Klasyfikacja i analiza danych teoria i zastosowania

Transkrypt

1 XXVII Konferencja Naukowa Sekcji Klasyfikacji i Analizy Danych Polskiego Towarzystwa Statystycznego oraz XXXII Konferencja Taksonomiczna Klasyfikacja i analiza danych teoria i zastosowania 9-12 września 2018 roku, Ciechocinek

2 Komitet Naukowy Konferencji Przewodniczący Prof. dr hab. Marek Walesiak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Katedra Ekonometrii i Informatyki Prof. dr hab. Krzysztof Jajuga Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar Rada Polityki Pieniężnej Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Finansów i Ubezpieczeń Katedra Analiz Gospodarczych i Finansowych Prof. dr hab. Andrzej Sokołowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Zarządzania Katedra Statystyki Prof. dr hab. Tadeusz Kufel Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Ekonometrii i Statystyki Komitet Organizacyjny Konferencji Kierownik Konferencji prof. dr hab. Tadeusz Kufel Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Katedra Ekonometrii i Statystyki WNEiZ tadeusz.kufel@umk.pl Sekretarze Konferencji dr Marcin Błażejowski Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu marcin.blazejowski@wsb.torun.pl dr Paweł Kufel Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu pawel.kufel@wsb.torun.pl Adres do korespondencji: Uniwersytet Mikołaja Kopernika Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Katedra Ekonometrii i Statystyki ul. Gagarina 13A Toruń z dopiskiem: Konferencja SKAD 2018 tel. 56 / fax 56 / skad2018@wsb.torun.pl

3 Spis treści Program XXVII Konferencji Naukowej SKAD PTS Streszczenia referatów Baran Paweł Poprawa opisów towarów i klasyfikacji towarowej transakcji z bazy Intrastat z wykorzystaniem wybranych metod przetwarzania języka naturalnego Bartłomowicz Tomasz Społeczno-ekonomiczny ranking poziomu rozwoju państw Unii Europejskiej Baryła Mateusz Analiza cyfrowa oparta na teście drugiego rzędu Batóg Jacek, Batóg Barbara Makroekonomiczne czynniki wzrostu gospodarczego: analiza dyskryminacyjna Bąk Andrzej Skłonność do zapłaty za dobra nierynkowe wybrane metody badania i oprogramowanie komputerowe Bąk Iwona Dorota, Cheba Katarzyna Zrównoważony rozwój a konkurencyjność gospodarki w krajach Unii Europejskiej analiza taksonomiczna Białek Jacek Porównanie elementarnych indeksów cen Bieszk-Stolorz Beata Zmodyfikowany model Lunna-McNeila w ocenie wpływu cech osób bezrobotnych na formę wyjścia z bezrobocia Chrzanowska Mariola Taksonomiczna analiza regionalnego zróżnicowania jakości życia w krajach przyjętych do UE w 2004 roku Dmytrów Krzysztof, Gnat Sebastian Zastosowanie metod wielowymiarowej analizy statystycznej do prognozowania zmian obciążeń podatkowych gruntów Dehnel Grażyna, Wawrowski Łukasz Wynagrodzenia małych przedsiębiorstw w estymacji odpornej Filipowicz-Chomko Marzena, Roszkowska Ewa Wielowymiarowa ocena realizacji zaleceń strategii Europa 2020 w zakresie edukacji w krajach UE w roku Głowicka-Wołoszyn Romana Zdolność predykcyjna modelu ilorazu potencjałów w analizie dochodów gmin Głowicka-Wołoszyn Romana, Wysocki Feliks Symulacyjne badania wpływu asymetrii rozkładu cech na zakres zmienności wartości konstruowanego miernika syntetycznego Kacprzak Dariusz Podwójna rozmyta metoda TOPSIS wspomagająca podejmowanie decyzji grupowych Korzeniewski Jerzy Grupowanie metodą k-średnich dla danych binarnych Landmesser Joanna Dekompozycja różnic pomiędzy rozkładami wynagrodzeń z uwzględnieniem problemu selekcji próby Lašakevič Regina Zróżnicowanie poziomu innowacyjności okręgów Litwy Lula Paweł Miary podobieństwa dokumentów oparte na badaniu sekwencji elementów składowych tekstów Markowicz Iwona Analiza ryzyka likwidacji w zależności od wieku firmy na przykładzie podmiotów powstałych w Szczecinie w latach

4 4 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek 21. Markowicz Iwona, Baran Paweł Grupowanie i porządkowanie działów Nomenklatury Scalonej według struktury wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów w UE z wykorzystaniem uogólnionej miary odległości GDM Markowska Małgorzata Koncepcje odpornego wskaźnika do oceny realizacji celów strategicznych UE Michalak Joanna Eksploracja wskaźników natężenia emocji z globalnej sieci społecznościowej na przykładzie serwisu społecznościowego Twitter Michalak Joanna Porównanie technik preprocessingu w analizie sentymentu na Twitterze Miechowicz Izabela, Sowińska Anna Zastosowanie regresji logistycznej i analizy korespondencji w poszukiwaniu czynników ryzyka zakażenia bakterią Clostridium difficile pacjentów poddanych operacjom kardiochirurgicznym Mikulec Artur Funkcja hazardu i jej znaczenie w nieparametrycznej analizie trwania przedsiębiorstw w województwie łódzkim Najman Kamila, Najman Krzysztof Zastosowanie hybrydowej sieci neuronowej w imputacji braków danych w analizie Big Data Najman Kamila, Najman Krzysztof, Badowska Sylwia Analiza porównawcza wzorców zakupowych konsumentów 60+ w Czechach i w Polsce wobec produktu innowacyjnego Nowak Edward Rachunkowość jako źródło informacji finansowych na potrzeby wielowymiarowej analizy porównawczej Paradysz Jan Estymacja pośrednia osób z niepełnosprawnościami na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego Paradysz Karolina Ocena jakości estymacji pośredniej osób niepełnosprawnych za pomocą analizy taksonomicznej Pawełek Barbara Metoda gradient boosting w prognozowaniu bankructwa przedsiębiorstw Pełka Marcin Podejście wielomodelowe analizy danych symbolicznych w ocenie rozwoju krajów OECD Pietrzyk Radosław, Jędrzychowska Anna, Rokita Paweł Kształtowanie się konsumpcji indywidualnej i wspólnej w gospodarstwach domowych krajów Unii Europejskiej Putek-Szeląg Ewa, Gdakowicz Anna, Kuźmiński Wojciech Badanie efektów wpływu niemierzalnych zmiennych objaśniających na wartość nieruchomości w procesie masowej wyceny gruntów Roszka Wojciech, Szymkowiak Marcin Ważenie przestrzenne podejście mikrosymulacyjne w statystyce małych obszarów Roszko-Wójtowicz Elżbieta, Białek Jacek Wielkość obciążenia substytucyjnego pomiaru inflacji w relacji do poziomu innowacyjności gospodarek Unii Europejskiej Roszkowska Ewa, Wachowicz Tomasz Wpływ profilu decyzyjnego na zgodność rankingów otrzymanych za pomocą wybranych metod wielokryterialnych analiza badania eksperymentalnego Rozmus Dorota Poziom zrównoważonego rozwoju w Polsce i krajach UE analiza z zastosowaniem miar stabilności grupowania Salamaga Marcin Analiza pozycji konkurencyjnej krajów UE w handlu zagranicznym z wykorzystaniem metody CMS Sowińska Anna, Miechowicz Izabela Zastosowanie regresji wielorakiej i krzywych ROC w celu wyznaczenia czynników ryzyka wystąpienia nieprawidłowego ciśnienia tętniczego krwi u dzieci i młodzieży Stanimir Agnieszka Postrzeganie ochrony zdrowia i zabezpieczeń społecznych przez pokolenie Y Szczepocki Piotr Grupowanie spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie według parametru beta zmiennego w czasie

