Projekt odtworzenia historycznego wnętrza Biblioteki Hendlowskiej zabytkowego Pałacu w Rogalinie wykonany na podstawie badań źródeł historycznych

Transkrypt

1 Projekt odtworzenia historycznego wnętrza Biblioteki Hendlowskiej zabytkowego Pałacu w Rogalinie wykonany na podstawie badań źródeł historycznych Autor: mgr Jerzy Borwiński Poznań 2009

2 Dokumentacja zawiera: 1. Część opisową (14 stron) 2. Fotografie: 1. Fotografia archiwalna wnętrza biblioteki sprzed II wojny światowej 2. Fotografia archiwalna wnętrza biblioteki sprzed II wojny światowej 3. Fotografia archiwalna wnętrza biblioteki sprzed II wojny światowej 4. Fotografia archiwalna wnętrza biblioteki sprzed II wojny światowej 5. Kafle 6. Kafle 7. Płyta kamienna z obramienia kominka 8. Zawias drzwi szafy i klamka okienna 9. Klamka okienna. 10. Kafel wieńczący - wzór do rekonstrukcji 11. Osadzenie podłogi galerii według pierwotnego projektu 12. Poziom odsadzki i desek podestu galerii 13. Rysunek Z. Hendla podstawa pod popiersie 14. Zasada otwierania drzwi na galerii 15. Schemat montażu zawiasów do brązowych ram 16. Stan wnętrza w 2009r. 3. Rysunki: 1. Inwentaryzacja, ściana południowa. 2. Inwentaryzacja, ściana północna. 3. Inwentaryzacja, ściana wschodnia. 4. Inwentaryzacja, ściana zachodnia. 1

3 5. Inwentaryzacja, rzut pomieszczenia. 6. Projekt, ściana południowa. 7. Projekt, ściana północna. 8. Projekt, ściana wschodnia. 9. Projekt, rzut szaf na dole. 10. Projekt, rzut kasetonów pod galerią. Skala 1:10. Przekrój kasetonu. 11. Plan szaf na galerii. Skala 1:10. Kopia rys. Z. Hendla. Korekta szaf narożnych J. Borwiński, Poznań Projekt, szafa dolna, dół, widok, przekroje. 13. Projekt, szafa dolna, góra, widok, przekroje. 14. Projekt, szafa dolna, konsola, przekroje, elipsa pilastra. 15. Projekt, szafa dolna, konsola. 16. Projekt, szafa dolna, cokół, listwa przymykowa. 17. Projekt, szafa górna międzyokienna i podokienna. Widok, przekroje. 18. Projekt, szafa górna ze szczytem i łączenie z szafami sąsiednimi. Widok, przekroje. Skala1:1. Opracował i rysował: mgr Jerzy Borwiński, Poznań Supraporta nad drzwiami klatki schodowej i saloniku aniołków. Widok, przekroje. 20. Oboknia okien dolnych. Widok, przekroje. 2

4 21. Okna dolne, parapet i obudowa grzejnika. Widok, przekroje. 22. Okna dolne, opracowanie listwami profilowanymi łuku nadproża. Widok, przekroje. 23. Oboknia okien górnych Widok, przekroje. 24. Odrzwia wnęki z wejściem do oficyn. Konsola, przekrój. 25. Przekrój kasetonu pod galerią. Widok opracowania łukiem naroża. 26. Kartusz wieńczący łuk okien dolnych i drzwi. Widok, przekroje. 27. Piec kaflowy, widoki, rzut. Skala 1:5. Opracował i rysował: mgr Jerzy Borwiński, Poznań Piec kaflowy, kafle koronujące. 29. Piec kaflowy. Kafle gzymsowe. 30. Kominek. Cokół z parapetem. Widok, przekrój. 31. Kominek, część środkowa. Widok, przekroje, Skala 1:1, kopia rys. Z. Hendla, uzupełnienia: Jerzy Borwiński, Poznań Kominek, część górna. Widok, przekroje. Skala 1:1. Kopia rys. Z. Hendla, Poznań Kominek, część górna. Widok z boku. Skala 1:1. Kopia rys. Z. Hendla, Poznań Rama brązowa, szafa główna - część boczna. Widok, przekrój. 35. Ramy brązowe: szafy głównej - część środkowa i szaf międzyokiennych. 36. Balustrada galerii. Krata metalowa. Widok i schemat montażu. 3

