K ONCEPCJA S ZKOLENIA EUKOM

Transkrypt

1 K ONCEPCJA S ZKOLENIA EUKOM LEONARDO DA VINCI pilot project European Training for Coordinate Metrology D/02/B/F/PP EUKOM Prof. Dr.-Ing. Dr. h.c. A. Weckenmann Dr. Eng. W. Jakubiec Dr. Eng. W. Płowucha Erlangen, June 5 th, 2004

2 Spis treści Spis treści 1 Wprowadzenie 2 2 Wymagania dla koncepcji kursu z zakresu metrologii współrzędnościowej Wyniki analizy potrzeb użytkownika Aktualna sytuacja szkoleń Wymagania od programu kursu Wymagania dla systemu nauczania typu e-learning 4 3 Definicja zawartości kursu Hierarchiczna struktura koncepcji kursu Zawartość programu nauczania 5 4 Wybór odpowiedniej metodologii 8 5 Struktura organizacyjna koncepcji kursu Struktura nauczania Wymagania wstępne dla uczestników Uznanie kwalifikacji 11 6 Dalszy rozwój 12 7 Literatura 13 8 Załączniki 14 I Program kursu II Definicja modułów dla poziomów 1-3 III Przewidywany czas nauki Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 1 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

3 Wprowadzenie 1 Wprowadzenie Podczas produkowania wysokiej jakości produktów, kontrola jakości wyprodukowanych przedmiotów ma duże znaczenie. Wysokie normy jakościowe, które przedsiębiorstwa muszą spełniać żeby, by zaspokajać wymagania ich klientów, mogą zostać spełnione tylko wtedy, jeżeli zgodność z wszystkimi wymaganiami dla produktu może być zagwarantowana. Dla kontroli jakości metrologia współrzędnościowa reprezentuje ważny instrument, który dostarcza informacji o charakterze produktów. Przy użyciu współrzędnościowej techniki pomiarowej, przedmioty, także o złożonych własnościach geometrycznych, mogą być zmierzone z wysoką dokładnością, która jest decydującą podstawą dla oceny jakości produktu. Dla produktów z wąskimi tolerancjami, współrzędnościowa technika pomiarowa jest często jedyną możliwością, zgodności ze specyfikacjami w wymaganej dokładności. Niemniej jednak, ta dokładność znacząco jest uzależniona od operatora współrzędnościowej maszyny pomiarowej (WMP). Operatorzy muszą posiadać dobrze ugruntowaną wiedzę o działaniu maszyn pomiarowych, jak również o ocenie zmierzonych wartości, żeby wykonywać pomiary z wymaganą dokładnością. Ponadto, muszą posiadać wszechstronną wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i pod-staw metrologii, jak również o odpowiednich normach technicznych, potrzebnych żeby odczytać zadanie pomiaru z technicznego rysunku, zaplanować, wykonać i w końcu opracować profesjonalnie wyniki pomiaru. Obecnie w Europie nie istnieje taki wszechstronny kurs z zakresu współrzędnościowej techniki pomiarowej, w którym przekazywana jest wymagana wiedza i ukończenie którego jest uznawane w całej Europie. Dlatego, w projekcie pilotażowym Leonardo Vinci "Europejski Kurs Metrologii Współrzędnościowej (EUKOM) rozwinięta zostanie koncepcja kursu, który umożliwia przekazanie odpowiedniej wiedzy i wymaganych umiejętności we współrzędnościowej technice pomiarowej. Ta koncepcja kursu jest zgodna z ideą dożywotniej nauki, dlatego zamierzony jest kurs związany z miejscem pracy, który przyczynia się do efektywniejszego transferu zyskanej wiedzy. Ten cel będzie osiągnięty przez przekazywanie zawartości kursu w systemie e-learningu, który zaspokaja wymagania grupy docelowej. Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 2 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

4 Wymagania dla koncepcji kursu z zakresu metrologii współrzędnościowej 2 Wymagania dla koncepcji kursu z zakresu metrologii współrzędnościowej Opracowanie koncepcji kursu wymaga wcześniejszej dokładnej analizy obecnej sytuacji, która pokaże istniejące braki. Przy pomocy tych ogólnych warunków, zbadać można wymagania, które mogą mieć potencjalni uczestnicy takiego kursu, a które są stawiane pracownikom zatrudnionym na stanowiskach związanych z metrologią współrzędnościową. Dlatego, przeprowadzona została analiza potrzeb użytkownika w sześciu krajach europejskich: Niemcy, Szwajcaria, Wielka Brytania, Austria, Polska i Rumunia. Analiza ta został przeprowadzona przez ankiety wśród członków grupy docelowej, w skład której wchodzą 3 kategorie: Początkujący, których rozpoczęli niedawno pracę we współrzędnościowej metrologii również jeżeli związani byli wcześniej w innych dziedzinach metrologii i którzy potrzebują odpowiedniego przeszkolenia, Profesjonaliści, którzy mają już doświadczenie w obsłudze WMP, ale chcieliby podnieść swoje kwalifikacje, jak również ci który chcieliby uzyskać dokument potwierdzający ich umiejętności, oraz Osoby, które nie wykonują pomiarów, ale wykorzystują wyniki pomiarów i dlatego potrzebują odpowiednich podstaw o uzyskiwaniu tych wyników. 2.1 Wyniki analizy potrzeb użytkownika Wszystkie wyniki analizy, włączając wszystkie zebrane dane, zostały podsumowane w Raporcie z analizy potrzeb użytkownika [EUKOM 1/04]. Poniżej przedstawiono najważniejsze wyniki Aktualna sytuacja szkoleń W pierwszej części ankiety zebrano informacje w jaki sposób operatorzy WMP są obecnie szkoleni i w jakim stopniu wpływa to na ich pracę. Odpowiedzi pokazują, że mniej niż połowa ankietowanych pracowników (44,7%) przeszła podstawowe szkolenie z zakresu metrologii współrzędnościowej, ale wprowadzanie nowego personelu przeprowadzane jest przez doświadczonych kolegów. Taka niekorzystna sytuacja jest powodowana przez fakt, że szkolenia przeprowadzają tylko producenci maszyn pomiarowych. W czasie tych szkoleń główny nacisk kładzie się na obsługę maszyn pomiarowych i oprogramowania, podczas gdy wiedza podstawowa z zakresu metrologii, która jest niezbędna dla zrozumienia przeprowadzanych operacji jest pomijana. Kwalifikacje, jakie można uzyskać w czasie takich uzależnionych od producenta maszyn kursów, są nieporównywalne i są uznawane tylko w ograniczonym zakresie. W Europie, istnieją pojedyncze działania w celu zastąpienia tych braków przez dobrze ugruntowany, niezależny kurs metrologii współrzędnościowej. Jednak programy tych kursów są niespójne i dlatego nie mogą być porównywane. Tylko niewielu pracowników posiada stopień uznawany w Europie (4,3%) Wymagania od programu kursu W drugiej części ankiety, zapoznano sie z wymaganiami potencjalnych uczestników kursu. Okazało się, że później często pojawiające się problemy przy obsłudze WMP, związane są z Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 3 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

