Wojewoda Opolski Adrian Czubak

Transkrypt

1 FB.III JZ Opole, dnia 20 grudnia 2018 r. Pan Jarosław Duszak Prezes Polskiego Związku Głuchych Oddział Opolski ul. 1 Maja Opole WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Podstawowe informacje formalnoprawne dotyczące kontroli 1. Nazwa i adres jednostki kontrolowanej: Polski Związek Głuchych Oddział Opolski z siedzibą w Opolu ul. 1 Maja 21, Opole (dalej: Związek). 2. Podstawa prawna podjęcia kontroli: art. 29 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie Zakres kontroli: przedmiot kontroli: prawidłowość korzystania przez organizacje pożytku publicznego z uprawnień oraz wywiązywania się z obowiązków i wymogów określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, okres objęty kontrolą: od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. 4. Rodzaj kontroli: problemowa. 5. Tryb kontroli: zwykły. 6. Termin kontroli: od 20 listopada do 10 grudnia 2018 r. 7. Osoba kontrolująca: Justyna Zatajska, starszy inspektor wojewódzki w Oddziale Kontroli Finansowej w Wydziale Finansów i Budżetu Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego, 8. Kierownik jednostki kontrolowanej: Jacek Krajewski - Prezes Polskiego Związku Głuchych Oddział Opolski - data objęcia stanowiska służbowego od dnia 11 czerwca 2016 r. II. Ocena skontrolowanej działalności, ze wskazaniem ustaleń, na których została oparta Ustalenia kontroli zostały przedstawione w protokole podpisanym dnia 17 grudnia 2018 r. przez Wice Prezesa Zarządu Związku. Do ustaleń zawartych w protokole nie wniesiono wyjaśnień ani zastrzeżeń. W wyniku kontroli działalność Stowarzyszenia w kontrolowanym zakresie, ocenia się jako pozytywną z nieprawidłowościami. Formułując ocenę pozytywną z nieprawidłowościami uwzględniono w szczególności rachunkowe wyodrębnienie każdej z prowadzonych form 1 Dz. U. z 2018 r., poz. 450, z późn. zm. 112

2 działalności, prawidłowe wykorzystanie środków przeznaczonych na działalność pożytku publicznego określoną w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej ustawa) oraz na zadania statutowe. Ujawnione w wyniku kontroli nieprawidłowości polegały m.in. na: ujęciu w ewidencji księgowej dowodów źródłowych w kwotach niezgodnych z fakturami, klasyfikowaniu kosztów na niewłaściwych kontach księgowych, nieujęciu w ewidencji księgowej wszystkich faktur wystawionych na Związek, przedkładanych przez podopiecznych, podaniu w sprawozdaniu finansowym i merytorycznym z działalności Związku za 2017 r. danych niezgodnych z dokumentacją źródłową oraz zapisami ewidencji księgowej. W związku z powyższym, działając na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy, przekazuję wystąpienie pokontrolne. 1. W dniu 21 marca 2001 r. Związek został wpisany do Rejestru Stowarzyszeń, Innych Organizacji Społecznych i Zawodowych, Fundacji oraz Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej oraz Rejestru Przedsiębiorców, prowadzone przez Sąd Rejonowy w Opolu, VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS nr i posiada status organizacji pożytku publicznego 2. Ostatnia zmiana wpisu w KRS została dokonana w dniu 11 lipca 2018 r. Terenem działania Związku jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej, siedzibą naczelnych władz Związku - m.st. Warszawa. Natomiast siedzibą władz Oddziału Opolskiego jest Opole a miejscem prowadzenia działalności jest województwo opolskie. Związek na zasadach określonych w statucie ma prawo tworzenia jednostek terenowych, które podlegają mu w całości i działają na podstawie regulaminu nadanego przez władze Związku. Związek zgodnie z zapisami KRS posiada 1 terenową jednostkę organizacyjną (Koło) w Opolu oraz utworzone zgodnie z 12 Statutu 4 jednostki merytoryczne. Działalność organizacji obejmuje jej członków oraz zgodnie z zapisami 11 ust. 4 Statutu osoby niezrzeszone w Związku. 