Rzepak ozimy. Uwagi ogólne. Wyniki doœwiadczeñ

Transkrypt

1 Rzepak ozimy Uwagi ogólne W roku 0 w województwie kujawsko- pomorskim przeprowadzono doœwiadczenia z rzepakiem ozimym zlokalizowane w SDOO Chrz¹stowo, ZDOO G³êbokie, ZDOO G³odowo. W doœwiadczeniach tych badano odmiany: populacyjne, w tym z CCA oraz 0 mieszañcowych, w tym ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roœlin Rolniczych ( CCA). W Krajowym Rejestrze znajduj¹ siê 0 odmiany rzepaku ozimego. Doœwiadczenia wykonano prawid³owo, a ich wyniki wykorzystano w opracowaniu. Doœwiadczenia prowadzono jako jednoczynnikowe, czteropowtórzeniowe. Wyniki doœwiadczeñ W roku 0 œredni plon wyniós³. dt/ha. Z odmian badanych trzy lata wysokimi plonami wyró ni³y siê populacyjne Sherlock, Arot, NK Diamond i Gladius, SY Kolumb, Artoga, NK Technic oraz Rohan. Najs³abiej wypad³y odmiany: populacyjna Bogart i mieszañcowa Poznaniak. Z odmian badanych dwa lata bardzo dobrze plonowa³y odmiany: populacyjna Tactic oraz Rumba, DK Exquisite, SY Cassidy, ES Kamillo. Najwy ej z odmian badanych jeden rok plonowa³y: populacyjna DK Cadet oraz Marathon, Tores, NK Caravel (z CCA), Marcopolos i PRW (z CCA).

2 Tabela Rzepak ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 0 Lp. 8 Odmiana Bojan Remy Adriana Bellevue Bogart NK Bold NK Pegaz Monolit Rok wpisania do Krajowego Rejestru Rok w³¹czenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Adres zachowuj¹cego, b¹dÿ reprezentanta zachowuj¹cego odmianê populacyjne PL PL CH CH PL Hodowla Roœlin Strzelce Grupa IHAR ul. G³ówna 0-0 Strzelce KWS Saat AG KWS Polska ul. Chlebowa /8-00 Poznañ Nickerson International Research SNC Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki Bayer CropScience Raps GmbH Bayer CropScience Al. Jerozolimskie 8 0- Warszawa Hodowla Roœlin Strzelce Grupa IHAR ul. G³ówna 0-0 Strzelce Syngenta Crop Protection AG Seeds Division Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Syngenta Crop Protection AG Seeds Division Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Hodowla Roœlin Strzelce Grupa IHAR ul. G³ówna 0-0 Strzelce Chagall 00 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH Lantmännen SW Seed ul. Terenowa g - Wroc³aw 0 Arot 00 Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec ES Alegria 00 Euralis Semences Euralis Saaten Oddzia³ w Polsce ul. Wichrowa a 0- Poznañ Gloria 00 Syngenta Seeds S.A.S Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa NK Diamond 00 Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa NK Morse 00 0 Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Sherlock 00 KWS Saat AG KWS Polska ul. Chlebowa /8-00 Poznañ ES Beata 0 Euralis Semences Euralis Saaten Oddzia³ w Polsce ul. Wichrowa a 0- Poznañ Pamela 0 UK Nickerson - Advanta UK Ltd. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki 8 Starter 0 PL Hodowla Roœlin Strzelce Grupa IHAR ul. G³ówna 0-0 Strzelce Tactic 0 Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa 0 DK Cadet 0 Monsanto SAS Centre de Recherche de Boissay Monsanto Polska ul. Domaniewska 0- Warszawa

