Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej

Transkrypt

1 Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej Karpaty: nasze ich wspólne Historia i współczesność wielokulturowego pogranicza dr Grzegorz Demel PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ

2 1

3 Karpaty: nasze ich wspólne Historia i współczesność wielokulturowego pogranicza dr Grzegorz Demel PWSZ w Krośnie, r.

4 Rys. G. Demel

5 SK PL H UA Z ważniejszych [funkcji współpracy transgranicznej G.D.] należy wymienić działania gospodarcze, gospodarkę przestrzenną i komunalną, kontakty lokalnych społeczności dla lepszego poznania się i przezwyciężenia wzajemnych uprzedzeń. Dalsze dziedziny to oświata, kultura, transfer technologii (...) [T. Sumień, Racja Stanu MD czy emocje, Rzeczpospolita, ] RO

6 ( ) ktoś urodzony w Ungvar około roku 1900 wychował się w monarchii austro-węgierskiej (ściślej w jej węgierskiej części), ale w roku 1918 stał się obywatelem Czechosłowacji, a jego rodzinne miasto nazwano Użhorod. W roku 1939 mieszkał on przez kilka dni w Rusi Zakarpackiej, lecz wkrótce stał się znowu poddanym węgierskim. Od czasu drugiej wojny światowej do niedawna był obywatelem radzieckim. W sensie etnicznym mógł zaś być Ukraińcem, Węgrem, Niemcem lub Żydem. Rys. G. Demel (Piotr S. Wandycz, Cena Wolności. Historia Europy Środkowowschodniej od średniowiecza do współczesności, przeł. T. Wyrozumski, ZNAK, Kraków 2003, s. 21)

7 Rzeczpospolita Nowy spór węgiersko-rumuński, (J. Giziński, r.) Nowy spór Węgier i Słowacji, (J. Giziński, r.) Węgrzy w nowym sporze z Rumnami, (J. Giziński, r.) [archiwum.rp.pl] Rys. G. Demel

8 ucholska#mediaviewer/file:conquest_memorial_verec ke_5.jpg [ ] /3 terytorium i ludności 1/3 etnicznych Węgrów 896 r. shungary svg [ ] [ ]

9

10 asymetria swojskości - obcości Rusini Zakarpaccy (lub tylko ich liderzy?) odczuwają odrębność wobec etnicznego narodu ukraińskiego, ten z kolei uważa ich za grupę własną, negując podstawy odrębności. kontrolowana wielokulturowość

11 Fot. G. Demel 10

12 11

13 Karpaty nasze, ich, wspólne historia i współczesność wielokulturowego pogranicza 12

14 raniczna_podborowiska.jpg [ ] Pogranicze: stykowe / przejściowe pojmowane geograficznie / kulturowo _Ruthenian_language_frequency_in_Poland,_based_on_Polish_census_of_1931.PNG [ ] Polsce#mediaviewer/File:Ukrainians_in_Poland_20 02.PNG [ ]

15 _I_(patriarcha_Moskwy)#media viewer/file:patriarch_kirill_i_of _Moscow_03.jpg [ ] szek_(papie%c5%bc)#mediavie wer/file:pope_francis_south_k orea_2014.png [ ] Sawa_(Hrycuniak)#mediavi ewer/file:metropolita_saw a_(hrycuniak.jpg [ ] /Bart%C5%82omiej_I_(p atriarcha_konstantynopol a)#mediaviewer/file:bart olomew_i.jpg [ ]

16 1596 Cerkiew Greckokatolicka / Unicka / Bizantyńsko- Ukraińska jedność dogmatyczna z Kościołem zachodnim; tradycja wschodnia: o o o liturgia architektura kalendarz i in. Słowacja:

17 /Sawa_(Hrycuniak)#medi aviewer/file:metropolita_ Sawa_(Hrycuniak.jpg [ ]

18 Wyznania w powiecie leskim w 1921 r. rzymscy katolicy 16,55 % grekokatolicy 71,1% żydzi 11,1%

19 Wielokulturowość Wielo owość Multi Pluralizm Inter KULTUR alizm owy owość Różno owość

20 Nowe pojęcie: Wielokulturowość l Australia, Kanada; 1997, U progu wielokulturowości. Nowe oblicza społeczeństwa Polskiego Nowa jakość: Wielokulturowość przybiera najczęściej formę nakazu moralnego organizującego nowy ład społeczny. Ma się on opierać na nowym uregulowaniu uczestnictwa mniejszości w dominującej kulturze większości, przy dostrzeżeniu faktu, że kontakt z kulturami mniejszościowymi determinuje zmiany w kulturze większościowej i rekonceptualizację kultury narodowej czy ponadnarodowej.

21 Chaos pojęciowy Wielokulturowość (multiculturalism) podobnie jak różnokulturowość kategoria opisowa, stan społeczeństwa, statystyka; rozumiana statycznie lub dynamicznie; podlegająca wartościowaniu. Multikulturalizm (multiculturalism) w pewnym sensie podobnie jak pluralizm kulturowy rodzaj polityki.

22 Wielokulturowość etniczna nieetniczna Wielokulturowość silna słaba silna butikowa gablotkowa

23 Wielokulturowość do czego służy badaczom społecznym? Przypadek muzułmańskiej kobiety w ubogiej dzielnicy francuskiego miasta: religia (post) kolonializm wykluczenie społeczne płeć kulturowa etniczność konflikt wartości imigracja wielokulturowość

24 Przypadki wielokulturowe

25 Przypadki wielokulturowe Fot. P. Trzeszczyńska-Demel

26 Przypadki wielokulturowe

27 Przypadki wielokulturowe

28 Dziękuję za uwagę Grzegorz Demel

29 Dziękujemy za uwagę. Zapraszamy ponownie. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ Sekretariat projektu: Centrum UNEP/GRID-Warszawa Ul. Sobieszyńska 8; Warszawa Tel.: ; sekretariat@karpatylacza.pl 28