5 Wymagania dla koncepcji kursu z zakresu metrologii współrzędnościowej porównywalnością i solidnością wyników. Według oceny proacowników, lepsze szkolenie, które zawiera także podstawowy kurs, byłoby konieczne aby takich problemów uniknąć. Analiza aktualnych zadań pracowników pokazała, że do poprawnego wykonywania tych zadań pomiarowych, potrzebny jest szeroki zakres szkolenia podstawowego. Dodatkowo, ankietowani uważają wiedzę podstawową za bardzo ważną, która nie jest bezpośrednio wymagana do przeprowadzenia pomiaru, ale która przyczynia się do jego zrozumienia. Dlatego, wiedza wymagana do przeprowadzenia i zrozumienia zadania pomiarowego jest zarówno zbyt złożona, aby użytkownik mógł przyswoić ją sobie samodzielnie, jak również niezbędna bay można było poradzić sobie bez niej Wymagania dla systemu nauczania typu e-learning W ostatniej części ankiety analizowano jaka metodologia jest preferowana przy przekazywaniu zawartości kursu. Dlatego prześledzono szeroki zakres systemów e- learningu (nauki przy użyciu mediów elektronicznych), w szczególności jeżeli dodatkowo oprócz nauki z komputerem, oferowany był materiał konwencjonalny tzw. Blended Learning ( Uczenie mieszane ). Ponieważ konieczność komunikacji w czasie kursu była podkreślana zarówno między uczniami jak również z nauczycielami, konieczne było zapewnienie odpowiednich możliwości komunikowania się. Ponadto, ankiety pokazały, że członkowie grupy docelowej posiadają wymagany sprzęt do nauki w systemie e-learning, tzn. Komputer z dostępem do Internetu, jak również odpowiednie umiejętności w posługiwaniu się komputerem i korzystania z Internetu Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 4 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

6 Definicja zawartości kursu 3 Definicja zawartości kursu Wiedza, która jest wymagana do poprawnego przeprowadzania pomiarów, stwarza bazę dla definicji celów nauczania, które będą przekazywane w koncepcji kursu. Zdefiniowane tematy zostały pogrupowane w formie odpowiedniego programu nauczania, na którym oparty jest kurs z zakresu metrologii współrzędnościowej. 3.1 Hierarchiczna struktura koncepcji kursu Praktyka metrologii współrzędnościowej pokazuje, że nie wszyscy operatorzy WMP wykonują takie same zadania (pomiarowe). W istocie, występuje hierarchiczny podział zadań i obowiązków. Analiza potrzeb użytkownika wykazała, że ta hierarchia składa się przeważnie z 3 poziomów. Program nauczania koncepcji pełnego kursu z pewnością musi odpowiadać tej strukturze, ponieważ operatorzy muszą posiadać różną wiedzę dla wykonywania różnych zadań (pomiarowych). Dlatego też, koncepcja kursu EUKOM jest podzielona na 3 docelowe poziomy kwalifikacji: Użytkownik WMP, Operator WMP i Ekspert WMP. Docelowy poziom kwalifikacji Użytkownik WMP jest adresowany do zwykłych użytkowników WMP. Ci użytkownicy będą w stanie wykonywać proste zadania pomiarowe, dla których istnieje program pomiarowy zawierający wymaganą sekwencję pomiarów. Ich działania będą ograniczone do przygotowania pomiaru na maszynie współrzędnościowej i rozpoczęcia procedury pomiarowej. Docelowy poziom kwalifikacji Operator WMP jest adresowany do zaawansowanych użytkowników WMP. Ci użytkownicy będą w stanie zdefiniować zadanie pomiarowe na podstawie rysunku technicznego, stworzyć program pomiarowy niezależnie i ocenić wyniki pomiaru z uwzględnieniem czynników powodujących odchyłki. Dodatkowo, powinni potrafić nadzorować WMP i wyposażenie. Docelowy poziom kwalifikacji Ekspert WMP jest adresowany do profesjonalnych użytkowników WMP. Ci użytkownicy będą w stanie zaplanować, zaprogramować i zoptymalizować przebieg pomiaru dla dowolnie złożonych zadań pomiarowych i w końcu wyznaczyć niepewność pomiaru. Dodatkowo, powinni oni nadzorować i kontrolować pomiary, innych operatorów i ich kwalifikacje. Do tych celów powinni potrafić używać metod zarządzania jakością. Ta hierarchiczna struktura jest oparta na istniejących koncepcjach kursów, tj. AUKOM (Niemcy) i CMM-Club (Włochy), które są z powodzeniem realizowane na poziomie narodowym. 3.2 Zawartość programu nauczania Wymagana wiedza dla pracowników tych poziomów hierarchicznych może być określona na podstawie ich zadań. Dla każdego docelowego poziomu kwalifikacji zdefiniowano odpowiednią zawartość programu nauczania, jaka jest wymagana do wypełnienia odpowiednich profili pracy i która uwzględnia już istniejący wstępny poziom wiedzy. Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 5 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

7 Definicja zawartości kursu Stąd, Użytkownicy WMP rozpoczynają naukę od podstaw metrologicznych i matematycznych. To wprowadzenie zawiera wielkości mierzone i jednostki w jakich mogą być wyrażone. Wymagana jest również wiedza na temat istoty współrzędnościowej techniki pomiarowej, dlatego w programie musi znaleźć się również zagadnienie układu współrzędnych płaskiego i przestrzennego. Ponadto omówienie podstawowych elementów geometrycznych oraz relacji między nimi powinno również być uwzględnione, jako podstawa do odpowiedniego wyboru strategii próbkowania. Dodatkowo, podane będą informacje o konstrukcji i działaniu WMP oraz różnych typach maszyn współrzędnościowych. Odniesienie tych informacji podstawowych do rzeczywistych zadań użytkowników będzie pokazane w ramach przygotowania zadania pomiarowego, z uwzględnieniem wyboru konfiguracji trzpieni pomiarowych. W dalszej części przekazana będzie wiedza na temat sekwencji pomiarów i opracowania zebranych wyników, co zawiera również definicję dokładności pomiaru i podstawy zarządzania jakością. Oprócz tych informacji technicznych, podane będą tez informacje o odpowiednim i efektywnych sposobie nauki oraz zarządzaniu czasem i samo organizacji, co jest bardzo odpowiednie dla użytkowników systemu nauczania typu e- learning ze względu na możliwość swobodnego wykorzystania czasu. Operatorom WMP zostanie przekazana dogłębna wiedza pozwalająca zrozumieć różnego rodzaju zadania pomiarowe. Dlatego, w programie znajdzie się omówienie kompletnej sekwencji pomiarowej i geometrii w przestrzeni. Dla interpretacji rysunku technicznego, a stąd odczytania zadania pomiarowego, wymagana jest wiedza na temat tolerancji geometrycznych i ich oznaczania na rysunkach, jak również tolerancji wymiarów, kształtu i położenia. Ponadto, przedstawione zostaną informacje na temat wyboru optymalnej strategii pomiaru i próbkowania, jak również programowania CNC, co jest wymagane dla niezależnego tworzenia programów pomiarowych, a także na temat opracowania zebranych punktów, co umożliwia poprawną interpretację tych danych. Dlatego, potrzebna jest wiedza na temat czynników powodujących odchyłki pomiaru, które należy udokumentować w raporcie pomiarowym w odpowiedni sposób. Wiedza z zakresu parametrów statystycznych pozwala operatorowi dawać dobrze ugruntowane oceny o zgodności lub niezgodności przedmiotu z wymaganiami. Te informacje mogą być wykorzystane dla celów statystycznego sterowania procesem i nadzorowania sprzętu pomiarowego, zarówno dla sprzętu warsztatowego jak również samych WMP. Uzupełnieniem wiadomości Operatora WMP jest wiedza z zakresu zarządzania jakością i alternatywnych systemach zbierania punktów. Informacje o systemach zarządzania jakością pozwalają uczestnikom kursu zlokalizować ich własne zadania w całej koncepcji. Podczas, gdy pierwszy i drugi poziom kursu głównie skupione są na wiedzy praktycznej, w czasie trzeciego poziomu przekazana będzie przede wszystkim wiedza zawansowana, która umożliwi Ekspertom WMP rozwiązywać pojawiające się problemy samodzielnie. Wymaga to wyczerpującej wiedzy z zakresu geometrii, procesów wytwarzania i komputerowego wspomagania projektowania, prawidłowego definiowania baz i tolerancji geometrycznych. Ta wiedza może być użyta do zdefiniowania optymalnej strategii pomiaru z uwzględnieniem różnych aspektów oraz do tworzenia odpowiednich programów pomiarowych. Ponadto, przekazana będzie wyczerpująca wiedza o opracowaniu zebranych danych, z uwzględnieniem technik filtrowania i stochastycznym znaczeniu wyników jak również digitalizacji powierzchni swobodnych. Ponadto, w programie znajdzie się wyznaczanie niepewności pomiaru, jaka obarczone są wyniki pomiaru. Dodatkowe informacje o Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 6 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