3 c.d. tabeli 8 0 populacyjne Limagrain UK Ltd. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Lohana 0 UK Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki Goya* Vision* Elektra Herkules Vectra NK Petrol Rohan Visby Abakus Adam Finesse NK Technic Poznaniak Artoga ES Domino Gladius CH PL Lantmännen SW Seed ul. Terenowa g - Wroc³aw Lantmännen SW Seed ul. Terenowa g - Wroc³aw Bayer CropScience Raps GmbH Bayer CropScience Al. Jerozolimskie 8 0- Warszawa Bayer CropScience Raps GmbH Bayer CropScience Al. Jerozolimskie 8 0- Warszawa Bayer CropScience Raps GmbH Bayer CropScience Al. Jerozolimskie 8 0- Warszawa Syngenta Crop Protection AG Seeds Division Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Deutsche Saatveredelung AG DSV Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Bayer CropScience Raps GmbH Bayer CropScience Al. Jerozolimskie 8 0- Warszawa Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Hodowla Roœlin Strzelce Grupa IHAR ul. G³ówna 0-0 Strzelce Limagrain GmbH Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki Euralis Semences Euralis Saaten Oddzia³ w Polsce ul. Wichrowa a 0- Poznañ Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa 8 Primus 00 Deutsche Saatveredelung AG DSV Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec SY Kolumb 00 Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa 0 Xenon 00 0 Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec DK Exquisite 0 0 Deutsche Saatveredelung AG DSV Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Dobrava 0 Limagrain GmbH Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki ES Kamillo 0 Euralis Semences Euralis Saaten Oddzia³ w Polsce ul. Wichrowa a 0- Poznañ

4 c.d. tabeli Inspiration Rumba SY Cassidy Turan Alessio Bonanza DK Exstorm Hugo Marathon Marcopolos Sherpa SY Carlo Tores Albatros* ES Alonso* Deutsche Saatveredelung AG DSV Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Deutsche Saatveredelung AG DSV Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa KWS Saat AG KWS Polska ul. Chlebowa /8-00 Poznañ Limagrain GmbH Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki Serasem RAGT Semences Polska ul. Sadowa 0A 8-8 ysomice Monsanto SAS Centre de Recherche de Boissay Monsanto Polska ul. Domaniewska 0- Warszawa Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Deutsche Saatveredelung AG DSV Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec KWS Saat AG KWS Polska ul. Chlebowa /8-00 Poznañ Norddeutsche Pflanzenzucht Hans-Georg Lembke KG Saaten-Union Polska ul. Straszewska 0-00 W¹growiec Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Syngenta Seeds GmbH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spó³ka Europejska Oddzia³ w Polsce ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka -0 Komorniki Euralis Saaten Oddzia³ w Polsce ul. Wichrowa a 0- Poznañ ES Danube* Euralis Saaten Oddzia³ w Polsce ul. Wichrowa a 0- Poznañ 0 NK Caravel* CH Syngenta Polska ul. Pow¹zkowska C 0- Warszawa PRW* US Pioneer Hi-Bred Northern Europe Sales Division Oddzia³ w Polsce ul. Wybieg - Poznañ PRW0* Pioneer Hi-Bred Northern Europe Sales Division Oddzia³ w Polsce ul. Wybieg - Poznañ PRW* CH Pioneer Hi-Bred Northern Europe Sales Division Oddzia³ w Polsce ul. Wybieg - Poznañ * - odmiana z CCA w³¹czona do badañ na podstawie pozytywnych wyników w doœwiadczeniach rozpoznawczych

5 Tabela Rzepak ozimy. Warunki polowe doœwiadczeñ. Rok zbioru: 0 Miejscowoœæ Chrz¹stowo G³êbokie G³odowo Powiat Kompleks rolniczej przydatnoœci gleby Klasa bonitacyjna gleby ph gleby w KCl Przedplon Data siewu (dzieñ, m-c, rok) Obsada nasion* (szt/m ) Data zbioru (dzieñ, m-c, rok) N P O KO S Nawo enie dolistne preparatami wielosk³adnikowymi Zaprawa nasienna Herbicyd Insektycyd Fungicyd (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (kg/ha) (dawka/ha) (nazwa) (nazwa,dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) nakielski inowroc³awski lipnowski III a III a III b. jêczmieñ jary. jêczmieñ jary.8 pszen yto ozime Nawo enie mineralne Rapsin - l Rapsin - l Agravita Complete - kg Agravita Complete - kg Ekolist RB - l Ekolist RB - l Œrodki ochrony roœlin Cruiser OSR FS Cruiser OSR FS Cruiser OSR FS Butisan Star SC - l Targa Super 0 EC - l Fastac 00 EC - 0, l Decis Mega 0 EW - 0, l Pyrinex 80 EC - 0,8 l Trebon 0 EC - 0, l Mavrik 0 EW - 0, l Proteus 0 OD - 0, l Mospilan 0 SP - 0, kg Tebu 0 EW - 0, l Butisan Star SC -, l Navigator 0 SL - 0, l Targa Super 0 EC - l + Atpolan 80 EC - l Fury 00 EW - 0, l Fury 00 EW - 0, l Dursban 80 EC - 0, l Fury 00 EW - 0, l - - Butisan Star SC -, l Leopard Extra 0 EC - l + Atpolan 80 EC - 0, l Galera SL - 0, l Karate Zeon 00 CS - 0, l Decis Mega 0 EW - 0, l Dursban 80 EC - 0, l Decis Mega 0 EW - 0, l Mospilan 0 SP - 0, kg Mavrik 0 EW - 0, l Mospilan 0 SP - 0, kg Inne zabiegi (nazwa, dawka/ha) Nu Film Max - 0, l Reglone 00 SL - l Roundup TransEnergy 0 SL - l Elastiq Ultra - 0,8 l Roundup TransEnergy 0 SL -, l,. * - jednakowa dla odmian: populacyjne - 0 szt/m - 0 szt./m W przypadku przewidywanych gorszych warunków wilgotnoœciowych w okresie siewu normê wysiewu mo na zwiêkszyæ o 0 szt/m. - - nie stosowano

