PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z NOWĄ ERĄ 2017/2018 FIZYKA POZIOM ROZSZERZONY

Transkrypt

1 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z NOWĄ ERĄ 017/018 FIZYKA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

2 Zadanie 1.1. (0 4) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 1. Ruch punktu aterialnego. Zdający: 1) rozróżnia wielkości wektorowe od skalarnych; wykonuje działania na wektorach (dodawanie, odejowanie, rozkładanie na składowe). 3. Energia echaniczna. Zdający: 3) wykorzystuje zasadę zachowania energii echanicznej do obliczania paraetrów ruchu. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 3) przeprowadza złożone obliczenia liczbowe, posługując się kalkulatore. Poprawne odpowiedzi a) Poprawny rysunek wektora prędkości i jego składowych. Wektor prędkości powinien być styczny do toru ruchu, a składowa pozioa powinna ieć taką saą długość jak początkowa prędkość kostki. b) Wartość składowej pozioej prędkości obliczay, stosując zasadę zachowania energii dla kostki, która zsunęła się bez tarcia z wysokości (H h) = 0,4. v x = $ g$ ^H- hh = $ 981, s $ 0, 4, 8 s h v A s Wartość prędkości kostki w punkcie A obliczay z zasady zachowania energii dla kostki, która przebyła w pionie odległość (H h A ) = 0,45. v A v A = $ g$ ^H- hah = $ 981, $ 0, 45 97, 3 s s s Wartość składowej pionowej prędkości w punkcie A ożna obliczyć na dwa sposoby. I. Stosujey twierdzenie Pitagorasa v v y = -v 1 x s II. Obliczay prędkość po spadku swobodny z wysokości 5 c. v y = $ g$ h = $ 981, 0, , 1 s $ s s Scheat punktowania a) 1 p. poprawne narysowanie wektora prędkości i jego składowych. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. z 0

3 b) 3 p. poprawne obliczenie wartości prędkości v A i wartości jej dwóch składowych v x i v y. p. obliczenie wartości dwóch prędkości. 1 p. obliczenie wartości jednej prędkości. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 1.. (0 ) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. Obliczay czas spadania z wysokości h = 0 c., t $ g h $ 0 = = 0, s 981, s Obliczay zasięg s = v x $ t = 8, s $ 0, s = 056,. 1. Ruch punktu aterialnego. Zdający: 4) wykorzystuje związki poiędzy położenie, prędkością i przyspieszenie w ruchu jednostajny i jednostajnie zienny do obliczania paraetrów ruchu; 6) oblicza paraetry ruchu podczas swobodnego spadku i rzutu pionowego. Scheat punktowania p. obliczenie zasięgu rzutu s = 0,6. 1 p. obliczenie czasu trwania rzutu t = 0, s lub podanie poprawnej etody obliczenia zasięgu. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 1.3. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność wykorzystania pojęć i praw i zjawisk w przyrodzie. Wyaganie szczegółowe 1. Ruch punktu aterialnego. Zdający: 15) analizuje ruch ciał w dwóch wyiarach na przykładzie rzutu pozioego. 1 P, P, 3 F Koentarz (nie jest wyagany): 1. Prawda. Czas spadania zależy od wysokości zgodnie ze wzore t = g $ h.. Prawda. Zwiększenie wysokości h spowoduje zniejszenie wysokości, z jakiej kostka zsuwa się po równi, dlatego osiągnięta prędkość będzie niejsza. 3. Fałsz. Wartość końcowej prędkości kostki zależy tylko od wysokości H, która jest stała. 3 z 0