8 Definicja zawartości kursu zarządzaniu jakością stanowi uzupełnienie wiadomości Eksperta WMP, w szczególności informacje o nadzorowaniu WMP i kosztach związanych z jakością. W końcu, Ekspert WMP otrzymuje wiedzę z zakresu zarządzania laboratorium pomiarowym, ponieważ członkowie tej grupy docelowej często wypełniają zadania administracyjne, które nie należą do obsługi WMP. Zawartość poziomu nauczania jest podsumowana tematycznie w moduły. Każdy poziom nauczania składa się z modułów. Poziom 1, oprócz modułów technicznych, zawiera dwa moduły, które mają pomóc uczestnikowi poprawić swoje umiejętności osobiste. Moduł 1-15 "Samo organizacja uczenia" ma na celu umożliwienie uczącym się przyswojenie zawartości merytorycznej we własnym zakresie. Moduł 1016 "Wspieranie dla uczących się" ma na celu przekazanie wiedzy na temat uczenia na odległość nauczycielom, którzy są przede wszystkim ekspertami z dziedziny metrologii współrzędnościowej. Oba moduły ułatwiają korzystanie z systemu e-learningu uczniom i nauczycielom i dlatego przyczyniają się do zwiększenia sukcesu nauczania. Rysunek 3-1: Program nauczania koncepcji kursu EUKOM (załącznik I zawiera format oryginalny) W dalszej części scharakteryzowano wszystkie moduły pod względem ich zawartości, częściowych celów nauczania związanych nimi oraz umiejętności jakie można uzyskać po ukończeniu każdego modułu. Zawartość poziomów kursu jest ułożona z uwzględnieniem poprzedniego poziomu, dlatego poszerza się zakres informacji. Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 7 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

9 Wybór odpowiedniej metodologii 4 Wybór odpowiedniej metodologii Powodzenie koncepcji kursu mocno zależy od metodologii, która stwarza podstawę koncepcji. Wymaganie, aby umożliwić naukę blisko miejsca pracy stwarza pole dla oferty e- learningu. Wśród reprezentantów docelowej grupy została już przeprowadzona ankieta w czasie analizy potrzeb użytkownika w zakresie oczekiwań odnośnie e-learningu. W czasie ankiet okazało się, że grupa docelowa jest bardzo zainteresowana kursem w formie e-learningu. Jednak nauka tylko z komputerem nie jest preferowana. Stąd, kombinacja modułów nauczania, które muszą być przygotowane na komputer i w formie tradycyjnych seminariów, wydaje się być najbardziej obiecująca. Umożliwia to uczestnikom swobodne dysponowanie czasem i organizację nauki w części opartej na zawartości komputerowej. Dodatkowo, pozwala to na komunikację między uczestnikami i nauczycielami. Ponadto, wykonanie ćwiczeń praktycznych jest możliwe tylko w czasie seminariów. Te ćwiczenia przyczyniają się do lepszego zrozumienia zawartości kursu i poprawia przyswajanie gromadzonej wiedzy. Preferowany czas trwania seminariów nie powinien przekraczać jednego tygodnia a seminaria powinny być przeprowadzane w małych grupach. Czas pracy z zawartością komputerową przewiduje się na jeden semestr, przy przeznaczeniu 8 godzin tygodniowo na naukę. pozwala to uczestnikom na uczestnictwo w kursie jako dodatek do ich codziennej pracy. Dlatego zwiększona będzie akceptacja tej oferty wśród pracowników. Moduły są kończone przez platformę internetową z wolny dostępem, która pozwala na łatwy kontakt z nauczycielem i innymi uczącymi się również w czasie fazy samodzielnej nauki. Dzięki temu, problemy i pytania, które mogą się pojawić w czasie przerabiania modułów, mogą być przekazane uczącym. Jako dodatek do zawartości komputerowej i seminariów, przygotowane zostaną notatki z wykładów z ćwiczeniami i odnośnikami do innych źródeł informacji. Zgodnie z ideą dwupoziomowego przekazywania wiedzy (tzw. "Blended Learning"), zawartość kursu może być przekazywana przy pomocy najbardziej odpowiedniego środka przekazu. Z jednej strony, pewna zawartość może być przekazana bardziej efektywnie w formie elektronicznej (wiedza deklaratywna), z drugiej zaś, dla pewnego zakresu wiedzy bardziej odpowiednim środkiem przekazu są ćwiczenia praktyczne z przykładami (wiedza proceduralna). Declarative Knowledge CONTEXTUALISATION Procedural Knowledge ABSTRACTION Declarative Knowledge Rysunek 4-1: Schemat procesu pozyskiwania wiedzy Kompozycja metodologii dla koncepcji kursu EUKOM jest udokumentowana w raporcie Konstrukcja Metodologii [EUKOM 2/04]. Ponadto, raport ten zawiera wytyczne dla wyboru Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 8 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