5 Spis treści Trzcińska Kamila Kształtowanie się rozkładów dochodów ludności Polski w oparciu o wybrane modele teoretyczne Trzęsiok Joanna Od AdaBoost do XGBoost ewolucja szeregowego łączenia drzew klasyfikacyjnych i regresyjnych Trzęsiok Michał Taksonomiczna metoda drzew klasyfikacyjnych Walesiak Marek, Dudek Andrzej Wybór optymalnej procedury skalowaniu wielowymiarowego z wykorzystaniem algorytmu I-Scal dla danych symbolicznych interwałowych Witkowska Dorota, Kompa Krzysztof Czy sprawowanie opieki nad dziećmi i osobami starszymi wpływa na płace? Zalewska Elżbieta Ciągłe Doskonalenie Jakości w procesie kształcenia studentów analiza wyników badań własnych Lista uczestników Instrukcja dla autorów publikacji

6 Program XXVII Konferencji Naukowej SKAD PTS 9 września 2018 NIEDZIELA od Zakwaterowanie w hotelu Austeria w Ciechocinku, ul. Bema 32, Rejestracja uczestników konferencji Kolacja Restauracja hotelowa 10 września 2018 PONIEDZIAŁEK Śniadanie Otwarcie XXVII Konferencji Naukowej SKAD Przewodniczący Komitetu Naukowego Konferencji Prof. dr hab. Józef Pociecha Przewodniczący Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN Prof. dr hab. Krzysztof Jajuga Prorektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. Beata Przyborowska Rektor Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu Prof. dr hab. Marek Jacek Stankiewicz SESJA I Plenarna Sala I Przewodniczący: Prof. dr hab. Krzysztof Jajuga Prof. dr hab. Marek Walesiak, dr hab. Andrzej Dudek (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Wybór optymalnej procedury skalowania wielowymiarowego z wykorzystaniem algorytmu I-Scal dla danych symbolicznych interwałowych Dr hab. Kamila Najman, dr hab. Krzysztof Najman, dr Sylwia Badowska (Uniwersytet Gdański) Analiza porównawcza wzorców zakupowych konsumentów 60+ w Czechach i w Polsce wobec produktu innowacyjnego Prof. dr hab. Dorota Witkowska a, dr Krzysztof Kompa b (Uniwersytet Łódzki a, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego b ) Czy sprawowanie opieki nad dziećmi i osobami starszymi wpływa na płace? Przerwa kawowa SESJA IIA Równoległa Sala I Przewodniczący: Prof. dr hab. Józef Pociecha Dr hab. Jacek Białek (Uniwersytet Łódzki) Porównanie elementarnych indeksów cen Dr hab. Grażyna Dehnel, dr Łukasz Wawrowski (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Wynagrodzenia małych przedsiębiorstw w estymacji odpornej Dr hab. Jacek Batóg, dr Barbara Batóg (Uniwersytet Szczeciński) Makroekonomiczne czynniki wzrostu gospodarczego: analiza dyskryminacyjna

7 Program konferencji SESJA IIB Równoległa Sala II Przewodniczący: Prof. dr hab. Danuta Strahl Prof. dr hab. Edward Nowak (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Rachunkowość jako źródło informacji finansowych na potrzeby wielowymiarowej analizy porównawczej Dr Romana Głowicka-Wołoszyn, prof. dr hab. Feliks Wysocki (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Symulacyjne badania wpływu asymetrii rozkładu cech na zakres zmienności wartości konstruowanego miernika syntetycznego Dr hab. Małgorzata Markowska (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Koncepcje odpornego wskaźnika do oceny realizacji celów strategicznych UE Obiad SESJA IIIA Równoległa Sala I Przewodniczący: Prof. dr hab. Andrzej Bąk Dr hab. Marcin Salamaga (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) Analiza pozycji konkurencyjnej krajów UE w handlu zagranicznym z wykorzystaniem metody CMS Dr Marzena Filipowicz-Chomko a, dr hab. Ewa Roszkowska b (Politechnika Białostocka a, Uniwersytet w Białymstoku b ) Wielowymiarowa ocena realizacji zaleceń strategii Europa 2020 w zakresie edukacji w krajach UE w roku Dr hab. Iwona Dorota Bąk, dr Katarzyna Cheba (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie) Zrównoważony rozwój a konkurencyjność gospodarki w krajach Unii Europejskiej analiza taksonomiczna SESJA IIIB Równoległa Sala II Przewodniczący: Dr hab. Krzysztof Najman Dr hab. Paweł Lula (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) Miary podobieństwa dokumentów oparte na badaniu sekwencji elementów składowych tekstów Dr Marcin Pełka (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Podejście wielomodelowe analizy danych symbolicznych w ocenie rozwoju krajów OECD Dr hab. Joanna Landmesser (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego) Dekompozycja różnic pomiędzy rozkładami wynagrodzeń z uwzględnieniem problemu selekcji próby Przerwa kawowa Posiedzenie Plenarne Członków SKAD PTS Sala I Prowadzący: Prof. dr hab. Marek Walesiak, prof. dr hab. Józef Pociecha Uroczysta kolacja

