SZARA STREFA marca Dzień Wyjścia z Szarej Strefy

Transkrypt

1 SZARA STREFA 2019 Partnerzy raportu i konferencji Jacek Fundowicz Krzysztof Łapiński Bohdan Wyżnikiewicz Dorota Wyżnikiewicz Warszawa, 13 marca 2019 r.

2 Co to jest szara strefa? Na szarą strefę (gospodarkę nieobserwowaną) zdefiniowaną zgodnie z zasadami rachunków narodowych w ESA 2010 składają się trzy podstawowe elementy: działalność nielegalna, czyli produkcja i handel narkotykami, przemyt papierosów oraz działalność sutenerska (obie strony są dobrowolnymi partnerami transakcji gospodarczej), działalność ukryta, czyli zaniżanie efektów działalności przez zarejestrowane podmioty gospodarcze (transakcje same w sobie nie są sprzeczne z prawem, ale nie są zgłaszane w celu uniknięcia procedur administracyjnych), działalność nieformalna, czyli działalność gospodarcza nierejestrowana podejmowana przez osoby fizyczne na własny rachunek. 2

3 Przyczyny rozwoju szarej strefy Wysokie koszty prowadzenia działalności: obciążenia podatkowe, opłaty administracyjne, koszty zatrudnienia (pozapłacowe, minimalne wynagrodzenie), inne obowiązki nakładane na przedsiębiorców. Aspekty regulacyjne: niski poziom przejrzystości prawa, koncesje i zezwolenia, obciążenia administracyjno-sprawozdawcze i nadmiar kontroli, normy dotyczące BHP, ochrony środowiska, techniczne itd. Zła koniunktura gospodarcza Niska moralność podatkowa 3

4 Szara strefa w ujęciu GUS (w %) (gospodarka nieobserwowana) Elementy szarej strefy Szara gospodarka Działalność ukryta 10,6 10,4 11,0 10,8 Działalność nieformalna 2,4 2,3 2,2 2,1 Działalność nielegalna 0,8 0,6 0,3 0,3 Gospodarka nieobserwowana 13,8 13,3 13,5 13,2 PKB 100,0 100,0 100,0 100,0 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 4

5 Szara strefa w ujęciu IPAG (mld PLN) doszacowania IPAG gospodarka nieobserwowana PKB bez szarej strefy

6 Udział szarej strefy w PKB wg IPAG 19,2% 19,0% 18,7% 18,0% 17,2% 11 marca marca marca marca marca

7 21,0 18,7 17,2 17,1 17,0 16,6 15,9 15,5 15,3 15,3 15,2 14,1 14,0 13,9 13,4 12,4 12,0 Udziały szarej strefy w województwach Szacunki IPAG (w % PKB w województwie) 7

8 Metody ograniczania szarej strefy Działania państwa: legislacyjne, kontrolne, represyjne Edukacja i prewencja: administracja państwowa, interesariusze rynkowi, trzeci sektor Rozwój obrotu bezgotówkowego: działania legislacyjne, edukacja, mechanizmy zachęt 8

9 Uwarunkowania bieżące Korzystny stan koniunktury gospodarczej Poprawa sytuacji na rynku pracy Uszczelnienie systemu podatku VAT Ograniczenie przemytu i nielegalnego obrotu paliwami płynnymi Ograniczenie półlegalnego i nielegalnego rynku hazardowego Skuteczna walka z działalnością nielegalną (narkotyki, dopalacze) Wzrost popularności transakcji bezgotówkowych Przesunięcie kapitału z szarej strefy do przedsięwzięć legalnych 9

10 Rozwój obrotu bezgotówkowego Redukcja szarej strefy jako jeden z efektów rozwoju obrotu bezgotówkowego Wzrost liczby terminali płatniczych w Polsce Nowe obszary stosowania kart płatniczych Rozwój alternatywnych możliwości dokonywania płatności bezgotówkowych on-line Rozszerzenie funkcjonalności bankomatów 10

11 Obcokrajowcy zatrudnieni w szarej strefie Szacunki IPAG (w tysiącach osób) 41% 5% 66%

12 Szara strefa na rynku wynajmu mieszkań Dynamiczny rozwój rynku wynajmu mieszkań Podatek ryczałtowy od wynajmu na cele mieszkaniowe (8,5 proc.; 12,5 proc. powyżej 100 tys. przychodu rocznie) Rozwój wynajmu krótkoterminowego, aparthoteli i condohoteli Zaniżanie obrotów w wynajmie bezpośrednim w miejscowościach turystycznych 12

13 Szara strefa w branży tytoniowej (1) 17,0 17,3 19,0 17,8 18,2 17,2 udział szarej strefy w rynku papierosów (%) 14,5 13,2 15,1 14,0 14,5 15,4 16,4 14,3 13,8 15,7 12,7 12,3 11,4 III IV II III IV II III IV II III IV II III IV II III IV II III Źródło: Raporty firmy Almares 13

14 Szara strefa w branży tytoniowej (2) 0,7 wartość przemytu i nielegalnego wytwórstwa papierosów na rynku polskim (w mld zł) 0,7 Podróbki Przemyt 0,6 0,7 5,2 4,6 4,1 3,

15 Podsumowanie Spadek udziału szarej strefy w polskiej gospodarce wynikiem działań władz i dobrej koniunktury gospodarczej Regionalne zróżnicowanie zasięgu szarej strefy Wzrost udziału cudzoziemców pracujących w szarej strefie Konieczność stałej identyfikacji nowych przejawów szarej strefy i podejmowanie działań ją ograniczających 15

16 Dzień wyjścia z szarej strefy 2019 Partnerzy raportu i konferencji