10 Wybór odpowiedniej metodologii odpowiedniej forum nauczania jak również odpowiedniego środka przekazu w platformie e- learningu. Dydaktyka jak zostanie zastosowana została wyszczególniona dla każdego modułu zgodnie z tymi wytycznymi. Zawartość zarówno systemu e-learningu jak również ćwiczeń praktycznych została zdefiniowana w załączniku II. Następnie, wyznaczono zakładany czas potrzebny na ukończenie każdego modułu. Platforma nauczania ILIAS została wybrana jako baza dla oferty e-learningu, ponieważ zawiera ona już system komunikacji między uczestnikami i nauczycielami. Moduły mogą być przygotowana do użycia w tym systemie bez większego trudu i w estetycznym układzie. Możliwe jest użycie różnego rodzaju mediów. Oprócz prezentacji zawartości tekstowej kursu, możliwe jest zamieszczanie także elementów multimedialnych takich jak zdjęć, animacji i sekwencji wideo. Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 9 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

11 Struktura organizacyjna koncepcji kursu 5 Struktura organizacyjna koncepcji kursu 5.1 Struktura nauczania Organizacja nauki dla koncepcji kursu EUKOM została zaprojektowana w oparciu o projektowanie metodologii zdefiniowane wcześniej oraz wymagania grupy docelowej, określonych w czasie analizy potrzeb użytkownika. Ta organizacja zakłada sekwencję tradycyjnych seminariów i fazę uczenia we własnym zakresie dla każdego poziomu nauczania. additional training CMM- Expert qualification prev. knowledge CMM- Operator Advanced training by CMM manufacturer 110 h online course, 32 h workshop, + examination Basic training by CMM manufacturer 80 h online course, 24 h workshop, + examination CMM- User 8 h kick-off seminar, 46 h online course, 16 h workshop, + examination impact Rysunek 5-1: Organizacja nauczania koncepcji kursu EUKOM [EUKOM 3/04] Poziom kursu Użytkownik WMP rozpoczyna się seminarium na którym uczestnikom przedstawiony jest plan kursu i obsługa platformy nauczania. To seminarium będzie trwało ok. 1 dnia roboczego. POtem natepuje faza nauczania samodzielnego na platformie e- learningu. W czasie tej części cała zawartość kursu jest prezentowana uczestnikom online. Czas potrzebny na ukończenie cząści samodzielnego nauczania wynosi ok. 46 godz. co odpowiada ok. 6 tygodniom przy założeniu, że uczestnik poświęci 8 godz. tygodniowo na nauką. Uczestnik może swobodnie dysponować swoim czasem. W czasie tej fazy uczestnik może kontaktować się z nauczycielem lub innymi uczestnikami kursu przy użyciu platformy ILIAS. Po fazie samodzielnej nauki następują ćwiczenia praktyczne, na których zostanie podsumowana ostatnio nabyta wiedza i pokazane zastosowanie praktyczne. Te ćwiczenia trwać będą ok. 2 dni roboczych i będą przeprowadzone przez jednego z dostawców kursu podobnie jak seminarium rozpoczynające kurs. Poziom Użytkownik WMP kończy się egzaminem, na którym uczestnicy muszą wykazać się nabytą wiedzą. Dla celów certyfikacji kwalifikacji osobistych egzaminy te odbędą się u dostawcy kursu. Poziomy Operator WMP i Ekspert WMP są zorganizowane w podobny sposób. Pomijane jest jedynie seminarium początkowe, ponieważ uczestnicy zostali już zapoznani z organizacją kursu i platformą nauczania. Oczywiście czas potrzebny na przerobienie samodzielnej fazy nauki (10 tygodni i Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 10 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

12 Struktura organizacyjna koncepcji kursu 14 tygodni) i ćwiczeń praktycznych (3 dni i 4 dni) tych poziomów jest inny, ponieważ zakres wiedzy i poziom intelektualny są wyższe (załącznik III). Koncepcja kursu EUKOM nie jest oczywiście kompletna. Zgodnie z ideą ustawicznego uczenia, edukacja w zakresie metrologii współrzędnościowej nie powinna być traktowana jako skończona, po ukończeniu poziomu Ekspert WMP. Dlatego, uczestnikom przekazane zostaną wskazówki dla dalszego podnoszenia kwalifikacji, również kursów specyficznych dla producenta maszyn pomiarowych. 5.2 Wymagania wstępne dla uczestników Zawartość poziomu Użytkownik WMP jest ułożona w taki sposób, aby nie było konieczne posiadanie żadnych wiadomości profesjonalnych od uczestników. Wymagana jest tylko umiejętność posługiwania się komputerem i Internetem. Jako wymaganie wstępne dla poziomu Operator WMP i Ekspert WMP jest pozytywne zdanie egzaminu dla niższego poziomu. Ponadto, zaleca się, aby uczestnicy przed rozpoczęciem następnych poziomów używali i ugruntowali swoją wiedzę w czasie praktycznego jej wykorzystania przez co najmniej pół roku. 5.3 Uznanie kwalifikacji Po pozytywnym zdaniu ostatecznego egzaminu dla danego poziomu, uczestnicy otrzymają uznawane certyfikaty ze stopniami Użytkownik WMP, Operator WMP i Ekspert WMP potwierdzające ich umiejętności i wiedzę. Powinno to umożliwić uczestnikom kursu udokumentowanie swoich umiejętności w prosty sposób. Odpowiedzialność za wydawanie certyfikatów będzie miało europejskie konsorcjum, które musi być jeszcze utworzone w czasie trwania projektu. Konsorcjum to, będzie odpowiedzialne za powszechne uznanie certyfikatów EUKOM. Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 11 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

13 Dalszy rozwój 6 Dalszy rozwój Koncepcja kursu w obecnej postaci stwarza podstawę pełnego szkolenia z zakresu współrzędnościowej techniki pomiarowej nie uzależnionego od producentów maszyn pomiarowych i porównywalnego na szczeblu europejskim. W czasie najbliższych miesięcy, konieczne jest rozwinięcie wymaganych materiałów szkoleniowych wysokiej jakości, zarówno wersji elektronicznej, materiałów do ćwiczeń praktycznych oraz streszczeń wykładów - odpowiednio do wybranej formy nauczania. W czasie rozwijania tych materiałów, ich jakość będzie cały czas kontrolowana przez wewnętrzne recenzje i testy. Jeżeli materiał będzie dostępny w całości i przeprowadzone będą kursy pilotażowe, można będzie ocenić całą koncepcję kursu. Do tego celu rozwinięte zostało już internetowe narzędzie do ewaluacji, które umożliwia gromadzenie takich zestawień. Na podstawie wyników ewaluacji można będzie wprowadzić usprawnienia do koncepcji kursu. W celu rozszerzenia zakresu stosowania i akceptacji koncepcji kursu prowadzone będą działania rozprzestrzeniania informacji. Zawiera to m.in. publikacje w odpowiednich magazynach a także prezentacje na sympozjach i konferencjach. W końcu, ciągłość i rozprzestrzenianie koncepcji kursu EUKOM musi być zapewnione przez powołanie europejskiego konsorcjum. To konsorcjum będzie w kontakcie ze wszystkimi ośrodkami szkolenia metrologii współrzędnościowej w Europie. Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 12 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

14 Literatura 7 Literatura EUKOM 1/04 WECKENMANN, A. ET AL: User Needs Analysis report. Erlangen, 02/2004 EUKOM 2/04 GROSSMANN, J.; BEETZ, S.: Methodology Design report. Erlangen, 06/2004 EUKOM 3/04 WECKENMANN, A.; BEETZ, S.: European Training for Coordinate Metrology. In: Politenico di Milano (publ.): International IMS Forum Global Challenges in Manufacturing. (Cernobbio Italy, May 17th - 19th, 2004). - Proceedings, p Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 13 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

