Anna Barczuk. Kraina sztuki Sztuka w przestrzeni publicznej Plastyka i teatr Program nauczania zajęć artystycznych w gimnazjum

Transkrypt

1 Anna Barczuk Kraina sztuki Sztuka w przestrzeni publicznej Plastyka i teatr Program nauczania zajęć artystycznych w gimnazjum

2 Cele kształcenia wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji percepcja sztuki. II. Tworzenie wypowiedzi ekspresja poprzez sztukę. III. Analiza i interpretacja tekstów kultury recepcja sztuki. Treści nauczania wymagania szczegółowe Przykładowe zajęcia plastyka 1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji percepcja sztuki. Uczeń: 1) uczestniczy w kulturze poprzez kontakt z zabytkami i dziełami sztuki współczesnej, mając poczucie związku z tradycją narodową i europejskim dziedzictwem kultury oraz doceniając dorobek innych kręgów kulturowych (zna zasoby wybranych placówek kultury) 2) korzysta z przekazów medialnych dotyczących wiedzy o sztuce i zjawiskach artystycznych, stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (przestrzegając podstawowych zasad prawa autorskiego dotyczących ochrony własności intelektualnej). 2. Tworzenie wypowiedzi ekspresja poprzez sztukę. Uczeń: 1) podejmuje działalność twórczą, posługując się środkami wyrazu plastycznego, innych dziedzin sztuki i elementami formy przekazów medialnych, projektując publikacje prasowe albo programy telewizyjne (w zakresie ich redakcji, edycji, przygotowania do druku i wizualizacji wypowiedzi, reklamy, kształtowania wizerunku w kontakcie z otoczeniem) 2) realizuje projekty w sferze sztuk wizualnych, służące kształtowaniu poczucia estetyki (stylizacji ubioru, aranżacji miejsca zamieszkania i pracy) oraz na rzecz popularyzacji wiedzy (o sztuce i zjawiskach artystycznych) w społecznościach szkolnej i lokalnej). 3. Analiza i interpretacja tekstów kultury recepcja sztuki. Uczeń: 1) rozróżnia wybrane style i kierunki architektury i sztuk plastycznych oraz osadza je w odpowiednim porządku chronologicznym i miejscu, z którym było związane ich powstanie, na podstawie określonych przykładów 2) rozpoznaje dzieła wybranych dyscyplin architektury i sztuk plastycznych, przyporządkowując je właściwym autorom oraz opisuje ich funkcje i cechy stylistyczne, na podstawie określonych przykładów (posługując się terminologią z zakresu historii sztuki.

3 Zalecane warunki i sposób realizacji Szkoła opracowuje i przedstawia uczniom ofertę zajęć artystycznych. Rodzaj zajęć oraz realizowany program powinny być dostosowane do zainteresowań uczniów. Zajęcia mogą być realizowane w trybie regularnych, cotygodniowych spotkań lub w trybie projektu wskazanego przez nauczyciela lub zaproponowanego przez uczniów, także w korelacji z pracą nad projektami z innych działań edukacyjnych. Przygotowując konkretną ofertę zajęć artystycznych, nauczyciel precyzuje wymagania szczegółowe wynikające z wybranego zakresu i formy zajęć. Zajęcia artystyczne oferowane przez szkołę mogą stanowić podstawę do stworzenia lokalnej (gminnej, powiatowej, dzielnicowej) oferty, z której uczniowie mogą wybrać interesujące ich zajęcia. Należy stwarzać możliwość publicznego prezentowania efektów pracy uczniów w ramach zajęć artystycznych, włączając odpowiednie prezentację w organizację szkolnych i środowiskowych uroczystości i imprez oraz stymulować ucznia do udziału w koncertach, przeglądach i konkursach.

4 2. WSTĘP INFORMACJE OGÓLNE Program edukacji zajęć artystycznych oparty jest o koncepcję twórczego myślenia i działania ucznia. Jest nowoczesną formą nauczania na etapie gimnazjalnym prowokuje uczniów do poznawania, odkrywania i tworzenia. Zawiera treści edukacyjne zarówno z zakresu dziejów sztuki, wiedzy o teatrze klasycznym, formach realizacji inscenizacji teatralnych, jak i szeroki wybór możliwości niekonwencjonalnych realizacji plastycznych w obrębie wymaganych w tym etapie treści programowych. Program inspiruje do poszukiwań w obrębie sztuki współczesnej oraz podkreśla jej rolę w życiu publicznym a także każdego z nas. Wartość tego programu polega także na wzmacnianiu rozwoju emocjonalno-intelektualnego młodzieży poprzez wchodzenie w bezpośrednią relację ze sztuką jako jej współtwórców, uczestników i widzów zarazem. Uwzględnia znacząca rolę sztuki współczesnej i teatru, ich form wyrazu w naszym codziennym życiu oraz podkreśla ich wpływ na kształtowanie się osobowości i postaw człowieka XXI w. Program opisuje także sztukę współczesną jako wyraz dążeń, marzeń i poglądów na otaczającą rzeczywistość jej twórców. Rozwija poczucie tożsamości uczniów z kulturą własnego kraju i regionu zainteresowanie jej nowymi tendencjami, wytworami i wartością intelektualną oraz tolerancję wobec innych obszarów kulturowych na świecie, ciekawość ich oryginalności realizacji plastycznych i widzenia świata współczesnego. Daje pełniejsze spektrum możliwości obcowania z dziełami sztuki i teatrem w ich różnorodnych formach jako koncepcja dzieła otwartego na współtworzenie ich przez widza, pomaga w szukaniu informacji oraz zachęca do czynnego udziału w życiu kulturalnym i przygotowuje do świadomej percepcji i recepcji dzieł sztuki w życiu dorosłym. Program porusza także społeczne i psychologiczne aspekty współczesności. Uczy młodzież autorefleksji, obiektywnej i subiektywnej obserwacji oraz umiejętności szukania rozwiązań i odnoszenia się do nich poprzez postawy społeczne i wytwory artystyczne. Ważnym, nowym elementem programu jest również koncepcja tworzenia wspólnego projektu plastycznego w zespole, zdobywania umiejętności planowania, współdziałania, podejmowania decyzji oraz prezentacji własnej pracy poprzez sprawozdanie ewaluację, wystawy kreacji artystycznych i formy inscenizacji teatralnych. Pobudza uczniów do rozwoju umiejętności interpersonalnych, twórczego działania i myślenia poprzez możliwość wyjścia z własnym działaniem artystycznym poza wąską grupę klasy do społeczności szkolnej i pozaszkolnej, do wyjścia w przestrzeń publiczną, dając im poczucie zadowolenia i satysfakcji. Daje możliwość dokumentowania własnej pracy i działań artystycznych tworzenia swoistego pamiętnika. Program zwraca także uwagę na rozwój umiejętności manualnych, kompozycyjnych i literackich ucznia, rozszerza możliwości realizacji plastycznej o nowe, ciekawe i niekonwencjonalne techniki plastyczne oraz technologię cyfrową.