2. Spełnienie wymogów uprawniających Związek do otrzymania statusu organizacji pożytku publicznego Do celów i kierunków działania Związku należy m.in: zrzeszanie, rehabilitacja i aktywizacja osób głuchych i innych osób z uszkodzonym słuchem oraz działania w kierunku wyrównywania szans rozwojowych, edukacyjnych, zawodowych i społecznych. Ustalono na podstawie dokumentów źródłowych, że Związek w roku 2017 realizował swoje cele jako działalność pożytku publicznego: 1) nieodpłatną - realizowaną przez następujące jednostki merytoryczne: Specjalistyczny Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu (dalej: SODIR) wpisany do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą prowadzonego przez Wojewodę Opolskiego pod numerem , w którym świadczone są usługi logopedyczne, pomoc lekarza audiologa, wsparcie psychologiczne, 2 Zgodnie z aktualnym wypisem z KRS oraz wykazem organizacji pożytku publicznego uprawnionych do otrzymania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2017 (prowadzonym przez Narodowy Instytut Wolności). 212

3 Terenowe Ośrodki Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących - świadczą członkom Związku usługi wsparcia w zakresie rehabilitacji społecznej, zawodowej oraz w zakresie języka migowego. Podejmują również inicjatywy zmierzające do integracji i akceptacji społecznej, organizują okolicznościowe imprezy integracyjne, turystyczne i rekreacyjne; 2) odpłatną - realizowaną przez następujące jednostki merytoryczne: Ośrodek Edukacyjny Opolskiego Oddziału Polskiego Związku Głuchych placówka kształcenia ustawicznego zaewidencjonowana pod nr w rejestrze placówek oświatowych prowadzonym przez Prezydenta Miasta Opola. Głównym obszarem edukacji są szkolenia z języka migowego. Ten rodzaj działalności jest elementem systemu edukacji i zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 3 nie stanowi ona działalności gospodarczej; oraz prowadził działalność gospodarczą poprzez: SODIR - w zakresie protetyki słuchu; Oddział, który prowadzi sprzedaż materiałów do kursów języka migowego, a także świadczy usługi tłumaczenia w zakresie języka migowego na rzecz urzędów, przedsiębiorstw leczniczych służb ratowniczych i osób indywidualnych. Zgodnie z zapisami Statutu dochód z odpłatnej działalności pożytku publicznego oraz prowadzonej działalności gospodarczej może służyć wyłącznie realizacji zadań należących do celów statutowych Związku. Organami Oddziału są: Zjazd Delegatów Oddziału, Zarząd Oddziału, Komisja Rewizyjna Oddziału. Zgodnie z 20 Statutu kadencja wszystkich władz Związku trwa 5 lat. Ustalono w toku kontroli, że organizacja spełniła wymagania wymienione w art. 20 ust. 1 pkt 1-6 ustawy, a treść Statutu zawiera zapisy zabraniające wykonywania czynności wymienionych w art. 20 ust. 1 pkt 6 ustawy. 3. Według danych zawartych w sprawozdaniu merytorycznym za 2017 r., Związek korzystał ze świadczeń wolontariuszy. W sprawozdaniu tym podano, że nie wykonywano świadczeń przez okres krótszy niż 30 dni oraz przez okres od 30 dni do 6 miesięcy. Natomiast świadczenia w ramach wolontariatu przez okres dłuższy niż 6 miesięcy wykonywało 11 osób (osoby nie będące członkamipracownikami organizacji, osobami świadczącymi usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej, członkami organu zarządzającego). Kontrola dowodów źródłowych wykazała, że organizacja zawarła z wolontariuszami 11 porozumień w firmie pisemnej, zgodnie z wymogami art. 44 ust. 4 ustawy Z informacji uzyskanych w toku kontroli wynika, że organizacja dopełniła określonych w ustawie obowiązków względem wolontariuszy wynikających z art. 45 ust.1 pkt 1 i art Związek w odniesieniu do prowadzonej działalności pożytku publicznego w 2017 r. korzystał ze zwolnień od podatku dochodowego od osób prawnych, na zasadach 3 Dz. U r., poz z późn. zm. 312