5 37. Balustrada galerii. Krata metalowa, przekrój z elementem konstrukcji nośnej. Skala 1:1.Opracował i rysował: mgr Jerzy Borwiński, Poznań Balustrada galerii. Krata metalowa, moduły powtarzalne. Skala 1:1. Kopia rys. Z. Hendla, Poznań Balustrada galerii. Krata metalowa, moduły powtarzalne. 40. Balustrada schodów. Krata metalowa. Skala 1:5. Opracował i rysował: mgr Jerzy Borwiński, Poznań Balustrada schodów. Krata metalowa, odcinek przy podłodze. Skala 1:1. Kopia rys. Z. Hendla, Poznań Balustrada schodów. Krata metalowa, odcinek B. Skala 1:1. Kopia rys. Z. Hendla, Poznań Schody na galerię. Skala 1:10. Kopia rys. Z. Hendla, Poznań Schody na galerię, pierwszy stopień - krzywizna, profil policzka. 45. Schody na galerię, detale. 46. Schody na galerię, detale poręczy i listwy dolnej. 47. Szafka ścienna przy schodach, detale. 48. Wnęka nad schodami, plan sufitu i widok z boku. Płyty marmurowe nad kominkiem. Skala 1:10. Przekrój listwy narożnej. Skala 1:1. Kopia rys Z. Hendla, Poznań Kratka mosiężna druciana w drzwiach szaf na galerii. Skala 1:1. Opracował i rysował : mgr Jerzy Borwiński, Poznań Klamka z szyldem drzwi, szyld i klucz do szaf. 4

6 W miesiącu kwietniu 2009r. na zlecenie Muzeum Narodowego w Poznaniu podjęto prace nad rekonstrukcją wnętrza Biblioteki Hendlowskiej. Przeprowadził je autor opracowania w oparciu o źródła ikonograficzne fotograficzne i rysunkowe, a także o oryginalne materiały zabytkowe zachowane fragmentarycznie po zniszczeniu wnętrza pałacu. Działania te zakończyły się powodzeniem również dzięki istotnemu zaangażowaniu Pani mgr Joanny Nowak oraz Pani mgr Ewy Leszczyńskiej, którym autor pragnie podziękować za udzieloną pomoc. Projekty i roboty związane z pierwotną zabudową i wyposażeniem biblioteki trwały niespełna dwa lata i zostały zakończone w 1894r. Wykonane były pod ścisłym kierownictwem i nadzorem krakowskiego architekta Zygmunta Hendla na zlecenie Edwarda A. Raczyńskiego. Budowa ta wynikała z potrzeb i zainteresowań hrabiego. W wyniku powstało dzieło logicznie zwarte, jednolite i funkcjonalne. Stylistycznie dekoracja biblioteki wykreowana została w duchu historyzmu z umiejętną kompilacją form przynależnych zasadniczo do regencji i rokoka. Wnętrze nacechowane było dużym ładunkiem tradycji rodowych, historycznych i odnośnych do humanizmu. Szczególnie wyznaczał ten trend fakt umieszczenia, w bogatym obramieniu nad kominkiem, portretu ojca Aleksandra - Rogera Raczyńskiego. W centralnych miejscach eksponowane były kartusze herbowe Nałęcz - Raczyńskich (między innymi w zwieńczeniu kominka) oraz Pilawa - Potockich (między innymi na brązowych ramach wielkich szaf dolnych). Biblioteka powstała w celu umieszczenia w niej bogatego księgozbioru, w skład którego wchodziły starodruki i rękopisy pochodzące ze zbiorów Edwarda Raczyńskiego oraz nowe nabytki z przełomu XIX i XX wieku oraz okresu międzywojennego. Spełniała ona swoje funkcje do czasu II wojny światowej, w czasie której została prawie kompletnie zniszczona i przebudowana. Podwieszono wtedy wtórny sufit dzielący pierwotne wnętrze na dwie kondygnacje. Szczęśliwym trafem (z przyczyn czysto technicznych) pozostawiono wówczas system żelaznych dźwigarów z deskową podłogą pierwotnej galerii obiegającej 5