8 8 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek 11 września 2018 WTOREK Śniadanie SESJA IVA Równoległa Sala I Przewodniczący: Prof. dr hab. Edward Nowak Mgr Piotr Szczepocki (Uniwersytet Łódzki) Grupowanie spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie według parametru beta zmiennego w czasie Dr hab. Ewa Roszkowska a, dr hab. Tomasz Wachowicz b (Uniwersytet w Białymstoku a, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach b ) Wpływ profilu decyzyjnego na zgodność rankingów otrzymanych za pomocą wybranych metod wielokryterialnych analiza badania eksperymentalnego Mgr Karolina Paradysz (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Ocena jakości estymacji pośredniej osób niepełnosprawnych za pomocą analizy taksonomicznej SESJA IVB Równoległa Sala II Przewodniczący: Prof. dr hab. Magdalena Osińska Prof. dr hab. Andrzej Bąk (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Skłonność do zapłaty za dobra nierynkowe wybrane metody badania i oprogramowanie komputerowe Dr Joanna Trzęsiok (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Od AdaBoost do XGBoost ewolucja szeregowego łączenia drzew klasyfikacyjnych i regresyjnych Dr Wojciech Roszka, dr Marcin Szymkowiak (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Ważenie przestrzenne podejście mikrosymulacyjne w statystyce małych obszarów Przerwa kawowa SESJA VA Równoległa Sala I Przewodniczący: Prof. dr hab. Dorota Witkowska Mgr Joanna Michalak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Eksploracja wskaźników natężenia emocji z globalnej sieci społecznościowej na przykładzie serwisu społecznościowego Twitter Dr Dariusz Kacprzak (Politechnika Białostocka) Podwójna rozmyta metoda TOPSIS wspomagająca podejmowanie decyzji grupowych Dr Michał Trzęsiok (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Taksonomiczna metoda drzew klasyfikacyjnych SESJA VB Równoległa Sala I Przewodniczący: Dr hab. Andrzej Dudek Mgr Mateusz Baryła (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) Analiza cyfrowa oparta na teście drugiego rzędu Dr Głowicka-Wołoszyn Romana (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) Zdolność predykcyjna modelu ilorazu potencjałów w analizie dochodów gmin SESJA Posterowa Sala C Dr hab. Iwona Markowicz (Uniwersytet Szczeciński) Analiza ryzyka likwidacji w zależności od wieku firmy na przykładzie podmiotów powstałych w Szczecinie w latach Dr Ewa Putek-Szeląg, dr Anna Gdakowicz, dr Wojciech Kuźmiński (Uniwersytet Szczeciński) Badanie efektów wpływu niemierzalnych zmiennych objaśniających na wartość nieruchomości w procesie masowej wyceny gruntów Mgr Elżbieta Zalewska (Uniwersytet Łódzki) Ciągłe Doskonalenie Jakości w procesie kształcenia studentów analiza wyników badań własnych

9 Program konferencji 9 Dr Artur Mikulec (Uniwersytet Łódzki) Funkcja hazardu i jej znaczenie w nieparametrycznej analizie trwania przedsiębiorstw w województwie łódzkim Dr hab. Iwona Markowicz, dr Paweł Baran (Uniwersytet Szczeciński) Grupowanie i porządkowanie działów Nomenklatury Scalonej według struktury wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów w UE z wykorzystaniem uogólnionej miary odległości GDM Dr Kamila Trzcińska (Uniwersytet Łódzki) Kształtowanie się rozkładów dochodów ludności Polski w oparciu o wybrane modele teoretyczne Mgr Joanna Michalak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Porównanie technik preprocessingu w analizie sentymentu na Twitterze Dr Tomasz Bartłomowicz (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Społeczno-ekonomiczny ranking poziomu rozwoju państw Unii Europejskiej Dr Elżbieta Roszko-Wójtowicz, dr hab. Jacek Białek (Uniwersytet Łódzki) Wielkość obciążenia substytucyjnego pomiaru inflacji w relacji do poziomu innowacyjności gospodarek Unii Europejskiej Dr Krzysztof Dmytrów, dr Sebastian Gnat (Uniwersytet Szczeciński) Zastosowanie metod wielowymiarowej analizy statystycznej do prognozowania zmian obciążeń podatkowych gruntów Dr Izabela Miechowicz, dr Anna Sowińska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu) Zastosowanie regresji logistycznej i analizy korespondencji w poszukiwaniu czynników ryzyka zakażenia bakterią Clostridium difficile pacjentów poddanych operacjom kardiochirurgicznym Dr Anna Sowińska, dr Izabela Miechowicz (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu) Zastosowanie regresji wielorakiej i krzywych ROC w celu wyznaczenia czynników ryzyka wystąpienia nieprawidłowego ciśnienia tętniczego krwi u dzieci i młodzieży Dr hab. Beata Bieszk-Stolorz (Uniwersytet Szczeciński) Zmodyfikowany model Lunna-McNeila w ocenie wpływu cech osób bezrobotnych na formę wyjścia z bezrobocia Dr Agnieszka Stanimir (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Postrzeganie ochrony zdrowia i zabezpieczeń społecznych przez pokolenie Y Dr hab. Pietrzyk Radosław, dr Jędrzychowska Anna, dr hab. Rokita Paweł (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Kształtowanie się konsumpcji indywidualnej i wspólnej w gospodarstwach domowych krajów Unii Europejskiej Obiad Wycieczka zbiórka przed Hotelem spotkanie z przewodnikiem, w programie zwiedzanie Ciechocinka, w tym Starych Łazienek, Pijalni Wód, Tężni oraz Warzelni Soli (Muzem) Kolacja Grill & Beer

10 10 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek 12 września 2018 ŚRODA Śniadanie SESJA VIA Równoległa Sala I Przewodniczący: Dr hab. Barbara Pawełek Mgr Regina Lašakevič (Uniwersytet w Białymstoku) Zróżnicowanie poziomu innowacyjności okręgów Litwy Dr Dorota Rozmus (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Poziom zrównoważonego rozwoju w Polsce i krajach UE analiza z zastosowaniem miar stabilności grupowania Dr Mariola Chrzanowska (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego) Taksonomiczna analiza regionalnego zróżnicowania jakości życia w krajach przyjętych do UE w 2004 roku SESJA VIB Równoległa Sala II Przewodniczący: Dr hab. Krzysztof Najman Dr hab. Jerzy Korzeniewski (Uniwersytet Łódzki) Grupowanie metodą k-średnich dla danych binarnych Dr Paweł Baran (Uniwersytet Szczeciński) Poprawa opisów towarów i klasyfikacji towarowej transakcji z bazy Intrastat z wykorzystaniem wybranych metod przetwarzania języka naturalnego Dr hab. Jan Paradysz (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu) Estymacja pośrednia osób z niepełnosprawnościami na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego Przerwa kawowa SESJA VII Plenarna Sala I Przewodniczący: Prof. dr hab. Marek Walesiak Dr hab. Barbara Pawełek (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) Metoda gradient boosting w prognozowaniu bankructwa przedsiębiorstw Dr hab. Kamila Najman, dr hab. Krzysztof Najman (Uniwersytet Gdański) Zastosowanie hybrydowej sieci neuronowej w imputacji braków danych w analizie Big Data Zamknięcie XXVII Konferencji Naukowej SKAD Prof. dr hab. Józef Pociecha Obiad