4 określonych w art. 17 ust. 1 pkt 6 c ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych 4. W roku 2017 nie korzystano ze zwolnień od podatku od czynności cywilnoprawnych, opłat sądowych i opłat skarbowych, podatku od nieruchomości na zasadach określonych w art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych 5 oraz z możliwości wykonywania pracy przez osoby skierowane do odbycia służby zastępczej. Organizacja nie skorzystała również z uprawnienia wynikającego z art. 24 ust. 2 ustawy, tj. nie nabyła na szczególnych warunkach prawa użytkowania nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Według oświadczenia złożonego przez Prezesa Zarządu Związku, organizacja nie korzystała z prawa nieodpłatnego informowania o swojej działalności w środkach masowego przekazu, wynikającego art. 23a ust.1 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji Gromadzenie i wydatkowanie przez Związek środków, w tym pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego od osób fizycznych Organizacja posiada dokumentację opisującą przyjęte przez nią zasady politykę rachunkowości zatwierdzone uchwałą Zarządu Oddziału Opolskiego Polskiego Związku Głuchych Nr z dnia 14 stycznia 2012 r. w sprawie polityki rachunkowości i planu kont oraz instrukcję kancelaryjną (obiegu dokumentów) w Polskim Związku Głuchych wprowadzoną Uchwałą nr z dnia 20 stycznia 2011 r. Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Związku Głuchych. Stwierdzono, że zapisy w przedmiotowych dokumentach nie zostały zaktualizowane do znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości 7 oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w wyniku czego nie opisano zasad klasyfikacji zdarzeń dotyczących gromadzenia i wydatkowania środków pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego, natomiast plan kont nie jest tożsamy z kontami ewidencji księgowej (dotyczy to m.in. przychodów i kosztów dotyczących środków z odpisu 1 % podatku dochodowego, przychody działalności statutowej odpłatnej). Natomiast zapisy art. 27 ust. 2c ustawy, obowiązujące od listopada 2015 r., wymagają zmiany dotychczas stosowanych przez organizacje rozwiązań księgowych i dostosowania ich do nowych potrzeb, co należy do obowiązków kierownika jednostki, zgodnie z wytycznymi art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości. W związku z powyższym Wiceprezes Zarządu wyjaśnił: Zdarzenia gospodarcze dotyczące gromadzenia i wydatkowania środków pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego podlegają tym samym zasadom, co pozostałe koszty i przychody księgowane są na wyodrębnionych kontach. ( ) Zobowiązujemy się przy Najbliższym Walnym Zgromadzeniu zaktualizować politykę rachunkowości o brakujące zapisy. Ewidencję kosztów prowadzono w układzie funkcjonalnym na kontach zespołu 5 Koszty według typu działalności. Wynik finansowy sporządzony został w wariancie 4 Dz. U r., poz.1036 z późn. zm. 5 Dz. U r., poz z późn. zm. 6 Dz. U r., poz z późn. zm. 7 Dz.U.2018, poz. 395, z późn. zm. 412

5 kalkulacyjnym, natomiast w przyjętych zasadach rachunkowości wpisano, że rachunek wyników sporządza się w wariancie porównawczym. Wyjaśnienie złożył Wiceprezes Zarządu, podając: W polityce rachunkowości błędnie wpisano wariant porównawczy Rachunku Zysków i Strat ( ). Błąd nastąpił na etapie przystosowywania wzorcowej polityki rachunkowości na potrzeby Oddziału. Zobowiązujemy się ( ) zaktualizować politykę rachunkowości ( ) i skorygować błędy wynikające ze zmiany ustaw. Na podstawie zestawienia obrotów i sald księgi głównej oraz zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych ustalono, iż w 2017 r. wyodrębniono odpowiednie konta kosztów i przychodów nieodpłatnej i odpłatnej działalności organizacji pożytku publicznego oraz działalności gospodarczej, w myśl art. 10 ust. 1 ustawy. Środki dotyczące odpisu 1% podatku dochodowego również były prawidłowo ewidencjonowane, zgodnie z zapisem art. 27 ust. 2c ustawy. Wynik finansowy podzielono analitycznie ze względu na Oddział i SODIR, nie wydzielono natomiast odrębnego konta wyniku finansowego dla każdej z prowadzonej działalności. Na powyższą okoliczność wyjaśnienie złożył Wiceprezes, podając: PZG OOpolski ma konta wydzielone w sposób umożliwiający ustalenie wyniku na poszczególnych rodzajach działalności, gdyby podzielono jeszcze wynik finansowy na tyle analityk ile jest rodzajów działalności ogólny wynik byłby mało czytelny, ( ) ale przychody i koszty są tak wydzielone, że bez problemu można wyniki cząstkowe ustalić W okresie objętym kontrolą Związek uzyskał przychody w łącznej kwocie ,09 zł, w tym z działalności: nieodpłatnej w wysokości ,14 zł, odpłatnej ,00 