4 Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie trzech poprawnych odpowiedzi. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 1.4. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność wykorzystania pojęć i praw i zjawisk w przyrodzie. Wyaganie szczegółowe 1. Ruch punktu aterialnego. Zdający: 8) wyjaśnia ruch ciał na podstawie drugiej zasady dynaiki Newtona. C- Koentarz (nie jest wyagany): Przyspieszenie ciała zsuwającego się bez tarcia po równi pochyłej jest równe a = g sina, czyli nie zależy od asy ciała. Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie C-. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie. (0 1) Wyaganie ogólne III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. 1. Ruch punktu aterialnego. Zdający: 13) składa i rozkłada siły działające wzdłuż prostych nierównoległych. GIMNAZJUM 1. Ruch prostoliniowy i siły. Zdający: 3) podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych; 4) opisuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynaiki Newtona. D Koentarz (nie jest wyagany): Z rozkładu sił na równi pochyłej (rysunek) wynika, że siły uszeregowane według rosnącej wartości to: siła tarcia, siła sprężystości, siła ciężkości. 4 z 0

5 Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie D. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 3. (0 ) I. Znajoość i uiejętność IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 3. Energia echaniczna. Zdający: 5) stosuje zasadę zachowania energii oraz zasadę zachowania pędu do opisu zderzeń sprężystych i niesprężystych. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 8) przedstawia własnyi słowai główne tezy poznanego artykułu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronoii. Zderzenie jest doskonale sprężyste, więc powinny być spełnione zasady zachowania pędu i zachowania energii. Sprawdzay, czy po przyjęciu hipotezy ucznia te zasady są spełnione. Zasada zachowania pędu: 3 v = 3v jest spełniona. 3 $ v $ ^3vh Zasada zachowania energii: nie jest spełniona. Hipoteza ucznia jest fałszywa, ponieważ nie jest spełniona zasada zachowania energii. Scheat punktowania p. sprawdzenie, że zasada zachowania energii nie jest spełniona i stwierdzenie, że hipoteza ucznia jest fałszywa. 1 p. stwierdzenie, że uszą być spełnione zasady zachowania pędu i zachowania energii. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 5 z 0

6 Zadanie 4.1. (0 ) I. Znajoość i uiejętność fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk w przyrodzie. III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. POZIOM PODSTAWOWY 3. Fizyka jądrowa. Zdający: 1) posługuje się pojęciai pierwiastek, jądro atoowe, izotop, proton, neutron, elektron; podaje skład jądra atoowego na podstawie liczby asowej i atoowej; 3) wyienia właściwości proieniowania jądrowego a, b, c; opisuje rozpady alfa, beta (wiadoości o neutrinach nie są wyagane), sposób powstawania proieniowania gaa; posługuje się pojęcie jądra stabilnego i niestabilnego. a) 13 5 Te I e " 13 5 Te + ν e b) Xe I " Xe e + ν e Scheat punktowania p. poprawne uzupełnienie dwóch reakcji. 1 p. poprawne uzupełnienie jednej reakcji. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 4. (0 3) Wyaganie ogólne IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 7) szacuje wartość spodziewanego wyniku obliczeń, krytycznie analizuje realność otrzyanego wyniku. POZIOM PODSTAWOWY 3. Fizyka jądrowa. Zdający: 4) opisuje rozpad izotopu proieniotwórczego posługując się pojęcie czasu połowicznego rozpadu; rysuje wykres zależności liczby jąder, które uległy rozpadowi; wyjaśnia zasadę datowania substancji na podstawie składu izotopowego, np. datowanie węgle 14 C. Izotopy ają różne czasy połowicznego rozpadu. Po 16 dniach izotopu 13 I praktycznie już nie będzie, gdyż upłynie ok. 9 czasów połowicznego rozpadu. Dla izotopu 131 I czas 16 dni to czasy połowicznego rozpadu. Po ty czasie pozostanie 5% początkowej liczby jąder tego izotopu. Biorąc pod uwagę, że jądra izotopu 131 I stanowiły 50% początkowej liczby jąder jodu, obliczay, że po 16 dniach w preparacie będzie 1,5% początkowej liczby jąder. 6 z 0

