RACHUNKOWOŚĆ W OŚWIACIE nr 5

Transkrypt

1 5 maja 2015 RACHUNKOWOŚĆ W OŚWIACIE nr 5 DODATEK DO RACHUNKOWOŚCI BUDŻETOWEJ NR 9 (369) Czy rada rodziców jest odrębnym podmiotem od szkoły, w której działa... 2 Czy odwołanemu dyrektorowi placówki oświatowej przysługuje odprawa... 4 Czy opodatkowywać nagrody w konkursach organizowanych przez szkołę... 5 Czy dyrektor szkoły może podpisywać dowody księgowe wystawione na urząd miasta... 6 Kiedy opodatkować wynajęcie pracowni do zajęć praktyczno-technicznych... 7 Więcej zagadnień dotyczących oświaty znajdą Państwo na IRB Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać szukane hasło lub kliknąć na BAZĘ PORAD, w której można znaleźć kilkaset codziennie aktualizowanych odpowiedzi na pytania o tematyce oświatowej.

2 LESZEK JAWORSKI prawnik, specjalista ds. prawa pracy, doktorant na WPiA Uniwersytetu Warszawskiego Czy rada rodziców jest odrębnym podmiotem od szkoły, w której działa fa5da542-d7be d8a52d56d5e Proszę o odpowiedź na pytania dotyczące funkcjonowania rad rodziców w szkołach podległych jednostkom samorządu terytorialnego. Czy rada rodziców może mieć nadany numer NIP, czy może posiadać rachunek bankowy do gromadzenia środków, czy może zawierać umowy zlecenia lub umowy o dzieło? Rada rodziców, nie będąc podmiotem samodzielnym, nie ma możliwości zakładania odrębnego rachunku bankowego, jak również dokonywania zakupów w imieniu samorządowej jednostki organizacyjnej. Rada rodziców w szkołach, dla których organem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, nie może mieć także nadawanego numeru NIP i REGON. Ponadto nie może, działając w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, być pracodawcą, stroną umowy, dawać zleceń i odpowiednio być płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Tak wynika z pisma wiceministra Ministerstwa Edukacji Narodowej z 17 stycznia 2014 r., stanowiącego odpowiedź na interpelację poselską nr w sprawie zasad funkcjonowania rad rodziców (źródło: Zgodnie z jego treścią: Rady rodziców (struktura, kompetencje, zakres działania) zdefiniowane zostały w art. 53 i 54 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Przepisy te decydują, iż ustawodawca nie powołał rady rodziców jako podmiotu autonomicznego, ale działającego wewnątrz poszczególnych jednostek systemu oświaty i odpowiednio wyłącznie w zakresie przyznanych ustawą kompetencji (wewnętrzny organ regulacyjno-doradczy będący jednostką organizacyjną JST). Zdaniem wiceministra, zgodnie z ustawą, rada rodziców może gromadzić środki wyłącznie w określonym celu, tj. wspierania działalności statutowej. Pojęcia wspieranie nie można dowolnie interpretować, w tym w szczególności jako prawa do swobodnego ustanawiania celów w zakresie wydatkowania środków, zastępowania organu prowadzącego w zabezpieczaniu wydatków na funkcjonowanie szkoły czy zastępowania dyrektora szkoły w czynnościach związanych z organizacją pracy szkoły. Rada rodziców nie jest uprawniona do występowania w obrocie prawnym w charakterze samoistnego podmiotu. Na tej podstawie rada nie może uzyskać wpisu w rejestrze podmiotów gospodarki narodowej (REGON), prowadzonym na podstawie art ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, ani numeru identyfikacji podatkowej (NIP), zgodnie z ustawą z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Nie jest ona bowiem jednostką organizacyjną. Jest nią tylko szkoła (placówka), a jakakolwiek działalność może być wykonywana tylko w jej imieniu i na jej rachunek.! Rada rodziców, gromadząc fundusze, nie prowadzi sama rachunkowości. Przyjmowanie wpłat pieniężnych powinno być kwitowane, lecz operacje gospodarcze podlegają ewidencji rachunkowej w księgach szkoły (placówki), w której rada działa. Rada rodziców pozbawiona jest jakiejkolwiek podmiotowości prawnej. Nie ma także zdolności sądowej. Nie może zatem pozywać ani być pozwaną. Krótko mówiąc, nie może bronić swoich praw przed sądem, i to niezależnie, czy chodzi o sądy administracyjne czy powszechne. Taki pogląd powszechnie reprezentuje orzecznictwo sądowe (postanowienia NSA: z 14 czerwca 2012 r., sygn. akt I OZ 421/12; z 16 lutego 2009 r., sygn. akt I OSK 121/09; z 15 września 2000 r., sygn. akt I SA 943/00; z 15 września 2000 r., sygn. akt I SA 943/00). Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 5 września 2008 r. (sygn. akt I ACa 549/08) wyraźnie stwierdził, że rada rodziców nie ma zdolności sądowej. Jest ona ustawowym organem społecznym szkoły. Zdaniem warszawskiego sądu apelacyjnego, nie ma ona znamion samodzielnego podmiotu praw i obowiązków. Jest organem działającym w szkole, a nie przy placówce. Zwrócić również należy uwagę, że sądy administracyjne odmawiają radom rodziców przymiotu strony 2 5 maja 2015 roku

3 Wnioski dotyczące rady rodziców: rada rodziców nie może posiadać wyodrębnionego rachunku bankowego, nie może dokonywać zakupów, w wyniku których są wystawiane faktury, rachunki na szkołę (jednostkę budżetową posiadającą zdolność do czynności prawnych); takie działanie powoduje naruszenie dyscypliny finansów publicznych w związku z tym, że w księgach rachunkowych szkoły znajdą się rachunki, faktury niemieszczące się w planie finansowym jednostki budżetowej (planie dochodów i wydatków), płatność za usługi nie może być dzielona, tzn. część płaci jednostka budżetowa (szkoła), część rada rodziców, środki przekazane szkole nie stanowią darowizny; możliwym rozwiązaniem za zgodą rady gminy jest ustalenie, że takie środki będą gromadzone na wydzielonym rachunku (bankowym) dochodów własnych, co pozwoli na właściwy i prawidłowy sposób ich zagospodarowania, zgodnie z wnioskami i opinią rady rodziców (przy czym środki te będą rozliczane jak środki budżetowe, tj. z końcem roku kalendarzowego niewykorzystane środki przechodzą na rzecz gminy), dysponentem zgromadzonych przez radę rodziców środków może być jedynie dyrektor jednostki lub wyznaczony w drodze imiennego upoważnienia pracownik (osoba zatrudniona na umowę o pracę), rada rodziców nie może zawierać żadnych umów cywilnoprawnych, stąd też nie może być płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, ponadto nie może zawierać umów o pracę, rada rodziców nie jest organizacją społeczną uprawnioną do występowania do tego sądu w interesie rodziców uczniów. w postępowaniu administracyjnym dotyczącym likwidacji szkół, przy których działają (wyrok WSA w Krakowie z 10 października 2007 r., sygn. akt III SA/Kr 437/07). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w postanowieniu z 7 sierpnia 2012 r. (sygn. akt IV SA/Po 416/12) stwierdził, że rada rodziców nie posiada zdolności sądowej, tj. nie jest osobą fizyczną, osobą prawną, nie jest także jednostką organizacyjną niebędącą osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Przepisy szczególne nie przyznają radzie rodziców osobowości prawnej, nie podlega ona również wpisowi do określonego rejestru. Rada rodziców nie podlega także kontroli lub nadzorowi władzy publicznej i nie podlega wpisowi do określonego rejestru. Zdolność sądową nadają regulacje, które powołują dany podmiot. Tak jest np. w ustawie z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, gdzie wspólnocie mieszkaniowej przyznano wprost zdolność sądową. Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty w tej zaś sprawie się nie wypowiada. W sprawie podmiotowości rady rodziców wypowiedział się Minister Finansów w interpretacji podatkowej z 6 kwietnia 2009 r. (nr DD6/8213/134/SOH/08/ /PK-253) stwierdził, że rada rodziców jest wyłącznie wewnętrznym organem szkoły. Rada rodziców zatem, będąc społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym placówki, nie jest podmiotem gospodarki narodowej i nie może samodzielnie występować w obrocie prawnym. Nie może więc być uznana za podatnika podatku dochodowego w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednoznacznie w sprawie nadania numeru NIP wypowiedział się dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji podatkowej z 25 maja 2010 r. (nr ILPP1/ /10-5/BD). Zdaniem szefa izby, rada rodziców nie podlega obowiązkowi ewidencyjnemu i nie jest obowiązana do posiadania oddzielnego od