zł, gospodarczej ,95 zł. Na podstawie kontroli ewidencji księgowej ustalono, że w 2017 r. ewidencję księgową dla środków finansowych pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2016 (dalej: odpis 1% podatku dochodowego), prowadzono na koncie 710 Wpłaty pożytek w korespondencji z kontem 111-O-03 Bieżący Rachunek Bankowy krajowych środków pieniężnych Oddział Rehabilitacja Dorosłych Przełamując Ciszę dla ewidencji wpłat środków z tego tytułu, dokonywanych przez urzędy skarbowe. W kwestii niejednolitych nazw kont księgowych i bankowych Wiceprezes Zarządu wyjaśnił: W systemie bankowym mbanku banku konto ma nadaną nazwę Pożytek natomiast nie ukazuje się ona na wydruku bankowym. Przyjęto zasadę nie opisywania kont w systemie księgowym nazwami własnymi, gdyż po skończonym projekcie, żeby nie otwierać kolejnego konta po jakimś czasie to samo konto używane jest do innego projektu. Natomiast aktualizowane są nazwy wewnętrzne w systemie bankowym do aktualnej realizacji. Ustalono, że w roku 2017 na kocie 710 zaewidencjonowano środki w wysokości 8 247,10 zł natomiast na koncie 111-O-03 kwotę 8 467,10 zł. W związku z różnicą w wysokości 220,00 zł wynikającą z wpłaconych składek członkowskich (2 x 60,00 zł) oraz wpływu środków w wysokości 100,00 zł z konta ogólnego, wyjaśnienie złożył Prezes Zarządu, podając: Wpłaty składek dokonano przy użyciu konta pożytku bez naszego udziału, prawdopodobnie korzystając z informacji, która była ogłoszona w naszych 512

6 ośrodkach po uzyskaniu statusu organizacji OPP. ( ) Składki członkowskie zostały zaksięgowane na właściwe konto księgowe. Przelew wewnętrzny w wysokości 100,00 zł został dokonany na konto Ośrodka rehabilitacji Dzieci i Młodzieży, któremu w danym momencie w oczekiwaniu na środki z NFZ brakowało środków na zapłacenie podatku PIT od działalności statutowej. W dniu roku po otrzymaniu środków NFZ Ośrodek zwrócił 100 zł na konto Zarządu Oddziału ( ). Sprawdzeniu poddano ewidencję księgową środków otrzymanych w 2017 r. w ramach prowadzonej działalności statutowej za miesiąc marzec i czerwiec na łączną kwotę ,98 zł, w tym przychody z działalności: nieodpłatnej ,26 zł - uzyskane z tytułu składek członkowskich, NFZ (rehabilitacja logopedyczna), darowizn, wpłat z odpisu 1% podatku dochodowego, odpłatnej ,00 zł - uzyskane z tytułu przeprowadzenia szkoleń z języka migowego, gospodarczej ,72 zł - uzyskane z tytułu sprzedaży materiałów do kursów języka migowego, wykonanych usług tłumaczenia w zakresie języka migowego, protezowania, sprzedaży aparatów słuchowych i baterii do nich oraz naprawy aparatów słuchowych W okresie objętym kontrolą Związek poniósł koszty w łącznej kwocie ,48 zł, w tym: a) z działalności: nieodpłatnej w wysokości ,86 zł, z tego 8 247,10 zł ze środków pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego; odpłatnej ,38 zł; gospodarczej ,38 zł; b) koszty administracyjne ,58 zł; c) koszty finansowe - 53,24 zł; d) pozostałe koszty operacyjne - 36,04 zł. Ustalono, że w Związku nie uregulowano w formie pisemnej zasad gromadzenia i wydatkowania środków finansowych uzyskanych z odpisu 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. W związku z tym kontrolującej przedstawiono informację o sposobie dysponowania ww. środkami, w której podano: ( )obliczanie wpłat dokonujemy w miesiącu październiku, na podstawie zestawienia wpłat przygotowanego przez US (dostarczanej na CD). Zliczamy wewnętrznie, ile środków wpłynęło na jaki cel osoby indywidualne, rehabilitacja dzieci i młodzieży czy dorosłych i zapisujemy kwoty wpłat na odpowiednie pozycje w zestawieniu. W rejestrze prowadzonym komputerowo dopisuje się odpowiednie kwoty na poszczególne cele. W odniesieniu do osób indywidulanych wypłaty ze zgromadzonych ze środków dokonuje się w formie refundacji kosztów poniesionych na rehabilitację na wniosek złożony albo przez osobę dorosłą albo rodzica dziecka, którego wpłaty dotyczą. Refundacja jest dokonywana przelewem na rachunek bankowy wskazany we wniosku. Sporządza się protokół przekazania rzeczy lub usług zakupionych potwierdzonych rachunkami lub fakturami przedstawionymi w oryginale do rozliczenia. Kwotę refundacji rejestruje się w prowadzonym zestawieniu wpłat i refundacji. Pozwala to na bieżąco weryfikować stan środków zgromadzonych na poszczególne cele. 612