5 Treści edukacyjne pozwalają na pracę z uczniami o różnym poziomie wiedzy o sztuce i teatrze, doświadczeniu pracy twórczej oraz możliwościach intelektualnych. Podaje informacje na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Program kładzie nacisk na rozwój indywidualności młodzieży, daje szansę rozwijania umiejętności plastycznych, a także adresowany jest do ucznia o przeciętnym zainteresowaniu przedmiotem. Konstrukcja programu opiera się na modułach tematycznych do pracy cotygodniowej na lekcji lub w trybie projektu, w zależności od decyzji nauczyciela i możliwości realizacyjnych. Dostarcza nauczycielowi konkretne pomysły na realizację, a także otwiera pole do poszukiwań własnych rozwiązań. Program zachęca do obcowania i spotkań ucznia ze sztuką i teatrem bezpośrednio odwołując się do percepcji dzieł sztuki w muzeach, galeriach, teatrach, jak również pośrednio za pomocą technologii komputerowej, książki i albumu oraz spotykania jej w sposób twórczy w przestrzeni publicznej. Propaguje twórcze poszukiwania wiedzy i możliwości realizacji plastycznych i teatralnych oraz uczestniczenie w szeroko rozumianym życiu kulturalnym. Proponowane tematy, metody realizacji plastycznych, multimedialnych i pisemnych, techniki wykonania prac są podporządkowane procedurom osiągania zamierzonych celów edukacyjnych, dzięki którym uczeń zdobędzie określoną wiedzę, umiejętności, kompetencje i postawy życiowe. Program ukierunkowany jest na korelację przedmiotową ścieżki edukacyjne: czytelniczą, medialną, regionalną w zakresie przedmiotów: język polski, historia, muzyka i informatyka. Odwołuje się do szerokiej wiedzy i myślenia przyczynowo-skutkowego, rozwijającego także wyobraźnię i osobowość ucznia. Kładzie nacisk na rozwój twórczy, intelektualny i społeczny ucznia, kreując go na osobę poszukującą i wrażliwą na świat. Treści programowe zawierają standardy wymagań będących podstawą do przeprowadzenia egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum oraz umiejętności kluczowe.

6 3. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA Percepcja poprzez sztukę Uczeń: 1. Potrafi formułować wypowiedź ustną z zakresu dziejów sztuki lub problematyki plastycznej z użyciem terminologii plastycznej określeń środków wyrazu plastycznego. 2. Potrafi formułować wypowiedź pisemną jako list, opis działania, projekt, sprawozdanie ewaluację, charakterystykę porównawczą. 3. Analizuje i interpretuje teksty literackie źródłowe: artykuły, wypowiedzi, opisy działań artystycznych. 4. Umie dokonać pisemnej analizy dzieła sztuki oraz przygotować formę wykładu lub prezentacji. 5. Opisuje słownie i pisemnie własne działanie artystyczne i działania grupy. 6. Jest przygotowany poprzez wiedzę do percepcji form teatralnych klasycznych i współczesnych XX i XXI w. jako nowej formy ekspresji wyrazu i realizacji scenicznej i plastycznej. 7. Definiuje teatr jako rodzaj interakcji artystycznej między twórcami i widzami oraz jego rodzaje, cele, twórców i ich realizacje. 8. Czynnie uczestniczy w życiu kulturalnym poprzez bezpośredni kontakt w dziełami teatralnymi z zakresu sztuki współczesnej i klasycznych form teatralnych oraz w bieżących wydarzeniach kulturalno-artystycznych. 9. Identyfikuje się z kulturą i tradycją własnego narodu, poznając je poprzez różne dziedziny kultury i wzajemne ich korelacje teatr, sztuki plastyczne, muzyka, literatura. 10. Posiada poczucie przynależności i związku z dziedzictwem kultury śródziemnomorskiej posiada wiedzę o jej cechach, wytworach artystycznych i wpływach na kulturę Europy i naszego narodu. 11. Określa teatr polski we wszystkich jego przejawach na tle historii teatru Europy i świata. 12. Wykazuje szacunek dla odrębności innych kręgów kulturowych oraz chęć poznania ich kultury i kontekstów społeczno-politycznych. 13. Korzysta z przekazów medialnych filmów w tym DVD, internetu, technologii komputerowej i cyfrowej do uzyskiwania informacji i wzbogacania własnej działalności twórczej w tworzeniu wypowiedzi ustnych, prezentacji multimedialnych i nowych form wypowiedzi artystycznych, z uwzględnieniem znajomości prawa autorskiego dotyczącego ochrony własności intelektualnej 14. Potrafi samodzielnie dotrzeć do źródeł informacji na temat sztuki i zjawisk artystycznych zawartych w czasopismach, książkach, podręcznikach, encyklopediach, słownikach oraz innych mediach internet. 15. Zna tytuły i autorów słynnych realizacji teatralnych starożytnych, nowożytnych i współczesnych, nazwy wiodących placówek kulturalnych teatrów, galerii, muzeów