szkoły numeru identyfikacji podatkowej (NIP), albowiem nie może być uznana za podatnika podatku dochodowego w rozumieniu ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz za podatnika w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (patrz: ramka). Chociaż interpretacje urzędów w sprawie rad rodziców są jednolite, z praktyki wynika, że niektóre z tych organów mają numer NIP, konto bankowe i zawierają umowy cywilnoprawne. Wystarczy sprawdzić w Internecie, że niektóre rady takie dane podają. Powszechne zjawisko gromadzenia przez rady rodziców funduszy dla szkół i placówek z działalności o charakterze typowo gospodarczym (w szczególności handlowej) może prowadzić do poważnych problemów. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 24 lutego 2010 r. (sygn. akt I SA/ /Ol 13/10) stwierdził, że to zespół szkół, a nie rada rodziców, jest podatnikiem podatku od towarów i usług, ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązanie z tytułu nieuiszczonego VAT, m.in. od sprzedaży żywności i napojów w sklepiku szkolnym. Sąd wskazał, że jako organ szkolny rada rodziców nie może być uznana ani za podmiot gospodarki narodowej ewidencjonowany w systemie REGON, ani za podatnika, gdyż nie jest ona jednostką organizacyjną. PODSTAWY PRAWNE art. 53, art. 54 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1877) art. 42, art. 43 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 591; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1662) ustawa z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 1314; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1161) RB nr 9/2015 3

4 DARIUSZ DWOJEWSKI prawnik, wykładowca, doktorant na WPiA Uniwersytetu Śląskiego, specjalista w zakresie prawa pracy, pragmatyk pracowniczych i związków zawodowych, współpracownik firm szkoleniowych i autor wielu publikacji Czy odwołanemu dyrektorowi placówki oświatowej przysługuje odprawa 15b55c5f-98f a34a-6c47ecdd1014 Od 1 września obecny dyrektor przedszkola przestanie pełnić taką funkcję z racji przeniesienia placówki do zespołu szkół. Czy z tego tytułu należy się mu odprawa bądź inne świadczenie pieniężne? Nie, odwołanie z funkcji kierowniczej, jeżeli jest uzasadnione, nie skutkuje obowiązkiem wypłaty odprawy bądź innych świadczeń pieniężnych odwołanemu nauczycielowi. Włączenie placówki do zespołu szkół uzasadnia odwołanie dyrektora tej placówki ze stanowiska, gdyż zespół szkół może mieć tylko jednego dyrektora, co wynika z treści art. 62 ust. 2 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty). Na podstawie art. 38 ust. 1 ustawy o systemie oświaty organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce: 1) odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie: złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem, ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 34a ust. 2 tej ustawy w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli bez wypowiedzenia, złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku o odwołanie dyrektora, o którym mowa w art. 34 ust. 2a tej ustawy; 2) w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki zapewniającej opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.! Przepisy nie przewidują, aby nauczycielowi odwołanemu z funkcji kierowniczej, w tym także z funkcji dyrektora szkoły, przysługiwała odprawa lub jakiekolwiek inne świadczenia pieniężne. Jeżeli odwołanie nastąpiło zgodnie z przepisami, to odwołany nauczyciel nie ma roszczeń finansowych. Należy zauważyć, że ustawa o systemie oświaty nie przewiduje trybu odwołania dyrektora z przyczyn organizacyjnych, m.in. związanych z likwidacją szkoły czy włączeniem jej do zespołu szkół. W orzecznictwie wskazuje się, że odwołanie ze skutkiem natychmiastowym w przypadkach szczególnie uzasadnionych zawęża pole zastosowania art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty do sytuacji zupełnie wyjątkowych, nadzwyczajnych, kiedy organ odwołujący ma pełne prawo ocenić, że dalsze kierowanie szkołą, placówką lub jej wyodrębnioną organizacyjnie częścią stanowi istotne zagrożenie dla osiągnięcia jej celów lub z jakichkolwiek innych, obiektywnie ważnych względów jest nie do przyjęcia. Taką przyczynę odwołania można uznać za uzasadnioną w sytuacji reorganizacji szkoły, z którą związane jest zmniejszenie liczby stanowisk kierowniczych w związku z częściową likwidacją lub przekształceniem organizacyjnym szkoły lub placówki, pod warunkiem że dalsze kierowanie szkołą przez dyrektora wiąże się z istotnym zagrożeniem funkcjonowania tej szkoły (wyrok SN z 10 kwietnia 2013 r., sygn. akt II PK 284/12). 4 5 maja 2015 roku