7 całe wnętrze. Ten zachowany w całości system dźwigarów może posłużyć do rekonstrukcji pierwotnego wnętrza biblioteki i jednocześnie był on istotnym elementem w rozpoznaniu architektonicznym obecnego pomieszczenia co stanowiło jeden z najistotniejszych elementów we wnioskowaniu na temat pierwotnej konstrukcji galerii i jej relacjach z dolną kondygnacją. W pracach badawczych oprócz wspomnianego systemu dźwigarów i zapoznaniu się z obszernym artykułem Mateusza Pawlaczyka Ze studiów nad ikonografią zespołu pałacowego w Rogalinie istotne znaczenie miały cztery zachowane fotografie (fot.1,2,3,4), które jako najbardziej wiarygodne źródło posłużyły do konfrontacji z obszernym materiałem rysunkowym w formie kopii - odrysów i fotokopii szkiców i projektów Z. Hendla zachowanych w zbiorach Działu Rycin Muzeum Narodowego w Krakowie. Bardzo istotne znaczenie miały również zabytkowe fragmenty elementów wyposażenia wnętrza, przechowywane w rogalińskim muzeum. Są to: 1. Kafle piecowe podstawowe i narożne z dolnej i górnej kondygnacji pieca (fot.5,6) 2. Ułamki kamiennych płyt obramienia kominka opracowane w formach neogotyckich z motywem rombu i czwórliścia (fot.7) 3. Zachowany zawias brązowy należący do ramy metalowej (drzwi) jednej z 8 szaf dolnych, które takie obramienia posiadały (fot.8) 4. Klamka okienna (fot.9) Po szczegółowym zinwentaryzowaniu pomiarowym pomieszczenia w jego obecnym stanie (załączone rysunki nr 1-5) i przestudiowaniu materiałów przystąpiono do zasadniczych prac projektowych. Piec kaflowy Z kopii archiwalnych rysunków zachował się jedynie wstępny szkic, który nie zgadza się z fragmentem pieca na zdjęciu. Piec zaprojektowano więc w oparciu o fotografię i pomiary oryginalnych, pozostałych kafli. Kafle podstawowe wytyczyły moduły i miary, do których dostosowano kafle gzymsowe i koronujące. Formę największego kafla szczytowego dostosowano wymiarami i stylistyką do form pieca. Zgodnie z zasadami konserwatorskimi 6