7 Analiza dowodów źródłowych, na podstawie których ponoszono wydatki ze środków pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego wykazała, że dokumenty regulowano w formie gotówkowej i bezgotówkowej, natomiast w planie kont Związku nie wyodrębniono konta kasy dotyczącego ww. środków. Wyjaśnienie w tej kwestii złożył Wiceprezes Zarządu, podając: W planie kont nie przewidziano odrębnego konta kasowego dla środków z odpisu 1 % podatku dochodowego ze względu na to, że nie ma możliwości wpłaty gotówkowej wpływów z 1 % podatku dochodowego i przy tak małej obsłudze personalnej (trzech pracowników, którzy są zarazem tłumaczami języka migowego) podjęto decyzję, aby jeżeli tylko to jest możliwe wypłatę środków celowych dokonywać poprzez przelew bankowy na konto beneficjenta lub opiekuna prawnego beneficjenta. Kontroli poddano dowody księgowe za miesiące marzec, czerwiec, wrzesień dokumentujących poniesione wydatki na łączną kwotę ,52 zł, z tego: 1) w ramach prowadzonej działalności: a) nieodpłatnej ,85 zł, które zostały przeznaczone na: działalność statutową ,66 zł poniesione m.in. z tytułu: opłaty czynszu z mediami, wynagrodzeń z pochodnymi, kosztów dojazdu do podopiecznych, konsultacji laryngologicznych i rehabilitacji logopedycznej, zakupu środków czystości, materiałów biurowych, pomocy dydaktycznych. W ramach tej kwoty wydatkowano środki z odpisu 1% podatku dochodowego w wysokości 2 376,87 zł (organizacja Dnia Głuchego, opłaty za zużycie materiałów i energii, delegacje oraz refundacja podopiecznym wydatków z tytułu uczestnictwa w warsztatach kulinarno - rozwojowych, naprawy aparatu słuchowego, zakupu tuszu do drukarki, dofinansowania do zakupu komputera); realizację projektu z Europejskiego Funduszu Społecznego ,18 zł (m.in.: odzież robocza, usługi księgowe, badania okresowe dla stażystów, wynagrodzenia z pochodnymi); realizację projektów z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ,01 zł, w tym dofinansowanie wycieczki do Biskupina w kwocie ,89 zł; b) gospodarczej ,50 zł poniesione na: zakup wydawnictw do sprzedaży, aparatów słuchowych i wkładek usznych, papieru termoczułego do audiometru, szkolenia z protezowania słuchu, wysyłkę sprzedanych towarów; 2) inne koszty: a) koszty administracyjne w kwocie 6 848,92 zł, poniesione na: opłatę czynszu, energii, gazu, delegacji, prowizji bankowych oraz zakup środków czystości i usług telekomunikacyjnych; b) koszty finansowe 13,65 zł - odsetki za zwłokę w płatności zobowiązań; c) pozostałe koszty operacyjne 11,60 zł - koszty upomnień dot. zaległych płatności. W wyniku kontroli dowodów źródłowych stwierdzono następujące nieprawidłowości: a) w ewidencji księgowej nie ujęto dostarczonych przez podopiecznych 2 faktur na łączną kwotę 259,60 zł wystawionych na Związek, stanowiące podstawę refundacji wydatków ze środków z 1 % podatku (zakup tuszu do drukarki, udział w warsztatach kulinarnych). Poniesienie kosztu i wydatku udokumentowano tylko wyciągiem bankowym (WB). W złożonym wyjaśnieniu Wiceprezes Zarządu podał: Ponieważ 712

8 faktury od podopiecznych wykazują różnych odbiorców (albo Polski Związek Głuchych albo konkretny podopieczny) i dostarczane są do biura PZG przez opiekunów podopiecznych w wybranym przez nich terminie a nie w dacie wystawienia dla pełnej przejrzystości obrazu poniesionych refundacji przyjęto zasadę sporządzania protokołu do dostarczonych faktur. Protokół zawiera zestawienie przedłożonych faktur, łączną kwotę refundacji wydatków oraz dane podopiecznego, którego dotyczą i księgowany jest jedną kwotą w dacie wypłaty refundowanych środków. Powyższe wyjaśnienie nie zasługuje na uwzględnienie ponieważ w myśl zapisu art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Należy to wykonać zgodnie z wytycznymi art. 20 ust. 2, tj. podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej dowodami źródłowymi. b) w ewidencji księgowej ujęto 3 dowody źródłowe w kwocie