7 Scheat punktowania 3 p. obliczenie, że pozostanie 1,5% początkowej liczby jąder jodu. p. zauważenie, że liczba jąder izotopu 13 I będzie już bardzo ała (ewentualnie podanie wyniku 9 lub 1, , czyli 0, ) i obliczenie, że pozostanie 5% jąder izotopu 131 I. 1 p. zauważenie, że liczba jąder izotopu 13 I będzie już bardzo ała lub obliczenie, że pozostanie 5% jąder izotopu 131 I. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 5.1 (0 3) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników. v, s 3,0,5,0 1,5 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: ) saodzielnie wykonuje poprawne wykresy (właściwe oznaczenie i opis osi, wybór skali, oznaczenie niepewności punktów poiarowych); 5) dopasowuje prostą y = ax + b do wykresu i ocenia trafność tego postępowania; oblicza wartości współczynników a i b (ocena ich niepewności nie jest wyagana). 1,0 0, t, s Scheat punktowania 3 p. narysowanie wykresu i prostej oraz odczytanie czasu t 6,5 s (dopuszczalne od 6,3 s do 6,7 s). p. zaznaczenie punktów poiarowych i narysowanie najlepiej dopasowanej prostej. 1 p. wyskalowanie i opisanie osi. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 7 z 0

8 Zadanie 5. (0 1) Wyaganie ogólne III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. Wyaganie szczegółowe 3. Energia echaniczna. Zdający: 5) stosuje zasadę zachowania energii oraz zasadę zachowania pędu do opisu zderzeń sprężystych i niesprężystych. E1 - E Względna strata energii jest równa E $ 100%, gdzie E 1 1 jest energią kinetyczną klocka w chwili zderzenia nr 1, a E energią kinetyczną klocka w chwili zderzenia nr. E - E E 1 1 $ v1 $ v v v 100% $ = $ 100% = $ 100% = $ v1 v1 $ 9, - 4, 9, 100% 31, 5% Scheat punktowania 1 p. obliczenie względnej straty energii 31,5%. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 6. (0 ) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. GIMNAZJUM 3. Właściwości aterii. Zdający: 4) stosuje do obliczeń związek iędzy asą, gęstością i objętością ciał stałych i cieczy [ ]. 4. Elektryczność. Zdający: 10) posługuje się pojęcie pracy i ocy prądu elektrycznego. 8. Wyagania przekrojowe. Zdający: 4) przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki ikro-, ili-, centy-, hekto-, kilo-, ega); przelicza jednostki czasu (sekunda, inuta, godzina, doba). Obliczay energię zużytą przez silnik spalinowy kg MJ Es = 8d3 $ 0, MJ d 3 $ =. kg Obliczay energię zużytą przez silnik elektryczny 100 k Ee = 150 $ $ 1000 W$ 3600 s = 5, 8 MJ. k Es Obliczay iloraz E 48,. e 8 z 0

9 Scheat punktowania E p. obliczenie ilorazu E s 48, e. 1 p. obliczenie energii zużytej przez silnik spalinowy lub silnik elektryczny albo poprawna etoda obliczenia obu wielkości. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 7.1. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe 5. Terodynaika. Zdający: 1) wyjaśnia założenia gazu doskonałego i stosuje równanie gazu doskonałego (równanie Clapeyrona) do wyznaczenia paraetrów gazu. p$ V Korzystając z równania Clapeyrona, wyznaczay T = n$ R. Ciśnienie i objętość (w jednostkach uownych) w kolejnych stanach odczytujey z wykresu. Obliczając iloczyny p V w kolejnych stanach, otrzyujey T 1 < T = T 5 < T 3 = T 4. Scheat punktowania 1 p. zapisanie poprawnej odpowiedzi T 1 < T = T 5 < T 3 = T 4. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 7.. (0 ) Wyaganie ogólne III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. 5. Terodynaika. Zdający: ) opisuje przeianę izotericzną, izobaryczną i izochoryczną. 3) interpretuje wykresy ilustrujące przeiany gazu doskonałego. Narysowanie wykresu zależności p(t) w cyklu przeian. p T 9 z 0

