KOLIZJE PRAW W MIĘDZYNARODOWYM TRANSPORCIE LOTNICZYM. Agnieszka Kunert-Diallo
|
|
- Bronisław Kuczyński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 KOLIZJE PRAW W MIĘDZYNARODOWYM TRANSPORCIE LOTNICZYM Agnieszka Kunert-Diallo Warszawa 2011
2 Wyrazy podziękowania dla prof. Marka Żylicza za merytoryczne i duchowe wsparcie oraz dla mojej rodziny za okazaną mi nieograniczoną cierpliwość przy pisaniu tej pracy
3
4 Spis treści Spis treści Wykaz skrótów / 11 Wstęp / 13 Rozdział I Obowiązujące akty międzynarodowego prawa lotniczego i zakres ich stosowania / Konwencja warszawska, system warszawski i jego dezintegracja / Publicznoprawne tło systemu / Konwencja warszawska geneza, cele i zakres stosowania / Pierwsze problemy, oceny krytyczne i propozycje zmian / Protokół haski jako przyjęta forma rewizji konwencji warszawskiej / Porównanie zakresu stosowania konwencji warszawskiej i protokołu haskiego / Konwencja guadalajarska i jej znaczenie / Protokół gwatemalski i nowe problemy kolizyjne / Protokoły montrealskie z 1975 r. / Od konwencji warszawskiej do montrealskiej inicjatywy rządowe i pozarządowe / Eskalacja nacisków Stanów Zjednoczonych / Inicjatywy europejskie i japońska / Działania podejmowane w ramach Wspólnoty Europejskiej / Konwencja montrealska / Nowa konwencja i proces jej ratyfikacji / Zakres zastosowania konwencji montrealskiej / Wspólnotowe akty prawa w relacji do konwencji lotniczych / Podsumowanie / 61 7
5 Spis treści Rozdział II Kolizje zobowiązań międzynarodowych państw w zakresie normowania przewozu lotniczego / Zobowiązania państw dotyczące przewozu lotniczego w świetle prawa traktatów / Uwagi ogólne / Zastrzeżenia i skutki ich wnoszenia / Zasady stosowania kolejnych traktatów / Obowiązek realizowania przez państwa zobowiązań międzynarodowych w ich systemie prawnym i sądownictwie / Problem pogodzenia zobowiązań państw wynikających z różnych aktów systemu warszawskiego, konwencji montrealskiej oraz członkostwa w UE / Wyrok Sądu Najwyższego Wielkiej Brytanii w sprawie rozporządzenia nr 2027/97 / Rozporządzenie nr 889/2002 a konwencje warszawska i montrealska / Problemy ogólnosystemowe / Problemy przejściowe związane z rozszerzeniem Unii Europejskiej / Rozporządzenie nr 261/2004 i wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie jego stosowania / Podział państw ze względu na przyjęte zobowiązania traktatowe / Podsumowanie / 102 Rozdział III Kolizje przepisów określających sytuację prawną stron umowy przewozu lotniczego / Właściwość sądu pozostawiona do wyboru skarżącego. Jej znaczenie dla określenia właściwości prawa / Przykłady sytuacji, w których do tego samego przewozu mogą być zastosowane różne systemy prawa / Zróżnicowanie systemów prawa w zależności od umownej trasy przewozu oraz od statusu przewoźnika / Zależność od umownej trasy przewozu / Dodatkowe zróżnicowanie według statusu przewoźnika / 121 8
6 Spis treści 4. Zestawienie czynników mogących decydować o zastosowanym systemie prawa i reżimie odpowiedzialności przewoźnika / Czynniki decydujące według zobowiązań międzynarodowych (w tym wspólnotowych) / Czynniki mogące dodatkowo decydować o zastosowanym reżimie odpowiedzialności przewoźnika / Obowiązek informowania o obowiązujących prawach / Podsumowanie / 135 Rozdział IV Działania przewoźników lotniczych wobec dezintegracji systemu i kolizji praw / Przyjęcie jednostronnych zobowiązań omijających kolizje praw / Porozumienie montrealskie z 1966 r. / Umowy IATA MIA, IIA i IPA / Problemy kolizyjne związane z umowami dotyczącymi podziału kodów lotniczych / Ogólne warunki przewozu regulaminy i ogólne warunki umów / Uwagi ogólne / Znaczenie prawne ogólnych warunków (regulaminów) / Zalecenia IATA dotyczące ogólnych warunków przewozu / Odrębne pojęcie ogólne warunki umów / Szczególne problemy dotyczące stosowania ogólnych warunków przewozu (regulaminów) i warunków umów / Podsumowanie / 158 Rozdział V Rozwiązania typu ubezpieczeniowego / Ubezpieczenia lotnicze / Projekty systemów quasi-ubezpieczeniowych / Podsumowanie / 169 9
7 Spis treści Rozdział VI Problemy kolizyjne na gruncie prawa polskiego / Prawo polskie rozszerzenie zasad stosowania prawa międzynarodowego / Regulaminy przewoźników działających w Polsce / Podsumowanie / 179 Wnioski końcowe / 181 Bibliografia / 185 Źródła prawa i dokumenty /
8 Wykaz skrótów Wykaz skrótów AEA ATA CAB CITEJA EASA ECAC ELFAA ETS EWG FP IATA ICAO IFTTA IGIA IIA IPA ITA JAA JALC Konstytucja RP Association of European Airlines Air Transport Association of America Civil Aeronautics Board Comite International Technique d Experts Juridiques Aeriens European Aviation Safety Agency European Civil Aviation Conference The European Low Fares Airline Association Europejski Trybunał Sprawiedliwości Europejska Wspólnota Gospodarcza frank francuski w złocie (Poincaré) International Air Transport Association International Civil Aviation Organization The International Forum of Travel and Tourism Advocates Interagency Group of International Aviation IATA Intercarrier Agreement on Passenger Liability Provisions Implementing The IATA Intercarrier Agreement to be included in conditions of carriage and tarrifs Interline Traffic Agreement Joint Aviation Authorities Journal of Air Law and Commerce Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) 11
9 Wykaz skrótów MIA MTOM MTS NP NZ OTK-A PiP pr. lot. SDR TFUE TK TSUE TWE UE ULC WE IATA Intercarrier Agreement on Measures to Implement the IIA Maximum Take Off Mass Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości Nowe Prawo Narody Zjednoczone Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; zbiór urzędowy, Seria A Państwo i Prawo ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696 z późn. zm.) Special Drawing Rights Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 83 z , s. 47) Trybunał Konstytucyjny Trybunał Sprawiedliwość Unii Europejskiej Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja skonsolidowana Dz. Urz. UE C 321E z , s. 37) Unia Europejska Urząd Lotnictwa Cywilnego Wspólnota Europejska 12
