Zaproszenie na konferencję naukową. Miejsce religii w sferze publicznej w Europie Środkowo-Wschodniej

Transkrypt

1 Zaproszenie na konferencję naukową Miejsce religii w sferze publicznej w Europie Środkowo-Wschodniej I 2016 Instytut Europeistyki Uniwersytet Jagielloński Pytanie o miejsce religii sferze publicznej jest istotnym elementem życia publicznego w Europie Środkowo-Wschodniej. Po 1989 roku w społeczeństwach tych religia stała się ważnym obszarem tworzenia nowego ładu społecznego, legitymizowania działań publicznych i określenia tożsamości zbiorowych w przestrzeni publicznej. Towarzyszący procesom transformacji kryzys aksjonormatywny oraz skomplikowane związki tożsamości religijnej i narodowej lub etnicznej w każdym z krajów regionu, przyczyniły się także do silnej obecności w sferze publicznej licznych tematów i dyskusji, w których identyfikacja religijna stała się znacząca w rozmaitych kontekstach: od narracji partii politycznych po odkrywanie różnorodności w pamięci społeczności lokalnych czy budowanie tożsamości lokalnej. Religia dla Europejczyków tego regionu jest częścią kultury życia codziennego, a większość obywateli deklaruje się jako osoby religijne. Obecność identyfikacji religijnych w sferze publicznej ma jednak szczególny charakter w tej części Europy, jest zróżnicowana wewnątrzregionalnie i odbiega od modeli tej obecności wykształconych w innych częściach świata. Publiczne prezentowanie swoich przekonań religijnych jest nowym elementem obyczajowym po 1989 r. Różnorodne, a często rozbieżne, są jednak normy prawne i społeczne interpretacje oraz praktyka ustanawiania granic tego manifestowania w sferze

2 publicznej. Identyfikacja religijna obywatela, osoby publicznej czy funkcjonariusza publicznego ma znaczenie zarówno jako element obywatelskiej cnoty, tradycji kulturowej i prywatnego przekonania. Z drugiej strony istotna jest dbałość o gwarancję wolności religijnych, a znacząca liczba ludności prezentuje identyfikacje religijne o charakterze hybrydycznym łączące różne praktyki religijne lub traktuje je jako selektywnie wybierany element szeroko pojętej kultury, co ujawnia się w takich określeniach jak niewierzący prawosławni. Innym wymiarem tego tożsamościowego dyskursu w ostatnich latach jest także integracja europejska i różne perspektywy określenia miejsca religii w sferze publicznej w kontekście europejskiej wspólnoty kulturowej.wydaje się także, iż ze względu na zainteresowanie kulturową różnorodnością na poziomie lokalnym istotnym wyznacznikiem miejsca religii w życiu publicznym staje się także doświadczenie różnorodności w historii oraz pamięć i dziedzictwo koegzystencji różnych grup religijnych. Konferencja, na którą mamy zaszczyt Państwa zaprosić poświęcona jest różnorodnym interpretacjom miejsca religii w życiu publicznym. Pragniemy zaprosić Państwa do dyskusji na temat wzorców i granic obecności religii w życiu publicznym nowych europejskich demokracji w oparciu o dyskusję aktualnych wydarzeń życia publicznego oraz analizę politycznych, kulturowych, społecznych i historycznych kontekstów kształtowania się istniejących norm prawnych i społecznych wzorców. Konferencja podsumowuje dwuletni projekt badawczy pt. Miejsce religii w sferze publicznej. Tożsamości religijne w wieloreligijnych regionach Polski, Słowacji i Ukrainy, realizowany w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki. Celem, jaki sobie postawiliśmy, była weryfikacja hipotezy o specyficznym charakterze miejsca religii w sferze publicznej w tej części Europy i określenie społecznie akceptowanych definicji religijnego pluralizmu na różnych poziomach sfery publicznej (tj. media, lokalna i centralna przestrzeń publiczna, dyskurs polityczny). Skupiliśmy uwagę na opisie religijnych tożsamości w działaniu tj. badaniu aktualnych dyskursów publicznych, aktywności w społecznościach lokalnych oraz uchwyceniu różnych perspektyw uczestników życia publicznego co do funkcjonowania religijnych tożsamości w sferze publicznej. Kwestie te interpretujemy jednak nie uciekając od kontekstu historii koegzystencji różnych religii i grup religijnych na tym obszarze.

3 Pragniemy, by wspólna dyskusja stała się ważnym forum wymiany opinii i perspektyw interpretacji zjawisk społecznych związanych z problematyką znaczenia religii w sferze publicznej. Obecność na konferencji szerokiego kręgu osób, reprezentujących różne dziedziny nauki i ludzkiego doświadczenia, pozwoli, jak sądzimy na wymianę opinii, wyników badań i refleksji wokół poruszonych w wystąpieniach zagadnień. Zapraszamy do aktywnego włączenia się do debaty nad tymi istotnymi kwestiami.