15 Załączniki 8 Załączniki I Program kursu II Definicja modułów dla poziomów 1-3 III Przewidywany czas nauki Training concept EUKOM - pl.doc Spis treści page 14 last rev.: /bez print: QFM Erlangen 2005

16 D/02/B/F/PP EUKOM Poziom 1: EUKOM-Użytkownik WMP 1-1 Wielkości mierzone i jednostki miary we współrzędnościowej technice pomiarowej Wielkości mierzone: długość i kąt, przykłady wielkości mierzonych, jednostki, deklaracja pomiarów, podstawy prawne, zamiana stopni na radiany 1-2 Położenie na płaszczyźnie Płaszczyzna rysunku, kartezjański układ współrzędnych i osie, punkty w układzie współrzędnych, ćwiartki układu płaskiego, współrzędne biegunowe 1-3 Położenie w przestrzeni Kartezjański układ współrzędnych w przestrzeni, rzutowanie, walcowy i sferyczny układ współrzędnych, przeliczanie współrzędnych do układu kartezjańskiego, odległość w przestrzeni, transformacja współrzędnych 1-4 Elementy geometryczne Regularne elementy geometryczne, minimalna wymagana liczba punktów pomiarowych, rzutowanie, normy 1-5 Połączenia geometryczne Relacje pomiędzy elementami geometrycznymi (odległość/kąt/przecięcie/symetria) 1-6 Podstawy metrologii i sprawdzanie Pomiar sprawdzanie wzorcowanie, zasada Taylor a, proste przyrządy pomiarowe, definicje elementów, wymiarów, tolerancji, przegląd tolerancji kształtu i położenia, istota współrzędnościowej techniki pomiarowej 1-7 Budowa WMP Osie, uchwyt przedmiotu, stół obrotowy, głowice pomiarowe, skaning, głowice obrotowo-uchylne, trzpienie, układy trzpieni pomiarowych, jednostka sterująca i komputer WMP 1-8 Typy WMP Maszyny kolumnowe, maszyny z ruchomym portalem, maszyny mostowe, różnice między typami WMP 1-9 Przygotowanie pomiarów na WMP Wpływ warunków otoczenia, temperatura odniesienia, efekty różnic temperatury, czyszczenie i mocowanie przedmiotu, uruchamianie WMP, zapobieganie wypadkom 1-10 Konfiguracja i kwalifikacja trzpieni pomiarowych Wybór trzpieni, planowanie wymiany trzpienie, kwalifikacja trzpieni przy użyciu kuli referencyjnej, korekcja promienia kulistej końcówki trzpienia oraz jej ugięcia, efekt filtra mechanicznego, błędy powstałe w wyniku nieprecyzyjnej kwalifikacji trzpienia 1-11 Pomiary na WMP Układ współrzędnych maszyny, definiowanie układu współrzędnych przedmiotu, strategia próbkowania (liczba i rozmieszczenie punktów pomiarowych), przewidywania możliwości wystąpienia kolizji 1-12 Opracowanie wyników pomiaru i statystyka Kryteria wyznaczania elementów skojarzonych, rozrzut, rozkład normalny, histogram 1-13 Dokładność Podstawowe wymagania dla pomiarów, metody wytwarzania a dokładność, dokładność WMP, sprawdzanie odbiorcze, czynniki wpływające na wynik pomiaru 1-14 Zarządzanie jakością Podstawy Definicja, normy zarządzania jakością, raport pomiarowy, karty kontrolne, współpraca działów konstrukcyjnego produkcyjnego zapewnienia jakości 1-15 Nauka uczenia Jak się uczyć aby się nauczyć? Samoorganizacja, zorientowanie na cel, definicja uczenia się, pamięć, procesy uczenia, nawyki uczenia, motywacja 1-16 Wsparcie dla uczących się Dlaczego należy wspierać? materiały do nauki, rola wspierającego, zapewnienie wsparcia, utrzymanie postępu nauczania Print: :20 1 bez EUKOM/Curriculum EUKOM - PL.doc

17 D/02/B/F/PP EUKOM Poziom 2: EUKOM-Operator WMP 2-1 Pełny przebieg pomiaru Przegląd Analiza zadania pomiarowego, definiowanie strategii pomiaru, planowanie przebiegu pomiaru, wykonanie pomiarów, analiza i interpretacja wyników pomiaru, uwzględnienie niepewności pomiaru, dokumentacja 2-2 Geometria Przegląd Elementy geometryczne regularne i stopnie swobody, symetria, wektor normalny i prostopadły, równoległość, kąt w przestrzeni, rzutowania, odległości w przestrzeni 2-3 Tolerancje wymiarów Symbole tolerancji, definicje, układ tolerancji i pasowań ISO, tolerancje ogólne wymiarów, wpływ na pomiary 2-4 Tolerancje kształtu i położenia Symbole tolerancji, definicje, tolerancje ogólne dla odchyłek kształtu i położenia, ogólne zasady wielkości, wpływ na pomiary 2-5 Strategia pomiaru Zadania planu kontroli, analiza zadania pomiarowego, układ współrzędnych przedmiotu, elementy bazowe, układy baz, mocowanie przedmiotu, definiowanie przebiegu pomiaru, strategia próbkowania, kryteria wyznaczania elementów i połączenia między elementami 2-6 Strategia próbkowania Konfiguracja trzpieni, składniki funkcjonalne trzpieni, kwalifikacja trzpieni, liczba i rozmieszczenie punktów pomiarowych, efekt filtra mechanicznego dla końcówki pomiarowej, wybór średnicy końcówki trzpienia pomiarowego, skaning, pomiar punktowy 2-7 Programowanie pomiaru CNC Rodzaje programowania CNC, struktura programu, zasady tworzenia udokumentowanego programu, dokumentowanie programów w trybie online, przypisywanie zmiennych, struktura modułowa programów, eksport danych, informacja CAD 2-8 Opracowanie wyników pomiaru Ogólny przebieg opracowania wyników, kryteria wyznaczania elementów (element średni, wpisany, opisany, najmniejszej strefy), filtr mechaniczny i cyfrowy, połączenia, metody opracowania wyników 2-9 Czynniki wpływające na wynik pomiaru Czynniki pochodzące od WMP, od oprogramowania, od przedmiotu mierzonego i strategii pomiaru, od otoczenia, od operatora; efekty fizyczne, pomiary mające na celu zmniejszenie wpływu określonych czynników 2-10 Dokumentacja Raport pomiarowy, rodzaje dokumentacji, raporty dla różnych odbiorców, dokumentacja spójności pomiarowej, opracowania graficzne, opracowania odchyłek kształtu i wykresów odchyłek kształtu 2-11 Użycie parametrów statystycznych Parametry statystyczne, rodzaje rozkładów prawdopodobieństwa, siatki rozkładu, próbki 2-12 SPC Statystyczne sterowanie procesem Kategoria cechy, analiza poprawności i zdolności, modele procesu, karty kontrolne, wpływ niepewności pomiaru 2-13 Nadzorowanie sprzętu pomiarowego Podstawy Nadzorowanie sprzętu pomiarowego, wyposażenie do sprawdzań, łańcuch kalibracji, odniesienie do wzorca jednostki miary, nadzorowanie WMP 2-14 Zarządzanie jakością Przegląd Normy zarządzania jakością, narzędzia, certyfikacja, audit 2-15 Bezstykowa współrzędnościowa technika pomiarowa Przegląd WMP wykorzystujących sensory bezstykowe, zasady pracy sensorów, wyznaczanie punktów, porównanie do pomiarów stykowych Print: :20 2 bez EUKOM/Curriculum EUKOM - PL.doc