niezgodnej z fakturą, mianowicie: fakturę nr na kwotę 109,20 zł (zakup żywności na obchody Dnia Głuchego) wprowadzono do ksiąg rachunkowych i wypłacono w wysokości 104,00 zł, tj. o 5,20 zł niższej; fakturę nr 845D2017 na kwotę 20,20 zł (zakup papieru ksero) wprowadzono i wypłacono w wysokości 20,00 zł, tj. o 0,20 zł niższej; delegację na kwotę 82,24 zł wprowadzono i wypłacono w wysokości 82,34 zł, tj. o 0,10 zł wyższej. W złożonym wyjaśnieniu Wiceprezes zobowiązał się, że powyższe błędy zostaną skorygowane w bieżącym miesiącu. c) koszty transportu w łącznej wysokości 94,88 zł poniesione na podstawie 6 faktur (na łączną kwotę 1 428,67 zł) dokumentujących poniesione koszty z tytułu naprawy aparatu słuchowego, zakupu tonera, materiałów logopedycznych i biurowych, części do aparatów oraz pomocy dydaktycznych, zaewidencjonowano jako zużycie materiałów zamiast usługi obce. Na powyższą okoliczność Wiceprezes wyjaśnił: Oświadczamy, że nie są to pomyłki zamierzone tylko wynikające z chwilowej nieuwagi. Kontrola dowodów księgowych stanowiących podstawę poniesionych wydatków, w tym ze środków pochodzących z odpisu 1 % podatku dochodowego wykazała, iż faktury zawierają opis operacji, dekretację, sprawdzone zostały pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym. Dowody zatwierdzone zostały do wypłaty przez Wiceprezesa Zarządu. Wydatki poniesione w 2017 r. przez Związek z uzyskanych przychodów, w tym pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego, były zasadne i dotyczyły statutowej działalności jednostki 6. Sprawozdanie finansowe i merytoryczne organizacji Kontrola wykazała, że Związek zamieścił sprawozdanie finansowe i merytoryczne za 2017 r. w bazie sprawozdań organizacji pożytku publicznego na stronie internetowej Narodowego 812

9 Instytutu Wolności w terminie do 15 lipca roku następującego po roku, za który składane były sprawozdania, zgodnie z przepisem art. 23 ust. 6 ustawy. Sprawozdania podano również do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Związku, zgodnie z wytycznymi art. 23 ust. 2a ustawy W rocznym sprawozdaniu finansowym z działalności pożytku publicznego za 2017 r. Związek wykazał osiągnięty przychód organizacji ogółem w wysokości ,09 zł oraz koszty organizacji ogółem w wysokości ,48 zł. Działalność Związku w kontrolowanym okresie zamknęła się nadwyżką przychodów nad kosztami, która w 2017 r. wyniosła ,61 zł. Sprawozdanie finansowe za 2017 r. zostało zatwierdzone przez Zarządu Związku Uchwałą nr z dnia 25 czerwca 2018 r. oraz podjęto decyzję, że ww. nadwyżka będzie przeznaczona na działalność statutową. Kontrola wykazała, że zatwierdzony rachunek zysków i strat Związku oraz zamieszczony na stronie internetowej Narodowego Instytutu Wolności został sporządzony zgodnie z załącznikiem nr 6 do ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości przeznaczonym m.in. dla Stowarzyszeń, spełniając wymogi art. 47 ust. 4 pkt 6 ustawy o rachunkowości oraz art. 23 ust. 2 ustawy. W wyniku kontroli Rachunku Zysków i Strat ustalono, że w pozycji L. Koszty finansowe wpisano kwotę 89,28 zł. Natomiast na koncie Koszty finansowe zaewidencjonowano 53,24 zł. Analiza ewidencji księgowej wykazała, że do ww. pozycji sprawozdania ujęto również pozostałe koszty operacyjne w wysokości 36,04 zł. W złożonym wyjaśnieniu Wiceprezes Zarządu podał: W rachunku zysków i strat pomyłkowo wpisano pozostałe koszty operacyjne do pozycji koszty finansowe. (W poprzednich wzorach finansowych oba te koszty ujęte były w jednej pozycji). Kwota 36,04 zł powinna być wpisana w pozycji pozostałe koszty operacyjne. Ponadto, w Informacji dodatkowej zamieszczonej na stronie Narodowego Instytutu Wolności nie wpisano kwoty przychodów uzyskanej z działalności gospodarczej. Na tą okoliczność Wiceprezes wyjaśnił : Nie wiemy dlaczego na oficjalnej stronie publikacji sprawozdań nie ma kwoty przychodów z działalności gospodarczej. W papierowej informacji dodatkowej są one ujęte. Musiał nastąpić jakiś błąd w systemie sprawozdań, gdyż jest on tak skonstruowany, że gdyby nie wpisano w trakcie wypełniania kwot pokrywających się z przychodami