8 jego forma jest zgodna ze stylistyką oryginału zachowuje charakterystyczne motywy tzw. regencji i oparty jest na antykwarycznym egzemplarzu z epoki historyzmu. (fot. 10) Podobnie trzeba będzie postąpić z zakupem żeliwnych drzwiczek paleniska, które na fotografii niestety nie zachowują należytej czytelności dla rozrysowania. Piec będzie miał wysokość 370cm, składać się ma z 213 kafli plus wielki kafel wieńczący. Kafle ceramiczne wypalone i glazurowane w białym kolorze określają przynależność obiektu do tzw. typu pieców białych bardzo popularnych i dostępnych na rynku w okresie historyzmu. Może tym należy wyjaśnić brak konkretnego rysunku projektowego Z. Hendla dla pieca? Uznał on prawdopodobnie, iż piec będzie dobrany starannie z ówczesnej rynkowej oferty w trakcie realizacji co też prawdopodobnie się zdarzyło. (rys ) Kominek Dla odtworzenia kominka zachowany jest stosunkowo bogaty materiał, który pozwolił dość precyzyjnie przywrócić jego formę. Oprócz frontowej fotografii zachowane są liczne szkice Z. Hendla ( w większości nie odpowiadające rzeczywistości) lecz zachowane odrysy w skali 1:1 zbiegają się z tą fotografią. Istotną zmianą w naszym projekcie jest sposób opracowania profilowania strefy kamiennego parapetu niosącego drewnianą nastawę. Na rys. Hendla jest on obły zbliżony do półwałka, w rzeczywistości wykonano go jako półwałek od dołu, uskok i ćwierćwałek. ( rys. 30) Autor uzupełnił w kominku brakującą na odrysie z Krakowa płaskorzeźbioną muszlę w dolnej części pilastra flankującego. Kominek wykonać należy z kamienia naturalnego maksymalnie zbliżonego właściwościami i kolorem do zachowanego fragmentu z czteroliściem neogotyckim z bazaltu lub marmuru czarnego ( po analizie technologa kamienia). Z konserwatorskiego punktu widzenia sugeruje się wkomponowanie oryginalnego fragmentu w rekonstrukcję. Boczne skrzydła i nastawa kominka wykonane będą w drewnie dębowym. 7

9 Galeria i szafy Z uwagi na ścisłe powiązanie konstrukcji galerii z szafami dolnymi problematykę tę należy traktować nierozłącznie. Punktem wyjścia jest osadzenie oryginalnych dźwigarów w murach. Analiza stanu faktycznego wykazała niezgodność z rysunkami projektowymi w kwestii wysokości osadzenia podłogi galerii. Jak wynika z rysunków projektowych (między innymi rys.nr.kat.34, MNK III -PL 4081) (fot. 11) górna krawędź dźwigarów miała być dokładnie na wysokości odsadzki w murze. Na tych dźwigarach planowano położenie podłogi deskowej z parkietem o grubości 4+1cm, a więc 5cm w całości. Górna krawędź podestu galerii jest zwymiarowana u Hendlana wysokości 4,61m od podłogi. Tymczasem obecna wykonana wówczas krawędź podestu znajduje się na tej samej ścianie, na wysokości 4,56m. Omawiany rysunek skorelowany ze stanem faktycznym pozwala wnioskować, iż w trakcie prac wykonawczych nastąpiła korekta projektu co dobitnie potwierdza rozbieżność rysunku szafy głównej i jej wymiarowania u Hendla. Strefa cokołowa na tym rysunku ma wysokość 95cm natomiast zwymiarowana jest jako wysokość 90cm (rzeczywiście wykonana). Ten wymiar przyjęto więc w obecnym projekcie. Wysokość szaf dolnych, jak widać, zależy od poziomu podestu galerii. Krawędź podestu opierzona jest profilowaną listwą w wysokości 21cm. Szafy się z nią stykają. Wyliczono stąd wysokość szaf H: 4,56 21 = 4,35m. Zwracamy jednak szczególną uwagę, iż poziomy te nie są identyczne na całej długości obiegającej pomieszczenie galerii i wahają się o wysokość 2,5cm (wyżej na południowej stronie). W najniższym odcinku -narożnik północno-wschodni ma wysokość 4,34m. Tak więc szafy muszą być wymiarowane z natury przez wykonawców z tendencją do niższego wymiaru 4,35m gdyż szczeliny z dołem galerii mają być zamaskowane, obiegającymi wszystkie szafy z konsolami, listwami o profilu poduszkowego półwałka zgodnymi z pierwotnym projektem i wykonaniem. Wykonanie podestu galerii odbiegało nie tylko obniżeniem poziomu dźwigarów, stąd całości o 4cm ale również rezygnacją z montażu klepek parkietowych na deskach galerii (1cm). Wniosek ten wypływa z dwóch faktów: 1. Poziom górnej płaszczyzny desek zbiega się z poziomem odsadzki co umożliwia stabilne ustawienie górnych szaf.(fot.12) 2. W deskach są ślady (wręby) montażowe po konstrukcji balustrady, która miała być pierwotnie w poziomie parkietu. 8