6 Tabela Rzepak ozimy. Wyniki ogólne doœwiadczeñ. Rok zbioru: 0 Lp. Cecha Chrz¹stowo G³êbokie G³odowo Przezimowanie roœlin (%) Termin pocz¹tku kwitnienia (dzieñ, m-c) Termin dojrza³oœci technicznej (dzieñ, m-c) Wysokoœæ roœlin (cm) Wyleganie (%) Pora enie roœlin przez choroby - zgnilizna twardzikowa (% pora onych roœlin) choroby podstawy ³odygi (% pora onych roœlin) Plon nasion (dt/ha)..8.0 Wyniki œrednie z wszystkich badanych odmian

7 Tabela Rzepak ozimy. Plon nasion w miejscowoœciach (% wzorca). Rok zbioru: 0 Lp. Odmiana Chrz¹stowo G³êbokie G³odowo wzorzec, dt/ha..8.0 populacyjne Adriana Bellevue Bogart Monolit Chagall Arot ES Alegria Gloria NK Diamond NK Morse Sherlock Vision* NK Bold ES Beata Pamela Starter Tactic Bojan Remy NK Pegaz DK Cadet Lohana Goya*

8 c.d. tabeli wzorzec, dt/ha Vectra NK Petrol Rohan Visby Abakus NK Technic Poznaniak Artoga ES Domino Gladius Primus SY Kolumb Xenon Herkules DK Exquisite Dobrava ES Kamillo Inspiration Rumba SY Cassidy Turan Elektra Adam Finesse Alessio Bonanza DK Exstorm Hugo Marathon Marcopolos Sherpa SY Carlo Tores Albatros* ES Alonso* ES Danube* NK Caravel* PRW* PRW0* PRW* wzorzec - wszystkie badane odmiany *- odmiana z CCA w³¹czona do badañ na podstawie pozytywnych wyników w doœwiadczeniach rozpoznawczych

9 Tabela Rzepak ozimy. Plon nasion (% wzorca). Lata zbioru: 0, 0, 0 Lp Zawartoœæ w nasionach* * Odmiana t³uszczu glukozynolanów 0 0 (% s.m.) (µm/g) 8 wzorzec, dt/ha Adriana Bellevue Bogart Monolit Chagall Arot ES Alegria Gloria NK Diamond NK Morse Sherlock Vision* NK Bold ES Beata Pamela Starter Tactic Bojan Remy NK Pegaz DK Cadet Lohana Goya* Liczba doœwiadczeñ populacyjne Stan roœlin po zimie** 0 (skala )

10 c.d. tabeli wzorzec, dt/ha Vectra NK Petrol Rohan Visby Abakus NK Technic Poznaniak Artoga ES Domino Gladius Primus SY Kolumb Xenon Herkules DK Exquisite Dobrava ES Kamillo Inspiration Rumba SY Cassidy Turan Elektra Adam Finesse Alessio Bonanza DK Exstorm Hugo Marathon Marcopolos Sherpa SY Carlo Tores Albatros* ES Alonso* ES Danube* NK Caravel* PRW* PRW0* PRW* Liczba doœwiadczeñ wzorzec - wszystkie badane odmiany; * - odmiana z CCA w³¹czona do badañ na podstawie pozytywnych wyników w doœwiadczeniach rozpoznawczych ** - zawartoœæ t³uszczu i glukozynolanów oraz stan roœlin po zimie dla odmian zarejestrowanych w Polsce za lata 00-0 (wg COBORU) - brak danych, odmiana nie badana w latach