5 Oznacza to, że odwołanie dyrektora szkoły bez wypowiedzenia nie może być uzasadnione samą reorganizacją. Warunkiem koniecznym jest wystąpienie dodatkowych okoliczności, uzasadniających odwołanie dyrektora w trybie natychmiastowym. Odwołanie ze stanowiska kierowniczego z przyczyn organizacyjnych może być dokonane z końcem roku szkolnego z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. PODSTAWA PRAWNA ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1877) JERZY TRAMSKI prawnik, pracownik kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Czy opodatkowywać nagrody w konkursach organizowanych przez szkołę 893db620-b13c-459e-b bcc733 W związku z jubileuszem powstania miasta szkoła podstawowa zorganizowała dwa konkursy (historyczny i plastyczny) skierowane do uczniów własnych oraz z innych szkół. Nagrody zostaną przyznane w trzech kategoriach wiekowych. Czy od wartości nagród szkoła powinna pobierać podatek? Nie, wartość nagród w tych konkursach jest zwolniona z podatku dochodowego szkoła nie musi zatem pobierać podatku od wygranych. Przychody z tytułu wygranych w konkursach są, co do zasady, opodatkowane 10-procentowym zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: updof). Nie jest tak jednak zawsze, ponieważ istnieją zwolnienia z tego podatku obejmujące wygrane w konkursach. Jednym z nich jest zwolnienie obejmujące wygrane i nagrody otrzymane przez uczniów za udział w konkursach, turniejach i olimpiadach organizowanych na podstawie przepisów o systemie oświaty (art. 21 ust. 1 pkt 115 updof). Zwolnienie to obejmuje m.in. wygrane w konkursach organizowanych przez szkoły dla uczniów własnych oraz uczniów innych szkół (patrz: ramka). Na marginesie należy wskazać, że nawet gdyby wskazane zwolnienie nie miało zastosowania, nagrody, o których mowa, i tak mogłyby być zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 updof. INTERPRETACJE W opisanym we wniosku stanie faktycznym szkoła podstawowa zorganizowała konkurs przedmiotowy o zasięgu gminnym. Należy stwierdzić, że jest to konkurs zorganizowany na podstawie przepisów o systemie oświaty. Wynika to przede wszystkim z faktu, że konkursy oraz inne formy współzawodnictwa uczniów o zasięgu lokalnym, organizowane przez szkoły, należą do podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej realizowanych w ramach nadobowiązkowych zajęć pozalekcyjnych, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie oświaty. ( ) nagrody przyznane uczniom za udział w konkursie zorganizowanym przez szkołę podstawową, która realizuje cele i zadania określone w ustawie o systemie oświaty niezależnie od tego, kto jest ich fundatorem korzystają w całości ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 115 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22 lutego 2008 r., sygn. ITPB1/ /07/BK RB nr 9/2015 5

6 Przepis ten zwalnia bowiem m.in. wartość wygranych w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu jeżeli jednorazowa wartość każdej z tych nagród nie przekracza kwoty 760 zł. PODSTAWA PRAWNA art. 21 ust. 1 pkt 68 i 115, art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211) RADOSŁAW TYBURCZY biegły sądowy z dziedziny rachunkowości budżetowej i finansów publicznych, kierownik oddziału kontroli finansowej w Urzędzie Wojewódzkim w Bydgoszczy, współpracuje z jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie kontroli, autor licznych publikacji Czy dyrektor szkoły może opisywać dowody księgowe wystawione na urząd miasta b8b3d90c-94e6-416f-a763-2df97e7d340c Czy dyrektor szkoły samorządowej (placówki podległej) może opisywać faktury wystawione na urząd miasta/urząd gminy potwierdzające wydatek ponoszony przez urząd? Czy do tego celu powinien posiadać pisemne upoważnienie od wójta/prezydenta/burmistrza? Dyrektor szkoły, w ramach swoich podstawowych obowiązków służbowych, nie powinien opisywać dowodów księgowych, które są wystawione na urząd miasta/urząd gminy i które potwierdzają wydatek ponoszony przez sam urząd. Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 29 września 2004 r. o rachunkowości, dowód księgowy powinien zawierać co najmniej: określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego, określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej, opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych, datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą także datę sporządzenia dowodu, podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów, stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.! Przed ujęciem dowodów księgowych w księgach rachunkowych jednostki powinny one podlegać odpowiedniej weryfikacji i zatwierdzeniu. Dowody księgowe przed zaewidencjonowaniem ich w księgach rachunkowych jednostki podlegają kontroli merytorycznej, formalno-rachunkowej oraz wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczej z planem finansowym w przypadku gdy stanowią one podstawę zaciągnięcia lub dokonania wydatku. Wyboru pracowników, którzy w jednostce będą dokonywali tych czynności kontrolnych, dokonuje kierownik jednostki. Regulacje w tym zakresie powinny zostać określone w wewnętrznych przepisach, np. w dokumentacji opisującej przyjęte przez jednostkę zasady (politykę) rachunkowości. Kontrola merytoryczna dowodów księgowych polega na ustaleniu rzetelności, celowości, gospodarności oraz legalności przeprowadzanych operacji gospodarczych. Kontrola pod względem merytorycznym powinna być przeprowadzona przez upoważnionego przez kierownika jednostki pracownika komórki merytorycznej, 6 5 maja 2015 roku

7 we właściwości której pozostaje dokumentowana operacja gospodarcza. Aby móc przeprowadzić taką kontrolę, potrzebna jest wiedza o specyfice działania danej jednostki, która często wykracza poza informacje, jakie są w posiadaniu osób spoza tej jednostki. Wyznaczony pracownik jednostki przeprowadzający kontrolę merytoryczną dowodów księgowych dokonuje na tych dowodach opisu operacji gospodarczej w zakresie jej rodzaju i charakterystyki (tzw. opisywanie dowodów księgowych), potwierdzając jednocześnie, że dana operacja gospodarcza faktycznie miała miejsce. W celu potwierdzenia przeprowadzonej kontroli merytorycznej zamieszcza on na dowodach księgowych adnotację sprawdzono pod względem merytorycznym, z datą kontroli oraz swoim podpisem. Kierownik jednostki sektora finansów publicznych, zwany dalej kierownikiem jednostki, jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki (art. 53 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych). W odniesieniu do szkoły samorządowej kierownikiem jednostki jest dyrektor szkoły. Dyrektor szkoły samorządowej, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty), w szczególności kieruje działalnością szkoły i reprezentuje ją na zewnątrz oraz dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły zaopiniowanym przez radę szkoły i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły. Dyrektor szkoły nie jest pracownikiem urzędu miasta/urzędu gminy, tylko nauczycielem pełniącym funkcję kierownika samorządowej jednostki organizacyjnej, tj. szkoły, i jest zatrudniony w szkole. W sytuacjach codziennych zatem dyrektor szkoły samorządowej niebędący pracownikiem urzędu miasta/urzędu gminy, w ramach swoich codziennych obowiązków służbowych, nie powinien w mojej opinii opisywać dowodów księgowych, które są wystawione na urząd jako odrębną jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego, potwierdzających wydatek ponoszony przez sam urząd. Dyrektor szkoły samorządowej może dokonywać natomiast kontroli merytorycznej, w przypadku gdy urząd miasta/urząd