11 Streszczenia referatów Baran Paweł Uniwersytet Szczeciński Referat wygłaszany w: Sesja VIB Poprawa opisów towarów i klasyfikacji towarowej transakcji z bazy Intrastat z wykorzystaniem wybranych metod przetwarzania języka naturalnego Celem referatu jest próba zastosowania i oceny wybranych technik obliczeniowych stosowanych w ramach analizy statystycznej języka naturalnego do poprawy jakości bazy danych Intrastat. Baza gromadzona jest w systemie AIS ze zgłoszeń, dokonywanych przez zobowiązane podmioty. Stosunkowo często zdarza się, że firmy niewłaściwie klasyfikują przedmiot obrotu zarówno z uwagi na skomplikowaną materię jak i brak staranności w wypełnianiu formularzy zgłoszeń Intrastat. W opisach transakcji natomiast występują błędy ortograficzne oraz różnego rodzaju błędy literowe, które należy w pierwszej kolejności wyeliminować. W pracy jako korpus językowy wykorzystano zestaw opisów transakcji handlu zagranicznego towarami wsparty kodami. Jest to specyficzny, przesycony technicznym żargonem oraz mający szczególną strukturę gramatyczną (składającą się głównie z rzeczowników z określeniami), podzbiór tekstów, wykraczający poza ramy języka polskiego. Poprawa danych obejmowała zastosowanie metod sprawdzania i automatycznej poprawy pisowni, a w dalszej kolejności poprawę klasyfikacji towarowej transakcji. Wykorzystano miary odległości Levenshteina i Demerau-Levenshteina z modyfikacjami właściwymi dla języka polskiego oraz drzewa Burkharda-Kellera (BK-trees) i metodę n-gramów do przybliżonego porównywania opisów. Kody CN klasyfikacji towarowej wykorzystano w procedurze określania prawdopodobieństwa wystąpienia określonych par opis błędny opis poprawny. W drugim etapie dokonano grupowania opisów transakcji, a następnie podjęto próbę poprawy błędnych kodów CN, przypisanych transakcjom w poszczególnych grupach. Słowa kluczowe: jakość danych, poprawa pisowni, odległość Levenshteina, nomenklatura scalona CN, Intrastat Bartłomowicz Tomasz Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Referat wygłaszany w: Sesja Posterowa Społeczno-ekonomiczny ranking poziomu rozwoju państw Unii Europejskiej Przedmiotem artykułu jest analiza porównawcza poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego państw Unii Europejskiej, w tym określenie miejsca Polski na tle pozostałych krajów UE w latach Podstawę badania stanowiły dane zgromadzone w bazie Eurostat, które przez Komisję Europejską wykorzystywane są m.in. do monitorowania zmian w poziomie rozwoju poszczególnych państw Unii Europejskiej. Na potrzeby określenia podobieństw oraz różnic w poziomie rozwoju państw UE w badanym obszarze, wykorzystano metody wielowymiarowej analizy statystycznej (WAS) w postaci porządkowania liniowego oraz metod klasyfikacji. Uzyskane wyniki pozwoliły na zidentyfikowanie krajów podobnych jak i różniących się ze względu na wyróżnione wskaźniki. Ostatecznie, na podstawie uwzględnionych w analizie wskaźników utworzono społeczno-ekonomiczny ranking krajów Unii Europejskiej. W obliczeniach wykorzystane zostało środowisko oraz odpowiednie pakiety programu R. Słowa kluczowe: ranking krajów Unii Europejskiej, wielowymiarowa analiza statystyczna, Eurostat Literatura 1. Bell S., Morse S. (2008), Sustainability Indicators: Measuring the immeasurable (2nd ed). London: Earthscan. 2. EUROSTAT: Sustainable Development Indicators, Accessed: June Hair J.F., Anderson R.E., Tatham R.L., Black W.C. (1995), Multivariate Data Analysis with Readings, Englewood Cliffs, Prentice-Hall T.

12 12 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek 4. Phillis Y.A., Grigoroudis E., Kouikoglou V.S. (2011), Sustainability Ranking and Improvement of Countries, Ecological Economics, no. 70. Baryła Mateusz Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Referat wygłaszany w: Sesja VB Analiza cyfrowa oparta na teście drugiego rzędu M. Nigrini [2012] dokonał podziału metod analizy cyfrowej opartej na prawie Benforda na trzy zasadnicze grupy, wyróżniając: podstawowe testy prawa Benforda (primary Benford s law tests), zaawansowane testy prawa Benforda (advanced Benford s law tests) oraz testy powiązane z prawem Benforda (associated Benford s law tests). Do drugiej wymienionej z kolei grupy testów, obok testu sumacyjnego (summation test), zalicza się test drugiego rzędu (second-order test). Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie testu drugiego rzędu, który (według najlepszej wiedzy autora) nie był dotychczas przedstawiany w literaturze polskiej. W części empirycznej pracy omówiony test zostanie zilustrowany kilkoma przykładami. Wykorzystane w prezentowanych przykładach zbiory liczbowe będą zawierać zarówno dane rzeczywiste, jak i dane generowane symulacyjnie. Prowadzona analiza przy pomocy testu drugiego rzędu zostanie oparta na badaniu rozkładu dwóch pierwszych cyfr znaczących, a do oceny zgodności empirycznego rozkładu cyfr na dwóch pierwszych pozycjach znaczących w liczbach z rozkładem Benforda posłużą test zgodności chi-kwadrat i średnie bezwzględne odchylenie. Słowa kluczowe: analiza cyfrowa, prawo Benforda, test drugiego rzędu Literatura 1. Benford F., 1938, The Law of Anomalous Numbers, Proceedings of the American Philosophical Society, vol. 78, no. 4, s Miller S.J., Nigrini M.J., 2008, Order statistics and Benford s Law, International Journal of Mathematics and Mathematical Sciences, article ID Nigrini M.J., 2012, Benford s Law: Applications for Forensic Accounting, Auditing, and Fraud Detection, Wiley, New Jersey. 4. Nigrini M.J., Miller S.J., 2009, Data Diagnostics Using Second-Order Tests of Benford s Law, Auditing: A Journal of Practice & Theory, vol. 28, no. 2, s Batóg Jacek, Batóg Barbara Uniwersytet Szczeciński Referat wygłaszany w: Sesja IIA Makroekonomiczne czynniki wzrostu gospodarczego: analiza dyskryminacyjna Podstawowym celem przeprowadzonego badania będzie identyfikacja głównych czynników wzrostu gospodarczego krajów Unii Europejskiej. Wykorzystana metoda badawcza będzie odwzorowaniem funkcji Z zaproponowanej przez E. Altmana do oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej (zdolności kredytowej) przedsiębiorstw. Zamiast pięciu wskaźników zaproponowanych w powyższym modelu, zastosowane zostaną zmienne makroekonomiczne, w tym poziom deficytu budżetowego, poziom zadłużenia publicznego, inflacja, inwestycje, konsumpcja, bilans handlowy, itp. Uzyskane wyniki w poszczególnych latach badanego okresu, pozwolą wskazać czy istnieje stały zbiór czynników wzrostu gospodarczego czy ma on jednak charakter zmienny, zależny na przykład od stanu koniunktury gospodarczej. Dodatkowym efektem analizy będzie sformułowanie oceny indywidualnej siły wpływu rozpatrywanych czynników wzrostu.