10 Wstęp Wstęp Kolizja praw w międzynarodowym przewozie lotniczym stanowi istotny problem z punktu widzenia interesów poszczególnych podmiotów zaangażowanych w przewóz lotniczy. Tym bardziej pożądane i konieczne wydaje się wskazywanie potrzeby ujednolicenia reguł prawnych, którym podlega międzynarodowy przewóz lotniczy. Trudno jest jednak oprzeć się wrażeniu, że społeczność międzynarodowa działa wbrew deklarowanemu postulatowi unifikacji. Co prawda, przygotowywane są w tym celu nowe, coraz bardziej postępowe akty prawne, jednak brak możliwości ich przyjęcia przez kraje słabiej rozwinięte prowadzi do dezintegracji prawa. Owa dezintegracja wiąże się przy tym, zdaniem niektórych, z powstawaniem kolizji międzynarodowych zobowiązań przyjmowanych przez państwa 1. W niniejszej publikacji oddziela się jednak wyraźnie kolizje zobowiązań międzynarodowych państw od kolizji praw w zakresie międzynarodowego przewozu lotniczego. Kolizje zobowiązań międzynarodowych państw nie występują w ogóle albo (jeżeli wyjątkowo występują) mają charakter pozorny i dają się wyeliminować w drodze właściwej interpretacji prawa traktatowego. Natomiast dezintegracja systemu prawa musi prowadzić do pomnażania kolizji norm prawa. W konsekwencji prowadzi to do powstania niepewności reguł prawa, którym podporządkowani są przewoźnicy lotniczy i konsumenci usług lotniczych. Analiza zmian zachodzących w dziedzinie międzynarodowego prawa lotniczego, dokonana w tej książce, pozwala nie tylko udowodnić prawidłowość postawionej we wstępie tezy, lecz również sformułować prawne wnioski de lege ferenda. Przy czym należy jeszcze raz podkreślić, że odrębnie rozpoznawalne są kolizje zobowiązań państw oraz kolizje w cywilnoprawnych stosunkach stron umowy przewozu lotniczego. 1 J.G. Gazdik, The conflicts of state obligations under the Warsaw Convention, the Hague Protocol and the Guadalajara Convention, JALC 1961, Vol
11 Wstęp Prawo będące przedmiotem badań przedstawionych w niniejszej publikacji ma już 80-letnią historię. Podstawowym celem, dla którego podpisano w Warszawie dnia 2 października 1929 r. Konwencję o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego (Dz. U. z 1933 r. Nr 8, poz. 49 z późn. zm.), zwaną potocznie konwencją warszawską, było stworzenie pewnych ujednoliconych i bezwzględnie obowiązujących reguł w zakresie cywilnoprawnych zagadnień tego przewozu. W październiku 1929 r. chyba nikt nie zdawał sobie sprawy z tego, że w przyszłości wymagać ona będzie zmian i uzupełnień, które spowodują powstanie problemów kolizyjnych, jeżeli nie zostaną przyjęte przez ogół państw. Twórcy konwencji warszawskiej chcieli stworzyć jednolite zasady, które odnosiłyby się do międzynarodowego transportu lotniczego. Jednak z upływem lat ratyfikowane były kolejne umowy międzynarodowe, które złożyły się na tzw. system warszawski. W ramach tego systemu zaczęły występować nowe problemy kolizyjne. Będą one występować tak długo, jak długo kolejne zmiany nie zostaną przyjęte przez wszystkie państwa-strony konwencji. W chwili obecnej nie jesteśmy w stanie wyobrazić sobie istnienia skoordynowanego rynku usług lotniczych bez jednoczesnego obowiązywania możliwie ujednoliconych międzynarodowych przepisów. A przecież przed ratyfikowaniem konwencji warszawskiej nie istniały międzynarodowe przepisy regulujące przewóz lotniczy. Państwa indywidualnie podejmowały próby wprowadzania norm prawnych, które i tak nie mogły regulować w sposób całościowy przewozu, jeżeli miejsca odlotu i przylotu znajdowały się pod rządami różnych systemów prawnych. Konwencja warszawska miała ten problem rozwiązać. Jednak w trakcie jej obowiązywania następowały kolejne zmiany, które doprowadziły do współistnienia różnych reguł prawnych w poszczególnych grupach państw. Powodowały one zamieszanie i konflikty międzynarodowych zobowiązań pomiędzy państwami, które ratyfikowały pierwotny tekst konwencji, a nie przystępowały do nowych traktatów. Poszczególne prawa kolidowały ze sobą w zakresie międzypaństwowych zobowiązań traktatowych. Powstawały również kolizje w zakresie zobowiązań cywilnoprawnych między stronami umów przewozu lotniczego. Praktyka pokazała również, że wiele zmian w systemie odpowiedzialności dokonane zostało poza samymi zmianami konwencji w wyniku aktów proponowanych przez poszczególne państwa lub grupy państw oraz przewoźników lotniczych. Obowiązujące przez bardzo długi okres stałe poziomy limitów odpowiedzialności stawały się w coraz większym 14
12 Wstęp stopniu nieakceptowalne z uwagi na inflację oraz rosnące koszty utrzymania, a także wzrost wymagań konsumentów. Z uwagi na niemożność osiągnięcia konsensusu między państwami w tej kwestii, a także z powodu braku skutecznego zaangażowania ze strony ICAO, linie lotnicze oraz rządy poszczególnych państw podejmowały własne inicjatywy. Zawierane były porozumienia międzynarodowe i prywatne uzgodnienia pomiędzy liniami lotniczymi, jak np. umowa maltańska 2 czy porozumienie montrealskie przewoźników północno-atlantyckich z 1966 r., zaś w latach 90. umowy IATA dotyczące dobrowolnego podwyższania, a następnie zniesienia limitów odpowiedzialności przez samych przewoźników. Te ostatnie stanowić miały swego rodzaju obronę przeciwko działaniom podejmowanym przez niektóre państwa, np. Stany Zjednoczone. Państwo to w zasadzie od samego początku bojkotowało jego zdaniem zbyt niskie limity odpowiedzialności ustalone w pierwotnym tekście konwencji, podwyższane w kolejnych protokołach, postulując zaostrzanie reżimu odpowiedzialności, który narzucany był przewoźnikom lotniczym. Z czasem uformowało się również europejskie prawo lotnicze. Początkowo składało się na nie rozporządzenie Rady (WE) nr 2027/97 z dnia 9 października 1997 r. w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu wypadków lotniczych (Dz. Urz. WE L 285 z , s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 3, s. 489), a następnie rozporządzenie (WE) nr 889/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 maja 2002 r. zmieniające rozporządzenie nr 2027/97 (Dz. Urz. WE L 140 z , s. 2; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 6, s. 246). Z kolei rozporządzenia wspólnotowe nr 295/91 3 i 261/ rozszerzyły zakres obowiązków przewoźników lotniczych określony w konwencjach lotniczych. W tym czasie zaczęła obowiązywać Konwencja o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotni- 2 P. Dempsey, M. Milde, International air carrier liability: The Montreal Convention of 1999, Montreal Rozporządzenie Rady (EWG) nr 295/91 z dnia 4 lutego 1991 r. ustanawiające wspólne zasady systemu odszkodowań dla pasażerów, którym odmówiono przyjęcia na pokład w regularnych przewozach lotniczych (Dz. Urz. WE L 36 z , s. 5; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, s. 306). 4 Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz. Urz. UE L 46 z , s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 8, s. 10). 15