gminy prowadzi, na podstawie art. 5 ust. 9 ustawy o systemie oświaty, obsługę administracyjną, finansową i organizacyjną podległej organizacyjnie szkoły samorządowej. Jednakże w takim wypadku dowody księgowe winny być wystawione bezpośrednio na szkołę, a nie urząd miasta/urząd gminy. Jednocześnie należy zaznaczyć, iż w pytaniu nie sprecyzowano dokładnie, w jakich okolicznościach może dojść do opisywania faktur przez dyrektora szkoły samorządowej, które wystawione są na urząd miasta/urząd gminy, potwierdzających wydatek ponoszony przez urząd. Być może występują incydentalne przypadki specyficznych operacji gospodarczych, które będą wymagały opisania faktur wystawionych na urząd miasta/urząd gminy przez dyrektora szkoły samorządowej. PODSTAWY PRAWNE art. 21 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 4) art. 5 ust. 9, art. 39 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 357) art. 53 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 238) TOMASZ KRYWAN prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków Kiedy opodatkować wynajęcie pracowni do zajęć praktyczno-technicznych 7fe9f827-c564-42a0-8eb5-76cb006df574 Szkoła wynajmuje firmie zewnętrznej swoją pracownię do zajęć praktyczno- -technicznych na cele prowadzenia warsztatów dla pracowników tej firmy. Czy szkoła powinna z tego tytułu naliczać VAT? Odpowiedź na pytanie zależy od tego, czy szkoła korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Jeżeli tak, świadczone usługi wynajmu, o których mowa, będą zwolnione z podatku. W przeciwnym razie świadczenie RB nr 9/2015 7

8 tych usług szkoła ma obowiązek opodatkowywać VAT według stawki podstawowej 23%. Świadczenie usług wynajmu jest, co do zasady, opodatkowane VAT według stawki podstawowej 23%. Dotyczy to również usług wynajmu świadczonych przez szkoły. Od zasady tej istnieją pewne wyjątki. Najważniejszy z nich dotyczy zwolnionych z VAT usług w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe (art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT). Po drugie, zwolnione są również usługi wynajmu świadczone pomiędzy jednostkami budżetowymi, samorządowymi zakładami budżetowymi oraz jednostkami budżetowymi i samorządowymi zakładami budżetowymi ( 3 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień). Zwolnieniu podlegają wreszcie usługi wynajmu świadczone przez podatników korzystających z tzw. zwolnienia podmiotowego tj. ze zwolnienia obejmującego sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty zł (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT). Jest jasne, że dwa pierwsze ze wskazanych wyjątków nie mają zastosowania w przedstawionej sytuacji. Odpowiedź na pytanie zależy więc od tego, czy szkoła korzysta ze zwolnienia podmiotowego. Jeżeli tak, świadczenie takich usług wynajmu będzie zwolnione z podatku.! Wartość usług wynajmu należy uwzględnić w wartości sprzedaży, na podstawie której ustalane jest prawo do zwolnienia podmiotowego. Może to spowodować utratę prawa do tego zwolnienia, jeżeli wartość tej sprzedaży przekroczy limit zł. Jeśli natomiast szkoła nie ma prawa do zwolnienia podmiotowego, świadczenie tych usług należy opodatkować według stawki podstawowej 23% VAT. PODSTAWY PRAWNE art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1, art. 43 ust. 1 pkt 36, art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211) 3 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U. z 2013 r. poz. 1722; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 409) W majowym numerze Poradnika Oświatowego (5/2015) polecamy temat: Zespoły szkół wykonywanie zadań z zakresu obsługi finansowej i rachunkowej W Poradniku dokładnie omówiono obowiązki, m.in. w zakresie: formy organizacyjno-prawnej jednostek organizacyjnych w oświacie (tworzenie i rozwiązanie), formy obsługi zespołu szkół w świetle przepisów ustawy o finansach publicznych i ustawy o rachunkowości, zasad sporządzania planów finansowych przez zespół szkół, a także sprawozdawczości na wybranych przykładach. Informacje i zamówienia: BIURO OBSŁUGI KLIENTA tel , maja 2015 roku