10 3. Należy zauważyć również że wykonanie profilowanej listwy obiegającej podest odbiega od projektu Hendla w miejscach półokrągłych występów mających służyć jako podstawa biustów. W projekcie są one eliptyczne (fot.13) natomiast faktycznie wykonano je jako półkola. Tak też zaprojektowaliśmy je obecnie. Profilowania galerii, jej kasetonowe płyciny oraz szafy wykonane będą z drewna dębowego w całości. Wyjątek stanowią brązowe ramy drzwi ośmiu głównych szaf, które opisane zostaną w dalszej części. Szafki górne zasadniczo zaprojektowano zgodnie z pierwotnymi rysunkami, jednak uwzględniono tu uwagę Hendla o precyzyjnym dostosowaniu ich wymiarów do osi dolnych otworów pod galerią. Stąd też szafki nad drzwiami zostały poszerzone w obecnym projekcie w stosunki do projektu Hendla, każda o 5cm a szafki skrajne zostały zwężone. Wysokość szafek została dostosowana do wysokości nawisu w murze, na styku ze sztukaterią. Szafki górne na długich ścianach - drzwi suwane są na drewnianych kółkach. Sposób otwierania ich znakomicie ilustruje pierwotny schemat Hendla (fot.14). Drzwi wypełnione będą mosiężną siatką drucianą w układzie diagonalnej kratki widocznym fragmentarycznie na archiwalnej fotografii, a więc zmienionym w stosunku do pierwotnego projektu ( wydłużony wertykalnie plaster miodu). Szafki z drzwiami suwanymi będą posiadały zamki baskwilowe pionowe, pozostałe będą miały zamki zwykłe poziome. Szafy górne podobnie jak szafy dolne muszą byś wykonane z drewna dębowego. Opracowanie otworów okiennych i drzwiowych Inwentaryzacja wnętrza wykazała dwie zasadnicze różnice w stosunku do archiwalnych projektów: 1. Strzałki łuków wszystkich otworów okiennych i drzwiowych na projektach mają 15cm. Natomiast w rzeczywistości wykonano je ze strzałką 11cm.Taki wymiar potwierdzają fotografie i przyjęto je w obecnym projekcie. 2. Szerokości otworów okiennych mają po 5cm mniej w stosunku do pierwotnych rysunków. O tą szerokość są większe odcinki międzyokienne muru. 9

11 Nasuwa to jednoznaczny wniosek: Niewykonalne jest obecnie, bez poważnych skuć tynków, projektowanych pierwotnie okiennic. Z uwagi na brak konieczności ich funkcjonowania przyjęto więc w obecnym projekcie obłogi obokni o identycznym rozwiązaniu płycin i profili jak na projektowanej dawniej okiennicy. Wszystkie otworyokien i drzwi zostały opracowane na krawędziach profilowanymi listwami. Listwy te przy drzwiach mają standardową szerokość 12cm. Przy oknach sprawa jest bardziej skomplikowana. Z uwagi na nieregularność obokini (ich wymiary i kąty się wahają) konieczne jest indywidualne dostosowanie drewnianego wykończenia. Szerokości listy trzeba będzie dobrać do każdego okna odrębnie. Problem ten zauważył już Z. Hendel zapiski odręczne na rysunku: ta szerokość względna wziąć zawsze z natury (rys. archiwalny nr70 MNK III- PL 4257) Obłogi obokni z tych samych względów również będą się nieznacznie wahać. Rozwiązanie tego jest ujęte w projekcie w formie wygubienia deski blisko styku z ramą okna. (rys. nr 20) Nad drzwiami wiodącymi do klatki schodowej i Saloniku Aniołków wykonane będą supraporty zgodnie z zachowanym pierwotnym projektem zbieżnym z archiwalną fotografią wykonano ich odrys w skali 1:1. Kartuszowe zwieńczenia wszystkich okien i drzwi z centralnie umieszczonymi inicjałami R R wykonano na podstawie archiwalnej fotografii. Archiwalne rysunki były szkicowe i nie odpowiadały rzeczywistym wymiarom. Indywidualną formę ma obramienie otworu z drzwiami wiodącymi do oficyny w ścianie południowej. Zastosowano tutaj, zgodnie z pierwotnym projektem i wykonaniem, wykończenie w formie dwóch profilowanych nietypowo listew na których umieszczono dwie konsole. Na tych konsolach dopiero zamontowane są listwy profilowane jak w pozostałych otworach. Zwrócić należy uwagę, że konsole te rozrysowane są w skali 1:1 na projekcie archiwalnym, z którego wykonano aktualny odrys. Rysunek archiwalny (nr 66 MNK III pl. 4267) tej konsoli jest błędnie skatalogowany jako element kominka. Wszystkie powyższe elementy i detale należy wykonać w drewnie dębowym o usłojeniu i odcieniu zgodnym z szafami. 10