7 (krajowych i zagranicznych) oraz potrafi odszukać informacje na ich temat w mediach, np. w internecie. Ekspresja poprzez sztukę Uczeń: 1. Tworzy za pomocą linii, kreski, konturu, modelunku światłocieniowego, plamy walorowej rysunek jako szkic, rysunek studyjny, formę indywidualnej wypowiedzi plastycznej. 2. Używa szerokiej palety barw oraz różnych rodzajów farb i technik malarskich do tworzenia barwnych kompozycji realistycznych, interpretacyjnych oraz abstrakcyjnych w sposób celowy w oparciu o wiedzę o kolorze. malarstwo naścienne, szablonowe, graffiti. 3. Rozwija wyobraźnię przestrzenną konstruując kompozycje i aranżacje przestrzenne z różnorodnych materiałów np. papier, plastik, szkło, rośliny oraz tworzy formy przestrzenne niekonwencjonalne jako instalację mobile, realizacje land art. 4. Potrafi interpretować i ilustrować pojęcia metaforyczne w formie trójwymiarowej oraz przenosić realizacje plastyczne w przestrzeń publiczną. 5. Wykonuje układy kompozycyjne w oparciu o zasady i rodzaje kompozycji plastycznej z zastosowaniem znaku plastycznego, liternictwa, symbolu graffiti, vlepka. 6. Projektuje prezentacje multimedialne, formy obrazowe i układy liternicze za pomocą komputerowych programów graficznych. 7. Tworzy wypowiedź plastyczną i dokumentację używając fotografii cyfrowej oraz krótkich form filmowych. 8. Aranżuje nowe formy wypowiedzi plastycznej performance, happening. Potrafi łączyć w tych wypowiedziach różne dziedziny sztuki np. film, muzykę i plastykę. 9. Stosuje różnorodne formy ekspresji wyrazu w sztuce w zależności od realizacji danego zagadnienia plastycznego i własnej interpretacji. 10. Rozróżnia i potrafi zastosować we własnej wypowiedzi plastycznej środki wyrazu artystycznego i techniki poszczególnych stylów i kierunków w dziejach sztuki XX i XXI w. 11. Tworzy formy plastyczne oparte zarówno o myślenie koncepcyjne oraz ekspresję emocjonalną. 12. Stosuje technikę collage. 13. Projektuje i tworzy wystawy własnych oraz grupowych realizacji artystycznych. 14. Wykazuje twórczą postawę w opisie i interpretacji świata poprzez działalność artystyczną literacką, plastyczną. 15. Posługuje się środkami wyrazu artystycznego charakterystycznymi dla teatru greckiego, teatru cieni, sceny plastycznej, teatru obrazu, klasycznego i współczesnego tworzy scenariusze, kostiumy, scenografie, oprawę multimedialną do własnych realizacji teatralnych i plastycznych, wyrażając własne myśli, emocje, interpretacje tekstów literackich, opinii społecznych oraz realizując zadania artystyczne.

8 16. Wzbogaca tradycyjne techniki realizacji teatralnej i plastycznej o inne formy, takie jak: fotografia, film oraz inne elementy przekazów medialnych internet, programy graficzne w kompozycjach na płaszczyźnie i w przestrzeni rzeczywistej i wirtualnej. 17. Umiejętnie wykorzystuje określone środki formalne do osiągnięcia zamierzonego celu kompozycyjnego w realizacji teatralnej i plastycznej. 18. Realizuje projekty w zakresie sztuk wizualnych jako rodzaju komunikatu pozawerbalnego, wyrażonego w formie abstrakcyjnej, przedstawiającej oraz interpretacyjnej z użyciem konwencjonalnych i niekonwencjonalnych środków teatralnych i plastycznych oraz narzędzi mediów i wytworów środowiska cyfrowego. 19. Poszukuje oryginalnych rozwiązań w działaniach twórczych oraz ma możliwość rozwoju własnych umiejętności twórczych poprzez działania indywidualne, a także pracę w zespole i eksponowania ich w postaci indywidualnych i zbiorowych występów scenicznych lub tworzeniu wydarzeń o charakterze artystycznym na terenie szkoły. 20. Potrafi dokonać samooceny i oceny pracy koncepcyjnej i twórczej literackiej, plastycznej innych ludzi artystów, rówieśników pod względem merytorycznym i estetycznym. 21. Umie pracować indywidualnie oraz w grupie nad koncepcją i realizacją zadania o charakterze artystycznym. Recepcja poprzez sztukę Uczeń: 1. Rozróżnia i opisuje klasyczne formy teatralne teatr grecki, tragedia, komedia, teatr elżbietański, opera, komedia dell arte, pantomima, widowisko szekspirowskie oraz formy po wielkiej Reformie teatru ekspresjonistyczny, futurystyczny, absurdu i konstruktywizmu, happening, performance na tle kultur w których powstawały, przestrzeni geograficznej oraz w kontekście wydarzeń historycznych, przemian społecznych i technologicznych. 2. Definiuje, rozróżnia i opisuje pojęcie teatr klasyczny oraz nowoczesny jako forma interakcji twórcy i odbiorcy. 3. Posiada bazowe informacje na temat teatru, jego funkcji, środków wyrazu artystycznego, technik tworzenia przestrzeni scenicznej: scenografii, rekwizytów, kostiumów, oprawy muzycznej, choreografii, charakteryzacji. 4. Interpretuje tekst literacki do klasycznej formy scenicznej, tworzy scenariusz, dialogi i narracje oraz tworzy wypowiedź o charakterze teatralnym z użyciem współczesnych środków wyrazu artystycznego teatr plastyczny, teatr cieni. 5. Potrafi wymienić najwybitniejszych twórców teatralnych dawnych i współczesnych w Polsce i na świecie oraz ich realizacje teatralne i plastyczne. 6. Analizuje dzieło sztuki według jego treści, formy i ekspresji wyrazu oraz wykorzystuje je jako inspirację do tworzenia własnej kreacji artystycznej teatralnej, plastycznej 7. Konstruuje wypowiedź pisemną lub ustną na temat sztuki teatralnej, posługując się terminologią z zakresu wiedzy o teatrze i sztukach plastycznych. 8. Posługuje się nowymi określeniami teatr obrazu, teatr sceny plastycznej, teatr cieni.