10 Scheat punktowania p. poprawne narysowanie wykresów dla wszystkich przeian cyklu. 1 p. poprawne narysowanie przeian izobarycznych i izotericznej, ale niedokładne narysowanie wykresów przeiany izochorycznej odcinki nie leżą na prostej przechodzącej przez początek układu współrzędnych. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 7.3. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe 5. Terodynaika. Zdający: 8) analizuje pierwszą zasadę terodynaiki jako zasadę zachowania energii. Gaz oddawał ciepło w przeianach 4 " 5 i 5 " 1. Korzystay z I zasady terodynaiki U = Q + W. W przeianie 4 " 5 energia wewnętrzna gazu aleje U < 0, a praca nie jest wykonywana W = 0. Oznacza to, że Q < 0, czyli gaz oddaje ciepło. W przeianie 5 " 1 energia wewnętrzna gazu aleje U < 0 poio wykonywania pracy nad gaze W > 0. Oznacza to, że Q < 0, czyli gaz oddaje ciepło. Scheat punktowania 1 p. poprawne wskazanie przeian 4 " 5 i 5 " 1 oraz brak wskazania innych przeian. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 8. (0 4) Wyaganie ogólne IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 5. Terodynaika. Zdający: 1) wyjaśnia założenia gazu doskonałego i stosuje równanie gazu doskonałego (równanie Clapeyrona) do wyznaczenia paraetrów gazu; ) opisuje przeianę izotericzną, izobaryczną i izochoryczną; 6) oblicza zianę energii wewnętrznej w przeianach izobarycznej i izochorycznej oraz pracę wykonaną w przeianie izobarycznej; 7) posługuje się pojęcie ciepła olowego w przeianach gazowych. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 3) przeprowadza złożone obliczenia liczbowe, posługując się kalkulatore. 10 z 0

11 W opisanej sytuacji gaz podlega przeianie izobarycznej. Obliczay zianę objętości gazu na skutek podgrzania V = c 4 d = 0,8 d 3. p $ V Stosujey równanie Clapeyrona i obliczay przyrost teperatury gazu T = n$ R (wartość liczbowa T 9,6 K). 5 Obliczay ciepło olowe przy stały ciśnieniu Cp = CV + R = R. 5 p$ V 5 Obliczay ciepło Q = n$ Cp $ T = n$ R$ n $ R = p$ V = 00 J 5 J (lub Q = n$ Cp $ T = 1ol$ $ 831, ol$ K $ 9, 6 K 00 J). Scheat punktowania 4 p. obliczenie dostarczonego ciepła 00 J. 5 3 p. doprowadzenie do końcowego wzoru Q = p $ V, błędy w obliczeniu ciepła Q lub poprawna etoda obliczeń kolejno V, T, Q, ale z błędai rachunkowyi lub błędai podczas przeliczania jednostek. p. obliczenie ziany objętości gazu oraz wyznaczenie (za poocą wzoru lub obliczenie wartości) przyrostu teperatury z równania Clapeyrona oraz obliczenie / zapisanie ciepła olowego przy stały ciśnieniu. 1 p. obliczenie ziany objętości gazu lub wyznaczenie (za poocą wzoru) przyrostu teperatury z równania Clapeyrona lub obliczenie / zapisanie ciepła olowego przy stały ciśnieniu. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 9.1. (0 ) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 4. Grawitacja. Zdający: 8) oblicza okresy obiegu planet i ich średnie odległości od gwiazdy, wykorzystując III prawo Keplera dla orbit kołowych. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 3) przeprowadza złożone obliczenia liczbowe, posługując się kalkulatore. Korzystay z III prawa Keplera i obliczay wyrażenie T R3 dla księżyców. T 40, 9 Leda:, R3 = , 1653 T 550, 5 Febe:, R3 = , 953 T 69, 8 Ananke:, R3 = 41 1, 763 Wokół tej saej planety krążą księżyce: Leda i Ananke, ponieważ wartość wyrażenia T R3 jest dla nich w przybliżeniu równa. 11 z 0