12 Balustrady galerii i schodów Zachowany materiał archiwalny pozwolił dokładnie odtworzyć w nowym projekcie całość krat balustrady. Wprawdzie rysunki archiwalne w skali 1:10 są schematyczne i niezgodne z kratamiwykonanymi, jednak, poza jednym odcinkiem na ścianie południowej (różniącym się o 4cm długości od śladów montażu wziętych z natury) zbiegają się z rzeczywistymi wymiarami. Rysunek projektu całości w skali 1:10 został wykonany obecnie z odwzorowaniem zachowanej kopii rysunku 1:1 ukazującego moduły łuków, łączenia i dekoracji z podaniem przekrojów płaskownika. Do naszej dokumentacji dołączono kopię oryginału uzupełnioną przez dodatkowy rysunek brakującego fragmentu modułu. W dokumentacji rozrysowano również komplet krat schodów w skali 1:5. Wszystkie kraty wykonane będą z wykorzystaniem metody spawania, która zastosowana była już w pierwotnej realizacji. Metoda ta dostępna była na skalę powszechną od lat osiemdziesiątych XIXw. Szczególną uwagę należy zwrócić, że drewniane poręcze balustrad będą wykonane z drewna bukowego najlepiej technologicznie umożliwiającego wygięcia. Jest to również zgodne z zapisami odręcznymi Z. Hendla. Schody Zachowana oryginalna konstrukcja nośna dźwigarów galerii wykonana z żelaznego dwuteownika pozwala w całości zrekonstruować kręcone schody na nią zgodnie z ich pierwotną formą. Element ten po skorelowaniu z odrysem archiwalnego rysunku Hendla w skali 1:10 potwierdził jego wymiary i aktualność. W związku z tym rysunek został załączony do obecnie wykonanej dokumentacji (rys. nr 43). Uzupełniony został on o aktualizowane i skorygowane ( o grubość podłogi galerii) rysunki detali w skali 1:1. (rys. nr 44-46) Uwaga: wszystkie elementy drewniane schodów (oprócz słupa i stopni z drewna dębowego) z uwagi na duże wygięcia wykonane muszą być w drewnie bukowym. 11