13 Wstęp czego, sporządzona 28 maja 1999 r. w Montrealu (Dz. U. z 2007 r. Nr 37, poz. 235), zwana konwencją montrealską. Miała ona zastąpić system warszawski i położyć kres kolizjom. Jednak nie wszystkie państwa będące stronami systemu warszawskiego ratyfikowały konwencję montrealską. Znacznie poszerza to zakres kolizyjności przepisów regulujących międzynarodowy przewóz lotniczy. Różne grupy państw związane są różnymi prawami we wzajemnych stosunkach i w odniesieniu do przewozów dokonywanych na różnych trasach. Problemy wynikają przede wszystkim z: 1) przepisów określających zakres stosowania poszczególnych aktów prawnych; 2) jurysdykcji sądów różnych państw, które mogą przyjmować odmienne reguły prawa w jednym i tym samym przypadku, z różnymi, częściowo pokrywającymi się (kolidującymi) zakresami stosowania w zależności od zobowiązań międzynarodowych państwa, w którym sąd orzeka w sprawie (przy czym skutki tych zobowiązań mogą być przez sądy różnie rozumiane). Konwencja montrealska, uzupełniając konwencję warszawską (przewidującą cztery jurysdykcje), wprowadziła w odniesieniu do szkody spowodowanej przez śmierć albo uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pasażera możliwość wniesienia powództwa według miejsca zamieszkania powoda. Możliwe jest również rozstrzyganie sporów przez sądy niezwiązane żadnym z wyżej wymienionych aktów. Co prawda według omawianych konwencji wyznacznikiem dla stosowania określonych norm prawnych w międzynarodowym przewozie lotniczym jest umowna trasa przewozu, jednak może ona przebiegać przez państwa związane różnymi aktami prawa. Trudno byłoby natomiast wyobrazić sobie sytuację, w której sąd danego państwa będzie rozstrzygał sprawę według przepisów konwencji nieratyfikowanej przez jego władze państwowe. Dezintegracja następowała już w systemie warszawskim i tylko stopniowo pogłębia się od momentu wejścia w życie konwencji montrealskiej. Problemy pojawiają się przede wszystkim wskutek współistnienia dwóch praktycznie niezależnych od siebie systemów prawnych systemu warszawskiego i montrealskiego. Nowe problemy stwarzają kolejne regulacje wspólnotowe (UE). Na podstawie wstępnej analizy przedstawionych tu skrótowo przemian można byłoby postawić tezę, że kolejne zmiany wprowadzane do systemu obowiązującego w zakresie międzynarodowego przewozu lotniczego prowadzą do zaprzepaszczenia podstawowego celu, jaki przyświecał twórcom konwencji, mianowicie ujednolicenia tych przepisów wraz z przyjętymi normami jurysdykcyjnymi. Zatem jeżeli 16
14 Wstęp zmiany te w rzeczywistości nie prowadzą do realizacji celu, jakim jest unifikacja międzynarodowych norm rządzących transportem lotniczym, należałoby pokusić się o określenie warunków i działań, które mogłyby doprowadzić do realizacji tego celu. Przedmiot badań stanowią jedynie problemy dezintegracji systemu międzynarodowego prawa lotniczego i powstające w związku z tym coraz liczniejsze problemy z zakresu zobowiązań międzynarodowych państw (rzeczywiste lub pozorne) oraz kolizje norm prywatnoprawnych stosowanych w przewozie lotniczym. Poza zakresem tej publikacji pozostaje analiza cywilistyczna przepisów materialnych zawartych w poszczególnych aktach prawa. 17
15
16 1. Konwencja warszawska, system warszawski i jego dezintegracja Rozdział I Obowiązujące akty międzynarodowego prawa lotniczego i zakres ich stosowania 1. Konwencja warszawska, system warszawski i jego dezintegracja 1.1. Publicznoprawne tło systemu Omawiając konwencję warszawską i system warszawski, nie można pominąć przyczyn powstania norm zunifikowanego systemu międzynarodowego prawa lotniczego, które sięgają jeszcze czasów przed I wojną światową 5. Jednakże poza zakres celowościowy tej książki wykraczałoby całościowe omawianie historii międzynarodowego prawa lotniczego. Ograniczę się dlatego do najistotniejszych kwestii, które dały początek normom najszerzej uznawanym za reguły rządzące przewozem lotniczym na tle ogólnego, publicznoprawnego reżimu lotnictwa. Przed I wojną światową istniało wiele teorii dotyczących statusu przestrzeni i żeglugi powietrznej, które często czerpały z zasad prawa morskiego. Istniał wówczas szczególny antagonizm pomiędzy francuską teorią wolności powietrznej a brytyjską teorią państwowego zwierzchnictwa. Obie były jednak zgodne co do tego, że przestrzeń powietrzna znajdująca się nad wodami otwartymi stanowi res nullius, obszar wolny i otwarty dla wszystkich. Jednakże wybuch I wojny światowej, a co za tym idzie, świadomość niebezpieczeństwa ingerencji w przestrzeń powietrzną, zapoczątkowały ewolucję w dziedzinie korzystania z tej przestrzeni. Przejawiała się ona w rozszerzaniu suwerenności państw w górę przestrzeni powietrznej. Znalazło to potwierdzenie w podpisanej dnia 13 października 1919 r. konwencji regulującej żeglugę 5 M.N. Shaw, International Law, Cambridge