18 D/02/B/F/PP EUKOM Poziom 3: EUKOM-Ekspert WMP 3-1 Geometria poziom zaawansowany Wyliczanie kątów, środek ciężkości, odległości, powierzchnie 3-2 Techniki wytwarzania Podstawy Techniki wytwarzania a dokładność, odchyłki geometryczne i przyczyny ich powstawania, projektowanie uwzględniające funkcjonalność i technologiczność 3-3 CAD Podstawy Tworzenie rysunków technicznych i rysunków CAD, interfejsy CAD, wymiarowanie na rysunkach CAD, zautomatyzowane przetwarzanie danych CAD, import chmur punktów 3-4 Bazy Poziom zaawansowany Ustawienie baz funkcjonalnych, zalecenia przy definiowaniu baz, wybór odpowiednich elementów bazowych 3-5 Tolerancje geometryczne Poziom zaawansowany Zalecenia przy tolerowaniu odchyłek kształtu i położenia, tolerancje funkcjonalne, wymaganie maksimum materiału (MMC), wymaganie minimum materiału (LMC), rzutowane pole tolerancji, tolerowanie w stanie swobodnym 3-6 Zoptymalizowany przebieg pomiaru Zoptymalizowany pod względem dokładności przebieg pomiaru, zoptymalizowany pod względem czasu trwania przebieg pomiaru, optymalizacja ścieżek dojazdowych, pomiar zorientowany na cechy 3-7 Programowanie pomiaru CNC Poziom zaawansowany Programowanie offline, położenia i płaszczyzny bezpieczeństwa, pętle programowe, skoki w programie, moduły programowe, makra, interfejsy użytkownika, optymalizacja programu 3-8 Cyfrowe filtrowanie i przetwarzanie danych Filtr programowy, filtr Gaussa, filtr górno przepustowy, filtr dolnoprzepustowy, falistość, chropowatość, ponadto: sprawdziany wirtualne 3-9 Rachunek prawdopodobieństwa Poziom ufności, hipotezy statystyczne, testy statystyczne 3-10 Wyznaczanie niepewności pomiaru Określanie niepewności pomiaru wg. GUM, budżet niepewności, metoda PUMA, rozszerzona niepewność pomiaru, zgodność, ISO , wirtualna WMP 3-11 Zarządzanie jakością Aspekty i metody zarządzania jakością, komunikacja i odpowiedzialność zbiorowa, Total Quality Management TQM, krąg jakości, oprogramowanie CAQ, automatyczne przetwarzanie danych jakości 3-12 Nadzorowanie WMP Utrzymanie i ciągłe sprawdzanie WMP, nadzorowanie laboratorium pomiarowego, kwalifikacje i szkolenie personelu, strategie nadzorowania 3-13 Koszty jakości Wyznaczone i rzeczywiste koszty, reguła dziesięciokrotnego wzrostu kosztów, powstawanie i usuwanie niezgodności, tolerowanie uwzględniające koszty 3-14 Digitalizacja powierzchni swobodnych Digitalizacja znanych i nieznanych powierzchni, pojęcia patch, face, surface, krawędzie, skaning, dopasowanie iteracyjne, rozmieszczenie punktów pomiarowych zależne od krzywizny, tworzenie danych CAD z punktów pomiarowych, reverse engineering inżynieria odwrotna 3-15 Dobra praktyka pomiarów współrzędnościowych Wskazówki I zalecenia dla profesjonalnego przeprowadzania pomiarów współrzędnościowych 3-16 Zarządzanie laboratorium pomiarowym Klasyfikacja laboratoriów, wyposażenie, ubranie ochronne, kwalifikacje pracowników i odpowiedzialność Print: :20 3 bez EUKOM/Curriculum EUKOM - PL.doc

19 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 1 Tytuł: Wielkości mierzone i jednostki w metrologii 1-1 Jednostki miary we współrzędnościowej technice pomiarowej Cele modułu Uczestnicy kursu poznają układ jednostek miar SI i będą w stanie przeliczać jednostki. Poznają ważne symbole i przedrostki używane z jednostkami i ich poprawną pisownię. Nauczą się rozróżniać podstawowe jednostki i znaczenie jednostek w konstrukcjach. Przedstawione zostaną przykłady wielkości mierzonych. Podana zostanie definicja metra i w skrócie historia jego oznaczania. Wyjaśnione zostaną definicje kątów płaskich oraz możliwości wyrażania kątów w stopniach (dziesiętnych oraz minutach/sekundach) i radianach. Przedstawione będą sposoby przeliczania stopni dziesiętnych na stopnie, minuty i sekundy oraz na radiany. Przykład A brief history of length Greek measurements were based on the size of body parts. Cubit: from the elbow to the tips of the fingers Hand: the width of the hand (still in use today to measure the height of horses Foot: the length of the foot Hand Cubit This obviously caused confusion, as peoples sizes were variable. Standard sizes were introduced, often based on the body parts of the present ruler. Foot Zawartość modułu Historia definicji długości Różne definicje metra Jednostki SI z definicjami Symbole/nomenklatura jednostek i ich prefiksów, wszystkich skrótów w związanych normach Jednostki uzupełniające SI z definicjami Przeliczanie jednostek z poza układu SI do jednostek SI Jednostki podstawowe i pochodne, różnice Definicje wielkości mierzonych (rozmiar, odległość i kąt) Kąty płaskie, definicja kąta, kąty proste, kąty pomocnicze, itp. Przeliczanie kątów z radianów na stopnie i odwrotnie, przykłady LM 1-01pl.doc 1-1 page 1 last rev.: dd.01.yy/e print: dd.12.yy