9 9. Interpretuje i analizuje teksty literackie opisujące wydarzenia artystyczne. 10. Projektuje własne działanie twórcze oraz bierze udział w projektowaniu działania lub formy artystycznej w zespole. 11. Wyraża własne opinie, poszukuje, opisuje i interpretuje świat oraz zagadnienia kulturowospołeczne i kreacje artystyczne a także formułuje wnioski na ich temat. 12. Wykorzystując środki wyrazu artystycznego różnych form artystycznych tworzy własną wypowiedź sceniczną lub działanie artystyczne, kreując własną interpretację i wyrażając własne poglądy na otaczającą rzeczywistość. 13. Dobiera ciekawe techniki realizacji plastycznej lub wypowiedzi scenicznej w zakresie danego projektu artystycznego, np. teatru sceny plastycznej. 14. Komponuje, tworzy projekty kostiumów, scenografii teatralnych, lalki cieni w sposób niekonwencjonalny, oryginalny oraz szkice sytuacyjne do wizualizacji poszczególnych scen sztuki teatralnej. 15. Wybiera, projektuje i planuje własne działanie lub działanie grupy na rzecz realizacji projektu artystycznego. 16. Dokonuje sprawozdania ewaluacji własnej pracy nad projektem artystycznym oraz pracy grupy. 17. Tworzy dokumentację zapis procesu twórczego związanego z daną realizacją artystyczną. 18. Projektuje i tworzy własną i grupową realizację teatralną w przestrzeni publicznej oraz ich oprawę informacyjno graficzną plakat, zaproszenie.

10 4. TREŚCI NAUCZANIA Program zawiera treści nauczania zajęć artystycznych z plastyki w gimnazjum w klasach 1-3. Obejmuje on wiedzę z zakresu środków wyrazu artystycznego, zagadnień z dziejów sztuki współczesnej tworzonej w przestrzeni publicznej, zakresu historii i rozwoju teatru, teatralnych środków wyrazu artystycznego oraz zagadnień z budowania przestrzeni scenicznej i oprawy graficznej przedstawienia teatralnego Wymienione treści skomponowane są jako forma wzajemnie przenikających się i uzupełniających informacji i zadań plastycznych. Treści w części teoretycznoćwiczeniowej dotyczą głównych idei nurtów artystycznych sztuki współczesnej, omawiają wybranych twórców i ich dzieła oraz informacji i zadań teatralno-plastycznych. Formuła tworzenia projektu artystycznego w oparciu o wiedzę z zakresu dziejów sztuki i teatru podzielona jest na części zawierające po 5-6 spotkań lub lekcji do realizacji zadania twórczego. Można je wprowadzać do programu zajęć szkolnych w cyklu cotygodniowych zajęć lub w trybie projektu. Realizacja wprowadzanych treści oraz projektów plastycznych odbywa się pod kierunkiem nauczyciela. Program zawiera także propozycje i sposoby prezentacji efektów pracy twórczej uczniów. Wiedza o plastycznych dziedzinach sztuki obejmuje: malarstwo naścienne graffiti, murale, Banksy sztukę w przestrzeni publicznej jako działanie artystyczne, prezentowane w miejscach powszechnie dostępnych happening jako widowisko o niepowtarzalnym charakterze artystycznym, organizujące czasoprzestrzeń, wykorzystujące w realizacji plastycznej tradycyjne i niekonwencjonalne środki wyrazu performance wykonanie artystyczne, jako prowokację poprzez sztukę instalację jako forma współistniejąca z przestrzenią, skonstruowana z gotowych lub wykonanych z różnych materiałów i tworzyw elementów, dopełnianą przez media film, fotografiaę. Instalacje ruchome mobile. land art ulotną sztukę z natury rzeźbę i architekturę tradycyjną i współczesną oraz jej symbolikę i znaczenie w przestrzeni publicznej Polski i świata fotografię (reklamową, dokumentalną, artystyczną i cyfrową), fotomontaż kompozycję liter i obrazu graffiti, vlepka film (technika analogowa) oraz zapis cyfrowy filmu, animację filmową i komputerową, zapis DVD ekspozycję dzieł sztuki XX w.i współczesnej w Polsce i na świecie galerie sztuki, muzea, centra kultury i przestrzeń publiczna (ulice, place oraz niekonwencjonalne miejsca realizacji działań twórczych, w tym sztuki akcji).

11 Środki wyrazu artystycznego jako język działa sztuki i wypowiedzi plastycznej: barwa: 1) podział barw czyste i złamane, zimne i ciepłe, dopełniające, 2) gamy barwne wąska i szeroka (monochromatyczna, kontrastowa ), 3) dominanta kolorystyczna, 4) znaczenie i oddziaływanie barwy rysunek, szkic linia i kreska jako kontur, budulec przestrzeni, wyraz ekspresji artysty faktura kompozycji plastycznej płaskiej i przestrzennej, collage modelunek światłocieniowy, perspektywa linearna, powietrzna, malarska rodzaje i cechy kompozycji plastycznej statyczna, dynamiczna, rytmiczna, symetryczna, asymetryczna, otwarta, zamknięta oraz zasada równowagi w kompozycji kontrasty kierunków, układ wertykalny, diagonalny w kompozycji plastycznej formy i układy przestrzenne aranżacja przestrzeni rzeźbą, kompozycją przestrzenną, działaniem organizującym przestrzeń happening, performance, instalacja, mobile, graffiti, realizacje land-art ruch, drama i muzyka w interpretacjach artystycznych performance, happening dzieło sztuki jako ekspresja twórcza i komunikacja pozawerbalna artysty z odbiorcą dzieło otwarte odbiorca sztuki jako jej współtwórca w działaniach artystycznych w przestrzeni publicznej światło w dziele sztuki budulec formy, nastroju i przestrzeni realizm, abstrakcja i interpretacja jako formy wypowiedzi w sztuce przestrzeni publicznej. Dzieje sztuki Uczeń posługuje się wiedzą z zakresu epok i kierunków w sztuce: 1. Rzeźba i architektura od średniowiecza do współczesności jej znaczenie i symbolika. 2. Sztuka XX w. i XXI w. jako nowe tendencje, idee, nurty oraz konteksty społeczne sztuki w przestrzeni publicznej, formy realizacji plastycznych, przedstawiciele nurtów sztuki w przestrzeni publicznej, słynne dzieła i miejsca ich powstania lub prezentacji: dadaizm ready mades sztuka kinetyczna sztuka environment happening I performance instalacja i mobile land-art graffiti I vlepka. Wiedza z zakresu historii i rozwoju teatru obejmuje: teatr jako sztukę bezpośredniego kontaktu aktora i widza a także interakcję zachodzącą między twórcami przedstawienia i ich odbiorcami, prowokującą refleksje, uczucia i emocje edukacyjną rolę teatru starożytnej Grecji (tragedii i komedii) oraz jej twórców