17 Rozdział I. Obowiązujące akty międzynarodowego prawa lotniczego powietrzną 6, która była pierwszym, a zarazem podstawowym aktem prawnym o zasięgu światowym regulującym gałąź rozwijającego się lotnictwa. Na przestrzeni lat z zasadą suwerenności państw w przestrzeni powietrznej wiązały się liczne kontrowersje, zwłaszcza w odniesieniu do prawa korzystania z korytarza przebiegającego przez przestrzeń powietrzną znajdującą się pod zwierzchnictwem danego państwa w celu świadczenia usług transportu lotniczego. Dzisiaj prawa te wykonywane są na podstawie wielostronnych i dwustronnych umów dotyczących lotów wykonywanych pomiędzy tymi państwami. Kwestia samej żeglugi powietrznej regulowana jest postanowieniami traktatu określanego potocznie mianem konwencji chicagowskiej 7. Artykuł 1 tego traktatu wyraźnie stanowi, że ( ) każde Państwo posiada całkowitą i wyłączną suwerenność w przestrzeni powietrznej nad swoim terytorium. Potwierdza to reguła ustanowiona w art. 6 tej konwencji, zgodnie z którą regularna międzynarodowa służba powietrzna może być wykonywana nad terytorium danego państwa wyłącznie na podstawie specjalnego zezwolenia lub innego upoważnienia udzielonego przez to państwo. Wyjątek stanowią tzw. nieregularne przeloty. Artykuł 5 konwencji dopuszcza bowiem możliwość skorzystania z prawa wlotu lub przelotu nad terytorium danego państwa bez lądowania oraz prawa lądowania w celach niehandlowych, bez konieczności otrzymania specjalnego upoważnienia, pod warunkiem przestrzegania postanowień konwencji chicagowskiej i z zastrzeżeniem prawa państwa, nad którego terytorium dokonywany jest przelot, do żądania lądowania. Ze względów bezpieczeństwa zastrzeżono również, że w sytuacji lotów nad obszarami nieprzystępnymi lub nieposiadającymi odpowiednich udogodnień dla żeglugi powietrznej statki powietrzne powinny trzymać się określonych dróg lub uzyskać specjalne zezwolenia na takie loty. Natomiast w przypadku wykorzystywania statków powietrznych do wykonywania odpłatnego przewozu pasażerów, towarów lub poczty poza międzynarodową regularną służbą powietrzną, statki mają przywilej zabierania i pozostawiania pasażerów, towarów i poczty, z zastrzeżeniem postanowień konwencji i zastrzeżeniem prawa państwa, w którym się odbywa taki przewóz, do ustanowienia przepisów, warunków lub ograniczeń, jakie państwo to uzna za stosowne. 6 Convention relating to the regulation of aerial navigation signed at Paris, League of Nation Treaty Series 1922, No Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisana w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (zał. do Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212 z późn. zm.). 20
18 1. Konwencja warszawska, system warszawski i jego dezintegracja W ramach systemu chicagowskiego państwa zawierają dwustronne umowy międzyrządowe dotyczące komunikacji lotniczej i jej aspektów publicznoprawnych. Powyższe postanowienia są podstawowymi regułami międzynarodowej żeglugi powietrznej i tworzą niejako tło dla traktatów analizowanych w dalszej części rozważań. Należy jednak podkreślić, że nie normują one warunków cywilnoprawnych przewozu lotniczego ani nie powodują ograniczenia swobody państw w zakresie cywilnoprawnego regulowania tych przewozów czy też określania właściwości sądów. Oznacza to, że państwa w ramach kompetencji własnych, w szczególności kompetencji terytorialnej, mogą stwarzać publicznoprawne ograniczenie swobody stosunków cywilnoprawnych oraz normować te stosunki Konwencja warszawska geneza, cele i zakres stosowania Aktem o podstawowym znaczeniu w stosunkach cywilnoprawnych w zakresie międzynarodowego przewozu lotniczego jest konwencja warszawska. W początkach XX w. podróż lotnicza była nie lada przygodą 8. Pasażerowie, wsiadając do samolotu, nie wiedzieli, gdzie i w jakim czasie wylądują. Warunki pogodowe zmuszały pilotów do lądowania na innych lotniskach, ale również w miejscach, które bynajmniej nie były miejscami przeznaczonymi do lądowań statków powietrznych. Prawne konsekwencje tych zdarzeń były szeroko omawiane na konferencji warszawskiej. Przed podpisaniem konwencji w różnych przypadkach stosowano różne reżimy prawa cywilnego, zaś przedsiębiorstwa -linie lotnicze miały swoje własne przepisy, procedury i praktyki, często bardzo różniące się od siebie. Z uwagi na brak powszechnie obowiązujących regulacji w zakresie międzynarodowego przewozu lotniczego linie lotnicze w swoich umowach przewozu zamieszczały klauzule uchylające niekiedy nawet w całości odpowiedzialność przewoźnika za jakiekolwiek szkody powstałe 8 R.H. Mankiewicz, From Warsaw to Montreal with certain intermediate stops; marginal notes on the Warsaw system, Air Law 1989, Vol. XIV, No
TERRORYZM LOTNICZY MIĘDZYNARODOWA ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA. Dr Anna Konert
TERRORYZM LOTNICZY MIĘDZYNARODOWA ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA Dr Anna Konert Dziesięciu ludzi działających razem może sprawić, że zadrży sto tysięcy rozproszonych Mirabeau Terroryzm w powietrzu - Pierwsze
Bardziej szczegółowo(Dz.U. L 140 z 30.5.2002, str. 2)
2002R0889 PL 30.05.2002 000.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 889/2002 PARLAMENTU
Bardziej szczegółowoPrawo transportowe Transport lotniczy Wybrane zagadnienia
Prawo transportowe Transport lotniczy Wybrane zagadnienia Dr inż. Marcin Kiciński marcin.kicinski@put.poznan.pl www.kicinski.eu Publikacje dot. zagadnień prawnych w transporcie lotniczym 2 1 Agenda 1.
Bardziej szczegółowoPrawo transportowe Transport lotniczy Wybrane zagadnienia
Prawo transportowe Transport lotniczy Wybrane zagadnienia Dr inż. Marcin Kiciński marcin.kicinski@put.poznan.pl www.kicinski.eu Publikacje dot. zagadnień prawnych w transporcie lotniczym 2 dr inż. Mracin
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne systemu szkolenia pilotów w Polsce
Podstawy prawne systemu szkolenia pilotów w Polsce teraźniejszość i przyszłość. Opracował: Tomasz Grzegorczyk Urząd Lotnictwa Cywilnego 2012 07 25 1 Wprowadzenie Podstawy prawne: źródła prawa i przepisy
Bardziej szczegółowoU Z A S A D N I E N I E
U Z A S A D N I E N I E Udział Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w różnego rodzaju działaniach stabilizacyjno-bojowych w odległych rejonach świata oraz realizacja zobowiązań sojuszniczych w ramach
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska
Sygn. akt I CNP 7/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 lutego 2016 r. SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) SSN Wojciech Katner (sprawozdawca) SSN Agnieszka Piotrowska
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA. Konwencja paryska w sprawie uregulowania żeglugi powietrznej (1919) Konwencja chicagowska o międzynarodowej żegludze powietrznej (1949)
PRAWO LOTNICZE ŹRÓDŁA Konwencja paryska w sprawie uregulowania żeglugi powietrznej (1919) Konwencja chicagowska o międzynarodowej żegludze powietrznej (1949) Porozumienie w sprawie wykonywania międzynarodowych
Bardziej szczegółowoUKŁAD. o tranzycie międzynarodowych służb powietrznych, podpisany w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r.
