Wymagania edukacyjne z historii dla klasy 5 szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś. czym polegała współczesnym

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z historii dla klasy 5 szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Podstawa programowa - odróżnianie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca Pierwsze cywilizacje różnice, koczowniczy tryb między skąd wywodzą życia z osiadłym człowiekiem się praludzie, na pierwotnym a czym polegała współczesnym rewolucja neolityczna umiejętności, których nabycie umożliwiło ludziom przejście na osiadły tryb życia skutki rewolucji neolitycznej kierunki ewolucji człowieka poziom cywilizacyjny ludzi w różnych epokach - umieszczanie procesów, zjawisk i faktów historycznych w czasie oraz porządkowanie ichi ustalanie związków przyczynowo - skutkowych - dostrzeganie zmiany w życiu politycznym i społecznym oraz ciągłości w rozwoju kulturowym na mapie: obszar Mezopotamii zasadę oko za oko, ząb za ząb na mapie: Egipt oraz Nil wygląd piramid cywilizacyjne ludów starożytnej Mezopotamii cywilizacji egipskiej rolę wielkich rzek w rozwoju rolnictwa, handlu i komunikacji strukturę społeczną Egiptu podaje przykłady bogów i charakteryzuje wierzenia Egipcjan objaśnia różnicę między prawem zwyczajowym a skodyfikowany m powiązania między wierzeniami Egipcjan a ich mi w dziedzinie budownictwa i medycyny współczesne przedmioty, których powstanie było możliwe dzięki osiągnięciom ludów Mezopotamii etapy pochówku faraonów najbardziej znane przykłady sztuki egipskiej - krytyczne analizowanie informacji uzyskanych z różnych źródeł, próba wyciagania z nich wniosków, o czym opowiada Biblia różnicę pomiędzy politeizmem a monoteizmem główne etapy historii Izraelitów judaizm na podobieństwa i różnice pomiędzy judaizmem a chrześcijaństwe m podaje przykład synagogi we współczesnej Polsce - lokalizacja w przestrzeni procesów, zjawisk i faktów historycznych przy wykorzystaniu map i planów w różnych skalach nauczyciele jedwab i porcelana były towarami poszukiwanymi na Zachodzie cywilizacji doliny Indusu cywilizacji chińskiej system kastowy w Indiach rolę Jedwabnego Szlaku w kontaktach między Wschodem a Zachodem buddyzm opowiada o filozofii Konfucjusza

2 - rozróżnianie w narracji historycznej warstwy informacyjnej, wyjaśniającej i oceniającej, do czego służy pismo pismo obrazkowe i alfabetyczne przyporządkowuje różne rodzaje pisma do cywilizacji, które je stworzyły, w jaki sposób pismo obrazkowe przekształciło się w klinowe podaje przykłady narodów, które posługują się pismem sięgającym tradycją do pisma greckiego oraz do łaciny opisuje wygląd greckiego polis i życie w nim na przykładzie Aten przedstawia cele i charakter wychowania spartańskiego terminu demokracja i charakteryzuje demokrację ateńską, Spartan uważano za najlepszych wojowników greckich wpływ warunków naturalnych Grecji na zajęcia ludności oraz sytuację polityczną (podział na polis), kim był Perykles ustrój i społeczeństwo starożytnej Sparty przyczyny i opisuje przebieg wojen grecko-perskich podobieństwa i różnice między demokracją ateńską a współczesną demokracją parlamentarną, w jaki sposób walczyli starożytni Grecy genezę biegów maratońskich tłumaczy zwrotu: wrócić z tarczą lub na tarczy, w jaki sposób kultura grecka rozprzestrzeniła się w basenie Morza Śródziemnego ustroje Aten i Sparty przebieg bitwy pod Termopilami i ocenia postać króla Leonidasa charakteryzuje najważniejszych bogów greckich wierzenia Greków na mapie: górę Olimp, Troję, kim był Homer najważniejszych bogów greckich różne mity greckie treść Iliady i Odysei wybrane miejsca kultu Greków wyroczni w życiu Greków nawiązujące do mitologii związki frazeologiczne (frazeologizmy mitologiczne): objęcia Morfeusza, stajnia Augiasza, syzyfowa praca, męki Tantala, nić Ariadny archeologiczne poszukiwania mitycznej Troi - - dostrzeganie potrzeby poznawania przeszłości dla zrozumienia procesów zachodzących we współczesności - objaśnianie związków opisuje, jak narodził się teatr grecki i jakie było jego dla Hellenów uzasadnia, różne dziedziny kultury i sztuki rozwijane w starożytnej Grecji charakter i cele antycznego teatru nauki greckiej objaśnia, czym jest filozofia, i przedstawia jej najwybitniejszych przedstawicieli charakter kultury hellenistycznej współczesną tradycję igrzysk olimpijskich igrzyska antyczne ze współczesnymi Biblioteki rolę kultury w życiu społecznym przybliża postać i Archimedesa podaje przykłady wpływu dokonań Greków na współczesną kulturę i naukę siedem cudów świata