12 renesansową operę, komedię dell arte i angielski teatr elżbietański pantomimę i widowiska szekspirowskie w baroku rodzaje widowisk teatralnych operę, operetkę, musical, balet, pantomimę Wielką Reformę Teatralną z przełomu XIX I XX w. tworzącą teatr eksperymentalny ekspresjonistyczny, futurystyczny, absurdu i konstruktywizmu oraz happening i performance nowe, niekonwencjonalne formy gry aktorskiej, organizacji przestrzeni scenicznej, laboratoria i studia w teatrze modernistycznym słynne realizacje sceniczne teatru klasycznego i nowoczesnego oraz ich twórców kulisy teatru: organizację widowiska teatralnego oraz zadania jego twórców reżysera, choreografa, kierownika literackiego, scenografa, suflera, dekoratorów, operatorów sceny, orkiestrę, chór i balet teatr cieni jako niekonwencjonalną forma teatru lalki i światła teatr plastyczny jako współczesną formę spektaklu teatralnego, w którym głównym nośnikiem jest obraz oraz jego korzenie, realizacje i ich twórcy film: technika analogowa oraz zapis cyfrowy filmu, animacja filmowa i komputerowa, zapis DVD inscenizacji teatralnych klasycznych i niekonwencjonalnych współczesnych. Teatralne środki wyrazu artystycznego tworzenie przestrzeni scenicznej: miejsca akcji spektaklu teatralnego realizacja scenografii jako oprawy wizualnej przedstawienia używającej środków przestrzennoplastycznych: dekoracji, oświetlenia rola i technik tworzenia kostiumów, rekwizytów i charakteryzacji w teatrze zakres działań pracowni dekoratorskich malarni, modelarni muzyka i światło jako ważny komponent widowisk teatralnych projektowanie scenariusza, scenopisu teatralnego do realizacji klasycznych i nowoczesnych znaczenie terminów takich jak: etiuda, fabuła, animacja, obsada, scena, narrator artystyczna interpretacji scenicznej tekstu literackiego oraz obrazu tworzeni informacji wizualnej przedstawienia teatralnego plakatów, zaproszeń. dzieło sztuki teatralnej jako ekspresji twórczej i komunikacji werbalnej i pozawerbalnej artysty z odbiorcą, widzem dzieło otwarte.

13 5. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Podstawą do osiągania zamierzonych przez nauczyciela celów jest: tworzenie przyjaznego i inspirującego do pracy twórczej otoczenia ucznia klimatu współpracy, otwartości oraz zapewnienia mu odpowiedniego miejsca do realizacji zadań plastycznych np. pracownia, stanowisko pracy, przestrzeń publiczna, materiały i narzędzia; uczeń powinien mieć dostęp do najnowszych technologii komputerowych i cyfrowych na terenie szkoły. stosowanie metod umożliwiających i ułatwiających przyswojenie wiedzy o sztuce i teatrze wykład, dyskusja, prezentacja multimedialna, praca z zeszytem do zajęć artystycznych, tekstem źródłowym oraz materiałem wizualnym zdjęcia, reprodukcje, film DVD. inspirowanie postawy twórczej ucznia poprzez projektowanie i realizację niekonwencjonalnych zadań artystycznych prezentacja multimedialna, tworzenie aranżacji przestrzennych, działań plastycznych (happening, performance, land-art), klasycznych i nowoczesnych realizacji teatralnych oraz w projekt, dyskusję, wywiad, sprawozdanie ewaluacja, dokumentacja i prezentacja dokonań zachęcanie do poszukiwania i stosowania własnych form wyrazu artystycznego wykorzystanie inspiracji muzyką, teatrem, filmem i literaturą w działaniach artystycznych podanie metod wyszukiwania informacji w tradycyjnych mediach oraz nośnikach cyfrowych nauka analizy i syntezy zjawisk społecznych i przyrodniczych oraz form interpretacji dzieł sztuki w tworzeniu własnych kompozycji i działań artystycznych używanie nowych, niekonwencjonalnych materiałów do realizacji plastyczno-teatralnych, takich jak tworzywa sztuczne, rośliny, formy mechaniczne motywowanie do wyboru określonych środków formalnych jako elementu osiągnięcia zamierzonego celu realizacji artystycznej wykorzystywanie komputera (programów graficznych) oraz innych nośników cyfrowych (fotografia, film) do tworzenia wypowiedzi plastycznej oraz dokumentacji pracy twórczej percepcja i recepcja dzieła sztuki przez ucznia poprzez kontakt z materiałem wizualnym reprodukcje, zdjęcia, filmy DVD oraz wyjścia do muzeów, galerii, placówek kultury, teatrów, kin nauka analizy i rozumienia dzieła sztuki współczesnej oraz formułowania ustnych i pisemnych wypowiedzi na jej temat tworzenie warunków poprzez kontakt z szeroko rozumianą sztuką do budowania poczucia związku z kulturą regionu, kraju oraz cywilizacją śródziemnomorską wyrażanie siebie jako części społeczności Polski i świata poprzez tworzenie wypowiedzi plastycznej nacechowanej znajomością kultury i problematyki społecznej inspirowanie do zdobywania wiedzy z zakresu sztuki współczesnej i sztuki teatralnej w przestrzeni publicznej jako elementu budowania własnej osobowości, inteligencji, kultury oraz rozumienia otaczającego świata

14 pobudzanie do kreatywności i wyrażania indywidualności poprzez organizowanie wystaw twórczości własnej ucznia lub grupy w zakresie której pracował nabywanie umiejętności pracy w zespole podziału obowiązków, koncentracji na efektach działań, podsumowaniu własnej pracy oraz pracy innych stymulowanie przeżyć wewnętrznych emocjonalnych, intelektualnych i duchowych, kontemplacji piękna i natury poprzez tworzenie działań artystycznych w plenerze (land-art.), literatury, obrazu poprzez tworzenie działań artystycznych rozwijanie własnego warsztatu artystycznego, umiejętności manualnych i postaw twórczych oraz dojrzałości interpretacji i wypowiedzi artystycznej.