20 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 1 Tytuł: Wielkości mierzone i jednostki w metrologii Umiejętności po ukończeniu modułu Uczestnicy znają układ jednostek SI i potrafią przeliczać jednostki z poza układu SI na jednostki SI. Uczestnicy potrafią rozpoznawać i używać wszystkich standardowych symboli związanych z jednostkami i są w stanie używać odpowiednich przedrostków w celu wyrażenia wielokrotności, włączając zapis wykładniczy. Uczestnicy są zdolni rozróżniać wymiary i wielkości mierzone na rysunkach i odczytywać dane o ich wielkości. Uczestnicy znają definicję metra i jej historyczny rozwój. Uczestnicy potrafią nazywać różne kąty i określić ich przybliżoną wielkość. Uczestnicy potrafią przedstawić kąty w stopniach i radianach i wiedzą jak przeliczać kąty między tymi jednostkami. Dydaktyka Zawartość kursu online Ponieważ definicje mają charakter wiedzy deklaratywnej będą przekazane tylko w formie kursu online. Jednostki SI, przeliczenie i inne informacje zawarte w normach będą przekazane jako część kursu online. Oznaczanie kątów i zamiana kątów jest wiedzą uniwersytecką i dlatego jest przygotowana jako zawartość kursu online. Zawartość spotkania bezpośredniego Zrozumienie wymiarów i wielkości mierzonych na prawdziwym przedmiocie należy do wiedzy kontekstowej i dlatego będzie omówione w czasie spotkania bezpośredniego.. Czas trwania Kurs online:2 godz. Spotkanie bezpośrednie: ¼ godz. LM 1-01pl.doc 1-1 page 2 last rev.: dd.01.yy/e print: dd.12.yy

21 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 2 Tytuł modułu: Położenie na płaszczyźnie 1-2 Położenie na płaszczyźnie Cele modułu Uczestnicy powinni zrozumieć pojęcie układu współrzędnych 2D. W czasie tej lekcji, zapoznają się z pojęciami początku układu współrzędnych, osi i współrzędnych. Wyjaśniona zostanie zasada określania punktów w układzie współrzędnych i interpretacja współrzędnych punktu. Przedstawione zostaną podstawy z zakresu obrotów i translacji osi. Wyszczególnione będą różnice i transformacje pomiędzy układami współrzędnych kartezjańskich i biegunowych. Przedstawione będą podstawy przekształceń (funkcje trygonometryczne). Wprowadzone zostanie dwuwymiarowe spojrzenie na przedmiot rzeczywisty z użyciem płaszczyzn rysunkowych. Przykład 2D coordinates Stress (N/m) Load (N) Coordinates are stated in the form: ( x_value, y_value) Where x is the horizontal axis (seen as Load) and y is the vertical axis (seen as Stress). x should be the independent variable, y the dependant Zawartość modułu Cechy kartezjańskiegu układu współrzędnych 2D, orientacja, początek, osie, współrzędne punktu, ćwiartki Oznaczanie układów współrzędnych w odniesieniu do odpowiednich norm Położenie punktów, oznaczanie współrzędnych, współrzędne ujemne Przykłady punktów i odczytywanie współrzędnych Wprowadzenie do obrotów i przesunięć osi Układ współrzędnych biegunopwych, współrzędne punktu, odległość i kierunek (kąt), kąt > 360, kąt zerowy Przykłady użycia układów współrzędnych biegunowych Przekształcenie współrzędnych punktu z kartezjańsliego układu wsppółrzędnych do układu biegunowego i z powrotem, funkcje trygonometryczne Wprowadzenie do płaszczyzn rysunkowych LM 1-02pl.doc 1-1 page 1 last rev.: dd.01.yy/e print: dd.12.yy

22 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 2 Tytuł modułu: Położenie na płaszczyźnie Umiejętności po zakończeniu modułu Uczestnicy potrafią rysować i rozróżniać elementy płaskiegokartezjańskiego układu współrzędnych w oparciu odpowiednie standardowe oznaczenia Uczestnicy potrafią zaznaczać punkty przy użyciu współrzędnych i interpretować współrzędne danych punktów Uczestnicy znają biegunowy układ współrzędnych i jego użycie Uczestnicy potrafią przeliczać współrzędne biegunowe na kartezjańskie i z powrotem, przy uzyciu funkcji trygonometrycznych Uczestnicy potrafią czytać rysunki i łączyć różne rzuty płaskie na rysunku w przedmiot trójwymiarowy Dydaktyka Zawartość kursu online Całość tego modułu ma charakter teoretyczny lub odnosi się do wiadomości z norm dlatego będzie przekazana tylko w formie kursu online Czas trwania Kurs online :3 godz. LM 1-02pl.doc 1-1 page 2 last rev.: dd.01.yy/e print: dd.12.yy

23 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 3 Tytuł modułu: Położenie w przestrzeni 1-3 Położenie w przestrzeni Cele modułu Celem tego modułu jest rozszerzenie wiedzy z dwuwymiarowych układów współrzędnych do trójwymiarowych układów współrzędnych. Wyjaśnione będą sposoby określania współrzędnych punktu w przestrzeni, osi i orientacji. Uczestnicy poznają techniki wspomagające zapamiętywanie orientacji osi w przestrzeni, takie jak reguła kciuka i reguła prawej dłoni. Uczestnicy nauczą się przekształcać kartezjańskie układy współrzędnych w przestrzeni (przesunięcia i obroty). Przedstawione będą zasady konstrukcji i przeliczania do układu współrzędnych kartezjańskich z układów walcowego i sferycznego. Omówione będą zasady rzutowania punktów na płaszczyzny układu współrzędnych. Przedstawione będą pojęcia odległości między punktami w przestrzeni i rzutowanie odległości. Przykład Structure of cylinder and ball coordinate system x = rcos(θ) y = rsin(θ) z = z x = rsin(θ)cos(φ) y = rsin(θ)sin(φ) z = rcos(θ) Zawartość modułu Przestrzenny kartezjański układ współrzędnych Rysowanie trzeciej osi, oznaczanie osi, reguła prawej ręki Położenie punktów, współrzędne, wyrażanie punktów/współrzędnych Przykłady punktów, odczytywanie współrzędnych Przekształcenia układu współrzędnych (przesunięcia i obroty). Reguła kciuka Konstrukcja układu współrzędnych walcowego i sferycznego Przeliczanie punktów podanych w walcowym lub sferycznym układzie współrzędnych do układu kartezjańskiego i odwrotnie Rzutowanie punktów na płaszczyzny układu współrzędnych Odległość punktów w przestrzeni i jej rzuty na płaszczyzny układu współrzędnych LM 1-03pl.doc 1-1 page 1 last rev.: dd.01.yy/e print: QFM Erlangen 2005

24 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 3 Tytuł modułu: Położenie w przestrzeni Umiejętności po ukończeniu modułu Uczestnicy zapoznali się z przestrzennym kartezjańskim układem współrzędnych i potrafią narysować i opisać trzecią oś Uczestnicy potrafią zaznaczać punkty wykorzystując współrzędne i odczytywać współrzędne istniejących punktów Uczestnicy znają techniki pomocnicze takie jak reguła kciuka i reguła prawej dłoni i wiedzą jak ich używać Uczestnicy umieją przeprowadzić transformacje osi, takie jak przesunięcie i obrót i wiedzą jak te transformacje wpływają na wartości współrzędnych w układzie współrzędnych Uczestnicy znają strukturę i konstrukcję walcowego i sferycznego układu współrzędnych, i wiedzą jak przekształcić i narysować współrzędne kartezjańskie w tych układach współrzędnych Uczestnicy potrafią rzutować punkty i odległości na płaszczyzny układu współrzędnych, a także umieją wyznaczać odległości w przestrzeni Dydaktyka Zawartość kursu online Większość tego modułu to wiedza teoretyczna lub odwołania do wiadomości z norm, dlatego będzie przedstawiona w formie kursu online. Zawartość spotkania bezpośredniego Zastosowanie reguły prawej dłoni i reguły kciuka są praktycznymi pomocami i będą krótko przedstawione na spotkaniu bezpośrednim. Czas trwania Kurs online :3 godz. Seminarium:¼ godz. LM 1-03pl.doc 1-1 page 2 last rev.: dd.01.yy/e print: QFM Erlangen 2005

