DEFINICJA: Wypowiedź wieloznaczna: wypowiedź, która ma więcej niż jedną interpretację.

Transkrypt

1 DEFINICJA: Wypowiedź wieloznaczna: wypowiedź, która ma więcej niż jedną interpretację.

2 DEFINICJA: Wypowiedź wieloznaczna: wypowiedź, która ma więcej niż jedną interpretację. Dwa rodzaje wieloznaczności wypowiedzi: wieloznaczności leksykalne, wieloznaczności składniowe (= amfibolie).

3 Wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.

4 Wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne. Hrabia kupił nowy zamek. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

5 Wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne. Dyrektor wyrzucił Janka ze szkoły. Kelner wyrzucił niesfornego klienta za drzwi. Pies podał łapę. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań.

6 Wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne. A: Czy Janek ma dziewczynę? B: On jest mnichem! Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje ostatniego zdania.

7 Wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne. Od dwóch godzin Janek chodzi z Mariolą. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

8 Wieloznaczności leksykalne: homonimia, polisemia, znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne. Zdenerwowany Janek przewrócił biurko, podeptał długopisy i kopnął w kalendarz. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

9 Supozycje (role znaczeniowe) nazw: prosta: Wczoraj na podwórku widziałem psa. Pies podał mi łapę. formalna: Pies jest popularnym zwierzęciem domowym. materialna: «Pies» składa się z 4 liter.

10 Supozycje (role znaczeniowe) czasowników: znaczenie aktualne / znaczenie potencjalne: Piotr gra w szachy.

11 Supozycje nazw i czasowników: Student pedagogiki uczy się logiki. Polecenie: wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania i oceń, które z nich są w obecnej sytuacji prawdziwe, a które fałszywe.

12 Supozycje nazw i czasowników: Polityk SLD dba o swoją fryzurę. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

13 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: ja, ty, on, ona, tutaj, tam, teraz, dzisiaj, wczoraj, itp.

14 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: ja, ty, on, ona, tutaj, tam, teraz, dzisiaj, wczoraj, itp. automatyczne wyrażenia okazjonalne versus wyrażenia wskazujące

15 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: referencyjne / anaforyczne użycie wyrażeń okazjonalnych On jest pilotem Piotr jest pilotem. On jest wspaniały!

16 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: Piotr podarował Jankowi samochód. Chyba go lubię! Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

17 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: Kiedy Janek bił się z Piotrem, Mariola aktywnie mu pomagała. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

18 Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność: Karol przedstawił kilka argumentów za teorią Piotra oraz kilka argumentów przeciw tej teorii. Niektóre z nich uważam za trafne. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.

19 Ekwiwokacja: błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Jeśli ktoś jest pełnoletni, może kupić dom. Jeśli ktoś może kupić dom, to ma dużo pieniędzy. Jeśli ktoś jest pełnoletni, to ma dużo pieniędzy.

20 Ekwiwokacja: błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Jeśli ktoś jest pełnoletni, może kupić dom. Jeśli ktoś może kupić dom, to ma dużo pieniędzy. Jeśli ktoś jest pełnoletni, to ma dużo pieniędzy. Polecenie: Wskaż słowo, z którym związana jest ekwiwokacja, oraz określ dwa znaczenia tego słowa.

21 Ekwiwokacja: błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Jeśli Piotr jest inteligentny, to gra w szachy. Jeśli Piotr gra w szachy, to nie może do nas przyjść. Jeśli Piotr jest inteligentny, to nie może do nas przyjść. Polecenie: Wskaż słowo, z którym związana jest ekwiwokacja, oraz określ dwa znaczenia tego słowa.

22 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe: wieloznaczność strony czynnej: Dzieci zjadły rekiny. Spadek indeksów giełdowych spowodował wzrost bezrobocia. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań.

23 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe wieloznaczność składni dopełniacza: Popieram krytykę opozycji. Polityk SLD nie zgadza się z oskarżeniem ministra. Książka Jana zaginęła podczas przeprowadzki. Ojciec naszego rozmówcy spędził wojnę w polskim obozie koncentracyjnym. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań.

24 Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe wieloznaczność składni dopełniacza: Popieram krytykę opozycji. Polityk SLD nie zgadza się z oskarżeniem ministra. Książka Jana zaginęła podczas przeprowadzki. Ojciec naszego rozmówcy spędził wojnę w polskim obozie koncentracyjnym. Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań. Introligator mówił o naprawie książki, która była droga. Introligator mówił o naprawie książki, że była droga.

25 Inne przykłady: Jan zakopał skarb wraz z żoną i teściową. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

26 Inne przykłady: Zatrudnię osobę potrafiącą obsługiwać komputer i tapicera. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

27 Inne przykłady: Zabrania się głośnych rozmów i spacerów z psami. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

28 Inne przykłady: Autor cytowanej pracy przedstawił krytykę teorii, w której można znaleźć wiele błędów. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

29 Inne przykłady: Piotr nie bierze jeńców. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

30 Inne przykłady: Jan był kochającym mężem i ojcem wielu wspaniałych kobiet. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

31 Inne przykłady: Anna chce porozmawiać o uczniach pijących alkohol z dyrektorem szkoły. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.

32 Inne przykłady: Piotr pije alkohol. Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.