Teoria urbanistyki a uwarunkowania prawne i społeczne kształtowania. Robert Masztalski Wrocław r.

Transkrypt

1 Teoria urbanistyki a uwarunkowania prawne i społeczne kształtowania przestrzeni Robert Masztalski Wrocław r.

2 Wprowadzenie

3 Ład przestrzenny to główny cel zagospodarowania przestrzennego na wszystkich poziomach planowania: krajowym, regionalnym, lokalnym i funkcjonalnym. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, strona 159 Monitora Polskiego z 27 kwietnia 2012 r., poz. 252.

4 Zgodnie z obowiązującą ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym pod pojęciem ładu przestrzennego należy rozumieć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania: funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne. W zagospodarowaniu przestrzennym ład przestrzenny oznacza uporządkowanie i harmonię pomiędzy różnymi elementami składowymi przestrzeni i funkcjami struktury przestrzennej, stanowiąc kryterium oceny jakości zmian zagospodarowania w odniesieniu do sprawności procesów społeczno-gospodarczych i jakości życia. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, strona 159 Monitora Polskiego z 27 kwietnia 2012 r., poz. 252.

5 Co daje nam współczesna teoria urbanistyki?

6 Wybrane publikacje: The Image of the City Kevin Lynch 1960 (polska wersja w 2011 roku) Życie między budynkami Jan Gehl 1971 (polska wersja w 2009 roku) Elementy kompozycji urbanistycznej Kazimierz Wejchert A PatternLanguage ChristoferAleksander 1977 (polska wersja w 2008 roku) Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast Jan Maciej Chmielewski -2001

7 W 1998 r. ECTP opublikowała Nową Kartę Ateńską: Kartę Miast Europejskich w XXI wieku. Rada zobowiązała się jednocześnie do dokonywania regularnych przeglądów i rozwijania tego dokumentu. Rada współpracuje ze Stowarzyszeniem Europejskich Szkół Planowania (AESOP) na polu edukacji w dziedzinie planowania przestrzennego i urbanistyki.

8 WIZJA MIAST XXI WIEKU 1. SPÓJNE MIASTO Spójność w czasie, - historyczna ciągłość 2. SPÓJNOŚĆ SPOŁECZNA Równowaga społeczna Zaangażowanie społeczne Wielokulturowe bogactwo Związki międzypokoleniowe Tożsamość społeczna Ruchliwość i środki transportu Usługi

9 3. SPÓJNOŚĆ EKONOMICZNA Globalizacja i regionalizacja Przewagi konkurencyjne Powiązania sieciowe miast Różnorodność rozwoju gospodarczego 4. SPÓJNOŚĆ ŚRODOWISKA Bilans ekologiczny Zdrowe miasto Przyroda, krajobraz i tereny otwarte. Energetyka

10 Lipski drogowskaz W maju 2007 roku na nieformalnym spotkaniu ministrów państw Unii Europejskiej w Lipsku, została przyjęta Karta Lipska na rzecz zrównoważonego rozwoju miast europejskich. Zgodnie z hasłem przewodnim spotkania - Europa potrzebuje silnych miast i regionów, w których dobrze się żyje opracowano wspólne zasady i strategie rozwoju miejskiego. Jedną z głównych wytycznych, odnoszących się w dużej mierze do urbanistów, było uwzględnianie wszystkich wymiarów zrównoważonego rozwoju, tj. dobrobytu gospodarczego, równowagi społecznej i zdrowego środowiska życia. Wsparta została tym samym idea zintegrowanego podejścia do zagadnień planowania urbanistycznego.

11 Zintegrowane planowanie w praktyce Jedną z poruszonych w Karcie Lipskiej kwestii były wyzwania związane ze zmianą struktur społeczno-gospodarczych i globalizacją. Powstałe w ich wyniku problemy, m.in. wysokie Powstałe w ich wyniku problemy, m.in. wysokie bezrobocie i wykluczenie społeczne, skłaniają do podejmowania określonych działań, w tym szczególnego zainteresowania dzielnicami najuboższymi, o małym stopniu inwestycji.

12 Code for Sustainable Homes Anglia i Walia Obowiązuje od 2005 roku Kryteria : zużycie energii i emisja CO2 zużycie wody pitnej i wykorzystanie wód powierzchniowych wpływ na środowisko użytych materiałów budowlanych gospodarka odpadami zanieczyszczenia wynikające z funkcjonowania w mieszkaniu zdrowie i dobre samopoczucie mieszkańców - projektowanie wnętrz zarządzanie i eksploatacja domu ekologia - wpływ mieszkania na lokalny ekosystem

13 Uwarunkowania prawne kształtowania przestrzeni

14 Obecne regulacje prawne nie rozwiązują zasadniczych problemów gospodarki przestrzennej. Przeciwnie wzmacniają niekorzystne zjawiska, blokując szanse rozwojowe przede wszystkim obszarom zurbanizowanym, sprzyjają rozpraszaniu zabudowy i ekstensywnemu wykorzystaniu przestrzeni, powodują straty cennych przyrodniczo terenów w miastach i ich otoczeniu, stwarzają bariery dla inwestycji publicznych oraz inwestycji prywatnych, utrudniając modernizację miast i kształtowanie przestrzeni publicznych oraz prowadzenie kompleksowych operacji urbanistycznych o dużej skali. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, strona 165 Monitora Polskiego z 27 kwietnia 2012 r., poz. 252.