25 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 4 Tytuł modułu: Elementy geometryczne 1-4 Elementy geometryczne Cele modułu Uczestnicy poznają standardowe elementy geometryczne (punkt, linia, okrąg, płaszczyzna, walec, stożek i torus) i nauczą się rozróżniać między elementami 1D, 2D i 3D. Przedastawione będą parametry potrzebne do zdefiniowania standardowych elementów geometrycznych. Omówione bedzie zagadnienie wymaganej liczby punktów potrzebnych do zdefiniowania tych elementów. Na przykładach przedstawiony bedzie rozkład przedmiotów na okreslone elementy geometryczne. Wprowadzone zostanie pojęcie wektora normalnego płaszczyzny. W oparciu o rzutowanie punktów przedstawionoe będzie rzutowanie elementów geometrycznych na płaszczyzny. Przykład Zawartość modułu Definicje standardowych elementów geometrycznych (punkt, linia, okrąg, walec, kula, stożek i torus) Przykłady standardowych elementów geometrycznych na rzeczywistych przedmiotach Rozróżnienie miedzy elementami jedno-, dwu- i trójwymiarowymi Parametry do opisu elementów geometrycznych Matematyczna minimalna liczba puntów potrzebna do wyznaczenia standardowych elementów geometrycznych Podział przedmiotów na standardowe elementy geoemtryczne Wprowadzenie do pojęcia wektor normalny płaszczyzny Rzutowanie elementów geometrycznych na płaszczyzny Rzutowanie kątów i ich odniesienie do osi bazowych Umiejętności po ukończeniu modułu Uczestnicy znają wszystkie standardowe elementy geometryczne i ich definicje Uczestnicy znają wymaganą matematyczną liczbe punktów pomiarowych potrzebnych do zdefiniowania elementów geometrycznych Uczestnicy potrafią podzielić przedmiot na pewne elementy Uczestnicy rozumieją pojęcie wektor normalny płaszczyzny Uczestnicy potrafią rzutować elementy geometryczne i kąty LM 1-04pl.doc Training Concept EUKOM page 1 last rev.: dd.03.yy/bez print: dd.12.yy

26 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 4 Tytuł modułu: Elementy geometryczne Dydaktyka Zawartość kursu online Wszystkie definicje dotyczące standardowych elementów geometrycznych należą do wiedzy strukturalnej, dlatego będą przedstawione tylko w ramach kursu online Wymagana liczba punktów jest regułą matematyczną dlatego jest przekazana w ramach kusu online Rozkład przedmiotów na elementy geometryczne będzie krótko przedstawione w ramach kursu online Pojęcie wektor normalny płaszczyzny jest abstrakcyjne i będzie przedstawione w ramch kursu online Rzutowanie elementów geometrycznych i kątów należy do wiedzy deklaratywnej. Bedzie wyjasnione tylko w ramch kursu online Zawartość spotkania bezpośredniego Rozkład przedmiotów na elementy geometryczne będzie praktycznie przećwiczone w ramach soptkania bezpośredniego Czas trwania Kurs online :3 godz. Seminarium:½ godz. LM 1-04pl.doc Training Concept EUKOM page 2 last rev.: dd.03.yy/bez print: dd.12.yy

27 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 5 Tytuł: Połączenia geometryczne 1-5 Połączenia geometryczne Cele modułu Podane zostaną definicje odległości i kąta między elementami geometrycznymi jak równiez przecięcia. Podkreślony zostanie wynik przeciecia między dwoma elementami geometrycznymi. Wyjaśniona zostaqnie symetria elementów geometrycznych jak również złożenie kilku elementów w nowy, skonstruowany element (okrąg odniesienia linia konstrukcyjna). Przykład Distances and angles between two geometrical features Zawartość modułu Relacje między standardowymi elementami geometrycznymi (odległość, kąt, przecięcie, symetria) Definicja odległości między koloma elementami geometrycznymi Definicja kąta między elementami geometrycznymi Definicja przecięcia między elementami geometrycznymi Definicja symetrii miedzy elementami geomterycznymi Konstrukcja lementów na podstawie układu elementów Umiejętności po zakończeniu modułu Uczestnicy znają relacje między standardowymi elementami geometrycznymi. Uczestnicy znają definicje odległości, kąta, przecięcia i symetrii. Uczestnicy potrafią skonstruować element geometryczny z układy elementów. Dydaktyka Zawartość kursu online Główna zawartość tego modułu należy do definicji dlatego będzie przedstawiona tylko w czasie kursu online. Czas trwania Kurs online:2 godz. LM 1-05pl.doc Training level: page 1 last rev.: dd.03.yy/bez print: tt.12.jj QFM Erlangen 2004

28 Poziom kursu: 1 Grupa docelowa: Użytkownik WMP Moduł: 6 Tytuł: Podstawy metrologii i sprawdzanie 1-6 Podstawy metrologii i sprawdzanie Cele modułu Wprowadzone będą podstawowe definicje potrzebne do zrozumienia metrologii takie jak zakres pomiarowy, rozdzielczość, dokładność, niepewność i tolerancja. Przedstawiona będzie relacja między tolerancją, niepewnością a rozdzielczością (złota zasada metrologii). Wyjaśniona będzie różnica między "testing", "measuring" and "gauging". Przedstawiona będzie zasada Taylor'a i jej wykorzystanie. Przedstawiona zostanie zasada Abbe'go. Omówione zostaną typy i zastosowania konwencjonalnych przyrządów pomiarowych. Przedstawiona zostanie filozofia GPS. Uczestnicy nauczą się koncepcji elementów geometrycznych wg ISO i jej adaptacji w technice współrzędnościowej. Uczestnicy nauczą si`ę rozróżniać pojęcia kształtu nominalnego i rzeczywistego. Przedstawione zostana sposoby opisu kształtu nominalnego przez wielkości i tolerancje. Omówione zostanie definiowanie wymiarów i oznaczanie tolerancji na rysunkach technicznych. Uczestnicy nauczą się odczytywać proste rysynki konstrukcyjne. Przykład Zawartość modułu Definicje używanych terminów, np. Zakres pomiarowych, rozdzielczość, dokładność, niepewność, tolerancja. Złota zasada metrologii Definicje i różnice między pojęciami "measuring", "testing" and "gauging" Zasaday działania i konstrukcji przyrządów do pomiaru długości i kąta Przedstawienie zasady Taylor'a i zasady Abbe'go Przegląd filozofii GPS Definicje terminów wg ISO Istota współrzędnościowej techniki pomiarowej Wprowadzenie do wymiarów i tolerancji Wprowadzenie oznaczeń na prostych rysunkach technicznych i ich interpretacja LM 1-06pl.doc 1-1 page 1 last rev.: dd.03.yy/bez print: dd.12.yy