12 Scheat punktowania p. wykonanie obliczeń i ustalenie, że tyi księżycai są: Leda i Ananke, podkreślenie ich nazw w tabeli. 1 p. zastosowanie III prawa Keplera i poprawne obliczenie wyrażenia przynajniej dla jednego z księżyców. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 9.. (0 3) Wyaganie ogólne IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 4. Grawitacja. Zdający: 9) oblicza asę ciała niebieskiego na podstawie obserwacji ruchu jego satelity. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 3) przeprowadza złożone obliczenia liczbowe, posługując się kalkulatore. Siłą dośrodkową, która działa na księżyc jest siła grawitacji. $ v G$ M$ r = r, gdzie v = $ T r $ r G$ M (lub korzystay ze wzorów: v = r i v = $ T r $ r ). 4 $ r $ r3 Po przekształceniach otrzyujey wzór: M = G$ T, 4 1, $ r $ ^ $ h z którego obliczay asę: M = N 6, $ $ $ ^550, 5$ 4 $ 3600 sh kg Scheat punktowania 3 p. obliczenie asy planety: około 5, kg. p. wyprowadzenie wzoru na asę planety. 1 p. zastosowanie odpowiednich wzorów na siłę lub prędkość. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 57, $ 106 kg. Zadanie 10. (0 3) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk w przyrodzie. 10. Fale elektroagnetyczne i optyka. Zdający: 6) stosuje prawa odbicia i załaania fal do wyznaczenia biegu proieni w pobliżu granicy dwóch ośrodków; 7) opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia i wyznacza kąt graniczny. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 3) przeprowadza złożone obliczenia liczbowe, posługując się kalkulatore; 4) interpoluje, ocenia orientacyjnie wartość pośrednią (interpolowaną) iędzy danyi w tabeli, także za poocą wykresu. 1 z 0

13 Przez ścianę boczną światło przechodzi bez ziany kierunku, ponieważ kąt padania światła jest równy 0. Przekrój pryzatu jest trójkąte równoboczny, ożna obliczyć kąt padania proienia na podstawę pryzatu. Kąt ten jest równy 60. Sposób I. Sprawdzay, czy na podstawie pryzatu wystąpi całkowite wewnętrzne odbicie. Obliczay sinus kąta granicznego sin a gr = n 1 = 15 1, 0, 667 i kąt graniczny a gr 4 (ożna też porównać sinus kąta granicznego z sinuse kąta 60 ). Ponieważ kąt padania 60 jest większy od kąta granicznego 4, to od podstawy pryzatu proień się odbije, nie ulegając załaaniu. Sposób II. Stosujey prawo załaania 1,5 sin60 = 1 sinb i obliczay kąt załaania b. Otrzyujey sinb 1,3, co oznacza, że kąt załaania nie istnieje i występuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia. Poprawny bieg proienia przedstawiono na rysunku. Scheat punktowania 3 p. poprawne narysowanie wszystkich proieni, obliczenie kąta padania 60 oraz kąta granicznego 4 (lub wykazanie, że kąt załaania nie istnieje). p. poprawne narysowanie proieni: przechodzącego przez pierwszą ścianę boczną pryzatu odbitego od podstawy pryzatu przechodzącego bez ziany kierunku przez drugą ścianę boczną pryzatu oraz obliczenie kąta padania proienia na podstawę pryzatu 60 i zapisanie, że jest on większy od kąta granicznego (bez obliczeń). 1 p. poprawne narysowanie proienia przechodzącego przez pierwszą ścianę boczną. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 13 z 0

14 Zadanie 11. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe GIMNAZJUM 3. Właściwości aterii. Zdający: 9) wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archiedesa. D Koentarz (nie jest wyagany): Ciało pływa całkowicie zanurzone w cieczy, jeżeli jego gęstość jest równa gęstości cieczy. Gęstość ^500 g + h g cieczy po dosypaniu soli o asie będzie równa d = 500 c = 105, 3 c. 3 W wyniku rozwiązania równania otrzyujey = 5 g. Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie D. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 1.1. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność faz (ewentualnie: pełni, kwadry, nowiu) Wyaganie szczegółowe POZIOM PODSTAWOWY 1. Grawitacja i eleenty astronoii. Zdający: 8) wyjaśnia przyczynę występowania faz i zaćień Księżyca. Scheat punktowania 1 p. poprawny wpis w luce. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 1.. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe POZIOM PODSTAWOWY 1. Grawitacja i eleenty astronoii. Zdający: 8) wyjaśnia przyczynę występowania faz i zaćień Księżyca. Do zaćienia Księżyca oże dojść tylko podczas nowiu / pełni. Może być ono obserwowane w danej chwili tylko z niewielkiego obszaru powierzchni Ziei / z prawie całej półkuli, na której jest noc. 14 z 0