11 Tabela Rzepak ozimy. Wa niejsze cechy rolniczo-u ytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 0, 0-0 Lp. Odmiana Liczba lat badañ Wysokoœæ roœlin cm Wyleganie % Sucha zgnilizna kapustnych Choroby Choroby podstawy ³odyg % pora onych roœlin M¹czniak Czerñ prawdziwy krzy owych 0 skala 8 0 Zgnilizna twardzikowa wzorzec Adriana Bellevue Bogart Monolit Chagall Arot ES Alegria Gloria NK Diamond NK Morse Sherlock Vision* NK Bold ES Beata Pamela Starter Tactic Bojan Remy NK Pegaz DK Cadet Lohana Goya* Liczba doœwiadczeñ populacyjne

12 c.d. tabeli wzorzec Vectra NK Petrol Rohan Visby Abakus NK Technic Poznaniak Artoga ES Domino Gladius Primus SY Kolumb Xenon Herkules DK Exquisite Dobrava ES Kamillo Inspiration Rumba SY Cassidy Turan Elektra Adam Finesse Alessio Bonanza DK Exstorm Hugo Marathon Marcopolos Sherpa SY Carlo Tores Albatros* ES Alonso* ES Danube* NK Caravel* PRW* PRW0* PRW* Liczba doœwiadczeñ wzorzec - wszystkie badane odmiany * - odmiana z CCA w³¹czona do badañ na podstawie pozytywnych wyników w doœwiadczeniach rozpoznawczych

13 Rzepak ozimy - odmiany ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roœlin Rolniczych (CCA) Uwagi ogólne W roku 0 w województwie kujawsko-pomorskim przeprowadzono doœwiadczenia z rzepakiem ozimym z udzia³em odmian ze Wspólnotowego Katalogu zlokalizowane w SDOO Chrz¹stowo i ZDOO G³êbokie. W doœwiadczeniach badano odmiany w warunkach polowych identycznych jak w doœwiadczeniach PDOiR. Wzorcami wyznaczonymi przez COBORU dla odmian z CCA by³y: Monolit, Chagall, Artoga i Visby. Doœwiadczenia prowadzono jako jednoczynnikowe, wykonano je prawid³owo, a wyniki przedstawiono w opracowaniu. Tabela Odmiany badane. Rok zbioru: 0 Lp Odmiana Wpis w innym kraju EU Jednostka zg³aszaj¹ca populacyjne Amillia Azur Buzz Color Da Vinci DK Camelot DK Casper ES Scarlett Fashion Janus Rivalda Totem CS Slaki CS 00(,GB),00(),0 PL 00( DK) 00(), 0(CZ,HU,UK) 008( ) 00(CZ, HU), 0 (SK) 00( UK) 0(DK) 0(PL) 00(DK), 00(GB), 0(HU) 0(SK) 00(UK) 008(,GB), 0(CZ) 0(SK) Limagrain GmbH Lantmännen SW KWS Polska KWS Polska Lantmännen SW Monsanto Monsanto Euralis Lantmännen SW Lantmännen SW KWS Polska Caussade Caussade Admira³ Alabaster Anisse Apart Atenzo Brizzlo DK Excellium DK Exfield DK Explicit 0(SK) 0(BG,DK,HU), 0 (SK) 0(GB) 0(SE) 0(,UK) 0(RO) 0() 0(AT,GB) 0() Limagrain GmbH Limagrain GmbH Euralis Lantmännen SW Limagrain GmbH RAGT Semences Monsanto BayWa AG Monsanto DK Expower 00(GB), 0(AT, ), 0 (HR) Monsanto DK Extrovert DK Exwill ES Lauren Fantomas 0() 00(HU) 0(SK) 0(HU) Monsanto Monsanto Euralis Limagrain GmbH