Dz.U. 1959 Nr 35, poz. 213 UKŁAD o tranzycie międzynarodowych służb powietrznych, podpisany w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. Przekład. W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej RADA PAŃSTWA POLSKIEJ
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 23 września 2014 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 23 września 2014 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2014/0021 ( NLE) 12052/14 JUSTCIV 206 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA RADY
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT DLA POSŁÓW
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 6.5.2011 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 1436/2010, którą złożył Achille Loro (Włochy) w sprawie niewypłacenia odszkodowania za opóźnienia i niedogodności
Bardziej szczegółowoDz.U. z 2004 r. Nr 110, poz. 1168
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań dotyczących ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej użytkowników statków powietrznych, przewoźników i innych przedsiębiorców
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część A. Testy. Część B. Kazusy. Wykaz skrótów Literatura Przedmowa XIII XVII XXI. Uwagi do testów: 1
Wykaz skrótów Literatura Przedmowa XIII XVII XXI Część A. Testy Uwagi do testów: 1 Test 1 2 Odpowiedzi do testu 1 80 Test 2 6 Odpowiedzi do testu 2 82 Test 3 9 Odpowiedzi do testu 3 85 Test 4 13 Odpowiedzi
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY. z dnia 30 kwietnia 2004 r.
AIRLAW.PL Stan prawny 2012-01-01 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań dotyczących ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej użytkowników statków powietrznych,
Bardziej szczegółowoTERYTORIUM PAŃSTWOWE. Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski
TERYTORIUM PAŃSTWOWE Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski KRYTERIA PAŃSTWOWOŚCI Konwencja z Montevideo o prawach
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.12.2011 KOM(2011) 911 wersja ostateczna 2011/0447 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie oświadczenia o wyrażeniu przez państwa członkowskie, w interesie Unii Europejskiej,
Bardziej szczegółowoWydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar Master, Łódź Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, Marki
Recenzja: prof. dr hab. Leonard Łukaszuk Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja i korekta: Marek Szczepaniak Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2016 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Projekt. ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) nr /... z dnia [ ] r.
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Projekt Bruksela, dnia r. C ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) nr /... z dnia [ ] r. ustanawiające wymagania techniczne i procedury administracyjne dotyczące operacji lotniczych
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 19 lipca 2012 r.
UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją: 1) art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... XI
Przedmowa...................................................... XI Wykaz skrótów................................................... XIII Rozdział I. Konstytucyjne zasady prawa i ich znaczenie dla interpretacji
Bardziej szczegółowoGdy pasażerowi odmówiono przyjęcia na pokład ze względu na brak wolnych miejsc...
Prawa pasażera UE Jeśli są problemy Unia Europejska ustanowiła szereg praw w celu zapewnienia pasażerom lotniczym odpowiedniej obsługi. Linie lotnicze obsługujące dany lot są zobowiązane do przewozu pasażera
Bardziej szczegółowoPUBLIC RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 11 grudnia 2013 r. (OR. en) 14707/1/13 REV 1 LIMITE PV/CONS 46 TRANS 524 TELECOM 259 ENER 460
Conseil UE RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 11 grudnia 2013 r. (OR. en) PROJEKT PROTOKOŁU 1 Dotyczy: 14707/1/13 REV 1 LIMITE PUBLIC PV/CONS 46 TRANS 524 TELECOM 259 ENER 460 3261. posiedzenie RADY UNII
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce... 1 1. Początki sądowej kontroli administracji na ziemiach polskich... 6 2. Najwyższy Trybunał
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. MOBILNOŚCI I TRANSPORTU
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. MOBILNOŚCI I TRANSPORTU Bruksela, 5 lipca 2018 r. ZAWIADOMIENIE DLA ZAINTERESOWANYCH STRON WYSTĄPIENIE ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA Z UE A PRZEPISY UE W DZIEDZINIE
Bardziej szczegółowoWYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ
SPIS TREŚCI WSTĘP... Błąd! Nie zdefiniowano WYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ... Błąd! Nie zdefiniowano 1. WSTĘP DO MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA LOTNICZEGO... Błąd! Nie zdefiniowano 1.1. Definicje prawa lotniczego...
Bardziej szczegółowomgr Agnieszka Fortońska Uniwersytet Śląski Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Publicznego Międzynarodowego i Prawa Europejskiego
mgr Agnieszka Fortońska Uniwersytet Śląski Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Publicznego Międzynarodowego i Prawa Europejskiego afortonska@gmail.com DEFINICJE TERRORYZMU LOTNICZEGO: Według A.
Bardziej szczegółowoWYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba) z dnia 22 listopada 2012 r.
AIRLAW.PL WYROK TRYBUNAŁU (trzecia izba) z dnia 22 listopada 2012 r. Transport lotniczy Odszkodowanie i pomoc dla pasażerów Odmowa przyjęcia na pokład, odwołanie lub duże opóźnienie lotów Termin na wytoczenie
Bardziej szczegółowoTurystyka a prawo. Aktualne problemy legislacyjne i konstrukcyjne. 139
Turystyka a prawo. Aktualne problemy legislacyjne i konstrukcyjne. 139 Natalia Żytkiewicz * Ograniczenie odpowiedzialności organizatora turystyki z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. MOBILNOŚCI I TRANSPORTU
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. MOBILNOŚCI I TRANSPORTU Bruksela, 23 października 2018 r. Niniejsze zawiadomienie zastępuje zawiadomienie opublikowane w dniu 5 lipca 2018 r. ZAWIADOMIENIE DLA
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.12.2016 r. COM(2016) 818 final 2016/0411 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1008/2008 w sprawie wspólnych
Bardziej szczegółowoMateriał porównawczy do ustawy z dnia 14 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo lotnicze. (druk nr 387)
BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy Materiał porównawczy do ustawy z dnia 14 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo lotnicze (druk nr 387) USTAWA z dnia 3 lipca 2002 r. PRAWO LOTNICZE (Dz. U. z 2012
Bardziej szczegółowoOpinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie
Warszawa dn. 8 stycznia 2016 r. Dr hab. prof. nadzw. Mirosław Karpiuk Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Trybunał
Bardziej szczegółowoImplementacja przepisów Air Crew Regulation (Rozporządzenie (UE) nr 1178/2011)
Implementacja przepisów Air Crew Regulation (Rozporządzenie (UE) nr 1178/2011) Krajowa Konferencja Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Ogólnego Warszawa, 21 marca 2012 Plan prezentacji 1. Nowe podstawy prawne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Adam Dudzic, Aldona Ploch, Prawo międzynarodowe publiczne. Plansze Becka
Przedmowa Wykaz ważniejszych skrótów Wykaz literatury XI XIII XV Rozdział I. Zagadnienia podstawowe 1 Tabl. 1. Społeczność międzynarodowa 3 Tabl. 2. Prawo międzynarodowe publiczne pojęcie 4 Tabl. 3. Prawo
Bardziej szczegółowoPrawo lotnicze. międzynarodowe, europejskie i krajowe. Marek Żylicz. Biblioteka Prawnika. Wydanie 2
Prawo lotnicze międzynarodowe, europejskie i krajowe Marek Żylicz Wydanie 2 Biblioteka Prawnika Prawo lotnicze międzynarodowe, europejskie i krajowe Marek Żylicz Wydanie 2 Warszawa 2011 Opracowanie redakcyjne:
Bardziej szczegółowoUSTAWA O TRANSPORCIE DROGOWYM
USTAWA O TRANSPORCIE DROGOWYM Renata Strachowska 2. wydanie Warszawa 2011 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 7 Wstęp... 15 Ustawa z dnia z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym... 17 Rozdział 1. Przepisy
Bardziej szczegółowoPrawa pasażerów w UE - jak bezpiecznie dojechać, dolecieć a może dopłynąć do celu?