15 6. OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Zagadnienia dotyczące sztuki współczesnej i teatralnej pozwalają w procesie nauczania otwierać młodzież na nowe, niekonwencjonalne obszary poznania otaczającego świata i ludzi oraz ich odrębność kulturową a także odkrywać i rozwijać ich własną, twórczą osobowość. Dlatego też podstawą oceny pracy uczniów w realizacji programu powinna być obserwacja i docenienie tej drogi rozwoju oraz indywidualne wzbogacanie środków wyrazu artystycznego poprzez wypowiedź plastyczną, teatralną i literacką a także pracę koncepcyjną. Nauczyciel powinien kierować się kryteriami ocen stworzonymi w oparciu o specyfikę społeczną, kulturową i osobowościową zespołu uczniowskiego, z którym prowadzi zajęcia. Indywidualizacja procesu nauczania powinna uwzględniać także rodzaj i charakter szkoły, co determinuje kierunek i metody oceniania ucznia. Nauczyciel powinien dostosować również swoje wymagania i kryteria ocen do pracy z dzieckiem słabym, przeciętnym oraz uzdolnionym kierunkowo. Przedstawione poniżej kryteria dają nauczycielowi ogólne wskazówki do tworzenia własnego systemu oceniania wyznaczania własnych standardów wymagań i ocen oraz kierunku i tempa działań. Specyfika oceny twórczości plastyczno-teatralnej ucznia polega na uwzględnieniu jego kreatywności, sprawności humanistycznej w zakresie dziejów sztuki i wiedzy o teatrze, rozwiązywania zadań ćwiczeń z obszaru literackiej interpretacji i analizy oraz postawy twórczego zaangażowania w pracę indywidualną i grupową. Nauczyciel powinien więc uwzględnić wszystkie te elementy we własnych kryteriach ocen. Ocenie powinien podlegać nie tylko efekt finalny pracy ucznia realizacja plastyczna i teatralna, ale również proces twórczy w działalności indywidualnej i zespołowej projekt działania, planowanie realizacji, organizacja przedsięwzięcia artystycznego, sporządzanie dokumentacji, autorefleksja i umiejętność pracy w zespole. Praca ucznia może być oceniona jako praca całej grupy lub w zakresie przydzielonego mu w zespole zadania. Nauczyciel ocenia także sposób realizacji i kreatywność ucznia w rozwiązywaniu zadań zawartych w zeszycie ćwiczenia należących do poszczególnych modułów. Wskazane jest także zachęcanie uczniów do oryginalnych, niekonwencjonalnych rozwiązań realizacji plastycznych oraz różnorodnych zadań z zakresu projektowania, planowania i dokumentacji.

16 PSO i wymagania na poszczególne oceny z zajęć artystycznych. W procesie oceny działań i osiągnięć ucznia na zajęciach artystycznych lub w procesie realizacji projektu artystycznego należy uwzględnić: zaangażowanie twórcze ucznia dojrzewanie do samodzielności przekraczanie własnych granic i pokonywanie słabości rozwój intelektualny i emocjonalny jako element budowania poczucia własnej wartości ucznia umiejętność funkcjonowania i pracy w zespole podczas organizacji i realizacji powierzonych zadań Nauczyciel powinien ustalić szczegółowe kryteria oceny działalności twórczej plastycznej oraz realizacji zadań o charakterze humanistycznym ucznia. Nauczyciel jest zobowiązany do podania uczniom ogólnych wymagań i kryteriów ocen na początku roku szkolnego oraz szczegółowych wymagań i kryteriów ocen przed realizacją każdego projektu lub zadania na lekcji plastyki. Ocena powinna być informacją dla ucznia o jego pracy na zajęciach, umiejętnościach organizacji pracy w zakresie realizacji danego zadania, zaangażowaniu twórczym, postępach w nauce procesie poznawczym oraz o stopniu jego indywidualnego rozwoju. Ocena jest opisem pracy ucznia zwróceniem uwagi zarówno na jego mocne, jaki i słabe strony, wymagające ćwiczeń i konieczność utrwalenia materiału. Ważnym elementem jest także wzmacnianie poczucia wartości dziecka oraz inspirowanie go do wyrażania własnej oryginalności i znalezienia miejsca w społeczności szkolnej i pozaszkolnej. Nauczyciel jest przewodnikiem, twórczym towarzyszem tych poszukiwań oraz wychowuje ucznia do uczestnictwa w kulturze. W zakresie zagadnień z dziejów sztuki w przestrzeni publicznej oraz zadań o charakterze humanistycznych ocenie z plastyki podlega: wypowiedź ustna twórcze myślenie, odpowiedź na pytanie, prezentacja, opis, relacja wypowiedź pisemna twórcze myślenie, opis, analiza i interpretacja dzieła sztuki oraz tekstu literackiego, opracowanie projektu, scenopisu, scenariusza, narracji i dialogów, odpowiedź na pytanie, tworzenie dokumentacji i sprawozdania ewaluacji.