3 przyczynowo skutkowych, analizowanie zjawisk i procesów historycznych - konstruowanie ciągów narracyjnych przy wykorzystaniu zdobytych informacji źródłowych - posługiwanie się pojęciami historycznymi i wyjaśnianie ich znaczenia Aleksandra nazwano Wielkim na mapie: Rzym symbolem Rzymu została wilczyca wygląd i uzbrojenie rzymskiego legionisty przedstawia warunki życia oraz rozrywki dawnych mieszkańców Rzymu Filipa II i Aleksandra Macedońskiego () Gajusza Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta etapy powstawania Imperium Rzymskiego bóstwa czczone przez Rzymian i określa, jakimi dziedzinami życia się opiekowały skutki podbojów Aleksandra ustrój republiki rzymskiej i jej główne organy władzy przyczyny podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie, Rzym był nazywany Wiecznym Miastem Aleksandryjskiej przyczyny oraz upadku republiki rzymskiej korzyści oraz zagrożenia funkcjonowania państwa o rozległym terytorium, cesarze rzymscy starali się kierować zawołaniem ludu: chleba i igrzysk! różnice w rozumieniu terminu republika przez Rzymian i współcześnie postać Hannibala i wojny punickie pokazuje przykłady romanizacji we współczesnej Europy pozostałości Pompejów i Herkulanum jako źródła wiedzy o życiu codziennym w starożytności - tworzenie krótkich i długich wypowiedzi - zna podstawowe Rzymian powiedzenie: Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu najwybitniejsze dzieła sztuki i architektury rzymskiej, dobra sieć drogowa jest ważna dla funkcjonowania każdego państwa wpływ prawa rzymskiego na współczesne prawo europejskie - przedstawianie argumentów uzasadniajacych własne stanowisko w odniesieniu do procesów i postaci historycznych apostołowie, Jezus z Nazaretu, biskupi, papież, Biblia Stary i Nowy Testament nauki Jezusa z Nazaretu oraz świętego Piotra, świętego Pawła z Tarsu i Konstantyna, czym różni się chrześcijaństwo od judaizmu związki między judaizmem a chrześcijaństwe m dzieje wybranego świętego (na przykład swojego patrona) ikona, freski, mozaika tłumaczy, Konstantynopol zaczęto określać Nowym Rzymem styl bizantyjski w sztuce podaje przyczyny i skutki upadku cesarstwa, w jaki sposób położenie geograficzne wpłynęło na bogactwo Konstantynopola, jaki wpływ na chrześcijaństwo miał podział Rzymu na część zachodnią i wschodnią

4 bizantyjskiego wskazuje podstawowe różnice między chrześcijaństwem a islamem zasady wiary muzułmanów postać i działalność Mahometa na podobieństwa i różnice pomiędzy chrześcijaństwem a islamem, jak zmieniało się nastawienie części muzułmanów do innych kultur w średniowieczu i współcześnie Karol otrzymał przydomek Wielki na mapie: zasięg terytorialny państwa Franków w czasach Karola, Akwizgran i Rzym, w jaki sposób władzę w państwie Franków przejęła dynastia Karolingów, w jaki sposób doszło do utworzenia Rzeszy Niemieckiej skąd pochodzi polskie słowo król prawosławie, ekskomunika konsekwencje ekskomuniki cesarza i opisuje ukorzenie się cesarza Henryka IV w Canossie przyczyny i skutki wielkiej schizmy wschodniej, czym są religie, a czym wyznania religijne, na czym polegał spór o inwestyturę utworzenia Państwa Kościelnego krucjaty, krzyżowcy, zakony rycerskie przyczyny ogłoszenia krucjaty skutki pierwszej krucjaty zakony templariuszy, joannitów i Krzyżaków oraz ich zadania zlikwidowania zakonu templariuszy informacje, które z zakonów rycerskich funkcjonują współcześnie i jaka obecnie jest ich rola wyjaśnia, na czym polegała drabina feudal, jak wyglądał hołd lenny różnice pomiędzy społeczeństwem stanowym a współczesnym, które stany były uprzywilejowane, kim byli w Europie Zachodniej hrabiowie i baronowie