13 Brązowe ramy okien głównych szaf dolnych Z uwagi na specyfikę technologiczną ich wykonania należy je traktować jako indywidualny element wystroju szaf wnętrza. Zachował się do nich oprócz wspomnianego oryginalnego zawiasu (w zbiorach muzeum w Rogalinie) szereg odrysów i fotografii archiwalnych. Były one punktem wyjścia do narysowania projektu w skali 1:1. Wyjściowy materiał tylko częściowo odpowiadał faktycznemu wyglądowi ram na dawnej fotografii. W całości potwierdzają się wymiary na rysunku 1:10, (fot. 15) ukazujące między innymi poziomy montażu zawiasów oraz dziurek do klucza. Tak trzeba wykonać je obecnie. Z pozostałych materiałów zaczerpnięto, odpowiadające fotografii szaf, rysunki ornamentów maskujących łączenia odcinków każdej ramy (naroża). Rysunek centralnego ornamentu po analizie fotografii nie odpowiadał rzeczywistości i został powiększony w obecnym projekcie. Zmiana nastąpiła też we flankujących go ornamentach. Zgodnie ze zdjęciem umieszczono tu herb Pilawa w miejscu projektowanego pierwotnie herbu Nałęcz. Ramy należy wykonać z brązu, zgodnie z zapisami Hendla na jego szkicach. Wykonawca powinien również bazować na zachowanym zawiasie który jest wzorem do powielenia go w 64 egzemplarzach. Wnioski: Zachowany materiał archiwalny umożliwił całkowitą rekonstrukcję wyposażenia wnętrza Biblioteki Hendlowskiej w postaci projektu. Istotne znaczenie miał również fakt zachowania oryginalnych wsporników i podłogi galerii oraz kilku elementów dawnego wystroju. Ustalone różnice po korelacji materiału archiwalnego i rzeczywistych elementów: 1. Podest galerii w stosunku do planowanego, pierwotnie wykonany został 5cm niżej co skutkowało obniżeniem wszystkich szaf dolnych o tę wysokość. Taką wysokość przyjęto do obecnego projektu. 2. Nastąpiły zmiany szerokości otworów okiennych i odcinków ścian między oknami. Szersze są one o 5cm w stosunku do inwentaryzacji i projektów Z. Hendla. Skutkuje to rezygnacją z wykonania okiennic. 12

14 3. Szerokość głównych dźwigarów ma 14,5cm a nie 14cm jak na rysunkach Z. Hendla. Mogło to być przyczyną z rezygnacji położenia na podłodze galerii warstwy jednocentymetrowej parkietu. 4. Występy pod popiersia w profilowanej galerii wykonano w formie półkoli a nie projektowanych elips. 5. Strzałki łuków otworów okien i drzwi mają rzeczywiście 11cm a nie 15 jak w projektach. 6. Szafy górne nad otworami muszą być zmienione. Będą szersze o 5cm szerokości w stosunku do pierwotnie projektowanych. Wynika to z dostosowania ich do osi dolnych otworów. 7. Profil parapetu kominka, zgodnie z dawną fotografią, zmieniony był w stosunku do pierwotnego projektu. 8. W brązowej ramie drzwi szaf głównych znajdował się herb Pilawa, a nie Nałęcz jak pierwotnie projektowany. Wszystkie te zmiany zostały ujęte w obecnym projekcie jako obowiązujące, zgodnie ze stanem pierwotnym obiektu. Rekonstrukcja nasza oparta została na wiarygodnych źródłach jeśli chodzi o formę, wymiary oraz użyte materiały i technologie. Rzutuje to na całościowy odbiór estetyczny wystroju wnętrza wraz z kolorystyką, która powinna uwzględnić ostatecznie wyjściowy materiał (dominujący kolor drewna dębowego) i biały piec kaflowy. Przed podjęciem ostatecznej decyzji o odcieniu jaki zostanie wydobyty należy przeprowadzić próby kolorystyczne z użyciem różnego rodzaju powłok do komisyjnej oceny i odbioru konserwatorskiego. Uwaga : Autor w dużym stopniu sprecyzował projekt dostosowując go do naturalnych krzywizn ścian wnętrza. Jednak wszystkie wymiary, na każdym etapie, wykonawcy muszą pobierać z natury. 13

15 Roboty należy prowadzić zgodnie z harmonogramem według kolejności: 1. Wykonanie szaf na galerii 2. Wykonanie schodów 3. Wykonanie balustrady 4. Wykonanie profilowanej listwy galerii i kasetonów pod galerią. 5. Wykonanie pieca i kominka. 6. Wykonanie szaf dolnych 7. Wykonanie opraw obokni i odrzwi. 14