13 Streszczenia referatów 13 Bąk Andrzej Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Referat wygłaszany w: Sesja IVB Skłonność do zapłaty za dobra nierynkowe wybrane metody badania i oprogramowanie komputerowe Wyceny dóbr nierynkowych nie można przeprowadzić za pośrednictwem rynku, ponieważ dobra te ze swej istoty nie są na rynkach oferowane. Na gruncie ekonomii wypracowano metody wyceny takich dóbr, które dzieli się na metody pośrednie (metoda kosztów podróży travel cost method) i bezpośrednie (skłonność do zapłaty willingness to pay). W artykule omówiono wybrane metody szacowania skłonności do zapłaty za korzystanie z dóbr nierynkowych. Wśród tych metod wyróżnia się badań oparte na danych o preferencjach ujawnionych (revealed preference) i preferencjach wyrażonych (stated preference). Celem referatu jest prezentacja wybranych metod wyceny dóbr nierynkowych opartych na preferencjach wyrażonych (m.in. contingent valuation, conjoint analysis, discrete choice) oraz ich zastosowań w badaniach empirycznych, w których narzędziem gromadzenia danych jest kwestionariusz ankiety. W pracy przeprowadzono także analizę porównawczą wybranych metod wyceny dóbr nierynkowych. Dodatkowym efektem pracy jest przegląd pakietów programu GNU R wspomagających badania empiryczne z wykorzystaniem metod wyceny dóbr nierynkowych opartych na danych o preferencjach wyrażonych. Słowa kluczowe: skłonność do zapłaty, wycena warunkowa, analiza conjoint, metody wyborów dyskretnych, program R Bąk Iwona Dorota, Cheba Katarzyna Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Referat wygłaszany w: Sesja IIIA Zrównoważony rozwój a konkurencyjność gospodarki w krajach Unii Europejskiej analiza taksonomiczna Od kilkudziesięciu lat różne organizacje międzynarodowe publikują raporty, wyniki badań i analiz dotyczące zrównoważonego rozwoju oraz konkurencyjności gospodarek różnych krajów świata. Przedstawiane w tych pracach wyniki koncentrują się głównie na próbach jednoznacznego zdefiniowania tych terminów, wskazania najważniejszych części je tworzących oraz zidentyfikowania mierników i sposobów pomiaru tych kategorii ekonomicznych rozpatrywanych oddzielnie (w odniesieniu do zrównoważonego rozwoju lub konkurencyjności gospodarki). Natomiast w niniejszej pracy przedstawiona zostanie próba wykorzystania dotychczasowego dorobku w tym zakresie do badania wzajemnych relacji zachodzących pomiędzy tymi dwoma obszarami badań. Celem pracy jest analiza porównawcza krajów UE pod względem osiąganego poziomu zrównoważonego rozwoju oraz poziomu konkurencyjności gospodarki. Do badania zależności występujących między tymi dwoma obszarami wykorzystano metody taksonomii relatywnej. W pracy porównano w tym celu dwa podejścia prezentowane w literaturze przedmiotu: podejście klasyczne proponowane przez St. Wydymusa oraz podejście pozycyjne w oparciu o medianę Webera proponowane przez K. Lirę. Efektem badań jest m.in. ocena skali dysproporcji występujących pomiędzy krajami członkowskimi UE w zakresie obu rozpatrywanych w pracy obszarów badań. Badanie wpływu zrównoważonego rozwoju na wyniki konkurencyjności osiągane przez międzynarodowe gospodarki narodowe jest stosunkowo nowym podejściem, dopiero od kilku lat prezentowanym w literaturze przedmiotu. W dotychczasowych badaniach wskaźniki opisujące zrównoważony rozwój są najczęściej jedynie włączane do badań nad konkurencyjnością. Natomiast prezentowane w pracy podejście opiera się na założeniu, że gospodarki krajów Unii Europejskiej osiągające wyższy poziom zrównoważonego rozwoju będą jednocześnie bardziej konkurencyjne. Wiąże się to z określonymi efektami dotyczącymi np. wzrostu atrakcyjności dla inwestorów, wzrostu eksportu, zatrudnienia itp. Białek Jacek Uniwersytet Łódzki Referat wygłaszany w: Sesja IIA Porównanie elementarnych indeksów cen Indeksy elementarne są stosowane na najniższym szczeblu agregacji danych z koszyka CPI do oszacowania zmian cen. Indeksy te są formułami nieważonymi, wykorzystującymi informacje jedynie o cenach i są stoso-

14 14 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek wane już od stuleci (indeks Dutot, Jevonsa czy Carli). Ostatnie rekomendacje Komisji Europejskiej w zakresie zharmonizowanego indeksu cen konsumpcyjnych (HICP) promują wyraźnie indeks Jevonsa, stanowiący średnią geometryczną z cząstkowych indeksów cen. I choć argumenty Komisji zdają się być niepodważalne, wnikliwa analiza statystyczna wymienionych indeksów budzi pewne wątpliwości co do wyższości indeksu Jevonsa. W pracy dokonano zatem porównania elementarnych indeksów cen dla przypadku całej populacji jak i losowej próby monitorowanych cen. Wyznaczono obciążenia, wariancje oraz błędy średniokwadratowe indeksów próbkowych (estymatorów) przy założeniu, że ceny opisane są za pomocą geometrycznego ruchu Browna. Wyniki teoretyczne wspierają badania symulacyjne oraz empiryczne, prowadzone dla różnych wielkości prób z najniższego szczebla agregacji danych. Bieszk-Stolorz Beata Uniwersytet Szczeciński Referat wygłaszany w: Sesja Posterowa Zmodyfikowany model Lunna-McNeila w ocenie wpływu cech osób bezrobotnych na formę wyjścia z bezrobocia Celem artykułu jest ocena intensywności względnej wychodzenia z bezrobocia osób długotrwale bezrobotnych w zależności od ich cech przy wykorzystaniu zmodyfikowanego modelu Lunna-McNeila dla różnych rodzajów zdarzeń konkurujących. Modyfikacja polegała na wykorzystaniu warstwowego modelu nieproporcjonalnych hazardów Coxa, który pozwolił na ocenę hazardu względnego różnych form wyrejestrowania po przejściu w stan długotrwałego bezrobocia. Obserwacji podlegał czas od momentu zarejestrowania do momentu wyrejestrowania z urzędu pracy z trzech głównych przyczyn, które są zdarzeniami konkurującymi. Są to: podjęcie pracy, wykreślenie i pozostałe przyczyny wyrejestrowania. Jeżeli zdarzenie nie zaszło, to taką obserwację przyjęto za cenzurowaną prawostronnie. Analizowano zależność intensywności od płci, wieku, wykształcenia, stażu pracy i liczby kolejnych zarejestrowań. W badaniu wykorzystano dane indywidualne osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Szczecinie. Słowa kluczowe: model Lunna-McNeila, model nieproporcjonalnego hazardu, zdarzenia konkurujące, bezrobocie Chrzanowska Mariola Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Referat wygłaszany w: Sesja VIA Taksonomiczna analiza regionalnego zróżnicowania jakości życia w krajach przyjętych do UE w 2004 roku Tematy związane z dobrobytem, poziomem zamożności, poziomem, jakością, czy godnością życia są popularnym przedmiotem badań i analiz. Ciekawą koncepcję pomiaru tych zagadnień zaproponowali eksperci OECD Zbadali oni jakość życia na poziomie regionalnym w oparciu o jedenaście aspektów kształtujących warunki materialne mieszkańców (dochody, zatrudnienie i warunki zamieszkania) oraz jakość ich życia (zdrowie, edukacja, środowisko, bezpieczeństwo, dostęp do usług i zaangażowanie obywatelskie) i subiektywną ocenę dobrobytu (satysfakcja z życia, wymiar społecznościowy). Głównym celem artykułu było określenie regionalnego zróżnicowania jakości życia w krajach przyjętych do UE w 2004 roku. W trakcie badania zidentyfikowano grupy o podobnej jakości życia na poziomie NUTS2 w oparciu o wielowymiarową analizę porównawczą (metodę Warda oraz k-średnich). Jako zestaw zmiennych wykorzystano wskaźniki zaproponowane przez OECD w zależności od wskaźnika są to dane z lat Dmytrów Krzysztof, Gnat Sebastian Uniwersytet Szczeciński Referat wygłaszany w: Sesja Posterowa Zastosowanie metod wielowymiarowej analizy statystycznej do prognozowania zmian obciążeń podatkowych gruntów Jednym z wyzwań racjonalizacji gospodarowania nieruchomościami jest wprowadzenie podatku od wartości nieruchomości, który miałby zastąpić podatek bazujący na powierzchni. W powszechnie panującej opinii podatek ad valorem ma doprowadzić do wzrostu obciążeń podatkowych. Z naukowego i praktycznego punktu