14 c.d. tabeli Hybrirock Jumper Kodiak Mascara Mescal NK Linus PRW PRW PRW PT00CL PT0 PT08 PT0 PT PT PT PTCL Sensation SY Fighter Traviata Troubadour Tuareg Avenir CS Bonzzai Intense CS 0(),0(SK) 0(CZ), 0(SK) 0(SK) 0(DK) 00(), 0(SK) 00(CZ,SK) 00(DK) 00() 00(CZ) 0(BG,SH), 0(HR) 0(DK,GB) 0(UK) 0(GB) 0(DK,UK) 0(,UK) 0(UK), 0(DK) 0(UK) 0(AT,DK,GB,), 0(SK) 0(GB,) 00(), 00(BG,DK,HR), 0(RO,SK) 0(DK,GB) 0(BG,) pó³kar³owe 00() 0(DK) 008() KWS Polska Bayer KWS Polska Lantmännen SW Limagrain GmbH Syngenta Pioneer BayWa AG Pioneer Pioneer Pioneer Pioneer BayWa AG Pioneer Pioneer Pioneer Pioneer RAGT Semences Syngenta KWS Polska RAGT Semences KWS Polska Caussade RAGT Semences Caussade

15 Tabela Rzepak ozimy. Plon nasion w miejscowoœciach (% wzorca). Rok zbioru: 0 Lp. Odmiana Chrz¹stowo G³êbokie wzorzec, dt/ ha.0. populacyjne Monolit 88 Chagall Buzz 0 08 Color 8 DK Casper 0 Totem CS Amillia 0 8 Azur 0 8 Da Vinci 0 0 DK Camelot 88 ES Scarlett 8 Fashion Janus Rivalda Slaki CS 08 Visby 0 Artoga DK Excellium 0 DK Expower Hybrirock 0 0 PRW 0 PRW 0 PT00CL 0 8 PT Traviata 8 0 Troubadour 0 0 Tuareg 8 Admira³ 0 Alabaster Anisse 8 0

16 c.d. tabeli wzorzec, dt/ ha.0. Apart 8 Atenzo 0 00 Brizzlo DK Exfield 8 DK Explicit 0 DK Extrovert 0 0 DK Exwill 00 8 ES Lauren 0 8 Fantomas 00 0 Jumper 0 Kodiak 0 00 Mascara 0 0 Mescal 0 NK Linus 0 0 PRW 0 PT08 08 PT0 0 8 PT 8 0 PT PT 8 PTCL Sensation 0 SY Fighter 0 pó³kar³owe Avenir CS Bonzzai 8 8 Intense CS 0 wzorzec - wszystkie badane odmiany

17 Tabela Rzepak ozimy. Plon nasion (% wzorca). Lata zbioru: 0, 0 Lp. Odmiana wzorzec, dt/ ha populacyjne Monolit Chagall Buzz Color DK Casper Totem CS Amillia 8 Azur 8 Da Vinci 00 0 DK Camelot ES Scarlett 0 Fashion Janus Rivalda Slaki CS 00 Visby 8 Artoga 0 8 DK Excellium 8 0 DK Expower Hybrirock 0 8 PRW 8 PRW PT00CL 8 PT0 0 Traviata Troubadour Tuareg 0 8 Admira³ 08 Alabaster 0 0 Anisse 0

18 c.d. tabeli wzorzec, dt/ ha Apart Atenzo Brizzlo DK Exfield DK Explicit DK Extrovert DK Exwill ES Lauren Fantomas Jumper Kodiak Mascara Mescal NK Linus PRW PT08 PT0 PT PT PT PTCL Sensation SY Fighter Avenir CS Bonzzai Intense CS pó³kar³owe 8 Liczba doœwiadczeñ wzorzec - wszystkie badane odmiany

19 Tabela Rzepak ozimy. Wa niejsze cechy rolniczo-u ytkowe (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 0, 0 Choroby Lp. Odmiana Wysokoœæ roœlin Wyleganie Zgnilizna twardzikowa Choroby podstawy ³odygi Czerñ krzy owych M¹czniak prawdziwy Monolit Chagall Buzz Color DK Casper Totem CS Amillia Azur Da Vinci DK Camelot ES Scarlett Fashion Janus Rivalda Slaki CS Visby Artoga DK Excellium DK Expower Hybrirock PRW PRW PT00CL PT0 Traviata Troubadour Tuareg Admira³ Alabaster Anisse wzorzec cm % populacyjne % pora onych roœlin skala

20 c.d. tabeli Apart Atenzo Brizzlo 8 0 wzorzec, dt/ ha DK Exfield DK Explicit DK Extrovert DK Exwill ES Lauren Fantomas Jumper Kodiak Mascara Mescal NK Linus PRW PT08 PT0 PT PT PT PTCL Sensation SY Fighter Avenir CS Bonzzai Intense CS pó³kar³owe Liczba doœwiadczeñ wzorzec - wszystkie badane odmiany