komórkach utrzymywane są w stanie aktywnym lub wyciszonym
Bardziej szczegółowoTransport makrocząsteczek
Komórka eukariotyczna cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii, dzięki której organizm uzyskuje energię biosynteza białka i innych związków Transport
Bardziej szczegółowocytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma Jądro komórkowe
Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,
Bardziej szczegółowoTranskrypcja i obróbka RNA. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Transkrypcja i obróbka RNA Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Centralny dogmat biologii molekularnej: sekwencja DNA zostaje
Bardziej szczegółowoKomórka stuktura i funkcje. Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni
Komórka stuktura i funkcje Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni Jądro komórkowe Struktura i funkcje Podziały komórkowe Jądro komórkowe 46 chromosomów 2,6 metra DNA 3 miliardy par nukleotydów (A,T,G,C)
Bardziej szczegółowoKwasy nukleinowe. Replikacja
Kwasy nukleinowe Replikacja Białko Helikaza Prymaza SSB Funkcja w replikacji DNA Rozplata podwójną helisę Syntetyzuje starterowy odcinek RNA Stabilizuje regiony jednoniciowe Gyraza DNA Wprowadza ujemne
Bardziej szczegółowoThe Role of Maf1 Protein in trna Processing and Stabilization / Rola białka Maf1 w dojrzewaniu i kontroli stabilności trna
Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. The Role of Maf1 Protein in trna Processing and Stabilization / Rola białka Maf1 w dojrzewaniu i kontroli stabilności trna mgr Tomasz Turowski, promotor prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoRzęski, wici - budowa Mikrotubule. rozmieszczenie organelli. Stabilne mikrotubule szkielet rzęsek i wici
Mikrotubule dynamiczna niestabilność - stabilizacja rozmieszczenie organelli ER Golgi organizują wnętrze komórki - polaryzacja komórki Mt Mt organizacja ER, aparatu Golgiego przemieszczanie mitochondriów
Bardziej szczegółowoAnalizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???
Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*
Bardziej szczegółowoBadanie dynamiki białek jądrowych w żywych komórkach metodą mikroskopii konfokalnej
Badanie dynamiki białek jądrowych w żywych komórkach metodą mikroskopii konfokalnej PRAKTIKUM Z BIOLOGII KOMÓRKI () ćwiczenie prowadzone we współpracy z Pracownią Biofizyki Komórki Badanie dynamiki białek
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne Definicja genu Region DNA, który określa dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze białko lub RNA. Zawiera całą funkcjonalną
Bardziej szczegółowoModyfikacje histonów rdzeniowych
Modyfikacje histonów rdzeniowych Fosforylacja (seryna, treonina) Acetylacja (lizyna) Modyfikacje histonów rdzeniowych Metylacja (lizyna, arginina) ADP-rybozylacja Ubikwitynylacja (lizyna) Sumoilacja (lizyna)
Bardziej szczegółowoWARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS
WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS KOLOKWIA; 15% KOLOKWIA-MIN; 21% WEJŚCIÓWKI; 6% WEJŚCIÓWKI-MIN; 5% EGZAMIN; 27% EGZAMIN-MIN; 26% WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS kolokwium I 12% poprawa kolokwium
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne Literatura Allison, r. 13 Brown, r. 12.2 Definicja genu Region DNA, który określa dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze
Bardziej szczegółowoBUDOWA I FUNKCJA GENOMU LUDZKIEGO
BUDOWA I FUNKCJA GENOMU LUDZKIEGO Magdalena Mayer Katedra i Zakład Genetyki Medycznej UM w Poznaniu 1. Projekt poznania genomu człowieka: Cele programu: - skonstruowanie szczegółowych map fizycznych i
Bardziej szczegółowoTranslacja i proteom komórki
Translacja i proteom komórki 1. Kod genetyczny 2. Budowa rybosomów 3. Inicjacja translacji 4. Elongacja translacji 5. Terminacja translacji 6. Potranslacyjne zmiany polipeptydów 7. Translacja a retikulum
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Budowa rybosomu Translacja
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne Literatura Allison, r. 13 Brown, r. 12.2 Poziom RNA w komórce dojrzewanie/obróbka synteza degradacja Rys. dr Monika Zakrzewska-Płaczek,
Bardziej szczegółowoNowoczesne systemy ekspresji genów
Nowoczesne systemy ekspresji genów Ekspresja genów w organizmach żywych GEN - pojęcia podstawowe promotor sekwencja kodująca RNA terminator gen Gen - odcinek DNA zawierający zakodowaną informację wystarczającą
Bardziej szczegółowoTransport makrocząsteczek (białek)
Transport makrocząsteczek (białek) Transport makrocząsteczek sortowanie białek - sekwencje sygnałowe lata 70-te XX w. - Günter Blobel - hipoteza sygnałowa; 1999r - nagroda Nobla Sekwencja sygnałowa: A
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ
WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne 1 Geny eukariotyczne Procesy transkrypcji i translacji są rozdzielone w przestrzeni i czasie Każdy gen ma własny promotor, nie występują
Bardziej szczegółowoDNA superhelikalny eukariota DNA kolisty bakterie plazmidy mitochondria DNA liniowy wirusy otrzymywany in vitro
DNA- kwas deoksyrybonukleinowy: DNA superhelikalny eukariota DNA kolisty bakterie plazmidy mitochondria DNA liniowy wirusy otrzymywany in vitro RNA- kwasy rybonukleinowe: RNA matrycowy (mrna) transkrybowany
Bardziej szczegółowoAnalizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???
Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*
Bardziej szczegółowoMechanizmy kontroli rozwoju roślin. Rafał Archacki
Mechanizmy kontroli rozwoju roślin Rafał Archacki Drzewo życia pozycja roślin i zwierząt http://5e.plantphys.net/article.php?ch=t&id=399 Ewolucja roślin ewolucja procesu rozmnażania i rozwoju http://5e.plantphys.net/article.php?ch=t&id=399
Bardziej szczegółowoGeny i działania na nich
Metody bioinformatyki Geny i działania na nich prof. dr hab. Jan Mulawka Trzy królestwa w biologii Prokaryota organizmy, których komórki nie zawierają jądra, np. bakterie Eukaryota - organizmy, których
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy. 1. Karta
Bardziej szczegółowoEkspresja informacji genetycznej
Ekspresja informacji genetycznej Informacja o budowie i funkcjonowaniu organizmu jest zakodowana w sekwencji nukleotydów cząsteczek DNA i podzielona na dużą liczbę genów. Gen jest odcinkiem DNA kodującym
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne 1 Definicja genu } Region DNA, który określa dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze białko lub RNA. } Zawiera całą funkcjonalną
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne 1 Klasyczne wyobrażenie genu fragment DNA, który koduje funkcjonalny mrna Wszystkie transkrypty mrna mają niekodujące fragmenty 5 i 3 końcowe
Bardziej szczegółowotranskrypcja chromatyny
transkrypcja chromatyny problem: Jak to może e działać: dysocjacja histonów? kompleks pol II RNA >500 kd skip: split: nukleosom: 145 bp DNA = 100 kd rdzeń histonowy = 100 kd strip: + Skip czy Split czy
Bardziej szczegółowoBIOINFORMATYKA. edycja 2016 / wykład 11 RNA. dr Jacek Śmietański
BIOINFORMATYKA edycja 2016 / 2017 wykład 11 RNA dr Jacek Śmietański jacek.smietanski@ii.uj.edu.pl http://jaceksmietanski.net Plan wykładu 1. Rola i rodzaje RNA 2. Oddziaływania wewnątrzcząsteczkowe i struktury
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ
WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA
Bardziej szczegółowoNośnikiem informacji genetycznej są bardzo długie cząsteczki DNA, w których jest ona zakodowana w liniowej sekwencji nukleotydów A, T, G i C
MATERIAŁ GENETYCZNY KOMÓRKI BIOSYNTEZA BIAŁEK MATERIAŁ GENETYCZNY KOMÓRKI Informacja genetyczna - instrukcje kierujące wszystkimi funkcjami komórki lub organizmu zapisane jako określone, swoiste sekwencje
Bardziej szczegółowoCo to jest transkryptom? A. Świercz ANALIZA DANYCH WYSOKOPRZEPUSTOWYCH 2
ALEKSANDRA ŚWIERCZ Co to jest transkryptom? A. Świercz ANALIZA DANYCH WYSOKOPRZEPUSTOWYCH 2 Ekspresja genów http://genome.wellcome.ac.uk/doc_wtd020757.html A. Świercz ANALIZA DANYCH WYSOKOPRZEPUSTOWYCH
Bardziej szczegółowoGENOM I JEGO STRUKTURA
GENOM I JEGO STRUKTURA GENOM Ogół materiału genetycznego (kwasu nukleinowego niosącego informację genetyczną) zawartego w pojedynczej części składowej (komórce, cząstce wirusa) organizmu 1 Genom eukariotyczny
Bardziej szczegółowoKażdemu genowi przypisany jest indywidualny program ekspresji. Duża część informacji,
Promotor rdzeniowy a kontrola transkrypcji genów u Eucaryota streszczenie Każdemu genowi przypisany jest indywidualny program ekspresji. Duża część informacji, która uściśla ten program, pochodzi z rdzeniowej
Bardziej szczegółowoAnalizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???
Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*
Bardziej szczegółowoSpis treści. Księgarnia PWN: Terry A. Brown - Genomy. Część 1 Jak bada się genomy 1 Rozdział 1 Genomy, transkryptomy i proteomy 3
Księgarnia PWN: Terry A. Brown - Genomy Przedmowa Przedmowa do drugiego wydania polskiego Wstęp Spis rozdziałów Skróty V VI VII XI XIX Część 1 Jak bada się genomy 1 Rozdział 1 Genomy, transkryptomy i proteomy
Bardziej szczegółowoMożliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii
Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Technologia rekombinowanego DNA jest podstawą uzyskiwania genetycznie zmodyfikowanych organizmów 2. Medycyna i ochrona zdrowia
Bardziej szczegółowoGeny, a funkcjonowanie organizmu
Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji
Bardziej szczegółowoROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI Michał M. Dyzma PLAN REFERATU Historia badań nad wapniem Domeny białek wiążące wapń Homeostaza wapniowa w komórce Komórkowe rezerwuary wapnia Białka buforujące Pompy wapniowe
Bardziej szczegółowoReplikacja DNA. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Replikacja DNA Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Replikacja DNA jest bardzo złożonym procesem, w którym biorą udział setki
Bardziej szczegółowoRola chromatyny w regulacji ekspresji genów. Monika Zakrzewska-Płaczek
Rola chromatyny w regulacji ekspresji genów Monika Zakrzewska-Płaczek monika.z@ibb.waw.pl Co oznacza epigenetyka? Epigenetyczna regulacja ekspresji genów = zmiana ekspresji genu, która zachodzi bez zmiany
Bardziej szczegółowoMożliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii
Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Transgeneza - genetycznie zmodyfikowane oraganizmy 2. Medycyna i ochrona zdrowia 3. Genomika poznawanie genomów Przełom XX i
Bardziej szczegółowoSkładniki diety a stabilność struktury DNA
Składniki diety a stabilność struktury DNA 1 DNA jedyna makrocząsteczka, której synteza jest ściśle kontrolowana, a powstałe błędy są naprawiane DNA jedyna makrocząsteczka naprawiana in vivo Replikacja
Bardziej szczegółowoProkariota i Eukariota
Prokariota i Eukariota W komórkach organizmów żywych ilość DNA jest zazwyczaj stała i charakterystyczna dla danego gatunku. ILOŚĆ DNA PRZYPADAJĄCA NA APARAT GENETYCZNY WZRASTA WRAZ Z BARDZIEJ FILOGENETYCZNIE
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Ekspresja genów jest regulowana
Bardziej szczegółowoGENETYKA. Budowa i rola kwasów nukleinowych Geny i genomy Replikacja DNA NM G
GENETYKA Budowa i rola kwasów nukleinowych Geny i genomy Replikacja DNA 1 Podręcznik Biologia na czasie 3 Maturalne karty pracy 3 Vademecum 2 Zadanie domowe Na podstawie różnych źródeł opisz historię badań
Bardziej szczegółowoRola chromatyny w regulacji ekspresji genów. Monika Zakrzewska-Płaczek
Rola chromatyny w regulacji ekspresji genów Monika Zakrzewska-Płaczek monika.z@ibb.waw.pl Epigenetyczna etyczna regulacja ekspresji genów zmiana ekspresji genu, która zachodzi bez zmiany sekwencji DNA
Bardziej szczegółowoDr hab. Anna Bębenek Warszawa,
Dr hab. Anna Bębenek Warszawa, 14.01. 2018 Instytut Biochemii i Biofizyki PAN Ul. Pawińskiego 5a 02-106 Warszawa Recenzja pracy doktorskiej Pana mgr Michała Płachty Pod Tytułem Regulacja funkcjonowania
Bardziej szczegółowoLaboratoria.net Innowacje Nauka Technologie
Akceptuję W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany
Bardziej szczegółowoDNA musi współdziałać z białkami!
DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji
Bardziej szczegółowoZgodnie z ogólnie przyjętą konwencją, geny na schematach przedstawia się od lewej do prawej, w kierunku transkrypcji. Nić DNA z taką samą sekwencją
Zgodnie z ogólnie przyjętą konwencją, geny na schematach przedstawia się od lewej do prawej, w kierunku transkrypcji. Nić DNA z taką samą sekwencją nukleotydów jak RNA, tzw. nić kodującą, pokazuje się
Bardziej szczegółowoODKRYCIE POLIMERAZY RNA IV
ODKRYCIE POLIMERAZY RNA IV Ewa Róg-ZieliR Zielińska POLIMERAZY RNA U eukariota występuj pują trzy podstawowe rodzaje polimeraz RNA zależnych od DNA Wszystkie te polimerazy są złożone one z około o 12-17
Bardziej szczegółowoWykład 1. Od atomów do komórek
Wykład 1. Od atomów do komórek Skład chemiczny komórek roślinnych Składniki mineralne (nieorganiczne) - popiół Substancje organiczne (sucha masa) - węglowodany - lipidy - kwasy nukleinowe - białka Woda
Bardziej szczegółowoWiększość genów E. coli ma w promotorach zgodne sekwencje -10 i -35 rozpoznawane przez σ 70 (o m.cz. 70 kda).
Regulony Grupy bakteryjnych operonów i rozproszone po różnych chromosomach geny eukariotyczne pozostające pod kontrolą tego samego białka regulatorowego nazywamy regulonami. E. coli istnieje co najmniej
Bardziej szczegółowoWybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna
Wybrane techniki badania białek -proteomika funkcjonalna Proteomika: umożliwia badanie zestawu wszystkich (lub prawie wszystkich) białek komórkowych Zalety analizy proteomu np. w porównaniu z analizą trankryptomu:
Bardziej szczegółowoSpis treści 1 Komórki i wirusy Budowa komórki Budowa k
Spis treści 1 Komórki i wirusy.......................................... 1 1.1 Budowa komórki........................................ 1 1.1.1 Budowa komórki prokariotycznej.................... 2 1.1.2
Bardziej szczegółowoMateriały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia
Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoWykład 13. Regulacja cyklu komórkowego w odpowiedzi na uszkodzenia DNA. Mechanizmy powstawania nowotworów
Wykład 13 Regulacja cyklu komórkowego w odpowiedzi na uszkodzenia DNA Mechanizmy powstawania nowotworów Uszkodzenie DNA Wykrycie uszkodzenia Naprawa DNA Zatrzymanie cyklu kom. Apoptoza Źródła uszkodzeń
Bardziej szczegółowoHistoria informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją).
Historia informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją). Czym jest życie? metabolizm + informacja (replikacja) 2 Cząsteczki organiczne mog y powstać w atmosferze pierwotnej
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter Podstawy biologii komórki. Cz.
Księgarnia PWN: B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter Podstawy biologii komórki. Cz. 1 ROZDZIAŁ 1. KOMÓRKI WPROWADZENIE 1 Jedność i różnorodność komórek 1
Bardziej szczegółowoOrganizacja jądra komórkowego
Organizacja jądra komórkowego Wewnątrz jądra komórkowego * enzymy replikujące muszą odnajdywać miejsca inicjacji syntezy DNA, * czynniki transkrypcyjne i polimerazy RNA odnajdują promotory i enhancery,
Bardziej szczegółowoNukleotydy w układach biologicznych
Nukleotydy w układach biologicznych Schemat 1. Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy Schemat 2. Dinukleotyd NADP + Dinukleotydy NAD +, NADP + i FAD uczestniczą w procesach biochemicznych, w trakcie których
Bardziej szczegółowoGenetyka. Krótkie wykłady H. Fletcher, I. Hickey, P. Winter,
Genetyka. Krótkie wykłady H. Fletcher, I. Hickey, P. Winter, Wydanie trzecie, zmienione, Wydawnictwo Naukowe PWN 2011 Genetyka ogólna. Skrypt do ćwiczeń dla studentów biologii A. Sadakierska-Chudy, G.
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT. 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/ artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej.
Załącznik nr 2 do wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego AUTOREFERAT 1. Imię i Nazwisko: Michał Mikula 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/ artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku
Bardziej szczegółowoTECHNIKI ANALIZY RNA TECHNIKI ANALIZY RNA TECHNIKI ANALIZY RNA
DNA 28SRNA 18/16S RNA 5SRNA mrna Ilościowa analiza mrna aktywność genów w zależności od wybranych czynników: o rodzaju tkanki o rodzaju czynnika zewnętrznego o rodzaju upośledzenia szlaku metabolicznego
Bardziej szczegółowo