15 Streszczenia referatów 15 widzenia ważna jest weryfikacja tej opinii. W tym celu, przy zastosowaniu Szczecińskiego Algorytmu Masowej Wyceny Nieruchomości (SAMWN) ustalona zostanie wysokość podatku ad valorem. Ze zbioru analizowanych nieruchomości zostanie wylosowana próba ucząca, dla której na bazie cech nieruchomości, za pomocą metody TOPSIS, wykorzystującej odległości GDM2, zostanie utworzona zmienna syntetyczna, która posłuży jako zmienna objaśniająca w modelu regresji logistycznej. Następnie dla próby testowej, na podstawie otrzymanego w poprzednim etapie modelu zostanie zaprognozowana zmiana obciążeń podatkowych. Powodem zastosowania próby jest fakt, iż przeprowadzenie badania całościowego byłoby zbyt kosztowne i czasochłonne. Celem badania jest weryfikacja hipotezy o skuteczności zastosowanego podejścia do oceny skutków wprowadzenia podatku ad valorem. Dehnel Grażyna, Wawrowski Łukasz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Referat wygłaszany w: Sesja IIA Wynagrodzenia małych przedsiębiorstw w estymacji odpornej W pracy weryfikacji empirycznej poddano nieklasyczną metodę estymacji z zakresu statystyki małych obszarów. Celem badania jest próba aplikacji odpornego modelu Faya-Herriota (FH) do oszacowania przeciętnego wynagrodzenia pracowników małych przedsiębiorstw. Odporny model FH umożliwia spełnienie założenia o normalności efektów losowych w przypadku występowania wartości nietypowych charakterystycznych dla populacji przedsiębiorstw. W analizie wykorzystane zostaną dane z badania podmiotów gospodarczych prowadzonego przez US w Poznaniu oraz dane pochodzące z rejestrów administracyjnych. Wyniki badania będą stanowiły podstawę do oceny różnic w wartościach badanej zmiennej występujących pomiędzy jednostkami zdefiniowanymi przez sekcje PKD i województwa. Filipowicz-Chomko Marzena a, Roszkowska Ewa b Politechnika Białostocka a, Uniwersytet w Białymstoku b Referat wygłaszany w: Sesja IIIA Wielowymiarowa ocena realizacji zaleceń strategii Europa 2020 w zakresie edukacji w krajach UE w roku 2015 Strategia Europa 2020 jest programem rozwoju społeczno-gospodarczego realizowanym w krajach Unii Europejski od 2010, który opiera się na trzech współzależnych i wzajemnie się uzupełniających obszarach priorytetowych obejmujących rozwój inteligentny (smart growth), rozwój zrównoważony (sustainable growth) oraz rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) [1]. Za jedno z podstawowych narzędzi wspierających rozwój inteligentny przyjmuje się edukację. Celem niniejszego opracowania jest ocena realizacji zaleceń strategii Europa 2020 w zakresie edukacji w krajach UE w roku Do oceny poziomu zrównoważonego rozwoju w obszarze edukacji zaproponowano wykorzystanie klasycznej metody Hellwiga oraz metody Hellwiga z wzorcem rozwoju opartym na wskaźnikach docelowych [2]. Porównano otrzymane wyniki porządkowania krajów UE otrzymane tymi dwiema metodami. Dodatkowo w badaniu dokonano klasyfikacji krajów UE na podstawie hierarchicznej procedury aglomeracji Warda. Wykorzystano wskaźniki europejskiej bazy danych monitorujące Strategię Zrównoważonego Rozwoju UE w zakresie edukacji [3]. Słowa kluczowe: zrównoważony rozwój, edukacja, metoda Hellwiga, metoda Warda a Badania zostały zrealizowane w ramach pracy nr S/WI/1/2014 i sfinansowane ze środków na naukę MNiSW. Literatura 1. Europe A European Strategy for Smart, Sustainable and Inclusive Growth, European Commission, Brussels Hellwig Z., 1968, Zastosowania metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju i strukturę wykwalifikowanych kadr, Przegląd Statystyczny, nr 4, s Eurostat, Europe 2020 indicators,