5 uzbrojenie rycerzy ideał rycerza średniowieczne go, kto mógł zostać rycerzem życie codzienne rycerstwa historię najsłynniejszego polskiego rycerza Zawiszy Czarnego z Garbowa literackie ideały rycerskie: hrabiego Rolanda, króla Artura i rycerzy Okrągłego Stołu życie codzienne mieszkańców średniowiecznych miast i wsi, gdzie i w jaki sposób tworzyły się miasta, na czym polegały lokacje miast i wsi, na czym polegała trójpolówka wybrany średniowieczny zabytek mieszczański w Polsce historie i założenia najstarszych miast w regionie omawia życie w średniowiecznym klasztorze i jego organizację stan duchowny w średniowiecz u zakony średniowieczne zakony kontemplacyjne i zakony żebracze znajduje i przedstawia informacje o najstarszych polskich kronikarzach: Gallu Anonimie i Wincentym Kadłubku różne dziedziny sztuki średniowiecznej, czym była i jakie zadania spełniała biblia pauperum styl romański cechy stylu gotyckiego styl gotycki i romański znajduje i przedstawia informacje o średniowiecznyc h świątyniach w swoim regionie opisuje wygląd osady w Biskupinie wyjaśnia, skąd pochodzi nazwa Polska wyjaśnia koronacji wierzenia Słowian na mapie: rozmieszczenie plemion słowiańskich na ziemiach polskich zasługi Mieszka I i Dobrawy misję świętego Wojciecha do pogańskich najstarsze państwa słowiańskie przyjęcia chrztu przez Mieszka I skutki chrztu Mieszka I przebieg i zjazdu w Gnieźnie podaje przykłady tradycji pogańskich zachowanych do czasów współczesnych uzasadnia twierdzenie, że przyjęcie chrztu przez Mieszka I należało do najważniejszych wydarzeń w dziejach Polski utworzenia niezależnego Kościoła w współczesne konsekwencje wynikające dla krajów słowiańskich z przyjęcia chrześcijaństwa w obrządku greckim lub łacińskim dokument Dagome iudex i jego wartość jako źródła historycznego pozytywne i negatywne skutki polityki prowadzonej przez

6 Chrobrego Prusów państwie polskim Chrobrego - przy pomocy omawia sytuację państwa polskiego po śmierci Chrobrego, księcia nazwano Odnowicielem na mapie: państwo Krzywoustego. skutki kryzysu państwa polskiego przebieg konfliktu między Bolesławem a Zbigniewem sytuację międzynarodową w okresie rządów Śmiałego ocenia postawę wobec brata zasadę senioratu ocenia Mieszka II, Odnowiciela i Śmiałego postać Galla Anonima wygląd i budowę średniowiecznego grodu zakres władzy panującego w państwie pierwszych Piastów charakter drużyny książęcej, czym się różnił wojownik drużyny od rycerza przykłady nazw miejscowości, które mogły w średniowieczu pełnić funkcję osad służebnych wyjaśnia, jakie były przyczyny wewnętrznych walk między książętami piastowskimi państwo polskie podczas rozbicia dzielnicowego skutki rozbicia dzielnicowego kolonizację na ziemiach polskich historię zakonu krzyżackiego dynastię panującą na Pomorzu Gdańskim w okresie rozbicia dzielnicowego starosta, Szczerbiec na mapie: granice państwa polskiego za panowania Władysława Łokietka, ziemie utracone na rzecz Krzyżaków próby zjednoczenia Polski przez książąt śląskich oraz Przemysła, jaką rolę w zjednoczeniu kraju odegrał Kościół katolicki wyobrażenie na temat świętego Stanisława jako patrona zjednoczenia kraju na, cele oraz konsekwencje

7 tłumaczy, co zdecydowało o przyznaniu Kazimierzowi przydomka Wielki mapie: granice monarchii reformy Kazimierz Wielki za uznał reformy wewnętrzne państwa układu dynastycznego zawartego przez z Węgrami opisuje przyczyny i przebieg wielkiej wojny z zakonem krzyżackim przyczyny zawarcia unii polskolitewskiej postanowienia unii w Krewie postanowienia pokoju w Toruniu stanowisko polskiej delegacji na soborze w Konstancji uzasadnia twierdzenie, że poglądy Pawła Włodkowica na temat wojen religijnych są aktualne także dzisiaj dla Polski ważne stało się odzyskanie dostępu do morza - charakteryzuje rządy Jagillończyka zawarcia unii polsko-węgierskiej postanowienia I i II pokoju toruńskiego Jana Długosza jako historyka i wychowawcę przyszłych królów Polski szlachta, sejm walny, izba poselska, senat sejm walny oraz jego skład przywileje szlacheckie konstytucji Nihil novi tłumaczy różnice między monarchią patrymonialną a stanową ocenia, jakie szanse i jakie zagrożenie niosło za sobą zwiększenie wpływu szlachty na władzę