ujętymi na innych arkuszach sprawozdania (np. rachunku zysku i strat) to system nie pozwalał zaakceptować i wysłać takiego sprawozdania do publikacji Analiza rocznego sprawozdania merytorycznego z działalności organizacji pożytku publicznego za 2017 r wykazała nieprawidłowości i uchybienia w następujących pozycjach: a) w części III pkt 3. ppkt 3.1. wykazano stan środków pochodzących z 1 % podatku dochodowego od osób fizycznych na pierwszy dzień roku sprawozdawczego w wysokości 7 820,09 zł. Na podstawie kontroli ewidencji księgowej stwierdzono, że zapisy na kontach księgowych utrudniają ustalenie stanu początkowego na dzień 1 stycznia 2017 r. środków pochodzących z odpisu 1% podatku dochodowego. Z zestawienia dotyczącego stanu środków z 1 % podatku na pierwszy dzień roku sprawozdawczego sporządzonego przez biuro rachunkowe na potrzeby kontroli wynika, że wykazana w sprawozdaniu merytorycznym kwota 7 820,09 zł stanowiąca bilans otwarcia ww. środków, wynika z następujących kont: 8 Uchwała nr Zarządu Oddziału Opolskiego Polskiego Związku Głuchych w Opolu z dnia r. w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego rok 2017 ( ). 912

10 L.p. Nr konta księgowego Nr konta bankowego Kwota O , O ,14 SUMA 7820,09 Wyjaśnienie w tej kwestii złożył Wiceprezes Zarządu: Różnica w wysokości 4 272,14 zł pomiędzy kwotą wykazaną w sprawozdaniu merytorycznym a wykazaną w ewidencji konta przeznaczonego na wpłaty 1 % wynika z tego, że nie przyjęto zasady, że stan konta ma odzwierciedlać stan środków z pożytku, tylko stan tych środków kontrolowany jest poprzez odrębne kartoteki. Z zestawienia dotyczącego stanu środków z 1 % podatku na 31 grudnia 2017 r. sporządzonego przez biuro rachunkowe na potrzeby kontroli wynika, że stan ww. środków na ostatni dzień roku sprawozdawczego wynosi 7 820,09 zł i są to niewykorzystane środki na prowadzoną działalność pożytku publicznego Związku, które pozostały do wykorzystania na następny rok. b) W części III pkt 4 ppkt 4.1. wykazano nieprawidłową kwotę kosztów finansowych. Nieprawidłowość i jej przyczyny zostały opisane w pkt 6.1. wystąpienia; c) W części IV pkt 1 wskazano, że Związek nie korzystał ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych. Natomiast z deklaracji CIT80 wynika, że organizacja korzystała z takiego zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych 9 ; d) W części IV pkt 1 wskazano, że Związek nie korzystał ze zwolnienia z podatku od nieruchomości natomiast z przedłożonej deklaracji DN-1 wynika, że organizacja była zwolniona z tego podatku. W związku z niewskazaniem w sprawozdaniu, że organizacja korzystała w 2017 roku ze zwolnień, wyjaśnienie złożył Wiceprezes Zarządu, podając: Zaznaczenie w części IV p. 1, że Oddział nie korzysta ze zwolnienia było pomyłką. Powinny być zaznaczone pozycje z podatku od nieruchomości oraz z podatku dochodowego od osób prawnych. e) W części IV pkt 3 wskazano, że Związek nie zawarł na preferencyjnych warunkach z podmiotem publicznym umowy najmu nieruchomości. W tej kwestii Wiceprezes Zarządu podał: Zaznaczenie w części IV p. 3, że Oddział nie korzysta ze zwolnienia w zakresie najmu lokalu wynika z faktu, że dla lokali dla stowarzyszeń Miasto Opole ustaliło stawkę, które nie jest zróżnicowana pod względem posiadania statusu OPP. Oddział, będący OPP, nie płaci preferencyjnej stawki czynszu z tego tytułu. Dlatego w sprawozdaniu OPP zamieszczonym w bazie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaznaczono jak wyżej. Powyższe wyjaśnienie nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zgodnie z załącznikiem nr 2 do Zarządzenia Prezydenta Opola nr OR - I z dnia 21 października 2016 r. w sprawie wykazu czynników obniżających lub podwyższających bazową stawkę czynszu za najem lokali użytkowych oraz wykazu organizacji społecznych, prowadzących działalność charytatywną, jednostek gminnych, administracji zespolonej i publicznej uprawnionych do zastosowania preferencyjnej stawki czynszu za najem lokali użytkowych 10, 9 Dz. U r., poz z późn. zm. 10 Zarządzenie Prezydenta Opola wydane na podstawie 4 Uchwały Nr XXVII48216 Rady Miasta Opola z dnia 19 maja 2016 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali użytkowych wchodzących w skład lokalowego zasobu Miasta Opola. 1012