16 16 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek Głowicka-Wołoszyn Romana Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Referat wygłaszany w: Sesja VB Zdolność predykcyjna modelu ilorazu potencjałów w analizie dochodów gmin Potencjał w zakresie wybranej cechy np. dochodów gmin określany z wykorzystaniem modelu ilorazu potencjałów (potencjału dochodu przez potencjał ludności) pozwala uwzględnić w ocenie tej cechy natężenie oddziaływań między jednostkami z uwzględnieniem ich wzajemnej odległości. Jednostka przestrzenna może mieć niski potencjał własny, ale dzięki korzystnemu usytuowaniu w regionie i efektom oddziaływań pozostałych jednostek jej potencjał może być znacznie wyżej oceniony (Głowicka-Wołoszyn 2017). Skoro potencjał w zakresie badanej cechy szacowany na podstawie modelu ilorazu potencjałów stanowi ocenę pewnego rodzaju możliwości jednostki, która uwzględnia jej potencjał własny i efekt wpływu pozostałych jednostek, powstaje pytanie o zdolność predykcyjną tej oceny. Czy relatywnie wyższa ocena potencjału jednostki wynikająca z większych efektów wpływu pozostałych jednostek przekłada się w przyszłości na bardziej dynamiczny wzrost poziomu badanej cechy? Przeprowadzone badania stanowią próbę odpowiedzi na te pytania. Badania przeprowadzono dla gmin województwa wielkopolskiego (N = 226) w latach Dokonano oceny potencjału dochodowego gmin w 2008 roku w zakresie stabilnych źródeł dochodów tj. wpływów z podatku od nieruchomości, środków transportowych, czynności cywilnoprawnych, udziałów w PIT i CIT, a w przypadku gmin wiejskich również wpływów z podatku rolnego oraz leśnego (por. Lubińska i in.). W celu oceny zdolności predykcyjnych modelu ilorazu potencjałów analizowano korelacje pomiędzy wyznaczonymi w 2008 roku względnymi odchyleniami potencjału od empirycznego poziomu cechy a względnymi przyrostami cechy w kolejnych latach (const. = 2008). Badania przeprowadzono oddzielnie dla poszczególnych cech, czyli dochodów pochodzących z wymienionych źródeł. Podstawę informacyjną badań stanowiły dane pochodzące z Głównego Urzędu Statystycznego (Bank Danych Lokalnych). Literatura 1. Głowicka-Wołoszyn R. (2017): Zastosowanie modelu potencjału w analizie zróżnicowania samodzielności finansowej gmin w województwie wielkopolskim, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Taksonomia 28, Klasyfikacja i analiza danych, Nr 468, s Lubińska T., Franek S., Będzieszek M. (2007): Potencjał dochodowy samorządu w Polsce, Warszawa: Difin. Głowicka-Wołoszyn Romana, Wysocki Feliks Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Referat wygłaszany w: Sesja IIB Symulacyjne badania wpływu asymetrii rozkładu cech na zakres zmienności wartości konstruowanego miernika syntetycznego Celem przeprowadzonych badań symulacyjnych była analiza wpływu cech o asymetrycznych rozkładach, a także różnym stopniu asymetrii stanowiących podstawę do konstrukcji miernika syntetycznego na rozpiętość i rozkład wartości konstruowanego miernika syntetycznego. Wstępnie przyjęto zestaw pięciu cech o rozkładach symetrycznych, zastępując je kolejno cechami o rozkładach asymetrycznych (logarytmiczno-normalnych), by w efekcie otrzymać zestaw pięciu cech asymetrycznych. Badania powtarzono dla cech o słabej, średniej i silnej asymetrii dla zbioru 2500 jednostek. Do konstrukcji miernika syntetycznego zastosowano cztery metody tj. metodę Hellwiga (1) i metodę TOPSIS w trzech wariantach: w podejściu klasycznym (bez korygowania wartości modelowych (2) oraz z ich korektą (3)) i pozycyjnym (4). Korekta wartości modelowych polegała na ustalaniu wartości referencyjnych cech prostych z pominięciem obserwacji oddalonych identyfikowanych za pomocą kryterium kwartylowego (Głowicka-Wołoszyn, Wysocki 2018). W podejściu klasycznym do normalizacji wartości cech zastosowano metodę unitaryzacji zerowanej, a w podejściu pozycyjnym standaryzacji medianowej Webera. Wyniki badań zilustrowano na wykresach skrzypcowych, które prezentują nie tylko rozkłady funkcji gęstości wartości mierników syntetycznych, ale również wartość średnią i granice typowego obszaru zmienności, które są najczęściej wykorzystywane do tworzenia klas typologicznych na podstawie kryterium statystycznego. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w przypadku zastosowania metody Hellwiga (1) i klasycznej TOPSIS (2) wraz ze wzrostem liczby cech asymetrycznych i siły ich asymetrii stopniowo skraca się zakres zmienności wartości miernika syntetycznego z jego przesunięciem w stronę niższych wartości. Metoda pozycyjna TOPSIS (4) jest bardziej odporna na asymetrię, ale tylko w przypadkach, gdy cechy asymetryczne nie uzyskują przewagi liczebnej w danym zbiorze cech. Wyśrodkowany rozkład wartości miernika syntetycznego o największym zakresie zmienności uzyskano przy zastosowaniu klasycznej metody TOPSIS z korektą wartości modelowych (3).

17 Streszczenia referatów 17 Literatura 1. Głowicka-Wołoszyn R., Wysocki F. (2018): Problem identyfikacji poziomów rozwoju w zagadnieniu konstrukcji cechy syntetycznej, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Taksonomia 30/31, Klasyfikacja i analiza danych, (po recenzji, w druku). Kacprzak Dariusz Politechnika Białostocka Referat wygłaszany w: Sesja VA Podwójna rozmyta metoda TOPSIS wspomagająca podejmowanie decyzji grupowych Metody wielokryterialne (MCDM, Multi-Criteria Decision Making) stały się bardzo popularne w ostatnich latach i są powszechnie wykorzystywane do rozwiązywania problemów codziennego życia człowieka. Jednak rosnąca złożoność zagadnień decyzyjnych powoduje, że pojedynczy decydent (ekspert) może nie być w stanie rozważyć wszystkich istotnych aspektów problemu. Z tego względu wiele problemów jest rozważanych przez grupę decydentów. Każdy z nich dokonuje oceny wariantów decyzyjnych względem kryteriów, które zapisuje w postaci macierzy decyzyjnej. Dostarczone przez decydentów indywidualne macierze są agregowane w macierz zbiorową (najczęściej z pomocą średniej arytmetycznej lub geometrycznej), która jest podstawą do rankingu wariantów decyzyjnych i wyboru optymalnego. W grupie decydentów każdy z nich może być ekspertem z innej dziedziny oraz ma unikatowe cech takie jak wiedza, umiejętności, doświadczenie, osobowość itp. To powoduje, że pojedynczy decydent powinien mieć różny wpływ na końcową decyzję, tzn. decydenci powinni mieć różne wagi. Celem pracy jest rozszerzenie rozmytej metody TOPSIS (Technique for Order Preference using Similarity to Ideal Solution) na grupowe podejmowanie decyzji z uwzględnieniem zróżnicowanego wpływu decydentów na ostateczną decyzję. W proponowanym podejściu metoda TOPSIS jest wykorzystana dwukrotnie. Najpierw służy do określenia wag decydentów, które są wykorzystane do agregacji indywidualnych macierzy decyzyjnych. Następnie jest wykorzystana do rankingu wariantów decyzyjnych i wskazania wariantu optymalnego. Słowa kluczowe: MCDM, metoda TOPSIS, liczby rozmyte Korzeniewski Jerzy Uniwersytet Łódzki Referat wygłaszany w: Sesja VIB Grupowanie metodą k-średnich dla danych binarnych Grupowanie danych w skupienia metodą k-średnich najlepiej nadaje się do danych mierzonych na silnych skalach pomiarowych. Grupowanie danych binarnych przy użyciu tej metody nie ma dobrej opinii, gdyż na skali binarnej dysponujemy tylko relacją równości (ewentualnie różności) a to nie wystarczy do prawidłowego przypisania obiektów do środków skupień. W trakcie wielokrotnego mierzenia odległości występuje wiele remisów i obiekt przypisywany jest do pierwszego wskazania, które nie musi być tym najlepszym. W referacie zostanie zaprezentowana propozycja modyfikacji metody k-średnich pod kątem danych binarnych. Idea modyfikacji polega na wykorzystaniu miary zdolności dyskryminacyjnej pojedynczej zmiennej. Miara ta jest wykorzystana do ważenia odległości pomiędzy obiektami nadając wyższe wagi współrzędnym z wyższą wartością miary dyskryminacyjnej. Efektywność nowej metody zostanie zbadana na szerokim wachlarzu zbiorów danych binarnych obejmującym generowanie struktur skupień metodą Brusco (2004), metodą Leischa i innych (1998) oraz na zbiorach danych empirycznych. Wstępne wyniki wskazują na bardzo istotną poprawę jakości otrzymywanych grupowań. Landmesser Joanna Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Referat wygłaszany w: Sesja IIIB Dekompozycja różnic pomiędzy rozkładami wynagrodzeń z uwzględnieniem problemu selekcji próby Badania dotyczące luki płacowej wskazują na niższe zarobki kobiet niż mężczyzn. Obserwowana luka wynika z współwystępowania wielu czynników wpływających na sytuację osób na rynku pracy. Z jednej strony są to czynniki obiektywne, takie jak wykształcenie, doświadczenie zawodowe, czy wykonywany zawód. Z drugiej