4 Program konferencji Miejsce religii w sferze publicznej w Europie Środkowo-Wschodniej I 2016 Instytut Europeistyki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Komitet Organizacyjny Konferencji: Prof. dr hab. Zdzisław Mach, Uniwersytet Jagielloński - Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Dr hab. Marek Rembierz, Uniwersytet Śląski dr Dagmara Głuszek-Szafraniec, Uniwersytet Śląski mgr Emilia Moddelmog-Anweiler, Uniwersytet Jagielloński Program Konferencji Piątek 22 I 2016 r. Instytut Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków Przegorzały Otwarcie konferencji i powitanie gości, Prof. zw. dr hab. Zdzisław Mach Cześć I. Prowadzenie: dr hab. Marek Rembierz Religia w sferze publicznej krajów Europy Środkowej historia i współczesność wprowadzenie, Prof. zw. dr hab. Zdzisław Mach Religia w sferze publicznej, Prof. zw. dr hab. Maria Marczewska-Rytko, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (EKSPERT) Przemiany sfery publicznej w Polsce, Prof. dr hab. Wojciech Misztal, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (EKSPERT) Rola Kościoła grecko-katolickiego w życiu społecznym Słowacji (po aksamitnej rewolucji), Prof. zw. dr hab. Pavol Dancák, Uniwersytet w Preŝovie, Słowacja (EKSPERT) Rola religii oraz dialogu międzywyznaniowego i międzykulturowego w instytucjach europejskich refleksje uczestnika, dr Jan Olbrycht, eurodeputowany, współprzewodniczący grupy roboczej ds. dialogu

5 międzywyznaniowego i międzykulturowego Grupy Europejskiej Partii Ludowej w Parlamencie Europejskim Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego analiza socjologiczna, Prof. zw. dr hab. Janusz Mariański, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku (EKSPERT, tekst udostępniony uczestnikom konferencji) Miejsce religii w sferze publicznej. Społeczny model manifestowania tożsamości religijnych w Europie Środkowo-Wschodniej podsumowanie projektu, mgr Emilia Moddelmog-Anweiler, doktorantka Uniwersytetu Jagiellońskiego Dyskusja Kolacja Sobota 23 I 2016 r. Instytut Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków Przegorzały Część II Prowadzenie: Prof. zw. dr hab. Pavol Dancák, Uwarunkowania prawne relacji państwo-kościół w regionach Europy Środkowo-Wschodniej, dr Irena Głuszyńska Cerkiew-grecko-katolicka w życiu społecznym zachodniej Ukrainy (na przykładzie obwodu lwowskiego), Prof. dr hab. Bohdan Hud, Uniwersytet Narodowy im. I. Franki Religia w życiu publicznym zachodniego regionu Ukrainy lata 90. XX wieku, Prof. dr hab. Oleksij Suchyj, Uniwersytet Narodowy im. I. Franki Współczesny pluralizm tożsamość religijna sfera publiczna. Konteksty polskie i słowackie, dr hab. Marek Rembierz, Uniwersytet Śląski Dyskusja Przerwa kawowa Część III Prowadzenie: Prof. dr hab. Wojciech Misztal Polski dyskurs o in vitro druga debata aborcyjna, dr Magdalena Kozub- Karkut, Wyższa Szkoła Administracji Państwo, społeczeństwo obywatelskie, religia. Analiza wybranych sporów politycznych, dr Artur Skorek

6 Debaty publiczne na temat miejsca krzyża w przestrzeni publicznej, dr Magdalena Kozub-Karkut, Wyższa Szkoła Administracji i dr Dagmara Głuszek-Szafraniec, Uniwersytet Śląski Dyskusja Przerwa kawowa Część IV Prowadzenie: Prof. zw. dr hab. Maria Marczewska-Rytko Media wspólnot religijnych Śląska Cieszyńskiego, mgr Monika Kornacka- Grzonka, Uniwersytet Śląski (GOŚĆ) Medialny obraz religii w mediach lokalnych Śląska Cieszyńskiego, case study Głosu Ziemi Cieszyńskiej, dr Dagmara Głuszek-Szafraniec, Uniwersytet Śląski Pluralizm tożsamości religijnych w lokalnej przestrzeni życia publicznego. Przypadek Bielska-Białej, mgr Emilia Moddelmog-Anweiler, Uniwersytet Jagielloński Dyskusja Część V Podsumowanie konferencji i projektu Prowadzenie: Prof. zw. dr hab. Zdzisław Mach Obiad