Prawa pasażerów w UE - jak bezpiecznie dojechać, dolecieć a może dopłynąć do celu? Ośrodek Debaty Międzynarodowej MSZ Warszawa, 15 stycznia 2014 r. Zawartość prezentacji Omówienie głównych obszarów regulacji
Bardziej szczegółowoPRAWO LOTNICZE MIĘDZYNARODOWE KONWENCJE PRAWA LOTNICZEGO
PRAWO LOTNICZE MIĘDZYNARODOWE KONWENCJE PRAWA LOTNICZEGO Teoretyczny Kurs Szybowcowy i Samolotowy Aeroklubu Łódzkiego Co to jest prawo międzynarodowe? Zespoły y norm regulujących współprac pracę poszczególnymi
Bardziej szczegółowoOpinia do ustawy o zmianie ustawy Prawo lotnicze
Warszawa, dnia 4 lipca 2005 r. Opinia do ustawy o zmianie ustawy Prawo lotnicze Uchwalona przez Sejm w dniu 17 czerwca br. ustawa ma na celu wdrożenie czterech dyrektyw Wspólnot Europejskich regulujących
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 29.1.2015 r. COM(2015) 20 final 2015/0012 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, konwencji Narodów Zjednoczonych dotyczącej przejrzystości
Bardziej szczegółowoPOPRAWKI Poprawki złożyła <Committee>Komisja Transportu i Turystyki</Committee>
11.2.2019 A8-0062/ 001-017 POPRAWKI 001-017 Poprawki złożyła Komisja Transportu i Turystyki Sprawozdanie Pavel Telička A8-0062/2019
Bardziej szczegółowoPrawo bankowe. doc. dr Marek Grzybowski. październik Katedra Prawa Finansowego
Prawo bankowe doc. dr Marek Grzybowski październik 2014 Katedra Prawa Finansowego Próba definicji całokształt norm prawnych regulujących funkcjonowanie systemu bankowego, a w tym strukturę, organizację
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.12.2011 KOM(2011) 909 wersja ostateczna 2011/0444 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie oświadczenia o wyrażeniu przez państwa członkowskie, w interesie Unii Europejskiej,
Bardziej szczegółowoSpis treści Od Redaktorów Dedykacja O Panu Profesorze Lechu Antonowiczu Wykaz Autorów Wykaz skrótów Część I. Państwo i terytorium zagadnienia ogólne
Od Redaktorów... Dedykacja... O Panu Profesorze Lechu Antonowiczu... Wykaz Autorów... Wykaz skrótów... Część I. Państwo i terytorium zagadnienia ogólne... 1 Rozdział I. Państwa a dywersyfikacja prawa międzynarodowego
Bardziej szczegółowoOPINIA PRAWNA DOTYCZĄCA MOŻLIWOŚCI WYKONYWANIA LOTÓW BEZZAŁOGOWYMI STATKAMI POWIETRZNYMI W ŚWIETLE ZMIAN PRZEPISÓW OD 7 WRZEŚNIA 2016 ROKU
OPINIA PRAWNA DOTYCZĄCA MOŻLIWOŚCI WYKONYWANIA LOTÓW BEZZAŁOGOWYMI STATKAMI POWIETRZNYMI W ŚWIETLE ZMIAN PRZEPISÓW OD 7 WRZEŚNIA 2016 ROKU I. Przedmiot opinii. Opinia prawna sporządzona została na zlecenie
Bardziej szczegółowoWYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r.
WYKŁAD III SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa II. Cechy systemu źródeł prawa w Polsce: 1. konstytucjonalizacja 2. dychotomiczny podział
Bardziej szczegółowoUnit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne
Unit 3-03/09.11.2016 Kompetencje Unii. Zasady strukturalne Fragmenty z podręcznika: Zasady działania UE: pkt 73-74 Zasada przyznania kompetencji (kompetencje wyłączne i dzielone; kompetencje wyraźnie i
Bardziej szczegółowoWstęp. (w ograniczonym zakresie), a także ulgi i zwolnienia podatkowe. Aktem prawnym, który stanowił podwaliny dla wprowadzenia
Wstęp W końcu lat 60. ubiegłego wieku w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej rozpoczął się proces harmonizacji podatkowej, który miał doprowadzić do opracowania i wdrożenia wspólnego systemu podatku od
Bardziej szczegółowoRADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 5 grudnia 2012 r. (05.12) (OR. en) 17200/12 AVIATION 186
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 5 grudnia 2012 r. (05.12) (OR. en) 17200/12 AVIATION 186 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 30 listopada 2012 r. Do: Sekretariat Generalny Rady Nr
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego pojęcie i konteksty 1. Uwagi wstępne 2. Europeizacja prawa administracyjnego
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Europeizacja prawa administracyjnego pojęcie i konteksty. 1 1. Uwagi wstępne... 10 I. Europeizacja............................................... 10 II.
Bardziej szczegółowoTezy: Teza 1 Przykład 1 USTAWA z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. z 2013 r. poz. 1393)
Dobre praktyki legislacyjne 147 PODMIOT WŁAŚCIWY DO PODPISANIA OBWIESZCZENIA W SPRAWIE OGŁOSZENIA TEKSTU JEDNOLITEGO AKTU WYKONAWCZEGO DO USTAWY, W PRZYPADKU WSPÓŁUCZESTNICZENIA DWÓCH LUB WIĘCEJ PODMIOTÓW
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek dotyczący DECYZJI RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 15.6.2006 KOM(2006) 288 wersja ostateczna 2006/0103 (CNS) Wniosek dotyczący DECYZJI RADY upoważniającej państwa członkowskie do ratyfikowania, w interesie Wspólnoty
Bardziej szczegółowosporządzonej w Montrealu dnia 28 maja 1999 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-62-05 Druk nr 4036 Warszawa, 16 maja 2005 r. Pan Włodzimierz Cimoszewicz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE RADY (EWG) NR 3976/87. z dnia 14 grudnia 1987 r.