17 W zakresie aktywności twórczej, działalności plastycznej ocenie podlega: wykonanie ćwiczeń rysunkowych, malarskich, collage jako projektów realizacji plastycznych tworzenie prac plastycznych szkiców rysunkowych, rysunków studyjnych, prac malarskich graffiti, murale, kompozycji przestrzennych instalacja, mobile, prac graficznych i informacji wizualnych - vlepka, technik mieszanych - collage wypowiedź plastyczna w formie niekonwencjonalnej działań z zakresu sztuki w przestrzeni publicznej happening, performance, land-art wykonanie ćwiczeń przestrzennych, rysunkowych, malarskich, collage jako projektów realizacji plastyczno-teatralnych tworzenie form interpretacji scenicznych tekstów literackich i obrazów klasycznych i nowoczesnych realizacja plastyczna teatralnych środków wyrazu artystycznego do wybranego przedstawienia teatr klasyczny, teatr cieni, teatr obrazu wypowiedź plastyczna tworzona w technologii komputerowej i cyfrowej programy graficzne, fotografia, film twórcza postawa w pracy nad zadaniem, własnym rozwojem oraz na rzecz grupy, zespołu organizacja pracy, udział w procesie twórczym oraz umiejętność jego opisania i prezentacji tworzenie wystaw realizacji artystycznych, wernisaży oraz ich oprawy graficznej udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska, regionu, miasta.

18 - 7. KRYTERIA OCENY 1. Gotowość ucznia do indywidualnego rozwoju w zakresie twórczym, poznawczym, komunikacyjnym i organizacyjnym. 2. Zaangażowanie w pracę twórczą przygotowanie materiałów dydaktycznych, plastycznych, aktywność na zajęciach, koncentracja oraz aktywna praca indywidualna i w zespole. 3. Chęć i stopień przyswojenia wiedzy z zakresu dziejów sztuki i problematyki plastycznej. 4. Aktywność i samodzielność ucznia w rozwiązywaniu problemów oraz zadań problemowych i plastycznych. 5. Poziom zainteresowania sztuką aktywne uczestnictwo w lekcji, w dyskusjach, wyrażanie własnych poglądów, formułowanie wniosków. 6. Wykonywanie obligatoryjnych zadań, ćwiczeń i poleceń. 7. Organizacja własnego warsztatu pracy, porządkowanie wiedzy. 8. Dbałość o efekt końcowy wykonanej pracy oraz zgodność z tematem i poleceniem nauczyciela. 9. Umiejętność korzystania z informacji i materiałów źródłowych oraz mediów. 10. Oryginalne rozwiązania problemów i zadań plastyczno-teatralnych oraz humanistycznych z zakresu percepcji sztuki. 11. Zainteresowanie i posiadanie wiedzy z zakresu innych dziedzin sztuki i nauki oraz umiejętność myślenia przyczynowo- skutkowego, kojarzenie faktów. 12. Umiejętność pracy w grupie oraz poczucie odpowiedzialności za własne i grupowe działanie. 13. Adekwatne wykorzystywanie zdobywanej wiedzy z zakresu dziejów sztuki i środków wyrazu artystycznego do ekspresji własnej. 14. Indywidualna twórczość plastyczna lub działalność kulturalna w środowisku szkolnym i pozaszkolnym oraz w przestrzeni publicznej 15. Opracowywanie sprawozdania z wykonanej pracy w procesie ewaluacji. Szczegółowe kryteria oceny Podstawą wystawienia oceny pozytywnej jest regularna obecność ucznia na lekcjach lub nieregularna, usprawiedliwiona. Ocena niedostateczna Uczeń:

19 jest z reguły nieobecny na lekcjach bez usprawiedliwienia lub nie wykazuje zupełnie postawy twórczej w działaniu na zajęciach jest stale nieprzygotowany do lekcji nie posiada wymaganych materiałów edukacyjnych i plastycznych nie wykazuje chęci zdobywania wiedzy i nie posiada minimalnych wiadomości objętych programem z zakresu wiedzy o sztuce, problemach plastycznych i teatrze nie wykonuje poleceń nauczyciela, ćwiczeń i prac plastycznych i teatralnych nie dokonuje oceny własnej oraz innych uczniów nie wykazuje woli zmiany postawy i poprawy. Ocena dopuszczająca Uczeń: bywa nieobecny na lekcji bez usprawiedliwienia jest często nieprzygotowany do lekcji nie posiada wymaganych materiałów edukacyjnych i plastycznych wykazuje minimalną postawę twórczą w działaniu na zajęciach wykazuje się małą chęcią w zdobywaniu wiedzy i posiada fragmentaryczną wiedzę z dziejów sztuki, problematyki plastycznej oraz wiedzy o teatrze potrafi wymienić niektóre kierunki w sztuce w przestrzeni publicznej oraz pojedyncze przykłady dzieł i ich autorów, potrafi opisać niektóre formy realizacji teatralnych oraz pojedyncze przykłady dzieł i ich autorów a także niektóre teatralne środki wyrazu artystycznego nie angażuje się w sposób odpowiedni w projekt artystyczny nie uczestniczy w pracy zespołu oraz realizację przydzielonych zadań ćwiczenia, realizacje plastyczno-teatralne, zadania i polecenia nauczyciela wykonuje rzadko, często nie na temat i niestarannie wykazuje mała wolę zmiany postawy i poprawy nie ma umiejętności analizy i syntezy bardzo rzadko używa nomenklatury plastycznej często nie odrabia prac domowych posiada małe możliwości oceny własnej pracy oraz innych uczniów posługuje się niektórymi mediami w zakresie technologii komputerowej i cyfrowej. Ocena dostateczna Uczeń: z reguły jest przygotowany do lekcji posiada wymagane materiały plastyczne i edukacyjne wykazuje postawę twórczą w działaniu na lekcji wykazuje się chęcią w zdobywaniu wiedzy, ale jego zasób informacji jest podstawowy z zakresu problemów plastycznych i dziejów sztuki potrafi wymienić część kierunków w sztuce nowoczesnej XX i XXI w. oraz dzieł sztuki i ich twórców, a także wymienić część

