Development, Evaluation and Implementation of a Standardised Fish-based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers

Transkrypt

1 Development, Evaluation and Implementation of a Standardised Fish-based Assessment Method for the Ecological Status of European Rivers MoŜliwo liwość wykorzystania Europejskiego Indeksu Rybnego EFI opracowanego w ramach projektu FAME do oceny stanu ekologicznego rzek w Polsce. Bocian J. 1 Łapińska M. 2, Błachuta J. 3, Debowski P. 4, Kaczkowski Z. 2, Kotusz J. 5, Kukuła K. 6, Przybylski M. 7, Wisniewolski W. 8, Zalewski M. 2,9 2 Katedra Ekologii Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego, 3 Zakład Badania Jakości Zasobów Wodnych Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej o. Wrocław 4 Zakład Ryb Wędrownych Instytutu Rybactwa Śródlądowego, 5 Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Wrocławskiego, 6 Zakład Biologii Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego, 7 Zakład Ekologii Kręgowców Uniwersytetu Łódzkiego 8 Zakład Rybactwa Rzecznego Instytutu Rybactwa Śródlądowego 9 Międzynarodowe Centrum Ekologii Polskiej Akademii Nauk

2 FAME - konsorcjum 23 Partnerów z 11 krajów ścisła współpraca Partnerów Naukowych i Partnerów Stosujących odpowiedzialnych za wdraŝanie Wodnej Dyrektywy Ramowej

3 Ecoregions covered within the FAME project

4 FAME cele projektu Celem projektu jest stworzenie i wdroŝenie opartej na analizie zespołu ryb wystandaryzowanej metody oceny ekologicznego statusu rzek europejskich. Opracowanie takiej metody jest niezbędne w procesie wdroŝeniowym Ramowej Dyrektywy Wodnej EU zakładaj adającej program monitoringu ekologicznego statusu rzek.

5 FAME podejście badawcze Projekt FAME prezentuje pan-europejskie podejście, w ramach którego ma na celu rozwój j modeli charakteryzujących cych rzeki naturalne (referencyjne) i zdegradowane w oparciu o istniejącą bazę danych dotyczącą ichtiofauny dostępn pną z (17000) stanowisk na (5200) rzekach w obrębie bie 17 (16( 16) z 25 ekoregionów europejskich. Zintegrowany system oceny ekologicznego statusu rzek w oparciu o istniejące w nich zespoły y ryb jest rozwijany w ścisłej kooperacji pomiędzy Partnerami Naukowymi oraz Partnerami Stosującymi z 12 krajów europejskich.

6 FAME pan-europejskie podejście badawcze Country Liczba Liczba Liczba rzek stanowisk odłowów Austria Belgium / Flanders Belgium / Wallonia Germany Spain France Greece Lithuania Netherlands Poland Portugal Sweden United Kingdom (13)

7 FAME struktura projektu zęść I: NARZĘDZIA DO TWORZENIA NOWEJ METODY. TYPOLOGIA RZEK I KLASYFIKACJA RYB. ZDEFINIOWANIE WARUNKÓW NATURALNYCH (REFERENCYJNYCH). ZDEFINIOWANIE KRYTERIÓW OCENY ORAZ PROCEDURY POBORU PRÓB zęść II : OPRACOWANIE NOWEJ METODY. UPORZĄDKOWANIE EUROPEJSKIEJ BAZY DOT. ICHTIOFAUNY. USTALENIE CENTRALNEJ - OPERACYJNEJ BAZY DANYCH DOT. ICHTIOFAUNY

8 FAME struktura projektu zęść III : WERYFIKACJA I ADAPTACJA NOWEJ METODY. zęść WERYFIKACJA IV : INTEGRACJA, TERENOWA WDRAśANIE I PUBLIKACJA NOWEJ METODY 0. PORÓWNANIE NOWEJ METODY Z ISTNIEJĄCYMI 1. TRANSFER METODY DO ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM 2. OPRACOWANIE PRZYSTĘPNEGO PROGRAMU KOMPUTEROWEGO DO OCENY STATUSU RZEK 3. OPRACOWANIE PODRĘCZNIKA DO OCENY STATUSU RZEK 4. PUBLIKACJA I PROPAGACJA NOWEJ METODY OCENY STATUSU RZEK 5. STWORZENIE STRONY INTERNETOWEJ PROJEKTU I ŁĄCZY INTRANETOWYCH

9 Defining metrics and sampling procedures FAME nowa metoda River types and classifying fish species criteria Screening/ selection of national data Establishing/ operating central database Defining reference conditions MS 1 MS 2 methodology Modelling reference conditions Assessing degraded conditions Integrated system for fish-based assessment of the ecological status draft Field evaluation Comparison with existing methods MS 3 Revising and adaptation Revised method MS 4 PC-software Manual for application Publication and dissemination MS 5 I n t e r a c t i o n w i t h a p p l i e d p a r t n e r s Sections: = 1; = 2; = 3; = 4 milestones

10 Metric (e.g. number of species) Chrakterystyka i modelowanie warunków referncyjnych Reference m odel Physico-topographical param eter (e.g. gradient)

11 Metric Ocena stopnia degradacji zespołów ryb positive response no response unpredictable response negative response Intensity of human impact

12 Biologiczny Wskaźnik Jakości

13 Modelowanie warunków referencyjnych Określenie antropopresji na rzekę (klasy od 1 do 5) -zmiany warunków hydrologicznych - zmiany warunków morfologicznych - dopływ nutrientów - zakwaszenie niemoŝliwe znalezienie warunków referencyjnych w skali dorzecza określanie dla odcinka rzeki

14 Klasa 1 (wysoka jakość): wartość Indeksu [ ]. Klasa 2 (dobra jakość): wartość Indeksu [ ]. Klasa 3 (średnia jakość): wartość Indeksu [ ]. Klasa 4 (zła jakość): wartość Indeksu [ ]. Klasa 5 (bardzo zła jakość): wartość Indeksu [ ].

15 Podsumowanie W ramach projektu opracowano: - bazę danych FIDES, - - EFI - metodę oceny stanu ekologicznego wód w d w oparciu o modelowanie warunków w występowania zespołów w ryb, - - oprogramowanie i instrukcję do określania Europejskiego - Indeksu Rybnego oraz klasyfikację stanu ekologicznego stanowisk na jego podstawie, - opracowano w koncepcję typologii rzek w oparciu o zespoły y ryb,

16 Podsumowanie - koncepcję i metodę określania warunków w referencyjnych, - koncepcję wstępnej klasyfikacji stanowisk w oparci o parametry środowiskowe, - dokonano ujednoliconej klasyfikacji gatunków w ryb występuj pujących w krajach uczestniczących cych w projekcie, - uzgodniono procedurę poboru prób b do analiz oceny stanu ekologicznego rzek w oparciu o metodę elektropołowu owu standard CEN EN 1401, - określono ograniczenia w zakresie stosowania metody, - określono metodę wyboru parametrów w niezbędnych do dokonania oceny stanu ekologicznego.

17 Reference sites from Poland for SBA for ecoregion 14th: Central Plains 14 Parsęta River basin: 33 Fides_sites Gwda River basin: 24 New_sites Warta River basin: 21 Fides + 37 New_sites Bóbr River basin: 26 New_sites ODRA

18 Central Plains 14 Central Highland 9 Baltic Province 15 WISŁA Eastern Plains 16 Wąska River basin: 5 New_sites Narew River basin: 132 New_sites Wisła_main river: 1_Fides + 3 New_sites Bzura River basin: 2 New_sites Nida River basin: 6_Fides + 66 New_sites The Carpathians 10