11 Polski Związek Głuchych wymieniony jest jako organizacja uprawniona do wynajmowania lokalu użytkowego na preferencyjnych warunkach. Ustalono, że Związek nie spełniał warunków określonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 13 listopada 2018 r. w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego 11, które zobowiązuje organizacje pożytku publicznego do przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych przez biegłego rewidenta. III. Zakres, przyczyny i skutki stwierdzonych nieprawidłowości Ujawnione w wyniku kontroli nieprawidłowości polegały na: 1. Nieujęciu w ewidencji księgowej kosztów wynikających z faktur wystawionych na Związek, które przedkładali podopieczni. Przyczynami tej nieprawidłowości był brak uregulowań wewnętrznych oraz brak nadzoru kierownika jednostki w przedmiotowym zakresie, natomiast skutkiem było naruszenie ustawy o rachunkowości. 2. Podaniu w sprawozdaniu finansowym i merytorycznym z działalności Związku za 2017 r. danych niezgodnych z dokumentacją źródłową oraz zapisami ewidencji księgowej. Przyczyną tych nieprawidłowości był brak nadzoru ze strony kierownika jednostki, natomiast skutkiem ujęcie w rocznym sprawozdaniu finansowym i merytorycznym danych niewynikających z ewidencji księgowej. IV. Kontrolę wpisano do książki kontroli prowadzonej w Polskim Związku Głuchych Oddział Opolski pod poz. 28. V. Informacja o zastrzeżeniach zgłoszonych do projektu wystąpienia pokontrolnego i wyniku ich rozpatrzenia lub o niezgłoszeniu zastrzeżeń - nie dotyczy. VI. Zalecenia lub wnioski dotyczące nieprawidłowości, uchybień lub usprawnienia funkcjonowania jednostki kontrolowanej Działalność organizacji pożytku publicznego winna być prowadzona zgodnie z regulacjami ustawy. Zatem, w celu usprawnienia realizacji zagadnień objętych kontrolą, zaleca się pełne wykorzystanie ustaleń zawartych w protokole kontroli oraz podjęcie skutecznych działań dążących do wyeliminowania powstałych nieprawidłowości, tj.: 1. Ujmować w ewidencji księgowej wszystkie dowody źródłowe, na podstawie których organizacja ponosi koszty i wydatki. 2. Wykazywać w rocznym sprawozdaniu merytorycznym i finansowym dane zgodne ze stanem faktycznym wynikające z dowodów źródłowych oraz ewidencji księgowej. Ponadto, w celu usunięcia stwierdzonych uchybień oraz usprawnienia funkcjonowania jednostki należy: 1. Zaktualizować politykę rachunkowości i zakładowy plan kont do obowiązujących przepisów ustawy i ustawy o rachunkowości oraz dostosować ww. dokumenty do zdarzeń gospodarczych występujących w jednostce. 11 Dz. U r., poz. 2148, 1112

12 2. Ewidencjonować poniesione koszty zgodnie z treścią ekonomiczną wynikającą z dowodu źródłowego. 3. Poprawnie ewidencjonować dowody źródłowe w księgach rachunkowych. 4. Ujednolicić nazwę konta księgowego i bankowego dotyczące środków otrzymywanych z odpisu 1 % podatku dochodowego. 5. Wprowadzić regulamin dotyczący zasad gromadzenia i wydatkowania środków pochodzących z odpisu 1 % podatku dochodowego. VII. Ocena wskazująca na niezasadność zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji przez osobę odpowiedzialną za stwierdzone nieprawidłowości nie dotyczy. VIII. Na podstawie 20 ust. 1 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego z dnia 24 października 2018 r. w sprawie przeprowadzania kontroli organizacji pożytku publicznego 12, w związku z art. 32 ustawy, członek organu zarządzającego lub osoba przez niego upoważniona, której przekazano wystąpienie pokontrolne, w terminie określonym w wystąpieniu pokontrolnym jest zobowiązany poinformować wojewodę o sposobie usunięcia uchybień oraz wykonania zaleceń pokontrolnych, a także o podjętych działaniach lub przyczynach ich niepodjęcia. W związku z powyższym oczekuję, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia, informacji o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych, a także o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia działań. 12 Dz. U r., poz