20 form teatralnych, ich przykłady i twórców, dokonuje fragmentarycznej analizy dzieła sztuki oraz tekstów literackich posiada niepełną wiedzę z zakresu objętego programem nauczania posiada małą zdolność analizy i syntezy, rzadko włącza się w dyskusję i w planowanie oraz projektowanie działań, odpowiada poprawnie na pytania zna tylko niektóre określenia plastyczne i rzadko ich używa w wypowiedzi słownej i pisemnej poprawnie wykonuje ćwiczenia i zadania lekcyjne pisemne, ustne, plastyczne odrabia prace domowe, choć nie zawsze poprawnie rzadko angażuje się w życie kulturalne klasy, szkoły i środowiska nie zawsze dba o estetykę, oryginalność wykonanych prac oraz ich zgodność z zadanym tematem posługuje się częściowo technologią komputerową i cyfrową słabo angażuje się w działanie w zespole wykonuje tylko niektóre z powierzonych mu zadań dokonuje niepełnej oceny własnej pracy oraz pracy innych uczniów. Ocena dobra Uczeń: - wykazuje postawę twórczą na lekcji i chęć do działania i rozwoju osobistego - jest zawsze przygotowany posiada wymagane materiały edukacyjne i plastyczne - posiada wymaganą wiedzę programową na poziomie dobrym, chętnie się uczy oraz w zakresie dziejów sztuki i problematyki plastycznej wymienia nazwy kierunków w sztuce w przestrzeni publicznej potrafi je krótko charakteryzować, zna głównych przedstawicieli i ich dzieła oraz chronologię, wymienia nazwy form teatralnych potrafi je krótko scharakteryzować, dokonuje częściowej analizy dzieła sztuki i tekstów literackich - posługuje się podstawową terminologią plastyczn-teatralną w wypowiedzi ustnej i pisemnej, czasem bierze udział w dyskusji, projektowaniu i planowaniu działań - starannie, estetycznie zgodnie z określonym tematem, zagadnieniem wykonuje ćwiczenia w zeszycie ćwiczeń oraz realizacje plastyczno-teatralne - posiada zdolność analizy i syntezy - odrabia poprawnie prace domowe - w sposób właściwy choć nie wyczerpujący angażuje się w pracę zespołu w zakresie powierzonych mu zadań - czasem uczestniczy w życiu kulturalnym klasy i szkoły oraz rzadko realizuje projekty w przestrzeni publicznej - posługuje się technologią komputerową i informacyjną w stopniu podstawowym - dokonuje oceny własnej pracy i pracy innych uczniów.

21 Ocena bardzo dobra Uczeń: wykazuje postawę twórczą i dużą chęć do działania na lekcji lub na rzecz danego projektu jest zawsze przygotowany posiada wymagane, czasem nadprogramowe, materiały edukacyjne, plastyczne i teatralne, wykonuje zadania domowe posiada pełną wiedzę programową i dużą chęć do nauki i rozwoju osobistego z zakresu dziejów sztuki i problematyki plastyczno-teatralnej swobodnie operuje nazwami nurtów i ich chronologią, potrafi wymienić wielu przedstawicieli kierunków w sztuce, i ich dzieła, sprawnie i ciekawie dokonuje analizy dzieła sztuki i tekstów literackich, celowo i prawidłowo używa terminologii plastyczno-teatralnej w wypowiedzi ustnej i pisemnej posiada zdolność analizy i syntezy oraz bierze udział w dyskusjach, wyrażając swoje poglądy i formułuje wnioski posiada wiedzę i znajomość problematyki społecznej w Polsce i na świecie oraz wykorzystuje ją w projektowaniu i realizowaniu działań artystycznych starannie wykonuje ćwiczenia plastyczne i teatralne oraz zadania lekcyjne, poszukując oryginalnych rozwiązań problemów plastycznych i realizacji artystycznych efekt końcowy jego pracy jest zawsze zgodny z tematem i zadaniem bierze czynny udział w życiu kulturalnym klasy i szkoły, wydarzeniach kulturalnych, realizuje projekty artystyczne na rzecz środowiska, w przestrzeni publicznej jest pomysłodawcą i koordynatorem zadań w zespole, w sposób sprawny i oryginalny wywiązuje się z przydzielonych mu zadań posługuje się technologią komputerową i cyfrową w stopniu rozszerzonym w sposób prawidłowy i wystarczający dokonuje oceny własnej pracy i pracy innych uczniów. Ocena celująca Uczeń: wykazuje wyjątkową postawę twórczą i bardzo dużą chęć działania na lekcjach i na rzecz projektów artystycznych jest zawsze przygotowany posiada materiały edukacyjne, plastyczne i teatralne, wymagane oraz nadprogramowe swobodnie operuje pełną wiedzą programową i ponadprogramową z zakresu dziejów sztuki i problemów plastycznych (zna kierunki w sztuce XX i XXI w., chronologię, wielu przedstawicieli i ich dzieła oraz potrafi scharakteryzować nurty w sztuce na tle społecznohistorycznym w kontekście innych dziedzin sztuki w Polsce i na świecie) oraz z zakresu historii teatru, wiedzy o teatrze i teatralnych środkach wyrazu plastycznego swobodnie dokonuje syntezy i analizy problemów i zdarzeń, ciekawej analizy dzieł sztuki i tekstów literackich, formułuje własne oryginalne poglądy i wnioski czynnie bierze udział w dyskusji w projektowaniu i planowaniu działań

22 jest zainteresowany sztuką w sposób szczególny uczestniczy w wielu wydarzeniach artystycznych oraz w życiu kulturalnym klasy, szkoły, miasta, zna placówki teatralne, muzealne i galerie w Polsce i w Europie pracę koncepcyjną, ćwiczenia i zadania lekcyjne oraz projekty plastyczne wykonuje zgodnie z tematem, a jego rozwiązania są ciekawe i oryginalne celowo stosuje wiedzę z zakresu dziejów sztuki i środków formalnych oraz wiedzy o teatrze do własnej ekspresji plastyczno-teatralnej potrafi wyszukiwać informacje we wszystkich nośnikach i mediach, posługuje się biegle techniką komputerową i cyfrową jest osobą inspirującą własnymi pomysłami zespół w zakresie którego pracuje, a powierzone zadania wykonuje w sposób adekwatny i profesjonalny zawsze odrabia zadania domowe i podejmuje się dodatkowej pracy, np. przygotowuje prezentacje, bierze odpowiedzialność za koordynację realizacji projektu, przygotowuje sprawozdania i dokumentację dokonuje analizy własnych działań i pracy oraz sprawnej i prawidłowej oceny pracy innych uczniów.