ROZPORZĄDZENIE RADY (EWG) NR 3976/87 z dnia 14 grudnia 1987 r. w sprawie stosowania art. 85 ust. 3 Traktatu do pewnych kategorii porozumień i praktyk uzgodnionych w sektorze transportu lotniczego RADA
Bardziej szczegółowoWarunki umowy i inne ważne postanowienia
Warunki umowy i inne ważne postanowienia Niniejszy bilet nie jest ważny i nie będzie honorowany na przelot, o ile nie został nabyty u przewoźnika lub jego upoważnionego agenta. UWAGA Jeżeli miejsce przeznaczenia
Bardziej szczegółowoPrawo konstytucyjne. Niestacjonarne Studia Prawa 2016/2017 semestr zimowy
Prawo konstytucyjne Niestacjonarne Studia Prawa 2016/2017 semestr zimowy Stosunek prawa międzynarodowego do prawa krajowego Artykuł 38. 1. Trybunał, którego zadaniem jest orzekać na podstawie prawa międzynarodowego
Bardziej szczegółowoState of play ochrony pasażerów w UE
State of play ochrony pasażerów w UE Piotr Stańczak EUROPEJSKIE CENTRUM KONSUMENCKIE POLSKA Fot.:freedigitalphotos.net Zawartość Usługi transportowe Regulacja prawna Mechanizmy, techniki ochrony konsumentów
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 8.12.2014 r. COM(2014) 721 final 2014/0345 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca Austrię, Belgię i Polskę do ratyfikowania lub przystąpienia do budapeszteńskiej konwencji
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW DYREKCJA GENERALNA DS. MOBILNOŚCI I TRANSPORTU
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW DYREKCJA GENERALNA DS. MOBILNOŚCI I TRANSPORTU Bruksela, 27 lutego 2018 r. Rev1 ZAWIADOMIENIE DLA ZAINTERESOWANYCH STRON WYSTĄPIENIE
Bardziej szczegółowoKONWENCJA. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych, sporządzona w Hadze dnia 2 października 1973 r. (Dz. U. z dnia 17 maja 2000 r.
Dz.U.00.39.444 KONWENCJA o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych, sporządzona w Hadze dnia 2 października 1973 r. (Dz. U. z dnia 17 maja 2000 r.) W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej PREZYDENT
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz orzecznictwa Inne źródła i opracowania Wykaz aktów prawnych Wstęp
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Inne źródła i opracowania... Wykaz aktów prawnych... Wstęp... XIII XV XXIX XXXIX Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Znaczenie problematyki
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Projekt ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR / z dnia [ ] r.
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia [ ] r. C Projekt ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR / z dnia [ ] r. zmieniające rozporządzenie Komisji (WE) nr 2042/2003 w sprawie nieprzerwanej zdatności do lotu
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 13 grudnia 2018 r. Poz. 2343
Warszawa, dnia 13 grudnia 2018 r. Poz. 2343 OBWIESZCZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa
Bardziej szczegółowoBL-112-233-TK/15 Warszawa, 28 maja 2015 r.
BL-112-233-TK/15 Warszawa, 28 maja 2015 r. INFORMACJA PRAWNA O WYROKU TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Z 10 LUTEGO 2015 R. (SYGN. AKT P 10/11) DOTYCZĄCYM USTAWY Z DNIA 20 LISTOPADA 1999 R. O ZMIANIE USTAWY O
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT DLA POSŁÓW
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 27.05.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 0436/2012, którą złożył Mark Walker (Wielka Brytania) w sprawie transgranicznego doradztwa prawnego 1.
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów... 8 Przedmowa CZĘŚĆ I Wzajemne relacje między konstytucją państwa członkowskiego a prawem UE wybrane problemy
Spis treści Wykaz skrótów...................................................... 8 Przedmowa.......................................................... 9 CZĘŚĆ I Wzajemne relacje między konstytucją państwa
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Nowe rozporządzenie o kasach fiskalnych omówienie zasad obowiązujących od dnia 1 stycznia (1 maja) 2011 r...7
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...3 Wstęp...5 Rozdział I Nowe rozporządzenie o kasach fiskalnych omówienie zasad obowiązujących od dnia 1 stycznia (1 maja) 2011 r...7 Rozdział II Odpowiedzi na pytania podatników...20
Bardziej szczegółowoOPINIA nr 05/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO
OPINIA nr 05/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO w sprawie możliwości zmiany rozporządzenia (WE) nr 1702/2003 w odniesieniu do zasad wykonawczych dla certyfikacji statków powietrznych i
Bardziej szczegółowoSpis treści. Słowo wstępne... 11. Przedmowa do czwartego wydania... 13. Wykaz skrótów... 15
Spis treści Słowo wstępne............................................................ 11 Przedmowa do czwartego wydania.......................................... 13 Wykaz skrótów............................................................