15 Najwięcej decyzji o warunkach zabudowy w roku 2013 wydano w województwach wielkopolskim (19345), mazowieckim (16348), łódzkim (10888), kujawsko-pomorskim (10836), oraz podkarpackim (10815). Najmniej decyzji o warunkach zabudowy wydaje się w województwach opolskim (2062), lubelskim (4401), lubuskim (4801) i świętokrzyskim (4981). Analizując ilość wydanych decyzji o warunkach zabudowy w miastach wojewódzkich na czoło wysuwa się Łódź (2051) a następnie w kolejności Kraków (1950), Warszawa (1663). W przedziale od 500 do 1000 decyzji w ciągu roku 2013 wydały następujące miasta: Poznań (963), Wrocław (677), Rzeszów (649), Białystok (543) i Lublin (538). Najmniej decyzji wydano w Opolu (133), Olsztynie (243) i Zielonej Górze (280).

16 Studium przypadku Leszno Ilość wydawanych decyzji o warunkach zabudowy a obszar objęty regulacjami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w latach

17

18

19

20

21

22 Rozpraszanie zabudowy ułatwiane przez decyzje o warunkach zabudowy demoluje istniejący system prawny planowania przestrzennego w Polsce. Znaczy to, że wadliwy system planowania przestrzennego powoduje niekontrolowaną suburbanizacje, która generuje straty w aspekcie społecznym, gospodarczym i przestrzennym. R o z w i ą z a n i e: R o z w i ą z a n i e: Pilnie zlikwidować konstrukcję prawną opartą na decyzji administracyjnej ustalającej warunki zabudowy w oparciu o subiektywne rozstrzygnięcia, czy planowana inwestycja harmonizuje z dotychczasowym sposobem wykorzystania terenów sąsiadujących z nieruchomością, która zaprzecza idei planowania.

23 Uwarunkowania społeczne kształtowania przestrzeni

24 600,0 550,0 500,0 450,0 400,0 350, Powiat wrocławski 499,9 496,9 526,9 541,9 567,6 Powiat m.wrocław 487,4 498,0 524,8 540,5 558,2 Powiat tomaszowski 414,6 430,4 453,4 471,1 489,8 Powiat m.bielsko-biała 439,1 454,9 477,4 490,5 509,6 Powiat kołobrzeski 400,2 408,5 440,1 455,9 474,3 Powiat wrocławski Powiat m.wrocław Powiat tomaszowski Powiat m.bielsko-biała Powiat kołobrzeski Wskaźnik motoryzacji : źródło GUS

25 Systemy transportu mieszkańców pozwalające na przemieszczanie się w przestrzeni miasta opierają się głównie na komunikacji samochodowej i szynowej. Indywidualny transport samochodowy rozwija się w Polsce bardzo dynamicznie, skutecznie blokując płynność ruchu w centrach miast. Coraz częściej gospodarze tych miast myślą więc o ergonomicznych systemach parkingowych zapewniających optymalne warunki korzystania z przestrzeni śródmiejskich. Problem ten stał się na tyle ważny, że coraz większa liczba gospodarzy miast realizuje strefy płatnego parkowania w centrach miast a także myśli o lokalizacji parkingów zbiorowych na obrzeżach śródmieścia, w tym systemów Park@Ride, współpracujących z wieloma środkami komunikacji publicznej.

26 Studium przypadku z 2015 roku: Referendum wrocławskie z 6 września 2015 roku postawiło 4 pytania, w tym pytanie 2. o to czy jesteśmy za tym aby w przyszłości we Wrocławiu powstało metro. Udział w referendum brało 10,56% uprawnionych mieszkańców. Na pytanie 2. na nie odpowiedziało 53,3% głosujących. Konkluzja jest taka, że o zaprzestaniu prac nad budową metra we Wrocławiu zadecydowało około 5,5% mieszkańców Wrocławia, czyli mniej więcej 28 tysięcy czynnych wyborczo obywateli naszego 650. tysięcznego miasta. Czy decyzja oparta o takie przesłanki jest aby na pewno właściwa?

27 R o z w i ą z a n i e: Władze lokalne powinny wyważać sprzeczne interesy jednostek oraz grup społecznych, stosować narzędzia sprawiedliwegorozstrzygania konfliktów towarzyszących planowaniu i budowaniu. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, strona 166 Monitora Polskiego z 27 kwietnia 2012 r., poz. 252.

28 Dziękuję za uwagę 28