18 18 Konferencja SKAD, 9-12 września 2018, Ciechocinek strony czynniki, na które pracownicy mają mniejszy wpływ, np. dyskryminacja na rynku pracy czy długość stażu pracy wynikająca z wykonywanych ról społecznych. Dodatkowo na rozmiar luki istotnie oddziałuje zjawisko samoselekcji kobiet. Gdyby wszystkie kobiety aktywnie partycypowałyby w rynku pracy, to nierówności płacowe byłyby jeszcze większe. Kobiety w Polsce w zależności od przyjętej metody doboru danych i obliczeń zarabiają średnio od 7 do 18,5 proc. mniej niż mężczyźni. Prowadzone w naszym kraju badania najczęściej polegają na dekompozycji luki dla średniego poziomu płac metodą Oaxaca-Blindera. Tylko w niektórych pracach uwaga koncentruje się na analizie rozmiaru luki wzdłuż całego rozkładu wynagrodzeń. Stwierdzono na przykład, że im wyższe dochody, tym większe zróżnicowanie płac (na stanowiskach menadżerskich luka wynosi 27,7%). Coraz bardziej popularne techniki dekompozycji różnic wzdłuż rozkładów nie proponują jednak rozwiązań dla problemu selekcji próby. Ponieważ wskaźniki zatrudnienia dla kobiet i mężczyzn w Polsce znacznie się różnią, stąd celem artykułu jest uwzględnienie selekcji próby w ramach procedury dekompozycyjnej dla całego rozkładu wynagrodzeń. Rozważania teoretyczne poparte zostaną analizą empiryczną dokonaną na podstawie danych SES (European Union Structure of Earnings Survey) dla Polski. Słowa kluczowe: luka płacowa, selekcja próby, różnice między rozkładami, dekompozycja nierówności Literatura 1. Albrecht J., van Vuuren A., Vroman S. (2009): Counterfactual distributions with sample selection adjustments: Econometric theory and an application to the Netherlands, Labour Economics, Elsevier, 16(4), pp Blinder A. (1973): Wage Discrimination: Reduced Form and Structural Estimates. Journal of Human Resources, 8, pp Fortin N., Lemieux T., Firpo S. (2010): Decomposition methods in economics. Cambridge: NBER Working Paper, No Oaxaca R. (1973): Male-Female Wage Differentials in Urban Labor Markets. International Economic Review, 14, pp Lašakevič Regina Uniwersytet w Białymstoku Referat wygłaszany w: Sesja VIA Zróżnicowanie poziomu innowacyjności okręgów Litwy Celem artykułu jest ocena poziomu zróżnicowania innowacyjności w okręgach Litwy w latach Analiza będzie przeprowadzona z wykorzystaniem metod taksonomicznych. Główną ideą taksonomii jest analiza i porządkowanie obiektów opisanych za pomocą zmiennych. Stosowanie metod taksonomicznych w statystyce regionalnej pomaga zbadać efektywność osiąganych rezultatów i zróżnicowanie badanych obiektów ze względu na zjawiska społeczno-gospodarcze. Do oceny zróżnicowania poziomu innowacyjności regionalnej wykorzystano indywidualne wskaźniki, budując syntetyczny wskaźnik miary innowacyjności. Jedną z częściej używanych metod porządkowania liniowego jest metoda Hellwig a. Również wykorzystano metodę Topsis. Porównanie tych dwóch metod pozwoliło wyszczególnić różnice i podobieństwa w poziomie rozwoju aspektów innowacyjności okręgów Litwy. W opracowaniu zostały wykorzystane dane Departamentu Statystyki Litwy. Lula Paweł Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Referat wygłaszany w: Sesja IIIB Miary podobieństwa dokumentów oparte na badaniu sekwencji elementów składowych tekstów Eksploracyjna analiza dokumentów tekstowych wykorzystuje zróżnicowane metody i narzędzia służące do określenia podobieństwa pomiędzy dokumentami. Podstawowe dwie grupy metod różnią się od siebie zakresem wykorzystywanej informacji. W pierwszym podejściu miary podobieństwa bazują jedynie na zawartości analizowanych dokumentów. Drugie podejście zakłada, że oprócz przetwarzanego zbioru dokumentów, dostępna jest wiedza (zwykle o charakterze dziedzinowym) opisująca kluczowe elementy rzeczywistości opisywanej w dokumentach. Rozważania będące przedmiotem proponowanego wystąpienia należą do pierwszej grupy rozwiązań. Należy również zauważyć, że w obrębie metod niewykorzystujących wiedzy zewnętrznej, można również wyróżnić dwie grupy algorytmów. Podział ten wynika z różnicy w przyjętym sposobie reprezentacji dokumentów tekstowych. W przypadku przedstawienia dokumentów w postaci macierzy częstości podobieństwo