15 Scheat punktowania 1 p. poprawne podkreślenia w obydwu zdaniach. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe POZIOM PODSTAWOWY 1. Grawitacja i eleenty astronoii. Zdający: 9) opisuje zasadę poiaru odległości z Ziei do Księżyca i planet opartą na paralaksie i zasadę poiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na paralaksie rocznej, posługuje się pojęcie jednostki astronoicznej i roku świetlnego. paralaksą lub paralaksą geocentryczną Scheat punktowania 1 p. poprawny wpis. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 13.. (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe POZIOM PODSTAWOWY 1. Grawitacja i eleenty astronoii. Zdający: 9) opisuje zasadę poiaru odległości z Ziei do Księżyca i planet opartą na paralaksie i zasadę poiaru odległości od najbliższych gwiazd opartą na paralaksie rocznej, posługuje się pojęcie jednostki astronoicznej i roku świetlnego. A Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie A. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 14. (0 3) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. Wyaganie szczegółowe 8. Prąd stały. Zdający: 5) oblicza opór zastępczy oporników połączonych szeregowo i równolegle. 15 z 0

16 Obliczenie oporów zastępczych. 1. R DB obliczay R = + + = 1, skąd R X 1 X X X DB = 0,50 Ω. DB. R AC obliczay R = + =, skąd R AC X X X AC = 1 Ω, bo w taki połączeniu prąd przez gałąź BD nie popłynie R AB obliczay najpierw opór iędzy BD: R = + = BD 1 X X, skąd R X BD = 3 X Następnie R = + AB 1X = 5, skąd R, `1 + 3 j X X AB = 8 X = 0 65 X. Scheat punktowania 3 p. poprawne obliczenie trzech oporów. p. poprawne obliczenie dwóch oporów. 1 p. poprawne obliczenie jednego oporu. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie (0 3) I. Znajoość i uiejętność III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. GIMNAZJUM 6. Ruch drgający i fale. Zdający: ) posługuje się pojęciai aplitudy drgań, okresu, częstotliwości do opisu drgań, wskazuje położenie równowagi oraz odczytuje aplitudę i okres z wykresu x(t) dla drgającego ciała. 8. Wyagania przekrojowe. Zdający: 8) sporządza wykres na podstawie danych z tabeli (oznaczenie wielkości i skali na osiach), a także odczytuje dane z wykresu. Można obliczyć, że w czasie 1 sekundy poiarów jest 5, więc iernik wykonywał poiary z częstotliwością 5 Hz. Częstotliwość dźwięku kaertonu ożna odczytać z wykresu, np. w chwili t = 0 s, ponieważ wtedy kaerton był w spoczynku i iernik rejestrował niezienioną częstotliwość dźwięku: 51 Hz. Okres drgań wahadła ożna odczytać z wykresu jako czas iędzy kolejnyi aksiai rejestrowanej częstotliwości. Wynosi on około,8 s, czyli częstotliwość drgań wahadła to około 0,36 Hz. Scheat punktowania 3 p. poprawne zapisanie trzech częstotliwości: 5 Hz, 51 Hz, 0,36 Hz. p. poprawne zapisanie dwóch częstotliwości. 1 p. poprawne zapisanie jednej częstotliwości. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 16 z 0