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 18 sierpnia 2016 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 18 sierpnia 2016 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2016/0248 (NLE) 11723/16 TRANS 324 WNIOSEK Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 17 sierpnia 2016
Bardziej szczegółowoWniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 30.1.2019 r. COM(2019) 53 final 2019/0019 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie ustanowienia środków awaryjnych w dziedzinie koordynacji
Bardziej szczegółowoTrybunał Konstytucyjny Warszawa. W n i o s e k
Warszawa, dnia września 2008 r. Trybunał Konstytucyjny Warszawa W n i o s e k Na podstawie art. 122 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wnoszę o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoOPINIA nr 02/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO
OPINIA nr 02/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO w sprawie rozporządzenia Komisji zmieniającego rozporządzenie Komisji (WE) nr 1702/2003 ustanawiające zasady wykonawcze certyfikacji statków
Bardziej szczegółowoSystem prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej
Krystyna Michałowska-Gorywoda System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej Z formalno - prawnego punktu widzenia należałoby mówić tutaj o systemie prawa i instytucji Wspólnot Europejskich. Pojęcia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz stron internetowych... XVII Wykaz podstawowej literatury... XIX Przedmowa... XXI
Spis treści Wykaz skrótów... XIII Wykaz stron internetowych... XVII Wykaz podstawowej literatury... XIX Przedmowa... XXI Rozdział I. Zagadnienia wstępne... 1 1. Uwagi terminologiczne... 1 2. Elementy charakterystyczne
Bardziej szczegółowoEuropejski Trybunał Sprawiedliwości
Europejski Trybunał Sprawiedliwości dr hab. Gertruda Uścińska Uniwersytet Warszawski Ekspert krajowy w programie tress (Training and reporting on European Social Security) dotyczącym implementacji przepisów
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII. I. Część ogólna
Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII I. Część ogólna Rozdział I. Rozważania ogólne... 3 1. Organizacja międzynarodowa, prawo organizacji międzynarodowych
Bardziej szczegółowoPrawo i procedury lotnicze / Henryk Jafernik, Radosław Fellner. Gliwice, Spis treści
Prawo i procedury lotnicze / Henryk Jafernik, Radosław Fellner. Gliwice, 2015 Spis treści WSTĘP 11 WYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ 13 1. WSTĘP DO MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA LOTNICZEGO 15 1.1. Definicje prawa lotniczego
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Prawo podatkowe w systemie prawa... 15 1.1. Uwagi wprowadzające... 16 1.2. Prawo podatkowe jako gałąź prawa... 16 1.2.1. Przesłanki uzasadniające
Bardziej szczegółowoSpis treści. III. Odpowiedzialność administracji publicznej za działania legalne. w prawie francuskim... 61
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Geneza i zarys ewolucji odpowiedzialności państwa... 1 1. Uwagi terminologiczne... 4 2. Geneza odpowiedzialności odszkodowawczej państwa od czasów rzymskich
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 28 listopada 2016 r. (OR. en, de, es)
Conseil UE Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 listopada 2016 r. (OR. en, de, es) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2015/0277 (COD) 13505/1/16 REV 1 ADD 1 REV 1 LIMITE PUBLIC AVIATION 215 CODEC
Bardziej szczegółowoPokojowe rozstrzyganie sporów
Pokojowe rozstrzyganie sporów KNZ art. 3 - wyłącznie metodami pokojowymi art. 33 wskazuje metody spór prawny, a nie faktyczny czy polityczny Negocjacje art. 36 KNZ zrównoważone i sprawiedliwe rozwiązanie
Bardziej szczegółowoKONWENCJA. o uznawaniu rozwodów i separacji, sporządzona w Hadze dnia 1 czerwca 1970 r. (Dz. U. z dnia 28 maja 2001 r.)
Dz.U.01.53.561 KONWENCJA o uznawaniu rozwodów i separacji, sporządzona w Hadze dnia 1 czerwca 1970 r. (Dz. U. z dnia 28 maja 2001 r.) W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Bardziej szczegółowoZagadnienia wstępne. Ewa Bobin Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, UWr
Ewa Bobin Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, UWr Zagadnienia wstępne POJĘCIE I CECHY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO PUBLICZNEGO Prawo międzynarodowe publiczne
Bardziej szczegółowoBARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ
POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ pod redakcją Heleny Tendery-Właszczuk Kraków 2009 4 Autorzy Wojciech Bąba rozdz. 4 Czesław Kłak rozdz. 1 Helena Tendera-Właszczuk rozdz.
Bardziej szczegółowoDo Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga dotycząca dostępu do. sprywatyzowane stacje pilotów morskich uniemożliwiają kandydatom na pilotów
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Warszawa, dnia 22 lipca 2011 r. RPO-608061-V-11/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Cezary Grabarczyk
Bardziej szczegółowoSpis treści. 4. Współpraca organów ds. badania zdarzeń lotniczych z prokuraturą. zagadnienia szczegółowe (Krzysztof Karsznicki)...
Spis treści Wprowadzenie (Anna Konert)... 7 Rozdział I Problematyka badania zdarzeń lotniczych w świetle przepisów Rozporządzenia 996/2010... 11 1. Uwagi wprowadzające (Krzysztof Kapis).... 11 2. Podstawowe
Bardziej szczegółowoKONWENCJA. o prawie właściwym dla wypadków drogowych, sporządzona w Hadze dnia 4 maja 1971 r. (Dz. U. z dnia 15 kwietnia 2003 r.)
Dz.U.03.63.585 KONWENCJA o prawie właściwym dla wypadków drogowych, sporządzona w Hadze dnia 4 maja 1971 r. (Dz. U. z dnia 15 kwietnia 2003 r.) W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Protokolant Katarzyna Bartczak
Sygn. akt III CZP 97/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 23 lutego 2018 r. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Józef Frąckowiak SSN Karol Weitz Protokolant Katarzyna Bartczak
Bardziej szczegółowoAkty normatywne. PPwG prof. Stanisław Piątek
Akty normatywne PPwG prof. Stanisław Piątek Rodzaje aktów normatywnych Akty normatywne (źródła prawa) - dokumenty odpowiednio ustanowione przez organy władzy publicznej, które zawierają przepisy prawa,
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe "Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy". Opracowanie: dr Artur Woźny
ŹRÓDŁA PRAWA PRACY Pod pojęciem źródła prawa rozumie się wszelkiego rodzaju formy, poprzez które zostają wyrażone normy prawne. Charakter oficjalnego źródła prawa stanowionego (wydanego przez uprawnione
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów. Wykaz literatury. Ważniejsze strony internetowe. Przedmowa. I. Część ogólna
Wykaz skrótów Wykaz literatury Ważniejsze strony internetowe Przedmowa I. Część ogólna Rozdział I. Rozważania ogólne ő 1. Organizacja międzynarodowa, prawo organizacji międzynarodowych - definicja ő 2.
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie zezwoleń na wykonywanie przewozu lotniczego
AIRLAW.PL Stan prawny 16.01.2013 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie zezwoleń na wykonywanie przewozu lotniczego Na podstawie art. 202 pkt 1 ustawy z dnia 3 lipca
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... Wykaz skrótów...
Wstęp... Wykaz skrótów... VII XVII Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi (CETS No.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.6.2015 r. COM(2015) 292 final 2015/0131 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi
Bardziej szczegółowoRola ETS w ochronie praw i wolności jednostki
Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki Metody integracji poprzez prawo: 1/ substytucja (inaczej unifikacja): wprowadzenie jednolitych materialnych norm wspólnotowych; całkowite ujednolicenie prawa
Bardziej szczegółowo3. Funkcja represyjna Podsumowanie Rozdział III. Odpowiedzialność a sprawiedliwość Istota odpowiedzialności w prawie jako eman
Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... XIII XV XIX XXXIII Rozdział I. Pracownicza odpowiedzialność materialna na tle cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej... 1 1.
Bardziej szczegółowoUstawa o komornikach sądowych i egzekucji
Mariusz Bieżuński Paweł Bieżuński Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji Komentarz 2. wydanie Warszawa 2011 Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...9 Wstęp...11 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach
Bardziej szczegółowoAnita Sałek Specyfika argumentowania interpretacyjnego w argumentacjach kolizyjnych w ramach decyzji polskiego Trybunału Konstytucyjnego
Anita Sałek Specyfika argumentowania interpretacyjnego w argumentacjach kolizyjnych w ramach decyzji polskiego Trybunału Konstytucyjnego Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 62-65 2006 Anita Salek Specyfika
Bardziej szczegółowo