17 Zadanie 15.. (0 ) III. Wykorzystanie i przetwarzanie inforacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, scheatów i rysunków. IV. Budowa prostych odeli fizycznych i ateatycznych do opisu zjawisk. 6. Ruch haroniczny i fale echaniczne. Zdający: 13) opisuje efekt Dopplera w przypadku poruszającego się źródła i nieruchoego obserwatora. GIMNAZJUM 8. Wyagania przekrojowe. Zdający: 8) sporządza wykres na podstawie danych z tabeli (oznaczenie wielkości i skali na osiach), a także odczytuje dane z wykresu. Wahadło (kaerton) a największą prędkość v ax wtedy, gdy przechodzi przez położenie równowagi, zbliżając się do iernika częstotliwości lub oddalając się od niego. Sposób I. Wahadło zbliża się do iernika. Odczytujey z wykresu aksyalną częstotliwość dźwięku f ax = 51,65 Hz i korzystay ze wzoru vd na efekt Dopplera fax = f0 vd - v. ax f0 51 Hz Po przekształceniach otrzyujey vax = vd $ d1 - n f = 340 s $ a1-51, 65 Hz k 043, s. Sposób II. Wahadło oddala się od iernika. Odczytujey z wykresu inialną częstotliwość dźwięku f in = 511,35 Hz i korzystay ze wzoru vd na efekt Dopplera fin = f0 vd + v. ax f0 51 Hz Po przekształceniach otrzyujey vax = vd $ d f - 1n = 340 s $ a 511, 35 Hz - 1k 0, 43 s. Uwaga. Różnica f ax - f 0 jest nieco inna niż różnica f 0 - f in, ale nie ożna jej dostrzec na wykresie. Z wykresu wystarczy odczytać częstotliwości z dokładnością do ±0,10 Hz, a obliczona wartość prędkości powinna należeć do przedziału _ 036, s ; 0, 50 s i. Scheat punktowania p. obliczenie wartości prędkości: v ax! _ 036, s ; 0, 50 s i. 1 p. zastosowanie odpowiedniej do wybranej częstotliwości (f ax lub f in ) wersji wzoru na efekt Dopplera i podjęcie próby przekształcenia wzoru w celu obliczenia v ax. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. in ax Zadanie (0 1) Wyaganie ogólne POZIOM PODSTAWOWY I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych. Wyaganie szczegółowe 6. Ruch haroniczny i fale echaniczne. Zdający: 1) analizuje ruch pod wpływe sił sprężystych (haronicznych), podaje przykłady takiego ruchu. 17 z 0

18 Korzystając ze wzoru na prędkość w ruchu drgający v(t) = A ω cos(ω t) (karta wzorów), ożna v ustalić, że v ax = A ω = A π f. Stąd otrzyujey A = $ ax r $ f. Scheat punktowania v 1 p. wyprowadzenie wzoru A = $ ax r $ f. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność 6. Ruch haroniczny i fale echaniczne. Zdający: 13) opisuje efekt Dopplera w przypadku poruszającego się źródła i nieruchoego obserwatora. GIMNAZJUM 6. Ruch drgający i fale. Zdający: 1) opisuje ruch wahadła ateatycznego i ciężarka na sprężynie oraz analizuje przeiany energii w tych ruchach. 1 F, P, 3 P Koentarz (nie jest wyagany): 1. Fałsz. Okres drgań wahadła nie zależy od aplitudy (dla ałych kątów). v. Prawda. Długość fali wyraża się wzore d = f. 3. Prawda. Jeśli energia potencjalna wahadła jest aksyalna, to wahadło jest w spoczynku i efekt Dopplera nie występuje. Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie trzech poprawnych odpowiedzi. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 16. (0 1) I. Znajoość i uiejętność V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników. 7. Pole elektryczne. Zdający: 1) opisuje wpływ pola elektrycznego na rozieszczenie ładunków w przewodniku, wyjaśnia działanie piorunochronu i klatki Faradaya. GIMNAZJUM 4. Elektryczność. Zdający: ) opisuje jakościowo oddziaływanie ładunków jednoiiennych i różnoiiennych. C-1 Poiędzy pałeczką ebonitową i stalową igiełką nie występuje oddziaływanie agnetyczne. Igiełka jest przewodnikie pod wpływe ładunku na pałeczce elektryzuje się przez indukcję. Koniec igiełki, 18 z 0

19 który jest bliżej pałeczki (biegun północny) elektryzuje się dodatnio i przyciągany przez pałeczkę obraca się w jej stronę. Scheat punktowania 1 p. zaznaczenie C-1. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie (0 1) Wyaganie ogólne POZIOM PODSTAWOWY I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwią zania prostych zadań obliczeniowych. Wyaganie szczegółowe. Fizyka atoowa. Zdający: 4) wyjaśnia pojęcie fotonu i jego energii. Obliczay pęd fotonu h p = 133, $ 10 7 kg $ s. Scheat punktowania 1 p. obliczenie pędu fotonu p 133, $ 10 7 kg $ s. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie 17.. (0 ) I. Znajoość i uiejętność wykorzystania pojęć i praw i zjawisk w przyrodzie. II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści. Wyaganie szczegółowe 1. Ruch punktu aterialnego. Zdający: 8) wyjaśnia ruch ciał na podstawie drugiej zasady dynaiki Newtona. Siłę oddziaływania fotonu na łopatkę ożna przedstawić zgodnie z II zasadą dynaiki Newtona za p poocą wzoru F = t, gdzie p jest zianą pędu fotonu oddziałującego na łopatkę. Czarna powierzchnia pochłania fotony i wartość ziany pędu jest równa p = p. Powierzchnia srebrna odbija fotony i dlatego p = $ p, co oznacza większą siłę oddziaływania fotonów na srebrną stronę łopatki. Scheat punktowania p. zauważenie, że czarna powierzchnia pochłania, a srebrna odbija światło oraz powołanie się na II zasadę dynaiki Newtona i fakt, że wartość ziany pędu fotonu jest większa przy odbiciu. 1 p. zauważenie, że czarna powierzchnia pochłania, a srebrna odbija światło. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 19 z 0

20 Zadanie (0 1) Wyaganie ogólne I. Znajoość i uiejętność Wyaganie szczegółowe. Mechanika bryły sztywnej. Zdający: 7) analizuje ruch obrotowy bryły sztywnej pod wpływe oentu sił. Gdy usuniey z bańki powietrze i skierujey na nią światło ze źródła światła uieszczonego jak na rysunku, to wiatraczek będzie obracał się zgodnie z ruche wskazówek zegara / przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, ponieważ oent siły działającej na posrebrzoną stronę wiatraczka jest niejszy / większy niż oent siły działającej na jego czarną stronę. Scheat punktowania 1 p. prawidłowe obydwa podkreślenia. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. Zadanie (0 ) I. Znajoość i uiejętność fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk w przyrodzie. II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści.. Fizyka atoowa. Zdający: 4) wyjaśnia pojęcie fotonu i jego energii. 1. Wyagania przekrojowe. Zdający: 8) przedstawia własnyi słowai główne tezy poznanego artykułu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronoii. GIMNAZJUM 7. Fale elektroagnetyczne i optyka. Zdający: 11) podaje przybliżoną wartość prędkości światła w próżni; wskazuje prędkość światła jako aksyalną prędkość przepływu inforacji. 1 P, P, 3 F, 4 P Koentarz (nie jest wyagany): 1. Prawda. W próżni wszystkie fotony (fale elektroagnetyczne) ają prędkość c. h $ c. Prawda. Energia fotonu wyraża się wzore np. E =. Barwa światła jest związana z długością fali (w próżni od 350 n fioletowa do 750 n czerwona), dlatego energia fotonu też zależy od barwy światła. 3. Fałsz. Odpowiedź wynika z treści artykułu. Gdy wypopowano z bańki radioetru powietrze, to wiatraczek obracał się w przeciwną stronę. 4. Prawda. Światło, odbijając się od żagla lustra, wywiera na żagiel siłę i oże stanowić napęd dla statku kosicznego. Scheat punktowania p. zaznaczenie czterech poprawnych odpowiedzi. 1 p. zaznaczenie trzech poprawnych odpowiedzi. 0 p. brak spełnienia powyższego kryteriu. 0 z 0